17 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 4

cevap — Baştarafı birinci Hem başka devletlerin hariciye nazırı olsa bile suale (bakarak bizzat iştirak etmesi de o kadar lâzım mı imiş? şüphesi de baki kalır, Dal var, hariciye ve- kili bu gibi fırsatlari ganimet, bilerek hem geziyor ve hemde! biraz dünyalığını düzeltiyor gibi! bir şey hatırına gelebilir. Vakıa böyle bir zannı sual soran ar- kadaşımdan beklemem. Ancak! suallerdeki, ifade ve tertip tarzı bu bahtsız tefehhüme müsaıttir. Şu halde yine sual çerçevesi kalmaya ve mümkün (mertebe kısa söylemeğe riayet etmekle beraber efkârı © umumiyemizin taglitine meydan vermemek için cevaplarımı (o ihtimal dahilinde bulunan anlayışları da ( derpiş ederek arzetmeliyim ki, bu sü- yfada — aller mevzuundaki ıkikatta büyük meclisi ve efkâr! umu- miyemizin o huzurunda © apaçık! tezabür etmiş olsun. Evvelâ samimi arzetmeliyim ki, terk ve tahdidi teslihat ha- reketi büyük harbin felâketle- rinden sonra bu afetin tekerrü- rüne mani olabilmek için derpiş edilen hususatın ilk safında ge- len ve medeniyet tarikinin an- cak bugünkü safhasında ilk defa olarak resmi sahada konuşulan böyük birfikir ve tedbirdir. Ce- miyeti akvam mukavelesinin se- klzlocı maddesini teşkil eden teahhüdün yerine gelmesi için müteaddit ve muhtelif sebep ve vesilelerle iptida birinci ihzari konferansın toplanması muvafık görülmüş ve cemiyeti akvam ha ricindeki iki büyük devletler ce- miyeti akvam meclisi azasından terekküp etmek üzere davet ve teşkil edilmiştir. Demokrat ve o cumhuriyet Gazi Türkiyesinin milletler ara- sında bir sulh ve intizam amili olarak artan ehemmiyeti tabia- tile bu ihzari konferansa dave- timizi intaç etmiş ve (ilk defa olarak mezkür konferansın üçün- cü içtimaina tarafımızdan işti- rak edilmiştir. Bu arzettiğim iç- timaa gene bizzat U gittim. Ve orada Türkiye noktai nazarını teşrih ettim. İşte ( bu içtimada idi ki, günün şeraiti içinde istih- sali ameli ve kabil olan emniyet muahedesinin bizim £ tatbikine| başladığız ve taraftar olduğu- muz bitaraflık sistemi olduğunu izah etmiştik. Tatbikatta en çok teveccüh gören sistem şimdi bu- dur. İcabında bir kimseye karşı çephe almaksizın mütekabil em- niyet misakı daha ileri bir saf- ha olmak üzere bitaraflık ve ha- kem muahedeleri sistemi ki, bi- zim siyasetimizin ana ( hattım teşkil etmektedir. Onun esaslarını iptida bu konferansta ifade etmiştik. Si- yasi velvele dolayısile olsun dü- şünce bu ciheti memnuniytle kay- detmeksizin geçemedim. Sual çerçevesinden çıkmamak için e- hemmiyeti mahsusası hakkinda bu kadarla dikkat nazarını istic- lâp: ettiğim bu konferansın bu defaki içtima sonuncusu ola- caktı. Nasılki, öğle oldu. İşte bu ihzari konferansta ( hazirlanan proje yakın bir atide içtima beklenen büyük terki teslihat konferansı müzakerelerine ilk zemini teşkil edecektir. Bu itibarla mezkür projede verdi memleketimizin vaziyeti istilzam ettiği hususatı temin etmek ve icap eden ihtirazi kaytleri der- mühim işlerde mahsusasının mudil meselede Türkiye noktai nazarını tebarüz ettirmek bey- nelmilel sahadaki vaziyetimizin esaslarındandı. Kuvvetli bir heyet İşte bu vazife ve endişe ile ve kuvvetli bir heyetle oraya gidildi. Arkadaşlarım, riyaseti- cumhur umum kâtibi Tevfik ve Cevat Paşa ve B. M. M. azasın- dan Necmettin ve Asım beyler- di. Kalemi mahsusu müdürü ile hariciyede bu konferansın mev- zuu ile cemiyeti akvam i: iştigal eden dairelerin mü umumisi beyde bize refakat etti, Derhal şurasını da arzetme- liyim ki, bu işte ihtisas sahibi olmuş olan arkadaşlarımdan ol- duğd gibi byük meclisin mühte- rem azasının vücut ve huzurla- rından pek çok istifade