5 Mayıs 1932 Tarihli Servetifunun (Uyanış) Dergisi Sayfa 18

370 SERVETİFÜN UN. müşkülât ealimdur. Manisa - Bandırma demir yolu üzerinde her ne varsa bulundukları yerlerde kaldılar, yahut, tahrip olundular, Bu yol ovakit işgal altında olan Madisa da Afyon hattına merbut bulunduğundan vagon, lokomotif gibi şimendiferlerin malzemei mü- teharrikesi, askeri depolur ve sair emval ve eşya gerilere naklolunamadı. Takviye kuvvetleri vaktile cepheye gelemediler. Milli kıalar mahrumişet ve müşkülâ yüzünden inhilâle uğradılar. O zaman Kütahya - Balıkesir hattı olsaydı bunların hiç biri olamazdı. Şimdi bu cihetten memleketimize vaki olabilecek her hangi bir tecavüzü sür'atle karşılamak İçin büyük kuvvetlerimizi matlup naktada tahşit etmek imkânı da hasıl olmuştur. Bu izahat Anadolu içinden Akdeniz sahillerine doğru yapılan bu hattın askeri kıymetini tebarüz ettirmeğe kâfidir.» Kâzim Paşa Hz. nutuklarında yeni hattın iktı- sadi ehemmiyetlerini de ortaya koymuştur. M. Rei- simiz cumhuriyet idaresinin imtiyazsız ve iİstikrazsız yaptığı yollar ile eski Osmanlı devletinin yaptığı yolları da nutkunda zikretmiş ve ezcümle demiştirki: «Osmanlı impazatorluğu 68 sene evvel Anadoluda ilk olarak İzmir - Aydın şimendifer hattı imtiyazını İngiliz sermayesile teşekkül eden bit şirkete vermistir. 130 kilometre olan bu hat 11 senede yapılmıştır. Bundan beş sene sonra İstanbul - İzmit hattının in- gasıny, başlandı. Bu hattın tulü 90 kilametredir. Üç senede yapılabilmiştir. Türkiyede Şimendifer inşaatı asıl 50 sene evvel inkişafa başlamış ve o zaman bir çok imtiyaz talipleri zuhur etmiştir. Bu cümleden olarak « Asyâyı Suğra Demiryolları İnşaat Şirketi » Haydarpaşa - İzmit hattını hükümetten satın almış ve bunu Eskişehit - Ankaraya dogru temdit etmiştir. Bilâhare bir yol da Eakişehirden Konyaya uzatıldı. Csmanlı İmperatorluğu zamanında en çok faaliyet sarfedilen hat Hicaz demiryoludur. Bu hat millete çok pahalıya ve büyük fedaköârlıklara mal olmuştur. Milli idare teşekkül ettiği zaman hudutlarımız dahi- linde 3790 kilometre tulünde demiryolu mevcut idi. Fekat, bunların hiç birisi hükümete ait değildi. Hepsi bir takım imtiyazli şirketlerin idi. Milli hükü- met 10 #gnede bu hatların 1600 kilometresini satın aldı ve âyrıca ingasıya teşebbüs ettiği 2200 küsur kilometre tulündeki hatların 1600 kilometresini ikmal ve faaliyete getirdi. Şimdiki halde hükümetin idaresi altında #şleyen hatlarımızın yekünu 3439 kilometre- dir, Şirketlerin #linde kalan 2268 kilometre hatla beraber 5698 kilometre demiryolu milli hudutlarımız dahilinde mevcuttur. Bu rakamlar curahuriyet hükü- metinin şimendiferlere verdiği ehemmiyeti tebarüz ettiren delillerdir.» Kâzım Paşa Hz. nutkunu şimendifer siyasetimiz- den ve inşaatta mühendislerimizin kabiliyetlerinden bahgetmiş: «<Şimendifer siyasetinin milli varlık ve birlik meselesi olduğuna işaret eden Büyük Reişimiz Gazi Mustafa Kemal Hz. nin yüksek namlarını bu eserin önünde hürmet ve minnetle yadederim. Bu da onun milletimize yaptığı sayısız iyiliklerden biridir, Şimen- difer siyasetini bir çok müşkülâta rağmen isabetle idare ve büşük bir gayret ve imanla tatbik eden No.1844—179 Matbaamızın emektarlarından Miricân Manavyan efendinin vefatı Matbaamızın 45 senedenberi müret- tiphanesinde çalışan Miriçan efendi ani bir surette vefat etti. Müteveffa çok iyi kalpli ve çalışkan bir işçi idi. Vefatı matbaamız müstah- dimleri arasında çok derin bir teessür uyandırdı. «Servetifünun» tahrir heyeti de bu emektar arkadaşın vefatından dolayı ailesinin ve bütün arkadaşlarının tees- sürlerine iştirak eder, muhterem İşmet Paşa Hz. nin bu husustaki vatan- perverane himmetlerini şükranle zikretmek te vicdani borcumdur. Şimendiferin inşasında mühendiâlerimizin büyük kabiliyet ve ehliyet gösterdiklerini iftiharla beyan ve kendilerini tebrik ederim. Nafia erkân ve memu- rinile demiryolları müstahdemin ve amelesinin şimen- diter işlerinde göstermekte oldukları gayret ve İaali- yet meninuniyetle kayıt ve takdire şayandır.» Ve nutkunu şu suretle bitirmiştir: «Dün Ankaradan hareket ettikten sonra Nafia Vekili Beyefendiden aldıgım bir telgrainamede Sam- sun - Sıvas hattının Ankara « Sıvas hattı ile birleştiği bildirilmektedir. Bunu sizlere tebşir etmekle bahtiya- rım; Şerefli ve derin bir tarihe malik ve en yüksek ve büyük medeniyetin bânisi olan asil milletimizin sâadetini temenni ederek sözüme nihayet veriyorum.» Küşat resminden sonra akşam belediye tarafından heyet şerefine verilen ziyafette belediye reisi şehir namına bir nutuk söyliyerek hattın Balıkesire ka- vuşmasındani dolayı balıkesirlilerin duyduğu ii ve menınuniyeti kaydetmiştir. Nafia Vekâleti müsteşarı belediye reisine cevap vermiş. Gerek Kâzım Paşa Hz. nin gerekse belediye reisinin nutüklarında Nafia Vekâletinin pi 1 tib i hissiyata t Yy işleri hakkında i miş Balıkesir geceyi büyük bir neşe ve sevinç içinde geçirmiş, yer yer fener alayları tertip edilmiş, mey- danlarda muhtelif hatipler tarafından nutuklar irai edilmiştir.