14 Aralık 1939 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 13

No, 3260—5753 Macar olduklarını, tip ve lisan- larından anladım. Biri 17-18, diğe- ri 20 yaşlarında. — Biletleriniz *! Kontrolörün sesi vagonun dibin- den, kulaklarıma dolup kafamı burgu ile deldi. Bilet!., Nerede 9. Bu kızlar da, nereden belâdan geldiler ? kotörölürun, bilet zımba- lama gürültüsü, burnumun dibine rüi ; — Biletiniz !? Başımı pençereye dayamış, bir dakika sonra ki facıayı bekliyo- rum. Camdan, kızlardan birinin kon- tolöre iki karton uzattığını gördüm. Kontrolör, birokratlara ait bir sesle : — Siz yanlış tirene binmişsinizi dedi Kızlar, gözlerini korkuyla dört açtılar. Büyüğü bozuk bir romen şivesile: — Nasıl ? dedi. Biz gidiyoruz... — Evet, tirende Bükreş'e gidi- yor ama, sizin biletleriniz Köstence için. Şimdi yeniden bilet almağa mecbursunuz — Ne münasebet? biz, gişeden bileti Bükreş'e istedik! Kontrolör, bıyıklarını yokladı. Sesinde bir hâkimlik tonu taşı- yarak: — Söylemesi kolay ama, Mat- mazel, ispatı güç! dedi. Kurtulmak için en iyi fırsat, diye düşündüm. Lâfa karışarak; — İspatı kolay! Bay kontrolör, dedim. Çünkü Bayanlar, gişeden bilet alırlarken, bende bilet &lıyor- dum, Onların siki Bükreş! dedik- derini kulaklarımla duydum. Kızlar ikisi de derin soluk alıp, minnet dolu gözlerini, benimkileri- n6 diktiler. İkisini de, gözlerimle okşıyarak devam ettim: — Memurlarınız, müşterilerle alay ederlerse elbette yanlışlık olur! dedim. Bükreş'e varınca bunu müfettişliğe şikâyet edeceğim! Bükreş'e — Devamı son sayıfada — Cavit YAMAÇ UYANIŞ KOMEDYEN Evvelâ, gündelik lisanda fark gözetmeden kullanılan aktör ve komedyen tabirlerinde bir mesle- ki fark bulmalıdır. Aktör ancak bazı roller oynıyabilir; diğerleri- Di şahsiyetine göre deforme eder, Komedyene gelince; oher Tolü oynıyabilir. Aktör bir şahsiyete temessül eder. Komedyen ise o şahsiyet tarafından temeli edilir, Garriek bir komedyendi. Ke- mik ve trajik rolleri ayni kudret ve ayni sadakatle temsil edebilir. di. Gündelik lisandaki komedyen ile aktör arasındaki farkı birbirine karıştırmak hiç bir zaman doğru ve kati değildir. Mesleğin makaniz- magını anlatabilmek için bu farkı daha başlangıçta tespii ediyoruz. Fakat komedyen olan aktörler ol- duğu gibi aktör olan komedyen- ler de vardır. Bir trajediyen daima bir akıör- dür. Yani; şahsiyeti okadar kuv- vetli, okadar aşikâr olan bir mü- messil ki, mimikler onu daima şah» siyetine sahip bırakır. Mukallitlik en genç çağımızda bulunan insâni bir insiyaktır. De- mek oluyor ki, mükemmel bir kamedyen bu insiyakın inkişafını azami bir dereceye getiren kim- sedir. Herhalde komedyenin mes- leğini ve istidadını insâni noktai nazardan etüd etmek icab eder. Tesbit edilmiş bir gaye için sevk edilen ve inkişaf ettirilen insanın intibak hasletleridir ki profosyonel komedyeni vücuda getirir. Komed- yen ile aktör arasındaki başlıca fark; aktörün komedyen derece- sinde kabiliyetli olmadığı, taklid hassasından mahrum olduğudur. Bir artistin; bir rolün temsil ettiği şekilden, temsil ettiği şahsiyeti kompoze etmek için takib ettiği yollardan aktör ile komedyenin VE AKTÖR hassaları çıkarılır: aktör şahsiye- tin yerine geçer. Komedyen ise o şahsiyete nüfuz etmek ve o şah- siyetin içine yavaş yavaş işlemek- le işini görür. Mimgtişme insiyakına devamlı ve israrlı bir şahsiyetten kurtulma, canlandırma ihtiyacı ilâve edilin- ce, istihdad vardır demektir. Ek- seriya daha genç yaşta kendisini kuvvetle hissettiren istidad; komed: yen mesleğinin düşüklüğü fikrine galebe çalacak istidad... Fakat ay- ni zamanda bu istidad da yüksek bir dereceye çıkmış beğenilme zev- ki bir nevi hırçınlaşan sosyabilite de sezilir. Hakiki bir korreedyen bir meslek icra eder. Tiyatro ise bir meslekten ziyade bir ihtiras, bir aşktır. Mesleğin nizamlarını tebarüz ettirmek güçtür. Bir kaç teknik kanunlar müstesna, mesle- ğin kaidelerini belirtmek imkân- sızdır, Çünki: 1) empirigue bir meslektir. 2) Komedyen kendi ken- disinin instrumen'ı olan bir inst- rumentiste dir. (Aşağı yukarı ay- ni vaziyette olan yegâne sanat kâr da şantördür.) 3) Tiyatro etü- dü mukayeseli bir ilimdir kl, kol- lektyovite mefhumundan hareket eder. Bir birine sıkı olarak tâbi üç türlü aktör vardır; müel- lif aktör, komedyen aktör, halk aktörü. Bu üç unsur arasında vu- kua gelen osmose'u daima nazarı itibare almalıdır, 4) Komedyen mesleğinin ifâsi daimi bir intibak- tır. Diğer sanatlardan daha imper- ovis6 bir sanat olan tiyatro sanatı bir devrin atmosferi tesirinde ka- lır ve modaya tâbi olur. Verilebi- len indicationların ancak nisbi bir kıymeti olabilir demektir. Louis Jouvetden Cahit Saffet