edilmiş olduğunu memnuniyetle ve bil- hassa kaydederim. Vesile olunca bilhassa şurasını da işaret etme- liyim ki, bu gibi büyük işlerde milletimizin kabiliyeti mahsusa- sının ve Türkiyenin ehemmiyeti hususiyesinin icap ettiği o rolü hakkile ifa edebilmek için ve memleketimizin emniyet ve inki- şafı hukuk ve şeraitini tamamile temin eylemek için memleketin bütün kuvvet zekâlarından sırasile ve azami İstifade hasu- sunda asla ihmal etmemelidir. Bu noktai nazarı bugün bu ve- sile ile değil birinci B.M. mhecli- sinde sırası düşünce kürsüden müdafaa etmiştim. Tec- rübeler bu husustaki isabeti da- ha kuvvetle teyit etti. Yegâne yol Hariciye faaliyeti sahasının mahdut arkadaşların — inbisarı sahasına düşmekten korunma- sının yegâne yolu budur. Suya girmeden iyi yüzmek öğrenmek kimsenin kârı değildir. Bu gibi işlerde her (o memleket (kendi usulü ve ihtiyacına göre hareket eder. Mamafih ihzari konferans- ta diğer memleketlere ait dele- gasyonlar © heyetlerinin listesi işte elimdedir. İşte onların pek çoğunun cemiyeti akvam mer- kezinde ayrı ayrı hususi ve daimi heyetler bulunmasıle be- raber bu. konferansa gönder- dikleri heyetleri tertip edenlerin adetleri beş ile on arasında te- halüf etmektedir. Biz memleketimizin | halini düşünerek hem masraf ve za- manda âzami tasarrufun ve hem de maksadın temini husus: larını telif için bu gibi selâhi yetlerde bir kaç işi birden gör- mek itiyadını her vakıt hüsnü tatbik ettik. Bilmem bu hususta misale lüzum var mı? Bu defa daha iki dost ve komşu devle- tin hükümet merkezlerini zi ret etmiş Türk milletine ve o- nun büyük reisine ve İsmet pa- şa hükümetine karşı beslenilen mütekabil saygı ve muhabbet- lerin büyük tezahurlarına vesile bahşolmuştur. Bununla şunu kaydetmek is- terim ki: bu defa ehemmiyeti mahsusa ile uzun süren ihzari kogferansta bizim için hayati, ve bizi yakından alâkadar eden'ehemmiyeti haiz olan mevzuların tan ve yakından tanıyan arka- RAFLA B. Mi let Meclisinde istizahlar Fethi beyin sual takririne Hariciye vekili Tethi beyin kısa cevabı meyan etmek ve çok mühim ve, Paris büyük elçisi Münir bey vem gene bu), — Serbes Cümhuriyet müzakeresine iştiraki müteakip | heyetimiz ikiye aynlmış , bir kısmı arzettiğim ziyretlerde ba- na refakat etmiş ve bir kısmı da konferans o müzak velsrine devam eylemiştir. O halde iki ihzari konferansı içtimaının kıs- heyetimiz dört ve üç arkadaştan ibaret mı ahirinde nihayet kalmıştı. Yevmiyelerin miktarı Masrafın neye baliğ olduğu- na gelince : Heyetin bakiyesi ve bilhassa iştigal eden arkadaşı- ız daha henüz Ankaraya avdet İetmemiş olduğu için kat'i bir ş:y diyemiyeceksem de aldığı- mız yevmiyeleri söylemekle sarih bir fikir vermiş olacağıma kai lim. İptida kendimin yevmiyesi- ni arzedeyim. Yevmiye 10 İngi- liz lirasıdır. Bu heyetimiz içinde alınan en büyük miktardır. Ve bu mıktar bu içtimaa giderken hesap edilmiş olmayıp ta B.M.M. hükümetindenberi uzun tecrübe- lerden sonra tekarrur eden va- sati bir mıktar olup teamül ha- ini almış ve bu suretle müte- amil usule tevfikan takdir edil | mişti Diğer deleasyon azalarına se| kizer ve müşavir beye | alt;ve| kalemi mahsus mudürüne yev-|. iye beş İngiliz lirası verilmiş- tir. Bu gibi konferanslara gitmiş olan arkadaşlar ve & müteaddit defalar bizzat nefsinde tecrübe| etmiş olan Ali Fethi beyefendi bu müteamil usullere pek yakın- dan vakıftırlar, Masratın yekönu yedinci senesine gir- re bulunan hari: ve âletimin en uzun seyahati “bu defaki olmuştur ki, buda bir tür. Demek bana yev- miyelerimin mecmuu olarak üç bin Türk lirası verilmiştir. Şimdi ikinci suallerine cevap vereceğim. Evet, ihzari konfe- ransta başkâ hariciye nazırları vardı. Arcak beni gönderirken hükümetin evelemirde o mevzuun bizim için ehemmiyeti ile ve memleketimizin menfaatının ica- bile mukayyet olmuştur. Filka- kika biz merasim ve eşkâlden evel esas ve ahval ile müteveg- gil oluyoruz. Nasıl ki, sırası dü- şünce rütbesini elçi payesinde olup olmadığı dahi meçhulümüz. kalmış olan o bir delege | ile canlı bir meseleyi. müzakereye büyük meclisimizi reisi refa- katında bir vekil bulunduğu halde memur edilmişti. Bu tarzın isabetsiz olduğunu kimse iddia edemez. Ancak ol- sa olsa bu hususta şahsın inti- habatındaki isabet mevzuubahs olabilir. Binaenaleyh sulh emniyet siyasetimizin mühim bir cihetine temas eden tahdidi tes hat işinin biz ilk gündenberi çok samimiyetle telakki" ettik. Ve çok ehemmiyetli gördük. Ve her defasında bizzat bulundum. Türkiyenin bu mevzudaki nok- tai nazarlarını ve Türkiye em- niyet menafiinin icabatını mu- vaffakıyetle müdafaa ettiğimize kailim. Sözlerime nihayet verirken Ali Fethi bey tarafından. düşü- nüldüğüne asla ihtimal verme- mekle beraber ikinci:sualin yol“ suz: tarzından hatıra (gelmesi melhuz kalan yanlış bir tefehü- me karşı bir kelime ile işaret etmeden geçemiyeceğim. Uzak- ve RIMIZİ e vee daşlarımız ve bittabi Ali Fethi beyin yakından - malümudur ki, biz. yevmiye almak gibi hasis emeller şahsi servet endişesile hayatımızda bir an endişenak olmuş değiliz. Saadet ve ikba- limiz büyük Türk milletinin sa- adet ve ikbalinde arayan ve bu- lanlardanız. İşte bu kadar. Müteakiben Fethi bey kürsüye gelerek içinde buluuduğumuz . tasrrruf ha nutuk söyle- mektense hariciye vekili- ne sual takriri vermeği muvafık gördüğ liyerek «Bu mesele üzerin defazla tevekkuf edilecek olursa tas söylenen sözlerle efal ar sında mutabakat olmadı- ğını halka bildirmiş ola-| cağiz » demiştir. Tevfik Rüştü bey buna ceva- İben demiştir kiz “ Merak buy dim! Çok kısa sö ısında ruf fikirlerine çok ehemmiyetle tirak ederim. Ve zannediyo- rum ki, tasarruf parayı yerinde kullanmak ve israf etmemektir. İsini asayiş ve sulhunu en ucuz vesaitle ve emin surette temin etmek o memleketin tasarrufuna yol açmanın * en kolay şeklidir. Bendeniz bu zandayim.,, Meclis ' cumartesi günü top- ye Kerbesdumuri Telefon numarası - 2697 Telgraf adresi - İzmir Serbes Abone: şeraiti Senelik: © 10 lira Altı aylık: 6 lir Ecnebi memleke Senelik: o 25 lira ia İlânat Birinci sayfa: İkinci sayfı işine Daimi ve aylık ilânat ay. rıca pazarlığa tâbidir ve aza-İ imi teshilât gösterilir. İHTAR: Abone ve ilân üc retleri bilâistisna peşindir. Maltızlar hamamı Maraf Maltızlar hamamı bir miildettenberi kapalı bulunuyor. du. Bu det'a tarafımdan edilüp mükemmel tefriş edilmiş ve müşterilerimizin isticar bir tarzda bütün ihtiyaçları derpiş ve is tirahatleri o temin olunmuştur Teşrif edecekler memnun kala taklardır. Hamam müsteciri : Kâzım Keyiflik ve bahçe sahip- lerine müjde Başturakta Rıza bey hanında mevcut Limon, Mandelina ve Agaçkavınu fideleri satılmak- uf hakkında! İBir devletin emniyeti dahiliye-|d | vap verecektir. viri Arif Oruç beyle bu Bu Karar mazumna bildirildi. Ug ikten sonra muh Istanbul 16 (8.0) — Maarif kitlerine cevap veriyor. teşebbüslerini de izah edecektir. Ankara 16 (8.0) — Fi Maarif vekili bey gerek Fazıl A Dahili telsiz Istanbul 16 (8.0) — Si devam ediyo İstanbul 16 (8.C) — Edi larının tesisatı ikmal edildi lerdir, Dahi Ankara 16 (8.C) — 1; hukuk mektebinde tesit edilecel cektir. Karantinada Elmâs sokağında 6 numaralı haceyi üç gün evvel Muallâ isminde bir kadın icarla tutmuştur. Bu kadının bazı er- keklerle münasebeti varmış. Söy- lendiğine göre bu hanenin icarı- aıda İstanbul Ticaret gazetesi