8 Ocak 1931 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 2

Siyasi tefrikm 48 Fransızlar niçid Libe- vo ral değillerdir? 19 uncu fasıl Radikal Cumhuriyetçiler, s0s yalistler iktidar mevkiine gel- dikleri zaman, liberal olacaklar- dır. Fakat, şimdilik, kendileri lar mevkiinde olduklarından, tabiatile mutlakıyetçidirler. Ce- miyet hakkındaki telakkıleri şu- dur: Yalnız devlet vardır.'Bütün haklar devletindir. Devlet, filen rey veren müntahiplerin yarısın- dan bir fazlasıdır. Bu yarıda bir fazlası her itediğini yapar, Fer- din hiçbir hakkı yoktur. Akalliyet çok mühim bile olsa, hatta rey verenlerin yarı- sından bir noksan bile olsa hiç bir hakka sahip değildir. Adam Hakları mevcut değildir. Zaten yalnız Devletin düşünm. İemesi ve harekete geçmi bu suretle*milletin “ Manevi bir- liğinin ,, teessüsü Devletin men- faatları iktizasındandır. Münferit ve düşünmek, söylemek, okutmak ve hareket etmek iddiasında olan ferdin tenkil, tazyik ve ter- hibi Devletin menfaatı iktizası- dır. ve binaenaleyh meşrudur. Devletten başka olan, ve bina- enaleyh Devlet içinde Devlet teşkil eden her cemiyetin tenkil, terhip, tazyik ve ilgasi da Dev- let menfaatı iktizası ve binaen- aleyh meşrudur. Bu telâkkide ve bu proğram- da hürriyetin bir zerresi yoktur, ve hatta bundan çıkan hava sa- dece her hürriyetten' tedehhüş ve nefret havasıdır. Mülkiyet müsavatı istisna edilirse, bu proğram da sosyalistlerin proğ- ramı kadar müstebidanedir, Zaten şunu da kaydedelim ki intihabat menfaatlerini korumak li. ve sosyalistlöre rekabet etmek için radikal - sosyalist unvanını takinmış olan radikaller haki- katte de sosyalist olmağa mec- bur olacaklardır. Zira servet, hatta ne kadar mütevazi olursa olsun, şahsi mülkiyet davletin hudutsuz kud. retine bir huduttur. Bir | şeye malik olan bir adamdan hiç bir şeye malik olmıyan adam kadar); yarıdan bir fazlaya inkiyat, esa- ret, hibi bir adamın Devlet içinde|i; bir Devlet olduğunu arzetmiş- tim. Binaenalevh radikaller te- tesirile ve taraftarlarının teşvi- kile yavaş yavaş sosyalist ola- caklardır. Radikaller edadistti ler. Etatist olan adam sosyal olmak üzeredir ve sosyalist ol- madan ölürse, kâfi derecede şayamıyacağına — hükmedilebilir riyet yoktur. Radikal © proğra- mında sösyalist © proğramından fazla hürriyet bulunmaz. Bir ra- dikalin fikrinde bir sosyalistin fikrinden ziyade liberalizm mev) e: cut değildir. Mütedil cumhurjyetperver fır- kası liberal temayülâtına müte- mayildir. Sebebi de evvela' ikti- dar mevkiinde olmaması, sonra da hürriyete ve adam haklarına karşı biraz şefkat, itina, endişe veya vicdan azabı beslemesidir. Çek namuskâr bir fırkadır, ma- alesef yumuşaklığın, zafın, çe kinğenliğin ve korkaklığın ta kendisidir. Sebebi muhafazakâr olma- sında ve hakiki ruhunun muha- fazakâr bulunmasındadır. Hal- buki Fransız. muhafazakâr, tu- haf bir mahlüktur. Doğru zan- nettiği bazı umumi prensiplerin iyi bulduğu bazı umumi anana- ların muhafazakârı değildir. Kat- Liberalizm nedir cesi olan ve aynı menşeden do gan diğer bir şeyi, ne olursa olsün herhangi bir kabineyi dü- şürmekten O da mevcuttur, o da elde edil miştir. Bir hükümet bu firkadan daha şaydalı nim sadık düşmanlara malik olama tün Jiberallik temayülleri; kleti- kal