7 Ocak 1931 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Tenkitleri miz kadar Tasviplerimiz de ağır mı geliyor? Başvekilin o nutkun kerre daha İsmet “paşa kabinesini biz şimdiye hadar çok tenkit ettik ve pek muhtemeldir ki, bundan sonra da, çok tenkit etmek mec- buriyetinde bulunacağız. Zira ka- binenin umumi siyasetinde bizim istediğimiz ve zaruri | bulduğu- muz esaslı tadilâtı yaptığını gör- meyoruz.. yapacağını da.zannet- wiyoruz, *İsmet haşa hükümeti- nin idari, mali ve iktisadi tel- kinlerile, bizim telkinlerimiz ara- sında derin farklar vardır. Bu farklar, her vesile ile teşrih edil- diği için malümdür. Biz memurların fırkacı olma- nalarım, fırkacı gibi hareket et- semelerini, fırka telâkkiyatına tâbi olmamalarını istiyoruz. Biz! nillet efradı tarafından ferden vya şirket halinde yapılabilecek hıç bir işin devlet tarafından inisar altına alınmamasım talep eoiyoruz. Biz, vergilerin halkın ikusadi kudretile mütenasip ol- masmı ve bu kudreti tenzile de- #il, takviyeye matuf bulunmasını diliyoruz. Biz, devlet bütçesinde şok varidat ve çok masraf ye- rine 'daha az varidatın büyük bir. tasarrufla tahribi sayesinde umu ni hidematın daba iyi görülme- sini istihilaf ediyoruz. Yazılarımız daima esaslardan ilam almıştır. ve almakta de- sam edecektir. Bunun için pek muhtemeldir ki, tenkitlerimizin mevzuu tükenmiş değildir. Yalniz, bu mevzu üzerinde Cumhuriyetçiler arasmda ihtilâf caizdir. Bunlar iktisadi ve idari sistemlerdeki ihtilâflardır. Cum-' huriyetçiler* arasında — ancak esasta Ç ihtilâf olamaz. Esas ta teşkilâtı © esasiye © kauünunun! vatandaşlara ferden ve | kütle balinde tanıdığı . hürriyetler ve haklardır. Bunlardan © birisine dokunulduğu zaman, Cumhuri- yete dokunulmuş olur. Son aylar zarfında, Halk fır- kasım vilâyetlerde temsil eden veya temsil iddiasında bulunan şahısların. ve teşekküllerin, bu «as haklar ve hürriyetlere de rayetkâr olmadıklarım görerek «n şiddetli mücadelemizi yaptık. Belediye intihabatında karşılaş» tığımız yolsuzluklar, Demokrasi! esaslarının one kadar istibfaf edildiğini, halkçılığın nasıl. söz- den ibaret kaldığımı bize göster- mişti. Vatandaş reyinin serbest! tezahürü aleyhinde icat edilen maniaları yıkmağa çalıştı. Mu- vaffak olamadık. Fakat hiç ol mazs reyin kutsiyeti hakkında daha canlı kanaatlar uyanırdık.| S.C.F. inhilâl etti. Fakat erbes firkanın harekete getir- , daha doğrusu faaliyetini takviye ettiği fikirler bakidir. Gazeteler fikirlerini yazmakta Ve teşrih etmektedirler. Matbu- alın zincir altına elınmaması, demokrasi müesseselerinin hak- Kile işliyebilmesi için ümit yeri- i bir işarettir, Bumun içindir ki biz bu hürriyetin. sarsılmaması- ma var kuvvetimizle çalışacağız . Çünkü biliyoruz, matbuat hürri- Yeti öldürülürse, memlekete ya- Şayan hiç bir hürriyet kalmı- Yacaktır, u taraftarları bir okusunlar! Ibularak alevlenen matbuat hür- riyeti aleyhindeki neşriyat, iti ederiz ki bizi memleket bali için endişeye düşürmüştü. Bu neşriyattaki ruh, hükümetin siyasetine hâkim olsaydı, çok karanlık ve ces verici bir yola kirmiş olacaktık. Fakat başvekil paşa bu zemin üzerinde tam bir liberal gibi söz söyledi: “ Mat- buat hürriyetini öldürmek, irtica kadar vahis neticeler verir! ,, demek istedi. Bizim için, cum- buriyet için büyük bir dava ka- zanılmıştı. Memnun olduk. İsmet paşa gibi, şahsi mezi yetlerini hiçbir zaman inkâr et- mediğimiz, fakat siyasetine mu arız bulunduğumuz bir devlet adamının Cumhuriyetin esasatına taallük eden bir meselede bizim- le hemfikir olduğunu görmekle memnuniyetimiz iki kat arttı, Bütün memleket te, fikir ve fır- ka farklarının üzerinde, Türki- yede umumi olarak baki kalan Cumhuriyet ve demokrasi kiy- metleri mevcut olduğunu gördü. Bizimle “beraber, vatandaşların ekseriyeti bu beyanatindan se- vinmişlerdir. İsmet paşa, kendi. gazetele- rinin neşriyatına cevap verdi. Kendi fırkasını telkinatını har- paladı. Yani, en ziyade gürültü yapan taraftarlarından çok ve karla, büyük bir cumburiyetçiye yakışan bir tavırla ayrıldı. Bunu muarızlarımız bir türlü hazmede- miyorlar, İsmet paşa Halk fırka- sından ayrılmadıl, diyorlar. Fır- kadan ayrilmak mevzuubahs de- ğildir. Fırka içinde bulanik suda balık avlamak itiyadında olan- lardan, vatanperverlik palavralari, ile hürriyeti boğmak den oyrilmak vardır. Ve vakidir. Bu, İsmet paşaya şeref veren, prensip adamlarile fırsat adam. ları arasındaki farkı gösteren bir hâdisedir. Görülüyor ki bizim (İsmet paşa aleyhindeki tenkitlerimiz; kadar, belki | tenkitlerimizdeni ziyade, nadiren ağzımızdan çı- kan, fakat o vakıt çok deriribir samimiyet ve küvvetle | çıkan, takdirlerimiz de muarızlarımızın igbirarnı © mucip o olmaktadır. Neden? o bumu biz çok iyi te- yekkun ediyoruz. Çünkü bizim takdirimiz, tenkitleri takip et- tiği ve onuda yine © tenkitleri takıp edeceği için çok krlbidir ve pirensip üzerinde biz Libe- rallerle Başvekil arasında hakt» ki, kalbi bir müşareketi göster» mektedir. Bu prensip o matbuati hürriyeti prensibidir. Muarizlerimizin en ziyade korktukları, en ziyade yaşatmak istemedikleri — hürriyet | budur. Bundan kendi menfaatleri barile korkarlar ve kendi klik»; lerinin menfaatı namına bu hiür- riyeti boğmak isterler. Buna mazide o muvaffak o olmuşlardı. Zannediyorlardı ki yine muyaf- fak olacaklar. Fakat bu ümit- leri üzerinde Başvekilin yüksek sesi çınladı : — Hayır! Şimdi onlar, hürriyet düşman- Serbes fırkanın inbilâlinden beri şiddetle © devam eden ve Menemen, hâdisesinden) fırsat|' ları, yine jurnallarına, yalanlarına ve iftiralarına devam edebilirler Yine her hareketin, her cinaye-, istiyenler-! Gelibrlu açıklarında (H. ra) burnu ciyarında k ma oturduğunu bildirdi- gim «Gülcemal» vapuru nu kurtarmak için tahli siye vapuru gönderildiği? ni ve yolcularını almak ru tahrik olunduğu halde) dan geminin kurtarık ması mümkün olamamış- tır. Tahlisiye gemisi me- saisine devam etmekte- dir. « Gülcemal» ın İzmir yolcularını aktarma sü- retile «Cumhuriyet» vapu rü almış ve İzmire hare- ket eylemiş bulunduğuna dair şehrimiz seyrisefain idaresine: matümat gel miştir. S. C. — Gülcemal yol- cularını getirecek olan Cumhuriyet vrpuru ga- zetemizi makineye verdi &imiz dakikaye kadar gelmen iŞ Acenteye, mü- Şehrimize gelen malümata göre Manisa ve Menemende örfi ida- renin icap ettirdiği bütün ted- birler ve kararlar alınmıştır. Me- semevde faaliyete başlıyacak olan askeri divanı harbe memur reis ve azalar ile aza mülâzim leri kâmilen vazifeleri başına gelmişlerdir. Divanı harp elyevm derhal faaliyete geçebilecek va- ziyettedir. Lâkin henüz maznun- ların: tahkikata ait muamelât ikmal