9 Şubat 1939 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 13
No, 2216--331 UYANIŞ 187 Tü rk Pedagojisinde İsmail Hakkı ve Son eseri © bir bilgi şubesi olarak gerek pratik halile terbiye ce- miyetin alt bünyesinin tekamülün- den azade değildir. Bir feodal ni- zam içinde bu gün anladığımız manada bir terbiye mevcut ola: mazdı, Bu itibarla mekteplerin ku- rulduğu tarih henüz bir öasrı ta- mamlayan memleketimizin cihan mikyasında ehemmiyetli bir «pe- dagojik» hareket aramak vehleten yanlış olur. Fakat bizden çok ev- yel aynı devirleri idrak etmiş memleketlerden nakil edilen tfikir- ler bakımından pedagoji tarihimiz bir tenevvü arz edebilirdi. Türk tefekkür tarihinin sayılı isimlerinden biri olan Bay İsmail Hakkı Baltacıoğlunun son zamanlarda TOPLU TED. RİS isimli bir eseri çıkmıştır. Bu kıymetli eseri okuyuculara tavsiye ederken kıymetli pedagojimize ve bilhassa son eserine alt bir tedkik yazısını neşretmeyi faydalı buluyoruz. saymağa başladı. Daktilo noterin söylediklerini aynen yazıyordu. Ka- dın, çok müteessir olmasına rağ- men, heyecanla, noterin saydığı eşya isimlerini dinliyordu. Kalbinin çarptığı ve buhranlar geçirdiği hu- linden seziliyordu. Hiç şüphe yok ki, zavallı kadın yıllardanberi ser- vet peşinde koşan kardeşinin ba» vulundan dünyalık da bekliyordu. Noter sözlerini keserek, yanındaki daktiloya teessür dolu bir çehre ile: — Bavulda kıymetli çıkmamıştır, dedi. Kadıncağız taş gibi donup bir ağaç kütüğü gibi yere yuvarlandı. Bu mahrumiyet karşısında çok mü- teessir olan noter yanındaki mü- hendise ; — İhtiyar kemancının göçebe san'at hayatında kazandığı kıymetli şeyler, kendince pek değerli olan evrakı metrukeleri imiş, dedi. bir şey Yaşar Sibay Yazan: ke Hakikatte feodalizmin taafiyeai son ve rubu asırlık seneler içinde tamamlamamız, iskolastik çerçive ve nihayet bunlarla tev'em poli- tika.. buna da mani olmuştur. Filvaki - bazı ufak tefek istes- nalar hesaba katılmazsa - modern mâanasile pedagojik (o çalışmalara ikinci meşrutiyet senelerinde tesa- düf edebiliyoruz. Bu senelerde «terbiye» de bir branş halinde Türk tefekküründe yer alır. Ede- biyat fakültesinde terbiye kürsisile beraber Satı, Mustafa Şekib, Gök- alp, Mehmed Emin, Edhem Nejad, Sabri Cemil,. gibi muhtelif şahıs- lar neşriyata başlarlar. Müteakib senelerde «talim ve terbiye cemi- yeti» kurulur. Muallim, talim ve terbiye cemiyeti mecmuası, tedri- satı iptidaiye, terbiye mecmuası gibi sırf pedagojik esaslarının tet- kikine tahsis edilen mecmualar çıkmağa başlar. Muhtelif neşriyat sıralanır. Hat- t& Halde Edib bile « talim ve terbiye» aini neşreder. İlâh. Bu devir hareket ve fikirleri bir intikal devrine has karakterler taşırlar. Doğmatikdirler. Pedago- jik sistemler değil teknik meseleleri mevzuubahs edilir. Prensip kav- gaları yapılır. İlâh.. (1) Osmanlı pedagojisi böylece fazla bir te- nevvü arzetmeden mütarekeye ka- dar gelir. Mütereke ve İstiklâl harbinden yani 924 den sonra ise hakiki bir lâ) Prensip münakaşalarının en tipiği olarak Gökalp »- Satı münakaşası kaydo- lunabilir, Bakınız; Muallim mecmurasi sayt, Yeni mecmna 82, 86, B8, 49, düşünce sayt 1. nakil ve teroüme devresine gireriz. Lâyıklık yerleğir.. Yüzlere varan tercüme vw telif eserlerde alâkalı mecmua Ve gazetelerde modern pedagoji temayülleri ve tatbikatı verilmeğe çalışılır. 924 den gonra başlayan bu devre bir «tercüme pedagojisi» devri diyebiliriz, Bu devrede polemik yapılmaz «dene- nu&»lere tes#düf edilmez hâlâ da vaziyet böyledir (2). v.k Çerçivesini kısaca çizdiğimiz pedagoji tarihimizde İsmail Hak- kının (3) rolü nedir? (Devamı 191 inci sayıfada) (2) Kâzım Nami, Sadreddin Celâl, Hayder, Hıfzlrahman Reşid, Cemil Sina, Eyüb Hamdi, Mustafa Rahmi, Avni, Haşib Ahmed, Halil Fikret, M. Baha, Münir Ra- şid, Huviyet Bekir Hâh.. ın eser ve maka- lelerine bakınız. (8) Bakınız: Hendesenin usul tedrisi 899, Talim ve terbiyedeinkılâb 899, Resmin ubul tedrisi, Cuğrafyanın usul tedrisi 829, Av. rupa bizi nasıl tanıyor 840. Terbiye ve iman 830, Terbiye avam 850, Elişlerinin usvl tedrisi 431, Eşya derslerinin usul ted- risi 831, İzmir konferansları 881, Ahlâksız- lık 884, Maarifde bir siyaset 485, Kalbin gözü 888, Terbiye dersleri 389, İçtimalyat nokta nazarından terbiye 840, Umumi pe- Ex 930, Hususi tedris uaulleri 940, Re- m ve terbiye 981, Jan Jak Rosu terbiye “ nefesi 981, Tarih ve terbiye 82, Demok- rasi ve san'at, mürebbilere 988, İçtimai mekteb 983, San'at 984, Felsefe 988, Muh- telif broşürler, piyesler tiâh.. Makaleler için muallim, Edebiyat fakültesi mecmuası, İl&- hiyat fakültesi mecmuası, Mİlli talim ve terbiye mecmuası, Yarın, Mİlli mecmua, Fikirler (izmir), Yeni adam ilâh,. ilâh.. v muhtelif yevmi gezeteler. Şş cC ji
