11 Aralık 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Münevverler C.H.F kendi için- ; . den sessiz sessiz tenkit ediliyor C.H. F. yeni teşkilât yap- ağa karar verdiği zaman her- kes iptida şunu © düşünmüştü bu yeni teşkilât yeni bir siyase- te mi: istinat edecektir? Halk fırkası o yalnız o teşkilâtındaki »oksanlarından (dolayı | değil, bilhassa yanlış siyasetinden do- layı sukut etmişti. Bu siyaset ve fırka teşkilâtına hâkim olan zihniyet değişmedikçe, hiç bir şey değişmiş olam. Siyasetin değiştiğini ifham için merkezden sarih beyanata ihtiyaç vardı. Hareket tarzında da cezri bir tahavvül lâzımdı. Fikir ve münakaşa serbestisine kanaat hürriyetine riayet esas- ti. Halbuki gençliği münevver- leri kendisine alâkadar etmeğe ilân eden fırka, on- ların kanaatlerini ta. ik ile işe başladı. Netice ol fırkaya girmemekle mevkilerini kaybet- mekten hakkile endişe edenler, zahiren fırkanın malı oldular. Bunlar memurlar, muallimlerdir. Serbes meslek erbabı; köylüler, işçiler, tüccarlar bu yeni teşkilât oyununu İakaydi ile* emniyetsiz- likle karşıladılar. Bu hal devam ediyor, Bu sabahki “Yeni Asır,, refi- kimizde bir tüccarın mektubu bu alâkasızlığın ruhi sebeplerini pek güzel izah etmiştir. Yanlış yol takip etmiş olan bir fırka bu yanlış yojda kendisine zahir olmak istememiş olanları şimdi etrafında toplıyabilmek için ip- tida hatalarını tamire mecburdu bi Milletin dileklerini, bugüne ka- dar halk bir ( Sfenks) sükütul muhafaza etmiş gibi, yeniden tahkika koyulmak, teşkilât hey- etleri için doğru bir taktik değildi Meselâ Ticaret ve Sanayi sa- hasında, Halk fırkasının siyaseti aleyhindeki tenkit ve şikâyetler senelerdenberi birbirini — takip etmi; Hâdisat bu şikâyetlerin ve tenkitlerin ne ka« olduğunu göstermiştir. O halde iptida bunları nazarı dikkate almak ve ondan sonra alâkadarlara: “ İşte biz sizin is- tediklerinizi, fırkamıza girip gir- meyeceğinizi düşünmeden yap- tık ve samimiyetimizi gösterdik. Şimdi bize gelmek ister misi- niz? , demek lâzımdı. Bunun yerine Vasıf bey de- di ki: “ Şimdiye kadar ne iste- diğinizi biliyorum. Görüyorum ki kenarda kalıp tenkitler yapıyor- sunuz. Bundan bir fayda çıkmaz. Arzularınızın nazarı dikkate alın- masını isterseniz fırkaya girip firka içinde çalışınız! ,, Vasıf bey bunu aynen söy- lemedi, fakat beyanatından çı an mana budur. Yani, müal- limlere ve memurlara karşı tatbik edilmiş olan. tazyik, diğer bir şekilde tüccara karşı tekrar “dilmek istenmiştir. Bunun için- dir ki teşkilât heyeti hiç bir ta- Tafta ve hiç bir muhitte ciddiyet Ve alâka ile telakki edilmedi. ir haklı|dı Gazi Hz. ile İstahbul 10 (5. C) — Londra büyük. elçimiz Ferit beyin An- karaya davet edilmiş bulunması borçlar meselesile (e alâkadardır. Paris büyük elçimizin davetini mütaakip müşarünileyhin de da- vetine lüzum görülmüş olması bu hususta ankarada ceryan edecek müzakerelerin siyasi ve mali vaziyetimiz noktai nazarın- dan büyük bir ehemmiyeti haiz cağım biz anlayamıyoruz. Mü- nevverler fırkaya kanaatla de- gil, şu veya bu