18 Kasım 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

7 eee Başmuharriri: Falk izmir meb'usu N ğ Hakikatleri tah- i , rif etmiştir, Liderin nutkunu,Türkiye mat» buatı içinde ilk defa efkârı u numiyeye bildirmeye muvaffak olan ( Serbes Cumhuriyet | ga- zetesi, dün akşam müvezsilere dağıtılırken, iki genç arasında geçen şayanı dikkat bir muhave- reyi dinliyordum “ Yakalıksız. kravatsız , di- ye beğenmedikleri asil hakiki halk tabakasına mensup olan bu gençlerden birisi; — İntihap rezaletlerini yazı» yor; diye mi bağırayım? diyor. du. Arkadaşı, hemen cevap ver- — gi diz v — Hayır, yakışık almaz; Fet hi beyin mutkunu yazıyor; diye, satalım, Yanma yaklaştım; ülüvvüce- nabının sebebini sordum. Çehre- sinde acı bir tebessümle; ( İnti- bebatı bu: derece çirkin bir bale getirenler, Halk fırka- sna da Ç mensup © olsalar, nihayet Türk milletindendirler. Çirkin bir şeyi, yüzümüz kızar- madan, kendi kendimize nasıl mal edelim! ) demek ister gibi manidar (o mazarlarını (Üzerime dikti, Türk Demokrasisini, her şâ- ibeden tenzih etmek isteyen bu V asil kalpli genç, belki de, diğer binlerce emsali gibi, Demokrasi namma, işkence ve hakaret gör- müş birisi İdi, İntihabat faclasina, pek haklı olarak izafe edilmesi lâzımgelen bir sıfatı bir türlü yakıştıramı- yan şü muhavereden sonra;Fethi beyin aldığı cevapları okuduğum zaman yüreğimin burkulduğunu hissettim; . ve pek acı bir dü- şünceye daldım. Bir tarafın ayıpları setret- mek hususundaki faziletine mü- kabil, diğer tarafın fezayih, icat ve tasni etmesindeki tezadı, bu- rda teşrih edecek değilim; O mukayeseyi Karilere birakıyorum, İntihabat esnasında, faal bir vazife alarak buraya gelen bir İzmir meb'usunun, herkesin gözü önünde ceryan etmiş olan hâdi- #atı tevil etmesindeki mahare- tine, bütün İzmirlilerle. beraber, ben de hayrette kaldım. : Hal katin bu derece tahrif edilmiş olması, dünyada görülmüş ve işidilmiş bir vak'a değildir. İzmirdeki mtşahedatının, Fet hi beyin ifadatına muhalif oldu- gunu söyliyen İzmir meb'usu Vasıf bey, ya müşahede etmek kabiliyetinden e mahrum veyahut ta hakikatleri © tevil etmek 34 ile ahalüldur. Muhterem meb'usun fırkamis za; teşkilâtımıza isnat © etmeğe <abaladığı müessif vak'alar, şu maddelerde hulâsa edilebilir: 1 — İzmirde her sandık ba- şında yaygara koparan bir g- Tup varmış; mahiyetini tetkik etmiş; Serbes fırka namına gi tüllü yapmak ve erbabıhaysiyeti korkutarak 167 temin © etmek işin tavzif edilmiş kimseler imiş bu suretle serbes intihap (o yap- mak imkânı münselip olmuş. ,, Ufak bir tashih yapmak şar- tle bu. vakayiin cereyan etmiş olduğunu, hiz de tasdik ederiz. ERİ, Muhittin 5.C. fırkasının infisahı hak- kında bir müddettenberi şayia- ler deveran etmekte idi, (o Ge- genlerde Fethi bey bu şayinları katiyetle tekzip ederek; “5. C. fırkast ve onun teşkilâtı cum- huriyet gibi ebedi ve lâyemut- tur., Demişti, Bugün vaziyet değişmiş ola- rak kendini gösteriyor. - Fethi beyin Gazi hazretlerine karşı faaliyetine © devam edememek mevkiinde olduklarını görüyo- ruz. Fikrimizce bunun saiki B. M. Meclisinde vuku bulan heye- canlı münakaşalardan | ziyade Halk (fırkası © nizamnamesine “ Gazi Hz. önümüzdeki meb'us intihabatında Halk fırkasının ba- şında çalışacaklardır , diye bir madde ilâve edilmiş bulunma- sıdır. İşte yeni vaziyet bundan sonra başlıyor. Zaten Fethi bey- efendinin teşkilâta gönderdikleri telgrafta bu noktayı sarahatla ifade etmektedir. Ankara