görünmek korkusuyle felce uğramaktadır, kullanılmasından korkar: “İçiniz- den papas dostu olmasanız, ne- den mutedil olasınız? Madem ki Fransada hürriyet sadece kleri- kallerin işine yarar, liberal olan herkes papas dostudur. Liberal- siniz, demek klerikalsiniz. papas dostusunuz. Değil misiz? O halde haklarını yırtınız. Ancâk bu de- at beklenemez. Mal sa-|tedillerin bütün liberalizmi yıkts tur ki klerikal olduğu şüphesi- nin beslendiğinden şüphe edince sadif edecekleri mukavemetlerin liberal kalsin. Halbuki her vakıt bu: şüphe altındadır. kalbinde belki biraz liberalizm vardır, fakat onu liberal bir fır- ka saymak caiz değildir. Hatta huyunun yumuşaklığı ve teşek- külündeki Radikal telâkkisinden fazla hür-|fırk bile sayılmaz. Yakın zaman- da ortadan kümdur. Şimdilik, radikal fırkası biraz istisna edilirse mutedil fırkaya istinat ve itimat Monkul ve gayri menkul veraset vergisinin menkul menkul ve gayri menkul bütün metrukâttan mı tahsil edileceği tereddkdü mu- cip olmuştu. sorulmuş gelen cevapta verginin emval ve metrukâta şamil bulun- duğu bildirilmiştir. Muharriri: Emile Faguet, iyen mevcut olan şeyin muha- bu mevcudu. pek nefrete şayan bulsa bile. “Bu mevcuttur, bozmamalı; bu elde edilmiştir, geri dönmemeli. , Bu sebeple radikallerin radikalizm attığı her adıma mutediller iptida muha- muhalefet fazakârıdır , istikametinde | ileri fazakârlık hasebile ederlek ve sonra boyun eğerler. İptida © hakiki © olarak geri dönmeleri imkânı yoktur. Radikallerin bütün fütuhatı mu: tediller tarafından muhalefetle karşilanmış, ve sonra yine mu- tediller sayesinde ipka edilmiş- tir. “Elde edilmiş bir şeydir, ge ri dönmemeli. ,, Bu hesapça, Fransa her tür- lü mülkiyetin ilgası, dinsizlik ve kadınların müşterek olması şeklinde komünist mutediller yine “yazık oldu, fa- lim, Fakat doğrusu, daha ileri de gitmiye lim,, diyeceklerdir. olsa, kat artık oldu. Gerl dönmi; Geri — adım atmıyalım. Buna, bu zihniyetin bir neti- ihtirazı ilâve ediniz. muarızlara, daha resmi > hasımlara, ve daha Nihayet mutedil fırkanın Mutedil olduğu çin kendisine daima şu lisanın Gizli Zulmediniz ve adam ilin hükmü vardır. Bu muhakeme karşisında'mu- ır gider. Hiç bir mutedil yok- Bu sebeple mutedil fırkanın illet “hasebile o bir kaybolmağa mah kimse bu demez, — Bitmedi — Veraset vergisi bütün omvale şamildir Bazi maliye © memürlarınca yalnız. gayri emvalden mi © yoksa tahakkuk ve Keyfiyet maliye vekâletine enkul ve gayri menkul bütün bu- na mühalefet ve sonra mütessi- rane serferü ederler ama, artık mecburi Hangisi haklı ? Belediye ile met rük mallar ara- eN asya sındaki ihtilâf Kahramanlarda o metrük; bir) kilisanın hedmi dolayısile emvali met-üke idaresi ile belediye arasında mühim bir ihtifal ta- haddüs etmiştir. Emvali metruke idaresi Ki- lisanın belediyece hotbohot ve kanun hilâfına hedmedildiğinden şikâyetle makamı vilâyete ve İmüfettişliğine müracaat etmiştir. Belediyede alâkadar ve salâhi yettar zevat bize hâdiseyi şöyle izah etmektedirler: . — Bn kilise maili inhidam ve etrafındakilerle metruk vaziye- tinden istifade ederek dahiline girip çıkanlara tehlike iras ede- cek bir hâl aldığından ebniye kanununun maddei mahsisaSına istinad ederek iki def'a* erüvali