neticeden içtina- ben girerlerse, teşekkül ( eden heyet bir fırka olur mu? Haki- kat şudur ki bugün, teşkilât heyetinin ; fırkaya o duhul taah- hütnamelerini oimzaya mecbur kalanlar, fırkanın bu hattı ba- reketini herkesten ziyade şid detle, kendi aralarında ve em- niyet ettikleri kimselere karşı tenkit etmektedirler. Şeklen halk fırkasının azası olmuş öyle münevver vatandaş- ları tanıyoruz ki bizimle görüş“ tükleri zaman, bu işleri bizden ziyade hararetle tenkit ediyor- lar. Bu yolun böyle devam ede- ceğini söyliyorlar. P. ir. Çünki bunlar vatandaşlardır. Zorla bir teşek- küle alınmış oluyorlar. Bundan ne o teşekkül memleket... C. H. F. Serbes fiki bes: kanaatlere hürmet ve te- hammül gösteremediği için mil- letten uzaklaşmıştır. Bunu anla- mazsa, anlamak istemezse hiç birşey yapmış olmıyacak, ye- ni teşkilâtı belki eskisinden a çürük teşkilât olacaktır. Zira bu fırka içinde de açık tenkit hürriyeti . yoktur. Zorla bir teşekküle alınan bir adam fikrini söylemez. Fırka içinde çok yüksek fikirler olsa bile, ru- han fırkaya merbut olmadıkları için, serbes olmadıkları ve ser- bes bırakılmadıkları için bunla; dan fırka istifade edemiyecek- tir. Halk fırkasının dün gibi bu- gün de yegâne kuvveti boğucu bir disiplinden ibaret kalacaktı Söz söyletmiyen, tenkit ettirmi- yen, fikir ayrılıklarına tahammü- lü olmıyan bir disiplin. Bu zahiri bir kuvvettir. Böyle bir fırka, küçük bir serbesti havası içinde inhilâle mahkümdur. Bunun için- dir ki çok teessüre şayandir. Zira, bur serbes münakaşa havasını tesis etmiyecektir. Evel- ki gibi, Halka dayanmıyacak, halka kendini taşıtmak istiye- cektir. Bu, ağır bir yüktür. Halk fırkası, memleket menfaati ve kendi menfaati namına zihniyeti- ş C.H.F, bu taktikle muvaf- ak olsa bile bundan ne çıka- ni ve hareket tarzını değiştir- YILMAZ melidir. Başvekil Istanbula gidiyor rin yarıya tenzilinde israr edecek Istanbul 10 (S.C) - Başve- kil ismet paşa mühim bazı olacağını” göstermektedir. İtalya hükümeti tarafından borçlar meselesinde vuku bulan dostane ( teşebbüsata mümasil teşebbüslerin Fransa ve İngiltere hükümetleri tarafından da vuku bulmuş olması muhtemeldir.Mas/ mafih bu teşebbüsat bu mese“ lede mali kudretimizle mütena” sip bir hattı hareket takij etmeğe Okarar vermiş olan hükümetin noktai nazarı üzerin» de hiçbir değişiklik vücuda ge- tirmiş değildir. Umumi kanaate göre hamillerin mümessilleri, ta- rafımızdan vuku bulan devete icabet etmekte gecikmeyecek- lerdir. İstanbul: 10 (8.0) — Seraç Ankara 10 (S.C)— Hü- kümet merkezinde, borç- lar meselesinin esaslı bir şekilde halli için faaliyet devam etmektedir. Ala- caklıların mürahhaslarını göndermelerine intizaren Paris ve Londra sefirle- rimiz hamiller mümessil- lerile bu mesele üzerinde temas etmişler ve noktai nazarların telifine çalış- mışlardır. Paris ve Lon- dradan gelen raporlarda, alacaklıların — vaziyetleri hakkında izahat verilmiş- Mısır başvekili Halk fırkasının küşad res minde neler söyledi? Kahire,M(A.A)— Başvekil Sıtkı paşa yeni teşkil olunan Halk