memurlarından Hakkı Turgut bey namında bir zat vermiş. Hakkı Turgut bey dün ak- şam Rüştü ve Naci bey namin- da iki arkadaşile birlikte biraz içki içtikten sonra sabaha karşi saaat üçte dostu Muallânın evi- ne gitmişler ve kapıyı çalmış- lardır. Muallâ evinde Macit bey namında diğer bir zatla beraber Katil Hakkı On sone hapsa ikibin lira tezminatu mah» küm edildi rakol sokağında Osman efendi- yi katilden maznun Yanyalı Rıza oğlu Hakkının iemyiz mahkeme- sinden nakzen gelen (davanın rüyetine Ağırcezada devam €- dilmiş ve kararı tefhim olu muştur. Mahkeme. kararında Hakkının elindeki bıçakla O manı'sekiz yerinden cerhetti; gelen şahitlerin ifadelerinden sabit olmakla katili on sene ağır hapse ve iki bin lira tazminat itasına mahküm“ eylediğini bil dirilmiştir. Çalınan heykel - Selçukta mukim © Mehmet efendi amında bir şasın Ayas- lug harabelerine ait bir. heykeli Hayri efendi namında bir! ema- netçi ile İstanbula göndermeğe teşebbüs eylediği ve bu işte an tikacı Yakonun. alâkadar bulun- tadır. 2-2 duğu polise ihbar edilmiştir. ene günü Maarij; Vekili Tenkitlere cevap veriyor Fırkası grup içtimaında maarif işleri hakkında meb” Kent bey Karşıyaka Alaybeyinde ka-|e Açlık istizahı Bu sual takririne cumartesi günü Başvekil cevap verecek Ankara: 16 (S.C) — B. M. Meclisinin dünkü celsesinde Fethi bey tarafından verilmiş bulunan açlık istizahına cevap verilme. mesinin sebebi irtizaha başvekilin cevap vermesi lâzım o'duğunu dan münbeistir. Cumartesi günü İsmet Paşa bu sual takririne ce. Mevkuf gazeteciler Yarın hakkında sekiz dava açılmasına karar verildi İstanber 16 (8.0) İzmitte mevkuf bulunan Yarın n mosul müdürü aleyhinde mus. tantik tahkikatı hitam bulmuştur. bağın r. a açılması karalaştı, müddeti vardır. Bu ayin edilecektir. gü Vekili: Beat bey bugün O Or. ların. ten. zi islik vekâletin maari rka grubu sabah toplandı. Meb'uslardar Fazıl Ahmet bey maarif işleri hakkında heyanatta bulunacaktır, hmet beyin tenkitlerine ve: gerek Ibrahim Alaettin beye cevap verecektir. Sivas - Erzurum yolu muhaberaltı telliden ucuz olacak aramı demir yolunun. iltikçif vısının istilişafı yapılmıştı avibekir telsiz istasyon. nlar bir ay sonra işleyecei telsiz muhaberatı telliden daha ucuz olacaktır Vekiller konferanslar verecekler arruf haftasınm son günü Ank Vekiller ve diğer hatipler ü tarafından bu münasebetle verilecek konferanslar radyo İle meşe Sarhoşluk ve kıskançlık yüzünden Dün gece Karantinada bir hâdise oldu. Üç genç tevkif edildi bulunuyormuş kapiyi açmamışlır Bundati mugber olan ziyaret- ciler” kapıya yüklenerek açmı lar ve içeriye girmişlerdir. Bı- nun üzerine bir feryat kopmuş Macit beyle diğerleri bugaz bu göza gelmiş ve hâdise mahalline polisler yetişmiştir. Hakkı Turgut bey ve ar kaduşları sarhoş olduklarında Polislere de hakaret eylemişler ve bu. sırada (53) numaralı Po lis memuru Muzaffer efendinin bacağı incinmiştir. Hâdisenin failleri | kâmiler tevkif edilerek ifadeleri alınmış ve bugün adliyeye verilmişlerdir. Son safhada Zehra H. namında bir kız bikrini izaleden mazmun Beledi: ye yazı işleri müdürü Fabri b yin muhakemesine dün de devan wüddei aval man Faik bey medafaasn yapmıştır. Maznun © vekilinin müdafaasını © hazırlaması İçi mühlet verilmi tir. Beraet ettiler Alsancak stadyumunda Alta le Altınay kulüpleri arasınd yapılan bir futbol maçında vefat öden' Altaylı Vehbi beyin müne sebebiyet vermekle nun Altınaylı Kollej talebesi den İhsan ve Hayri beylerin mi hakemeleri hitam bulmuş Asliye ceza mahkemesi . maznunları! beraetine karar vermişti Ucuz Dikiş SON MODA ELbSE TA LIRA Yenikavaflar --Şirket bulvar! (AHMET SAKİ) le N. 45 esul ür H. Lâmi