13 Temmuz 1939 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 12

SERVETİFÜNUN No. 2288—553 olen bikünlüğü, halı..n (A. Billy) edern gürler dölatint etmekle başin- Edil şekil bozma gerek Forme gn mani balımından oldu. saöhtkâr, Ölçüsözlüğün $ ağaıdilır! Geniş bir atmosfer kay- l bir (Aâotian Pağtigne) bir kalp, Mir ii içinde düşünülemezdi. Ha- ea yemiite pekli deformö ettir- k ihtiyacıpı doğurdu. Sanatkörin niş manâdaki endüvidüsünün tet- İ Bilik fikei. Bir dış ölem, muhtelif “Yeni Şiir Meseleleri — 116 we; sayıfadan devam — şuur anlarının, &ynı zaman kate” gorisi içine girişi.. Plâstik endi- genin en büyüğünü nihayet Guill- aume Apollinaire'de buldu. Apollinaire (1903) de Andre Sal. mon, Han Ryner, Max Facole, Nic- des Deniker, Emile Despax ile (Festin d'esope) adlı revüyü tesis ederler. Apollinairin Alcools ve Calligrammes adlı eserinde hatta biraz tuhaf diyebileceğiniz bir plâs. tik görüşe raşlanır: şâir bir yağmur giirini bütün kelimeleri bölerek heceleri alt alta dizerek, bir yağ- mur manzarası vermeğe alışır, Bir seyahat şiiri için kelimeleri o ge- kilde dizer ki, yolculuk esnasında insan nasıl, sema, yıldız, deniz, dağ, telefon direklerine raslaraa, şiirin plâ#- tik görünüşü de bi- 26 ayni hissi verir. Birer misal bunlar. > 38 yaşında ölen Agollinüire, şiire ye- ni bir «D'eeprit na- uvan> getirmiştir. «Edebiyat şimdiye kadar dar bir hu- dut içinde hüküm sürdü. Şiirle, nesir- le, bu hep böyle kaldı. Şiir için Ea- fiye ve versifikesi- yon tek kanun ol- muştu. Serbest şiir, lirizme, hür biru- çuş verdi. Formdan kurtulmak, (boz- mak ) ile büyük bir ehemmiyet (o aldı. Meşru bir netice.» (Mercure de Fran- ce, L'Beprit Nau- vean). « Modern > şiir endişesini oOApolli- npaire'le birlikte (Max Zacoble); da görüyoruz. Fevke- iâde bir şekilde (yeni) olmak endişesi, hissi ve müs tehzi oluş,... Onda garib bir hasıs- siyet, derin bir göz, kendisine mahsus bir şiir tasavvuru.. Bu dü- şünceler onu bir Fantazizmaya götürdü, yeni ve tuhaf. (1915) de La Câte'ı neşretti. (1920)de de Laboratoire Central. Bu eserle Fa- ntazi en son derecesine kadar var- dı. . Hasılı, Yacob, geniş mikyasta Dada'yı hazırladı, Andr8 Salmon, Apolli nairâden ayrılmayan bir telâkki içinde gö- ründü. (1905) de (â Vere et Prase) ilk şiirleri çıker, (Saf bir namine- liste şiir), yeni bir formül. Apolli- nsire Max Jacole ile birlikte Le Festin d'Esope 1 tesiş ederler, İlk eseri olarak, Tendres canailles (1913) i görüyoruz. Romeu, kritik tiyatro gibi çeşitlerlede şahsiyetini tamamlamağa çalıştı. . (Modern) şiirin diğer bir mü- mesgili olarak (Rimbend) Whit- man) nın "büyük bir tesiri ile Blaiz Cendrars görünür. Nihayet, Jean Coctean, ilk çiir- lerini 17 yaşımda neşre başlar. Bir modacı, bir zübbe, bir dandy. Bir animateur, bir artis! Le prence Frivale et In Danse de saphacle dahs sonra, Cap de Benne-Espö- rance. Cactemu, şiire Kubizim ve Da- da'yı getirdi, Bilhassa daima 80- nuncusunun adamıdır. Bir at çatı üstünde yiyer! Coc- tenu, belki modern ş8irlerin, çiiri en fazla moderyize edeniğir. O, şiiri aktivitayı, musaır yeni 'müzike bağladı. Tiyatro için bir şiir araması, onu Picasso'yer Erik Sahie'e ve (damın üstündeki öküz) içinde, Darius Milhand'a kadar gö- türdü. Komik eserlerinin bir tane>- si de (Eyfel Kulesinin eylenmesi) adını taşır. Coctenu, Fransada Dada'nın mübeşsiri olmıştır. Bugün artık Dada ölmüştür, yerine Surrâalisme i bırakmıştır. 4 Andrâ Breton, bir gece uyu- mazdan önce, (yarı uyku) dimağın- da bir cümle camlara çarparak, kulaklarında çınlar, gerip cümle şu: Pencere tarafında ikiye kesil-