fırkası binasının açılma resminde söylediği nututukta Veft fırkası azasile liberaller İngilterenin bi- taraflıktan vaz geçerek müda-) halesini istiyorlar. Biz intizamı muhafaya kâfi kuvvetimiz bulun- duğundan İngiltereden yardım istemiyoruz. Biz istikbalimizi tam anlıyacak ve İngilterenin ini koruyacak bir itilâf aktini arzu ediyoruz. Hayli za- mandır akti arzu edilen ittifak muahedesinin yakında biteceğini ümit ediyoruz demişti — Müsaade i edilmemiş Fremantle 10 (A.A) — Gar- bi Avusturya Otranto vapurile buraya gelen yüz İtalyan muha- cirinden sekseninin karaya çık- masına müsaade edilmemiğtir. Vapur polis tarafından muhafaza altına alınmıştır. k görüşecek i Maliye vekili değişiyor ükümet borçlar mukavelesinin feshinde faizle- “Joğlu Şükrü beyin rahatsızlığı Borçlar meselesi için Paris ve Londra sefirlerimiz Münir veFerit beyler Ankaraya çağırıldı İSTİKRAZ TEKLİFİ CİDDİ: GÖRÜLMEKTEDİR Erer sün öğleyin çıkar Halk için mücadeleden yılmaz Mefküre Güzetesidir İdarehanesi: İzmir - Gazi Bulvarı “Yeni Asır, yurdunda Nüshası - Heryerde 5 kuruş Sorabilir miyiz? Susuz mahalli dadına ke Atın im- amaz ım? İzmirin seylâp dolayisile uğradığı felâket malümdur. Seller. bir. çok hanımanlar söndürmüş, facıalar yarat mıştı, Açılmış yaraların birer şekilde tedavisine çalışıldı. Ve elan çalışılıyor. Bu me* yande bir çok mahallelerde hâlâ o facıanın bıraktığı iz- lerin ıstırabı, sıkıntısı de- mata görehükümet hamil- lerin vekillerile müzakere- de928 senesinde aktedil- miş bulunan borçlar mu- ğ re İZ vam ediyor. kavelesinin feshinde Veİğ Bu ne olabilir deyeceksi: | | tediye kudretimizle müte- Su mesi devam etmektedir. En mühim mali meselelerin mevzuubahis olduğu sırada maliye vekâle- tinin bugünki vaziyette deva- mma imkân görülmediğinden Saracoğlu Şükrü beyin ahvali #ıhhıyesi hasebiyle istifa ede rek yerine yeni bir vekil ta- yin edilmesi ihtimali kuvvet- Midir. İstanbvl, 10 (S.C)—Kuponlar meselesinin son vaziyeti, hamil- lerin borç taksitlerinin temamen tediyesinde israrı bu meselenin hükümetçe esasından ve yeniden tetkiki ihtiyacını doğurmuştur. Aldığım mevsuk malü- nasip şekilde yeni esaslarİâ Gayet basit görünen bu PS z iş binlerce vatandaşın huğü5 dahilinde bir mukavalelğ runu selbeylemiştir. aktedilmesine,faizlerinya- Biliyoruz ki Vezir ve Os- rıya tenzilindeisrar edecek YE ei mere ii Mr eğ m 1“) * arap olmuş ve iri e. tir. Soniki senelik vaziyet ? > bunun gayri kabili içtinap larca imkânı olmıyan bir vaz: iyete düşmüştür. Binaenaleyh bir zaruret o olduğunu meydana koymuştu: bu eyleyenler susuz kalmıştır. Gerçi bele- diye bazı mahallata Halka- pınar suyu çeşmeleri yaptır: mak suretile ihtiyacin tehvi- nine çalışmıştır. Fakat yapılan çeşmelerin adedi hakiki ihticin tatmi- ninden çok uzaktır. Bir çok vatandaşlar. .on, on beş da- kikalık mesafelerden ellerin- de teneke ile su taşımağa ve çeşme başlarında itişip kakişmağa mecbur © kalıyor- lar. Susuz mabhallâtın çektiği sıkıntıları dinlemek çok elem aver oluyor. Nihayet İzmir gibi bir şehirde su mesele- sinin