15 Eylül 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 6

© 246 SERVETİFÜNUN No. 1983— 198 Yazan : Nicolas Nikitov Türkçeye çeviren Reşat Feyzi Bulgaristanda Çocuk Edebiyatı Temaşa edebiyatımız bir çok «scönette> leri ihtiva etmektedir ki bunların ekserisi hikâyeden sahneye çevrilmiş eserlerdir. M. Svetoslav Kambourov çocuk tiyatrosu muhar- rirlerimizin ilklerindendir. Onun hikâyelerden adapte edilmiş sahne eserleri, temsile kabiliyetli ve içinde gok hafif dialogue'lar bulunan piyeslerdir. Şu piyes- leri neşretmiştir: «Altının genç kızı Ziatka», «Ateş kuğu», «Çavdar ekmeği». Uzun zamandanberi çocuk tiyatrosuna çalışan ve intişafı için çok büyük hizmetler eden M. Con- stantin Sagağv, son zamanlarda hikâyelerden sahneye adapte ettiği bir geri eser neşretti: <Elphdes, «Gö- lün dibinder, «Nazareth'in Yuda'sı», «Geveze çocuk», <Ali-Baba ve 40 eşkiyalar». Bütün bu scönette'ler gocuklar için vücuda getirdiği kendi tiyatrosunda oynanmıştır. Tanınmış bir tiyatro muharriri olan M., Constan- tin Moutafov, yeniden, içinde scdnette'leri topladığı bir kitap neşretti. Bu kitabın ismi «Çocuklar için tir yatro» dur. Muharrir bu eserlerine beşerin zulümle- rini tasvir eden bazı sahneler ilâve etmiştir. İsmini evvelce saydığımız M. Anghel Karsliytehev bir hikâyeden adapte > «Güzel düdük» isimli bir geönette neşretmiştir. M. Alexandre M. Ghdrekor bize, hikâye şeklini andıran temaşa egerleri vermektedir. Bu muharrir eserlerinde dah ziyade realist mevzuları tercih etmektedir. M. Gheraskov eserlerinde bilhassa harici vakaları öğreten içtimai meseleler üzerinde tavak- kut etmektedir. Ve bunun da müspet randman ve- rebilmesi için temaşa eserlerinde realist hikâye tar- zına fazla iltifat edilmesi lâzım geldiğine kanidir. Eserleri şunlardır: «Yer altı şatosu», «Kralın oğul ları» ve «Müneccimin oğlu». Hikâye ile ahlâki eser- ler arasında bir hattı vasıl olan piyesleri, istikbalde tahakkuk edecek olan hakiki çocuk dramının ilk müjdecisidir. M. Traiko Bimdonoy «Altının genç kız» manzum bir piyes neşretmiştir. M. P. Zakhariev- Tehâmeöra «Borko ve geveze» isimdeki piyesleri toplıyan ahlaki eseri ile çecuk temaşa edebiyatımıza orijinal bir ufuk açmıştır. Muharrir piyeslerinin dokümanlarını diğer müellif. isimli lerin manzume ve mensurelerinden almıştır. Fakat onları o kader iyi tertip edebilmiştir ki, kari, bu eserlerde çocuğun hergünkü şeni aa alınmış . meraklı sahnelerin tesirini hisee: Çocuk edebiyatı mizibidzime reisi ve tıyairo sanatının bir müdafii olan M. St. N. Popov (Stoyan amca) bize manzum bir çocuk piyesi vermiştir: «Ko- van». Bundan başka çocuk temaşası mubherrirleri arasında <Âm& genç kız» piyesinin muharriri olan M. D. Martehevsky-Liouliakov'u saymalıyız. Keza, realist bir muharrir olan M. Nediğlteho-Bönev yap- tığı bir duzina piyesle bu nevin hakiki numunelerini vermektedir. Bilhaasa «Güneşe doğru»; «Üveyi ana»; «Gizli anahtar»; «Küçük halâskârlar> v. &. isimli şayanı zikirdir. Kadın muharrirler arasında Mrs Kalina-Malina'yı saymak lâzımdır. Bu kadın muharrir hikâyeden #ahneye adapte ettiği «Genç kız ve aylar» isimli bir piyes yazmıştır. Ve, bu sene, «Oduncu ile orme nın prensesi» isimli bir piyes neşreden Mr” Vidra Boyadjidva'yı kaydetmek lâzımdır. Bu tiyatro edebiyatı haricinde, son zamanlarda, mutedil mevzulara dair yazılan piyeslerin çoğaldığı görülmektedir. Fakat bu eserler sanat tenkidinin çerçevesine giremiyen şeylerdir. Bugünkü vaziyet bu olmakla beraber çocuk ti- yatrolarımızın tahakkuk edecek daha bir çok gaye- leri vardır. İstikbalde ne olacağını da şimdiden söylemeğe cesaret edemeyiz. # » * Ve nihayet, çocuk gazete ve mecmualarımıza bir göz gezdirmek lâzımdır. Muhtelif edebi mevkut gm müstesna olmak üzere, bizde, Zete ve meçmuaâ intişar etmektedir. Bu adet 14 dür vi 10 u mecmuâ ve 4 ü gazetedir. Bunların tirajı 4 bin ile 16 bin nüsha serasında tehalüf etmektedir, Bu rakamlar gayet beliğ birer müspet semere ifade etmektedir. Teknik itibarile büyüklerin oneşriyatından daha üstün olan bu gazete ve mecmualara çocuklarımız bütün maddi yardımlarile de bağlıdırlar. Buda 40- cuklarımızın edebiyatı ne kadar çok benimsediklerini gösterir