metruke idaresine tahriri tebli- gat yaptik, ihtarnamelerin eii- vali metruke idaresinden imza edilen nüshai saniyeleri elimiz. dedir. Buna rağmen emvali metru- ke müdüriyeti hedemiyatın gay- ri kanuni, ihtarsız ve hotbehod yapılmasından bahsetti, Bu vâzi- yet gösterir ki mezkür daire memurları birbirinin işinden ve ya tığından haberdar değiller- Belediyenin bu kanuni ha: reketi miakamat aidesince gi lünce vaziyet anlaşıldı, ve bilta- bit “bizde « kanuni işimizde de- vam; ettik, Bu vak'a emvali metrüke idaresi yangın yerinde bekçilerini bir memurları. idare- sinde kiliseye göndererek bele- diyenin. kanuna istinat. eden;ve makam vilâyetçe de tensip: edi- len hareketine bilfül karşı dur- mak iste; Bittabi bu bareket O kanun yolu ile ve 'polisin “ yardımi'ile bertaraf edildi. Şu hâdise hahgi tarafın kanuna istinat © ettiğini gösterir. Seyyar kütüphane Maarif vekâleti lâzımgelen terti batı aldı. ; Maarif vekâleti seyyar kü- tüphane teşkilâtını ikmal eylemiş ve faaliyete geçldiğine dair ma arif eminliklerine esaslı bir ta- mim göndermiştir. Muallimler ar- zu ettikleri kitapları maarif ve- kâleti ilk. tedrisat müdüritine gönderecekleri bir mektupla is- teyecekler. ve derhal; kitaplar namlarına gönderilecegtir. Mual- limler bu, kitapları okuduktan Sonra tekrar yerine iade eyleye- ceklerdir. Bu işin masrafsızca tedviri için müracaat ve irsalâ- tın maarif müdür ve memurluk- ları vasıtasile yapılması daha muvafık görülmüştür. Çünkü re: mi irsalât posta ücretine tâbi bulunmamaktadır. l Millet Mekteplerinde Kaç vatandaş okuyor Yapılan en son © tetkikata göre vilâyetimiz dahilinde dört üz elli sekiz dersane faaliyette- dir. Buraya devam eden vatan- daşların yekünü ( (9725) erkek (2917) © kadın olmak © üzere (12642) dir. Millet mektepleri talimatna- mesine :tevfikan bütün Türkiye de (1978) okuma dersanesi faa- liyettedir. Bunlara da kadın er- kek (292,638) - vatandaş devam Geçen sene 1,800,000 daha vas Kredi kooperatifleri bi tarları etrafında malümat üzre dün bir muharririmizi at Bankası müdürlerinden Sal ki izahati lütüf buyurmuşlardı, Kredi. kooperatifleri « bi resmen © malâm olduğu Ankaraya derdest İrsal muştur. Kredi Kooperatifleri birliği Ziraat bankasının eski bina- sında faalıyete geçecektir dımlar yapılacaktır iği hakkında ve kooperatif faaliye- tinin geçen seneki neticeleri ve bu sene yapılacak yardım mik- ak ira- hittin beyin nezdine gönderdik. Mumaileyh muharririmize atide- üzere teşekkül etmiş ve berayi tasdik bulun- Evrakı Cuma günü Ankarar| ağa ilerdo ortaklara... verilmesi ya gidecek olan müdür. İsmail| düşünülmektedir. Hakkı bey beraberinde götüre-| *Bu suretle bumebaliğin tam cektir. Bu “meyanda : Cumaovası ihtiyaç. zamanlarında verile satış »kooperatifine ait evrak taİrek © mahallerine | sarfedilmesi gidecektir. temin edilecektir. Bu sene her Kooperatiflerin sekiz dokuz detten beri kadar yaptıkları darı, bir. milyon yanda Menemen kazaları olan mıntakalar ( aylık, teşekkül ettikleri sene rayı tecavüz etmiştir, ratifleri ile * Karaburun, Çeşme, kooperatifleri maktadır. İyi tütün yetiştirmiş müd- nihayetine ıkrazat mik- diye ettikleri” iştirak hisseleri Bazı mıntakalar borçlarını) diye ettikleri iştirak hi tamamen ödemişlerdir. Bu me,|değil bakiki kredi ihtiyaçları olacaktır. kazası koope- bulun- Kuşadası mer ihtiyaçları yapılması iç yapılacaktır. 