muhabirimizden aldı- imiz telgrafları aynen neşredi- yoruz. Bunlar elemli bir hakikatı ibtiva etmektedir. Bununla be- raber muhalefet ölmemiştir ve ölmiyecektir. Onun temiz sesini yine ayni kuvvetle işittirmek mümkün olacaktır, Buna Serbes cumhuriyet fırkası etrafında top- lanan yüz binlerce vatahdaş e- min olabilirler. Ankara 17 ( S.C ) — Dün Fethi bey ile görüşmüş ve fır- kanın infisahı hakkında deveran eden şayıalar münasebetile ma- lâmat talep etmiştim. Lider bu zemin Üzerinde şimdilik bir şey yarılmamasını söylemişti. Bu sa- bah kendisini tekrar gördüğüm- delS. C. fırkasının lâğvı için dahiliye vekâletine isti ve (Serbes fırka) kelimesi yerine, (Halk fırkasın) koymuş olsalardı hem hakikate aynileterceman ol- muş hem de bizibu tashih kül- etinden azade bırakmış olurlardı. Halk fırkası, intihap mahal- lerinde; yalnız bir tazyik zenciri germekle kalmamış, bu güruhun içine, bir de, sopalı ve tabancalı şerirler ilâve eylemişti. Vak'ayı nâklederken, nasılsa unutmuş ol- duklari bu noktayı, - hatıra ge- tirdiğimizden dolayı aflarını rica ederiz! Serbes fırka mensuplarının bir arada toplu bulunmaları de- gil, bunlardan iki kişinin bile müştereken sandık başına yak- laşması menedilmişti! 2—Muhterem meb'us, intihap yerinden — ayrılırken, yakalıksır, kravatsız bir grup tarafından ihata edilmiş; maksatları kendi- sini tehdit etmek imiş; o esnada E. Hayri beye tesadüf eylemiş oraya toplananların, reylerini kullanmak işin gelmedikleri, firka tarafın- dan talimatla yürütülen kimseler olduğu muhakkak imişl Memlekette — senelerdenberi hâkim olan bir. fırka, beş on kişiyi bir araya toplamak için bin türlü fedakârlıklar yaparken daha dün meydana çıkan yeni Gazi Hazretlerine ceph için fırkasını feshetti Fekat muhalefette devam edecektir ğini. söyledi, Fırka ocaklarına bu hususta i ide bildireceğim şi telgraf gönderilmiştir. Dahiliye| yasi bir teşekkülün mevcudi- vekâletine verilen istida da a- an müessisi sıfatile şağı yukarı bunun aynidir. Bunun üzerine Fethi beye mecliste yeni vaziyetinin ne olâ- cağını sordum. Şu cevabi verdi:İrarın — Tabii, muhalif kala. |rica ede cağım. Yahut mebusluk- tan istifa edeceğim... Fethi bey, yanında A- ğa oğlu Ahmet bey oldu! © tatanbul: 17 (5.C1— Serbes ğu halde, dün akşam sa- at sekizden bu sabah sa- at dörde kadar Gazi haz- retlerinin nezdinde ka'- mış ve Reisicumhur haz- retleriyle vaziyet hakkin- da görüşmüşlerdir. ; Serbes Fırka ocaklarına gön- derilen telgrafın sureti şudur: “Büyük Gazimiz hazretleri- hin“teşvik ve tasvibi ile Serbes cumhuriyet fırkasını tesis etmiş- tim, Kanaatimce bu (teşvik ve tasvip, tabiatile, fırkanın Gaziye karşı :siyasi mücadeleye girmesi ihtimalini bertaraf ediyordu. “Esasen bu kanaat haricinde siyasi bir teşekküle vücut ver- mek mes'uliyetini üzerime almağı ha rıma getirmemiştim. Halbuki tahakkuk e- den şekle göre, fır- kamızın hazretlei elli bin kişi de talimatla mı ha- reket etmişti?. Fırkamızın . İzmir vatandaş tehdit etmek veya rey- ler üzerinde müessir olmak için hiç bir ferde telkinat yapmak, teşkilâtı, talimat vermek bulunmamıştır. Bu, ancak muarizlarımızın kullandığı - merdut bir. sis- temdir. o Mensubini © arasında meşru bir propaganda yapmıya m tenezzülünde bile lüzum görmiyen halkı harekâtında serbesbirakmış, oda, her işde olduğu gibi, in- tihap işlerinde de çok ağır başlı ve siyasi hakkını müdrik bir millet olduğunu ispat eylemiştir. Eğer Vasıf bey, kendisini ihata edenlerin yakalıksız, kun- durasız olduğunu görüp te kork- tu ise, beyhnde yere telâşa düş- müş demektir. Çünkü; bu halk, kendisinin yakalıksız, pabuçsuz bırakıldı ğını söylemiş, fakat hiç bir man intikam almak hevesini iz- har etmemiştir. Ekrem .Hayri bey meselesine gelince; o zat herkesten evel tekzibini yapmış, vaziyeti, ol- duğu gibi tenvir eylemiştir. 