vatandaşlara üzüntü verecek bir şekilde bulun- maaı çok abes bir şeydir. Bazı kimseler Halkapınar suyu almak istiyorlarsa da tesisat masrafı gözlerini yıl? dırıyor. Daha açık tabirle bu parayı ödiyecek mevki ve iktidarda bulunmiyorlar, Aca- ba Vezir ve Osman ağa su- larina ait tesisat küçük bir tadille Halkapınar suları için- de kabili istimal olamaz mı diye soruyorlar. Belediye lüt- fen bu işle alâkadar olur yap- tirdığı çeşmelerin o adedini teksir ederse her halde si- kıntı içerisinde bulunan hal- kın büyük derdine koşmuş ve minnet şükranını kazan- miş olacaktır. Buna ilâveten Belediye yine Halkapınar su şirketi ile temas ederek Vezir ve Osman ağa sularına âit tesi- atının küçük (masraflarla şirket suyunda da kullanıl masını temin edebilirse en esaslı yardımı yapmış buluna- caktır. İhtisasımız haricinde bulunan bu işler etrafında şöyle yapılsın, böyle yapılsın diyecek mevkide değiliz, an- cak sorabilir miyiz: susuz mahallatın imdadına koşula- maz ve bunlar sıkıntıdan kur- tarılamaz mi? şehrin büyük bir kısmı, sulardan istifade tir. Hükümet bu mesele-|liye vekâletine değil, doğ- nin esaslı bir şekilde tet-|rudan doğruya nafia ve- kiki için Paris sefiri Mü-)|kâletine yapılmıştır. Zira nir beyle Londra sefiri|bu istikraz para suretin- Ferit beyi Ankaraya da-|de değil, nafia işleri ha- vet etmiştir. ( Sefirlerinİlinde tahakkuk edecektir. verecekleri izahata göre| Yapılan teklif 100 mil- kat'i hattı hareketimiz ta-|yon liralıktır. Bu paranın yin edilmiş olacaktır. yarısı devlet şosaları, di- Ankara 10 (S.C) — Al-/ğer yarısı başka nafia man sermayedar gurubu işleri içindir. Teklif Alman tarafından hükümetimize|Kapel gurubu tarafından yapılan istikraz teklifinin) yapılmış ve bu gurubun ciddi olduğu ve anlaşma|Türkiyede mümessili olan ihtimalleri bulunduğu an-İHimmet zade vasıtasile laşılmaktadır. Teklif ma-|vekâlete arzolunmuştur. Mudanya - Bursa Demir yolunu da satın alıyoruz Ankara, 10 (S.C) — Mudanya - Bursa Demiryolu hattının hükümet tarafından mübayaası için sahipleri tarafından evvelce yapılan teklif, devlet demir yolları müdüriyeti, Müdafaai milliye ve 'Navekâleti mutahassislarından mürekkep bir komisyon tarafından tetkik edilmiştir, Komisyon devletin bu şimendifer hattını satın alması ve yapılan teklifleri esas itibarile tasvip etmiş ve bu hu- susta bır rapor hazırlamıştır. Rapor tetkik edilmek üzere Nafıa vekâletine takdim olunmuş- tur, Son beyanat üzeirne Hariçte kredi bulacağımız şayiaları kuvvetlendi İstanbul, 10 ( 5.C ) — Hariciye vekili Tevfik Rüştü beyin fırka > gurubunda vuku bulan beyanatında borçlar meselesinde İngiliz ve İtalyan hükümetlerinin müzaheret tekliflerinden bahs- etmesi üzerine hariçten müsait şeraitle kredi bulacağımız şayia- ları kuvvetlendi. Hükümetin esas itibarile müsmir şartlar dahilinde hariçten kredi teminine muhalif olmadığı tahmin edilmektedir. İavdet etmiştir İhsan bey: Mıntaka limanlarını teftiş et- mek üzere Mersine kadar giden ticareti bahriye müdürü İhsan bey teftişatını ikmal ederek dün i |