800 bin ti.) ortaklarının. bu ihtiyaçlarını gös- ierir listeler talep edilmiş bun cetvellerin * kooperatiflerce tan- zimine başlanmıştır. lira dağılmıştı. Bu sene Tütünleri hastalıklı olan bazı kooperatif mıntakaları ortakları borçlarını ödememişlerdir. Bun- lar için yeni yardım çareleri dü- şünülmektedir. umluk tevzii için vilâyet dahilindeki bütün kooperatiflere emir verilmiştir. Ve bu koopera- tiflerin tohumluk ihracatı ikmal bile edilmiştir. Ancak bağcılarlâ * tütüncüler için ihracata henüz başlanılma- mıştır. Bağcılar için bu ay zar- fında başlanacaktır. Bu sede esas iitibarile ikraz edilecek mebaliğinin muayyen nevi ihtiyaç sahiplerine ikrazatın göre tam vaktinde icap eden her şey Ortaklara ikraz edilecek me- iğin nisbeti kendilerinin tedi- Bu maksatla kooperatiflerden it kezi (o Ödemiş, © Adagide, men ödemek üzeredirler.. mişlerdir, mene getirildi mam malümata göre bu hâdise den maznun. olanların seyin oğlu Mehmet Ali ve göz Fogadan © Ahmet oğlu met oğlu Hasan, Adem Mehmet, Hüseyin oğlu Emin beyzade Süleymari efendi. ler bu hâdisenin müşevviki ola. rak gösterilmektediler. “ Keffesi Menemeno gönderilmişti Ghdan © istiovapları 'ekkeresi kesilmiştir. Silâh atan Mehmet Alinin babası ile Foça da bu işle alâkaları görülen da- getirilecekleri muhtemelüir, Maznuu'arın » muhakemeleri Menemen © ceza mahkemesinde, ruyet edilecektir. Zabıtada tebeddülüt İzmir zabıtasında bazi mü- him tebeddülât vukubulacağı ve şehrimiz zabıtasının takviye- sine lüzum görüldüğü anlaşıl- mıştır. İstanbul polis kadrosun- dan iki merkez memuru ile 30 sivil polis İzmir vilâyeti kadru- suna memur edilmiştir. Bundan başka jandarma zabitleri ara- sında mühim tebeddülât yapıla: etmektedir. i caktır. Adaküme ) de borçlarını tama- Kemalpaşa kazasındaki koo- peratiğlnr. ortaklardaki matlâba- tin kısmı. âzamını tahsil edebil- Foça hâdisesi Maznunlar dün kâmilen Mene- Toça kaymakamı Lütfi beye geçen gece yapılan suikasdın taf. silâtını. yazmıştık; Aldığımız ta- kâffesi Menemene getirilmişlerdir. Kay- makama karşı kurşun atan Hü- cülük yapanın da Mustafa oğlu Ahmet olduğu tesbit edilmiştir. İdris, Haşan oğlu Galip, Hüseyin oğlu İzzet, Ahmet oğlu Mustafa, Ah- oğlu Ferit, Dün müddeiumumilik tara- yapılan maznunlar hakkında tevkif mt- ha bir kac kişinin de Menemene Her kazada ve hersene bi- rer kooperatifin yeniden teşek- külü tasavvur edilmektedir. Ziraat bankasının eski binası da kredi ve satış kooperatifle- rinin birlikleri için merkez ola caktır | Hilâliahmer Mahallesi bu- günlerde ikmal olunuyor Hilâlde inşa edilmekte bulu- nan Hilâliahmer evleri bitmek üzeredir. |Bunlardan nisfının ça tıları örtülmüştür. Kısa bir za- manda hepsi” ikmal olunarak fe- lâketzedeler yerleştirilecektir. Hilâliahmer mahallesi mun tazam yollarile “ çok güzel © bir manzara irae etmektedir. Sine- sinde külliyetli miktarda amele barındıran şehrimizde belediye ve amele . çalıştıran şirketlerin yardımlarile böyle amele mahal- lelerinin. tesisine himmet olun- ması çok şayanı arzudur. Az para ile çok ve temiziş yapılabileceğine Hilâliahmer ma- hallesi misal. olabilir. Zeytinyağı Triyeste