3— Vasıf bey, bazı aile lerö, neden feylerini istimal bir fırkanın, on binlerce halki talimatla © yürütmesine imkân Yukarıdaki fıkralarda zikredilen eş etmediklerini görmüş; sandık başlarında - #öatlerce bekleyiş ii söyler İmune hastanesinin üst katından e almamak de kalabileceği anla» şılmıştir. * Bu vaziyette kalacak si- muh: ve idame etmeyi muhâl buluyorum. Bu sebeple Serbes Cumhuriyet fırkasımın feshine karar verdim. Bu ka- ne tebliğini “Bana İtimat eden ve benimle teşriki mesai eyleyen Cumhuri- yetçi arka derin min- mettarlığımı arzederim.,, ALİ FETHİ Cumhuriye fırkasının tatili faa- liyet ettiği hakkındaki haber fır- kanın İstanbul teşkilâtına sureti hususiyede bildirilmiştir. Fırka erkânından Süreyya paşa ile görüştüm. Bana aynen şu sözle- “Ben hasta olduğum Gan fırka ile esasen meşgul ol- mış orum. , Sivasta “Sivas: 15 (5.C | — Gece nü- çıkan ateş tekmil binaya sira- yet ederek yakmıştır. Hastalar kâmilen kurtarılmıştır. Eşya da çıkarılmıştır. Yalnız üst katta bulünan ya- tak ve çamaşır gibi bazı ihtiyat eşya kurtarıla, ır. Yangının söndürülmesi için asker ve jan- darma yardımile sarfedilen bü- tün mesai maalesef neticesiz kalmıştır... Yangınm © zuhuru üst okatta (bulunan hasta bapislerden cezası tasdika ikti- ran etmiş ve infaz edilmek üze- bulunan: bir idam mahkümu katilin firarım temin maksadile yapılmış olması ihtimali mevcut- tur. Tahkikat ehemmiyetli surette devam etmektedi, lerini söylemişler! Muhterem meb'usun, bu ce- vaptaki ince nükteyi anlamamış olmasına ihtimal verilemez. Bir rey atmak için saatlerce beklemek mecburiyetinde bıra- kılan * binlerce vatandaşın Ser- bes fırka mensubini olduğunu, ve yuhalarla istikbal veya teşyi edilenlerin de, vatandaş hakkına taarruzda bulunan bir iki eüret- kârdan ibaret bulunduğunu, Va- sf bey her kesten eyi takdir eder zannındayız. 4 — Ödemişte şekavete çı- kan dört haydudun üzerinde, Fethi beyin resmi bulunmuş; bunlar Serbes fırkaya mukayyet imişler. Yani memleketin asayişini bozmak emelile fırkamız, şakiler- le elele vermiş demek istiyorlar. Kaşınızdaki ( rakıbi canımız bile olsa, onu bu kadar ağır bir ittiham altında ezmek için, in- nin her türlü insaftan mah- rum olması, ve fırkacılık gay- retile bütün müvazenesini kay- betmesi lâzımgelir. Firka ile hiç bir münasebeti olmadığı teeyyüt eden bu alelâde şekavet hâdi- sesinin, millet kürsüsünden bu şekilde tefsiri; Fethi beyin İzmir palasta verdiği meşhur nutka, yağının > Gazi Hz. Bu akşam Ankaradan hareket buyuruyorlar Halk İdar. Hiçbir yerde me masını isteyorlar ANKARA: 17 (A.A) — Resmi Reisicumhur hazretleri memleket dahilinde bir tetkik seyahati yapmak arzusu ile Ankara- dan 17 Teşrinisani akşamı hareket buyuracak- buyuracakları lardır. mümk Seyahat n olduğu kadar tır. İş ve vazife mülâhazası Ankaraya avdetle- i ilzam ederse mütebaki seyahati ikinci devreye bırakmaları muhtemeldir. Az zaman- rini da azami mesai neticeyi kip buyuracakları programlarım tadile mec- bur olmamak için seyahatlerinin tadilini istih- daf eden her hangi bir memesini umumdan rica ediyorlar. Bilhassa