11 Aralık 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 3
SERVETİIFUNUN Sahibi ve milessisi A. İhsan Tokgöz Maşriyat Müdürü : H., Fahri Ozamsoy Fiyatı 15 Krş, UYANIŞ SİYASİ — EDEBİ —İLMİ—SOSYAL— HAFTALIK GAZETE ğ Kuaruluşu 10891 Yu 5İ —cm 9) Ne. 2364 Telgraf : Servetiiünun İslanbal Teleton: 21013 10 Birincikânın 1941 Perşembe MA FT A HA S B LI HAL İ Yeni Japon Amerikan muharebesi — 38 Yıl evvelki Japon Rus muharabe- sinden hâtıralar — Yazan : Japonya Amerika ile İngilte- yeye bu ayın yedinci Pazar günü muharebe ilân edince aklım 1903 senesine kadar geri gitti, 1903 seneğinde Japonlar birdenbire Mos» kofların Port - Arturdeki harp limanına hücum ederek oradaki zırhlıları batırıp muharebeye baş- lamışlardı. Aradan 38 yıl geçti, bu zaman içinde neler gördük ne- ler işittik V Ben1903 Japon Moskof muharebesini daha etraflı hatırla- mak için Servetifünun koleksiyo- nunu açtım. 26 ıncıcildde bulunan Kânuuusani 1319 yani 1903 nüs- halarını gözden geçirmeye başladım. 228 inci sahifede Japonların hü- cum ettikleri Port - Artur limanı- nın manzaralarından başlamak ü- zere bütün Japon Rus mubarebe- sinin safhaları 27, 28 ve 29 uncu cilde kadar sürmüştür. Muharebeye aid tafsilâf okumak istedikçe re- simleri bol fakat yazıları pek az gördüm, O zaman hatırladım: Ab- dülhamidin sansürü Rus çarlığı siyasetine dokunmasın diye yazı- ları bırakmıyordu, fakat İngiliz Fransiz musavver mecmualarından aynen naklettiğimiz resimlere bir şey demiyorlazdı. “Ben resimlere bakarak bu sansur tazyiklerini hatırlarken İstanbulun o zamanki Tarih tekerrür ediyor Ahmed İhsan ezilmek istemiyor rubi balini karşımda bir daha gördüm. Bütün İstanbul halkı, sansürler dahil olduğu halde, Ja- pon harbinden çok memnundu, Fakat memnuniyetini açık göste- remiyordu; Kulaktan kuluğa fis- koslar olurdu, birbirlerine pek güvenenler duyduklarını keyifle tekrarlardı. Resimlere sira ile ba- kıyorum. İşte Aksayı Şark ku- mandanı Amiral Aleksiyef Ak- sayı Şark denilen hudud, dediğim muharebede Japonların eline ge- çen Port - Arture kadar gelir ve Japonların karşısında dururdu. Bu- rada Moskofların mühim zırhlıları vardı. Japonların harbiye nazırı Terauçi isminde bir meşhür 88- kerdi. Moskof donanmasını Asya kıtasının şarkındâ kâmilen mah- veden Amiral Togo'nun arkadaşı idi. Hele Amiral Togonun adı İstanbulun son derece sevgilisi olmuştu. Koleksiyonun sayıfalarını ta- kib ediyorum: Görülüyor ki biz dahi o zaman &on derece heye- canlanmışız. İki sahife büyüklü. günde Japonya ve Kore ve Man- çuri haritalarını renkli olarak bul- dum. Kore, Japonis Moşkof ara- gında sarsıntıda idi. Kore körfe- sinin garbinde Port - Artür limanı — Kendini toplıyan milletler TOKGÖZ İstanbul - 10 Birinoikdânun - 1941 bulunuyordu. İşte 1903 muharebe- sindedir ki Peters#burgdan hareket ederek Ümit Burnu yollle Aksayı şarka giden Rus douanmaâını Jü- pon Amiralı Togo mahvettikten sonra Kore ve Mançuri Japonyaya ilhak olundu. Moskof harbiye ha» zırı General Kurupatki'nin resmini 669 numaralı nüshamızda görü- yorum ve bu resimden sonra Port Arturün Rns iatilkâmları man- zaraları Moskofların büyük h cimde muhtelif zırhlıları ve Sibirya- nın yeni yapılmakta olan şimendi- fer hatları birbirini takib ediyordu. İşte Port - Artur ilmanı bir daha görünüyor, oradaki Amiral Maka- rof yeis içinde. Nihayet âSibiryanın adam boyunu geçen karlarının içine gömülmüş zavailı Moskof askerleri !! 707 inci nüshanın 69 uncu #ahifasinde Baltık denizin. den kalkıp Aksayı şarka giden tekmil Moskof donanması ve niha- yet karşı karşıya Rus başkuman- danı Kurupstkin ve Japon baş kumandanı Mareşal Oyama... Port Arturün zaptından sonra Japon- ların denizden torpido toplamâ- ları... İşte bunlar birbirini takib ediyordu ve o zaman matbaamda bulunan bir arkadaş bugün ye nında bâna diyor ki: — Lütfen sayıfayı çeviriniz — 37 — Servetifünun — 2364