olunamamıştır, Şehit Koblay mektebine yer- teşmiş olan divamıharp erkân istihzarat ile meşgul bulanmak- tadırlar, Yalmz Menemen hâdisesine müsellahau iştirak edenlerle bün- lara müzaheret eyliyen, silah ve- renlerin tahkikatı bitambulmuş- tur. Bu kısım maznunlara ait evrak mahkemeye verilmek üze- redir. Binaenaleyh bunların mu- hakemesine perşembe günü baş- iyetini biz serbes ga- zetelere atfedebilirler. Buna halk daima gülmüştü. Yine gülecek Fakat buna hükümet te, bir is- tihfaf tebesstimile mukabele ede- cektir. İşte muarızlarımızın çok iyi anladıkları bu hakikattir ki onlara giran kalıyor. YILMAZ | üzere «Cumhuriyet» vapuk Menemen divanıharbı Cumartesi maznunların muhake- YA ee va e melerine başlanması muhtemel) 8/iYasisi ölmüş | Nafıa Vekâleti Istanbul Rıhtım Şirketini Feshe Karar Verdi manasinesa mens Ankara Elekttik Şirketi Karpiç Salonlarında Kurtuluş Ziyafeti Vermiş İstanbul, 6 (5.6) - Düny” g İ : i Gazı Hiz. S Bugün saat on İstanbul 6 ( S.C ) — ece yarısma doğru Daice- ii Ankaraya müteveccih: & hareket eylemiş olan Reisi- ($ cumhur hazretlerinin hususi İŞ treni bugün öğleden sonra & saat dörtte Ankarada bulu- X nacaktır. R Ankara, (S/C) — Saaton altıda şehrimize avdeti bek- Ölenen Reisicumhur hazretle- rini istilibali için büyük hac urliklar yapılmaktadır. Bü- | halk istasyon caddesine X dökülerek hlâskürı İ$ yacaktır. Derince 5 (A.A) —Eye va- © puru saat 23 de Derinceye İ$ geldi. Reisicumhur hazretleri İŞ refakatlerindeki zevat ile İğ birliktetmsusi trenlerine bin- İğ diler. izmit valisi ile kolerdü kumandam Naci paşa iskele- de Gazi hazretlerini selâmla- dılar ve İzmite-kadar trende kaldılar. Reisicumhur hazret- leri yarın saat onaltıda An- karaya muvasalat buyuracak- lardır . alkışla» em —— #lletinden ayrılması birçok şir- İdarehanesi: İzmir - Gazi Bulvarı tacaat edenlere: « Malü- mat aldık. Cumhuriyet yolcuları getiriyor. Fakat; muvasalat saatı malüm değildir » cevabını ; veri-! yordu. İstanbul: 6 8.6 ) — Nafia vekâleti ile İstanbul Raıtım #irketi arasında hayli zaman- danberi devam eden müzake- rat ve ihtilâfat mihayet bir, Milâta müncer olamamış ve, Nafia vekâleti Rihtam şirketi mukavelesui şirketin teahhü-. datıni ifa eylemmeesi yüzün- den feshine karar verdiğini iNoterlik vasıtasile alâkadar- Nara bildirmeştir. İstabul? 6 (S,0) — « Yakı. gazetesinin verdiği vınlümata göre Zekal beyin Nafia vekü- ketlerin meinmnamiyetini mucip olmuş ve bu-cümleden olarak Ankara elektirk şirketi Anka- rada “karpiç» salonlarında mü, kellef bir ziyafet vermiş. Elektirk şirkedein bu Zi yafetinde Nafia vekâleti erki- mından bazı mühim şahısların! da bulundukları rivayet olda maktadır. Hâdise çok dedi ko- duyu mucip olmakta ve bazı imekafilde hayretle karsılan- maktadır, Wevlâna Mehmet lanması büyük bir ihtimal dahi- Jar mi ve istintak bâkimi beyler, Manisa, İstanbul ve diğer mül- hakattan gelen gizli teke men- suplarının isticvabatı ile geceli gündüzlü meşgul olmaktadırlar. Mevkuf Nakşibendilerin şeyhi altıma alınmıştır. maznunların çokluğu tahkikatın. kaç günde ikmal olunabileceğini tahmine imkân bırakmamakta- dır. Mamafih vaziyet tamamen inkişaf eylemiş gizli tekke men- supları hemen kâmilen meydana şikarılmış add. andarma kumandanı Foça ve civarını teftişe gitti Şehrimiz Jandarma alay ku- mandanı İbrahim