ehemmiyet Ez yerde resmi veya hususi merasim ve her hangi EE birtezahürat yapılmamasıdır. Reisicumhur haz- S retlerinin seyahatleri esnasında tetkik buyura- Z cakları vatan aksamında umumi ve tabii ha- İB yatı olduğu gibi bir daha görmek esas mak- satları olduğundan merasim ve tezahürat için- — de tabii hayatın değişmesine mahal verme- Jier sün öğleyin çıkar Yazı müdürü: Behzat Arif için mücadeleden yılmaz Mefküre Gazetesidir hanesi: İzmi “Yeni Ası - Gazi Bulvarı yurdunda Nüshası - Heryerde 5 kuruş KN rasim yapılma- T Tebilğ: mıntakalar geniş bir saha olacak- i elde etmek üzere ta- talebin dermeyan edil- verdikleri nokta hiçbir ği mekle beraber vakıt kaybetmemek için bu heti kat'iyetle kaydeylemişlerdir. EN AMARE Vergiler tadilâtı hide Maliye vekâletince şehrimiz defterdarlığın tan vergilerde ya- pılacak tadilâta esas olmak üzre istenilen mütalea etrafında va- ridat müdürü Sabri beyin riya- setinde toplanan komisyon tara- fından ittihaz edilen mukarrre-! rat bir rapor halinde bu hafta tarafından cerhedilen polis me- murunun hikâyesi de, fırkamıza karşı ayni mahiyette bir iftiradır. (Yeni Asır) ın müdelel ve adliye tahkikatma müstenit neşriyatile âdi bir cürüm olduğu tahakkuk eden bu hâdisede fırkamızın mes'uliyetini öne sürmek, mahi- rane bir fırkacılık değildir. Bu isnatlar üzerinde israr etmek, olsa, olsa, “vatandaşlar arasında, husumet ve münaferet tevlidin-. den ,, içtinap etmek hususunda- ki kıymetli irşattan hâlâ müte- nebbih olmadıklarını gösterir. Farzımahal olarak o carihin Serbes fırkaya mukayyet oldı kabul edilse bile, Sürmün, ya kacılık ile hiç bir alâkası olma- dığını nazarı insafa almak lâ- zımgelmez midi ? Eğer, her vak'ayı, faili fırka- ya mukayyettir diye, fırkalara yükletmek bir usul ittihaz edil- miş ise, şimdiye kadar memle- /kette zuhur eden bütün ceraim- den dolayı, evvelâ. halk fırkası- nın yakasına yapışmak icap ede- e lar LAN Boca varıncıya kadar herkesi kendi! teşkilâtı arasına sokan, Halk fırkası idi. Hâlâ da odur. Herkesin gözü önünde cere- yan eden hâdisatı tahrif ve te-İğ Gümrükler konferansında İstanbul , 17 (S.C) — Cenev- rede toplanan gümrükler konfe- ransına hükümetimiz namına Ce nevre konsolosu Şevket Fuat B. müşahit sıfatile iştirak etmiştir. Konferans ilk celsesini Cuma: tesi günü aktetmişi meb'usunun, bu çürük (tez) lerle ne gaye takip ettiği anlaşılama- mıştır. İzmirde, hiç bir ferdin inan- mıyacağı bu tahrifatın, tekzip- lerin intişarına kadar memleke- tin diğer taraflarında bir kaç ün için, efkârı bulandırmasın» an bir faide bekleniyorsa, bu- kadar vahi bir ümit olduğu, meydandadır. “iftira et, iftira et muhakkak bir iz bırakır, fehva- sınca hareket etmek, bu asırda çoktan modası geçmiş bir siya- settir, Fethi beye “sizi Izmir beğ lâtındaki (arkadaşlarınız aldat- mıştır, diyerek bizi lidere jur- nal eden muhterem meb'us, ha- kikati tahrif etmekle, acaba ef- kârumumiyeyi aldatmış olmıyor mu? Aldatmak iptilâsı, maatte- essüf o karşımızdaki (| fırkanın bazı o anasırna Omahsus o bir nakisedir. Bu kötü ( itiyatla- rından vaz geçemiyerek en yük- sek makamatı da aldatmağa cüret ettiklerinden dolayı, kâtibi umumilerinden bir tevbihname alan Serbes fırka değil Halk fırkası idi. E.A. İ Serbest Cümhüriyet” var mıdır? Fethi beyi, karşılıyanİyahalarla karşılanmak istemedik bat raporu l vil etmeyi siyasi bir muvaffakı- zet addadecek derecede safdil olmadığına kail olduğumuz İzmir! Altın piyangosu Kupon No21