6 Kasım 1941 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 12
TÜRK TİYATRO TARİHİ | Yazan: S. Nahit BILGA | BIBLIYOGRAFYA Hürriyetten sonra çikan eserler : İlânı Hürriyetten sonra birçok tiyatrolar harekete geçmiştir. Bu arada tiyatroya can atan yüzlerce genç heveskârlar aralarında küçük tiyatro kumpanyaları vücude ge- tirmişlerdir. Bu da görünürde en hareketli tiyatro devresidir. Küçük Benliyan'ın Osmanlı opereti. Ma. nakyan'ın Osmanlı dram kumpan- yası, Ahmet Fehim ve arkadaşları, Küçük Abdi, Kel Hasan, sonraları Fransadan gelen aktör Bürhanettin beylerin kurmuş oldukları tiyatro- larının yanda yer alan küçük ti- yatrolar da İstanbulda yeni tamaşa zevki uyandırmışlardır. Bu sırada fırsattan istifade ederek bütün or- ta oyunu sav'atkârları da tulüat tiyatroları vücude getirmişlerdir. «Hürriyet» ten sonra guhulet kü- tüphanesi tarsftından tab ve neş- olunan kitaplar şunlardır : (Müsebbip, izah ve istizah, za valı Necdet) Saffet Nezihi bey birkaç kere tabolunan zavallı Nec- det, romanı sonradan tiyatro şek- linde yazılmış ve yüzlerce defa birçok sahnelerde temsil edilmiştir. Halk arasındaı takdir ile karşıla- nan bu eser zamanımızda bile bir gok tulüat tiyatroları oynamakta- dır. (Jon Türk) Ruhsân Nuvare hanım ve Tahsin Nahit bey, Akif bey, (Yatan, Zavallı kız) Namık Kemal bey) (İçli kız, Sabır ve se- bat) Abdülhak Hâmid bey, bu son iki eser gairi âzamın açık bir Türk- çe ile yazmak istediği iki tiyatro piyesidir. Riyalist bir vak'aya da- yanan (İçli kız, Sabır ve sebat), Hürriyet devrinin ilk mahsuilerin- dendir. İzah ve istizah — Saffet Nezihi bey izah ve istizah iki perdelik milM tiyatro. Ne mazheke, ne fa- cia ve tabı ve naşiri: kitapçı Le- on lütfü sühulet kütüphanesi Ba- biâli karşısında «Eden» meatbaö- sında tabolunmuştur (1326). Bu kitabın srkasında, İzah ve is#izah müellifi Saffet Nezihi bey hakkında çıkan bir yazı vardır. Onu aynen alıyorum. * MÜSEBBİP 7?! Çırağan vak'ai dilsuzüne temas eden milli hikâye Devri dilâray Hürriyetin vata- nımızda teeaşüsünden sonra yazı lan ilk milli romandır. Saffet Ne- zihi beyefendi âlem matbuata ro- mancılıkla girmiştir. — Devamı var — Radyoda şiir saati — 291 inci sahifeden devam — Fakat insanlık hali, birdenbire hastalanıyorsunuz, otuz sekiz ateşle ve müthiş omuz ve diz ağrılarile yatağa düşüyorsunuz. Bütün gece asprinler, ihlamurlar, terlemeler, inlemeler... Ertesi gün ve daha er- tesi gün, pestil gibi yatakta kalı- yorsunuz. Nihayet dördüncü gün o dostunuzla karşı karşıyasınız. Size soruyor : — Yahu, o gün neye gelmedin? — Hastaydım. Pazla izaha ne lüzum var. Has taydınız ve hasta olduğunuzu &öy- lediniz. Bu kadarı kâfi değil mi? Hayır, kâfi değildir. Muhakkak, hasta olduğunuzu söylemeden eli- nizde ya bir tabib raporu, yahut ilâç şişeleri ile onun karşısına çık- manız lâzımdı. Nasıl ki işte Bizin sararmış ve zayıflamış olan yüzü- nüze bile dikkat etmeden bemen hükmünü yapıştırır: — Geç canım,. Ne hastasıf.. Atma nafile.. yutmam. 298 — Servelifünun — 2359 Evvelce ne zaman sizin yals- nınızı tatmuştur? Hele sizin böyle adiliğe tenezzül edeceğinize ne hakla karar vermiştir ? Bunu ona sormak bile sizin için güçlüktür. İşte kendimiz için de hiç yakı- şık almıyan lânbali ve haksız lâti- felerimiz bunlardır. Bunlara lâtife diyorum. Çünkü bütün benzerle- rini de misallerile saysak hiçbiri- nin ciddiye alınacak tarafı yoktur. Ancak ne var ki kalb kırar ve kı- rılan kalb kolay tamir olunmaz. Halid Fahri OZANSOY Gi Tenkit zihniyeti — 290 ıncı sahifeden devım — Ondan başka bir zat daha var- dır ki, o sanat münekkiti rolünü oynamakdadır. Bu zat Celdletiin Ezine'dir. Celâletlin Ezine edebiyat, tiyatro fikir tenkifleri yazar, etrafına öğüt- ler saçar. Meselâ : yeni bir gazete için üç sütun yazı yazarak, iyi niyetli gençleri yerin yedi kat dibine batır- maya çalışmıştır. Celdletlin Ecine bu seferde, t- yatromuzun kurucusu Muhsin Er- luğrul'a çattı ve bize yepyeni bir tenkit nümunesi gösterdi. Aylarca evvel “Hamlet” ilânlarını gören bay Celdlellin Ezine şöyle düşünmüşdür : “Shakespeare'in oğlu Hamlei, Tepebaşı tüyatrosunda kaile- dildi“. Ve temsilden sonra evvelce ha- arlamış olduğu bu tenkit serlevha- sını makalesine geçirerek neşretti. Serlevhası aylarca önce hazır- lanmış bir tenkite ne dereceye ka- dar itimat edilir ? Celdâletlin Ezine; kendisinden kuvvetli eserler beklenebilen bir entelektüeldir. Onun bu şekilde hareket etme- si “Münekkit, şahsiyetinin görün- mediği kaaaatını hâsıl etmiştir. ok acı, Oktay AKBAL