ie İri N havalisi karakollarını teftiş et- mek üzere bugün Foçaya hare- ket etmiştir. “Harp tayysreleri Diğer taraftan müddei umu-İlâna Mehmet Alinin vefatından Esat efendi hastalanmış tedavi|bir ihtifal tertip eylemişlerdir. Bu kısımda) Bundan Bu meşhur Hini Londra 6 ( A.A ) — Hidistan İ iy konferansı müslüman azalarından |$ linde görülüyor. Eğer perşembe) Konfe: gününe kadar yetiştirilemezse Mevlâna Mehmet ölmüştür. Ken- cumartesi günü divanıharbın lk) disi en maruf ve muteber Hint celsesini akteylemesi muhakkak: | siyasilerinden biri idi. Bombay 6 (A.A ) — Mev- dolayı matem tutmak için bugün elli kadar imalâthanesi faaliyet- lerini tatil etmişlerdir. Brehmenlerde Gandinin se- kizinci hapis ayı münasebetile galeyana gelen müslü: manlar tramvayları ve şehrin bazı kısımlarını taşa tutmuşlar- Ölmüş Londra 6 (A.A) — Kral be-i şinci Jorjun ablası kalp hasta ığından vefat etmiştir. Altı haf- Anlaşmağa tavassut edecek Londra, 6 (A.A)— Hindistan konferansı Brehmen ve Müslü- “Yeni Ası t Sorabilir miyiz R Bu efendilerde kim oluyor ? Biri sabah diğeri çıkan, asi terbiyesi, şi âdise olsa hemen müşevvik © muharrik muhalif gazete- erdir.,, diyor. Bu yolda Menemen hâdi- sesi mesuliyetini utanmadan hür kalemlerin (o omuzlarına jikletmek sevdasina düştüler.) welki gün Ft , kayma- se yağlar Kearaniğ > Eİ atabildiler. Yarın Kemeral- tında vukubulacak bir yi kesicilik vakasını bizlere | atfeder harsızlık izi âleri sürerlerse ayrete düşmiyece; Bu efendiler demek yorlar ki “Ey er mr İarı, ne yoruluyorsunuz. İz- mirde ve rr Şamda Halepte nerede bir vak'a varsa hep bunların mes-i ulu muhalif gazetelerdir. On- Tarı hemen kapatınız. Sahip- , Sizde bizde — Neden? — “ Çünkü biz dalma İz- X mir halamı “tahkir: ederiz Hakikatleri tersine çevirir yazarız. Halım: dileklerine Ş değil, ikbalde bulunanların mizacına göre kalem yürü- Ş türüz. Bunun için halk ta bi X zim gazetemizi okumaz biz den nefret eder. Amma bi kere şu muhalif kapanırsa, gel ke; O zaman meydan ş Madem ki vicdamımızı iskât ediyoruz, her şeyi alkışlıyo- & Fuz, bu şakşakçılığımızın mt & kâfatım görmek isteriz... O ğda çok değil; şu birkaç mu- Ş halif o gazeteyi o kapatıver- sinler | işte muvafık geçinen bu bütün emelleri ve leri bondan ibaret. Amma mensubiyet id- dia ettikleri fırkalarınm fi- derleri meseleyi “başka türlü ünüyormuş. Matbuat hür. riyetini: cumhuriyetin bir İâ. mesi addediyormuş. Bu ci het onların hoşuna gitmez. Onlar burada bu mide bahsi üzerinde fırka disiplini tani- mazlar. Mamafiye bu iki kalemin Ş $ saldırması bizim üzerimizde bedimest bir sokak gülhan beyinin attığı nara kadar $ bile tesir uyandiramaz. Netekim aylardanberi bun- $ dan dolayıdır ki cevap ver- Ş meğe de teneyzül ( etmedik. & Ancak son günlerde nazari dikkatimizi celbeden şurası- $ Ş dır. Yüksekten palavra çıka- Ürirken “fırkamiz, üyorlar.Buitibarla elyeymİzmirdi Cumburiyet Halk fırkasının £ en salâbiyettar azası olan Ş teşkilâta memur Vasıf bey- den sorabilir miyiz: “Bu efen- diler de kim bizim tasvibimizi de tenkitlerimiz| © Loudra, 6 (A.A)— Yunanis-İman azalar arasında bir itilâf kadar ve tenkitlerimizden ziyade|tan ve Şili hükümetleri İngilte-| zemini bulmağa di görüşebiliriz. Yok sokak künbanbeyliğinden başka sı- fatları yoksa onlara da “İt ürür, kervan yürür., der ge
