6 Şubat 1936 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 6

102 Fen Babsi: UYANIŞ No. 2059—374 Japonyanın Yeni Denizaltı Tüneli BU TÜNEL, UZAK ŞARKIN EN BÜYÜK DENİZALTI TÜNELİ OLACAK, İKİ ADAYI Japonya şimendiferler bakanlığı mümkün olduğu kadar yakın za- manda büyük bir denizaltı tünelinin inşasına karar vermiştir. İki mil uzunluğundaki Obu tünel, Japon adalarından Honshu ile Kyushuyu birbirine o bağlıyacaktır. Bu tünel, Uzak Şarkın en büyük denizaltı tünelini teşkil edecek ve bir milyon sterline malolacaktır. Hazırlanan projeye göre, tünel Kvannon boğazı altından geçecek, iki münteha noktaları Honshuda Shimonesekio se Kyushuda Moji olacaktır. Tünelin tahmin (edilen bedeli, Japon parasile onsekiz mil yon yendir. 19/. mil uzunluğu, de- nizin sathından 120 kadem aşağıda ve denizin dibinden de 21.6 ka- dem aşağıda bulunacaktir. Tünel yuvarlak bir şekilde, yarım bir ka- vis şeklinde kurulacak, nısıfkutur 28 kadem tutacaktır. Her iki kıyıdan meyili bir surette indikten sonra deniz altnda düz bir hat takip edecektir. Kvannon boğazı altında tünel delme ameliyesi, seri cereyanlardan dolayı pek yorucu, çek zor ol- duğundan, bir saat çalışmadan sonra yedi saat dinlenilecektir. Yani bu işde bir saat çalışan işci, bu bir saatlik yorucu, zor çalışmaya kar- şılık olarak yedi saat o dinlenmek hakkını kazanacaktır. Esasen bu usul konulmadığı takdirde, işcinin bir saatten fazla dayanamıyacağı neticesine varılmıştır. Bu iş, öyle her harngi bir işe benzememekte, suların seri ve şiddetli akışı kuvveti kesmekte, insan kuvveti bu akışla başedememektedir. Bu işde çalışan- lara bu suretle çalıştıklan müddete BİRBİRİNE BAĞLIYACAK! nisbetle kat kat fazla dinlenmiş zamanı bırakıldıktan başka, günde- likleri de başka işlerde çalışanlarınki ile nisbet kabul etmiyecek miktarda tesbit edilerk, meşakkatli işe istek artınlacaktır. Tek bu muazzam tü- nelin yapılması başarılsın! Japonlar, bu hususta hiç bir fedakârlıktan kaçınmamağı akıllarına koymuşlar, bu uğurda her türlü fedakârlığı gözealdırmışlar! Japonyanın başlıca adası olan Honshu ile Kyushu adasını birbirine bağlıyacak olan bu tünel işi sağla- ma bağlanınca, tekmillenince, bir müddet ne dereceye kadar muhkem kurulduğu kontrol edilecek, bunun anlaşılması yolunda esaslı deneme- lere girişilecektir. Ortada hiç bir eksik kalmadığı kanaati hasıl olur olmaz, Honshunun şimal tarafındaki Aormori ile Kyushunun Oocenup tarafındaki Kagoshinua arasında he- men hemen inkıtasız denilecek kadar sk olmak üzere tiren işletilecektir. Böylelikle vakitten bir saat yirmi dakikanın kazanılacağı bile şimdiden hesap olunmuştur. Bu kazanç, yir- midört saat nisbetine göredir! Uzak şarkta böyle bir tünel in- şası fikri, hayli eskidir. Uzun za- mandanberi düşünülüyor, fakat bir türlü pişirilip kotarılamıyor, proje boyuna suya (düşüyordu. Aca- ba bu denizaltında tünel projesinin suya düşmesinin, mütemadiyen suya düşmesinin sebebi neydi, dersiniz?. Bunun için üç şey lâzımdı. Napol- yon Bonapartın harbi kazanmak için dediği gibi «Evvelâ para, sonra para, daha sonra ...... gene para |» Gerçi Japonya zengin memle- ketleketler arasındadır, ama bu tünel için harcanması gerek olan para öyle az, buz değil, bir milyon ster- lin, onsekiz milyon yen! İşte bu engel, finansel engel, fikrin yerine getirilmesine (osedçekmiş, her sene proje ortaya konulmuş ve hep ısıtılıp ımtılıp kaldırılmıştır. Son senelerde Japon tecim ve endüstrisinin canlan- ması, genişlemesi, vasi mikyasta para sarfını ve fazla ameliyeyei çekecek olan bu teşebbüse girişil- mesine imkân verince, eski tasar- layış, şimendiferler bakanlığınca karar şeklinde kesenkesleştirilmiştir. Vaktiyle bu iki ada arasında tünel yerine biz köprü inşasıda ak- la gelmişti; denizin dibinden tünel yerine havadan asma köprü! Bu da- ha kolay ve daha ucuz olabilecek bir geçiti. Fakat, süel sebeplerden dolayı okadar emin görülmemiş, tü- nel tercih olunmuştur ! Tünelin inşası yolunda ihzari ameliyeler şimdiden yerine getirilmek- tedir. Denizin yatağında delme tec- rübeleri yapıldıktan başka, derinlik ölçülmüş, mütekabil akıntıların cihet ve sür'atleri de belirtilmiştir! H. 5. Benson GELECEK SAYIDA Göz Ve Baş Rahatı Hafta Yazısı Yazan Halit Fahri Ozansoy İngilterenin Yeni ve Eski Kralla- rına Ait Hatıralar, Fıkralar. Karalı Nine YERLİ HİKÂYE Yazan: Enver Naci