Ticaret mümessilimizin raporu Triyeste ticaret müme: ginden şehrimiz ticaret odasina zeytinyağı piyasasına dair gelen raporlar "mühim noktalarını ber- vecizir iktibas ediyoruz : Zeytinyağı gerek burada ve gerek. dahildeki / piyasalarda son hafta içinde fiyatlarda mü- him bir tebeddül hasıl olmuştur. Triyestece Italya mahsulü cüz'i bir tereffü göstermişse de ec- nebi mahsulü eski | fiyatlarını muhafaza etmiştir. Halihazırda İtalya zeytin yağ larının fiatı iyi cinsin beher ken tali 670 ile 750, Yunan adaları levant 420 ile 530, Arnavutluk Oğleden öğleye: Kendi O - aleyhimizde Avrupa gazetelerinde, Mene men hâdisesi münasebetile ya. zilan, Türkiyede ihtilalden bah, seden mübalağalı © haberler, hayret etmedik. Halk | firkas, gazeteleri — limaslahatin bu iş olduğundan on kat tüklerinden ecnebil müba. lagada daha geri kalmıyacak. ları tabii idi. Fakat bunun e. himize.. bir işgüzarlık olduğu zannedilir mi? Geçen gün, bir ecnebi vapı. rundan çıkan seyahların şehi dolaşmakta tehlüke olup olma. dığını bir vatandaşlarına sorduk. larını kulaklarımızla işittik. Mu. hatapları hayret etti: — Ne tehlükesi? de: — Canım, Türkiyede ihtili varmış, Menemende müthiş hi. diseler' olmuş, gazetelerde oku. duk. — Gazetelerde okuduğunun bakmayıniz. Türkiye, en ziyade emniyetle ziyaret edebileceğiniz memlekettir. Güle güle gezin. niz, Bu geçici seyyahlar, okuduk. ları haberlerin ne kadar uydur. ma olduğunu ümit ederiz kir. mirde bir kaç saat kalarak ar. ladı Fakat - bunu. anla mıyacak olan ve gazetelerde. ki uydurma haberlerin tesiri al. tında kalan milyonlarca insanlar vardır. Bahsettiğim ecnebi vatandaş. larını tenvir ettikten sonra bam döndü: — Görüyor musunuz, kendi. nizi ne fena tanıtmaktasınız ?) Dedi. Bu : duyduğunuz bir şey değildir. Ben daha neler duyur! yorum, «bilseniz. Buraya gelen seyyahlar bana “Türkler vahşi * imişler, İzmirde durmak tehlikeli “imiş, gibi nel gülünç şeyler söylerler; * Onların kirlerini tashih'için çok! güçlük çekeri Fakat siz, memlel niz hal mek, yalanları çürütmek, yede inkilâble muazzam eserle rini tanıtmak: için neden hiçbir şey yapmıyorsunuz? Fakat bizim gazetelerimizden) bazıları, ortalığı tedhiş için alel- ade cinayetlere bile ihtilâl ma: verdikten, “ Memleketin) mki galeyan içinde bulunduğu) tibammı uyandırmağa çalıştık m “sonra ecnebilerin değil, ip- tida kendi kendimizin tenviri ihtiyaç olduğunu görüyoruz. Bu yazıları yazanlar , yaptık-| ları zararın farkinda” olmıyorlari mı? Çok gürel “oluyorlar, fakat fırka ihtirası: onlarin nazarın memleket — menafiinden geçmektedir. Belediye işleri yüz kaldı Belediyenin / talep eyledi münakalenin Dahiliye vekâletince kabul edilmemesi yüzünden bir tün işlerin tatil edildi El mıştık. Yalnız müteahhitlere ihr le edilmiş olan istikraz. parasi? yapılan işlerdevam etmektedir. Şehrin - âdi. bütçesinde tahsisat kalmadığından yevmi © sarfiyat miktarı kırk liraya indirilmiştir. i Parklar için Pazartesi günü akşamı ma eden Belediye daimi encüm* ninde şehir parkları ile G?'İ meydanında yeni yapılmakta ol park için memleketimizden © var ormanlardan tedarik edilm* üzere yani gül, şimşir, çam, © 380 ile 450, İspanya 455 ile 550 Dalmaçya 500-550 lirettir. nur fidanlarının celbi karari" olmuştur.