11 Kasım 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Umumi hoşnutsuzluğun Hakiki sebepleri rmeye gayretleri, bir çok de ip olmaktan hali değil haksatları irabın hal ri hakkında, il e, 1 — Zeltele, seylip ve K&. avi afetler, lunlara karşı alınan tedbirlerin ifayetsizliği, umumi ıstırabın iştir. 2 — Bilâmum ziraf memle- lere musallat olan âlemşumul tısadi buhran, hükümetin ik- sadi ve mali siyasetindeki nok- ın ve hatalar yüzünden bizim bemleketimizi her yerden fazla üteessir etmiş, ha ziyade darlaşması menedi- miyen iktisadi. çember, halkı Ena hâlde tazyik eylemiştir. 3 — Ahaliye azami suhulet istermekle mükellef olan bir kım hükümet devairi, ferdi umumi. ihtiyaç ve metalibe m bir cevap verememiş, bu İevairde bir çok müşkülâta ma- z kalarak dilgir olan halk, eramımı anlatacak serbes, mat- bir sahife, veya şikâyetini kseltecek daha yüksek bakam bulamadığı zaman alâ- bını kalbine sindirmiştir. 4— Şimdi tadil ve ıslah e- ilmek üzere bulunmasiyle nok- İaniyeti sabit olan bazı kanun- hrın, hakiki ihtiyaçla taaruz alinde bulunması, hoşnutsuzlu- un ziyadeleşmesinde mühim bir mil olmuştur. 5 — Memleketin, merkezin- en uzak kalmış bir çok yerle- inde, bir nevi derebeylik vazi- etini alan mütemetlik teşkilâ- h, hükümet içinde bir hükümet banzarası vermekten hali kal- Mamış, ve kendi aramızdan iyazlı ve inhisarlı bir zümrenin yrılıp sivrilerek, kütle üzerinde uzuli bir tahakküm ikame et- esine sebebiyet vermiştir. Asil halkın, büyük bir ekse- iyeti, en derin ıstıraplar içinde .vranırken, bu zümrenin istis- mi vaziyeti, kalplerdeki elem e ıstırabın, hakiki bir infial ha- inde birikmesine bais olmuştur. Tadat ve tafsili bir kaç kitap ahifelerini | dolduracak kadar izun olan bu hikâyenin hulâsası pukarıdaki maddelerden ibaret- ir. Karşımızdakiler, istedikleri kadar aksini iddia etsinler, 1s- ırabın hakiki sebeplerini bunla- ın haricinde | arayıp bulmak vümkün değildir. Değil heyeti 'mumiyesi, hatta bir teki umu- vi hoşmutsuzluğun tevlidine kâfi gelecek olan bu sebepler, orta- la dururken, vaziyeti başka su- hetle tevil ve tefsir etmek, iz'an ve insafla tevil edilemez. Biz, mide ıstırabının, her 15- ıraptan fazlaelemaver olduğu İddiasına iştirâk edenlerden de- | | Başmuharrri Fak Muhit | Memleketteki umumi hoşmut- luzluğun sebep ve amilleri hak- ında, karşı tarafın yanlış tef- iratı, vaziyeti başka türlü gös- ikodulara sebebiyet vermekten :e bazı zihinlerde teşevvüşü mu- Kar- mızda, böyle karışık ve karan- İk bir manzara tasvir etmekten ne olursa olsun, 18- iki sebep ve menşe- tisasat ve mü- leatımızı, bitaraf bir müşahit ibi tesbit etmeyi bir vazife adde- hklık gibi bir çok arzi ve se- memleketin en bünbit ve feyyaz manatıkında İhemmiyetli tahribat yapmış ve yadeleşmesine sebebiyet ver- gün geçtikçe İstanbul: 10 (S. C.) — Gazi ret buyurdukları vatandaş re- in emniyet ve samimiyeti bu devrei iyede çıkacak olan * yeni kanunu ile vücut bulacağı ümit edilmektedir. Son belediye intihabatından alı- nan dersler de adliye vekili Mahmut Esat bey zamanında ha- zırlanan yeni intihap kanununun müzakeresinde Odaha itinakâr hareket edilmesini temin ede- cektir. Hazırlanan lâyihada bir dereceli intihap tusulü- nün kabul edildiği, kadın- lara da belediye intihaba- tında olduğu gibi teşrit intihabatta da müntehip ve müntehap olabilmek hakkı bahşedildiği malâm dur. İntihabatın şekli icra- sında da vatandaş reyinin emniyetini ve masuniveti- Seyahatinden Ankara 9 (A.A) — Amerika iktisat müsteşarı Mister Giyne bugün Reisicümhur © hazrerleri tarafından kabul buyurulmuştur. Ankara,9(A.A)—Amerika ik- tısat nezareti müsteşarı Mister Giyne şerefine bu gün de Ame- rika sefaretinde bir “öğle ziyafeti verilmiştir. Mister Giyne öğleden evvel Gazi orman çiftliğini ve şehrin muhtelif. yerlerini gez- miştir. Ankara, 9 ( A.A )— Amerika İktisat nezareti müsteşarı Mister Giyne bu akşam ekspresle şeh- rimizden hareket etmiş ve istas- yonda İktısat vekâleti O namına kalemi mahsus müdürü ve Ame- rika sefiri ve sefaret erkânı ta- rafından teşyi edilmiştir. Mister Giyn İstanbulda iki gün kaldık- giliz. halkımız, bu yolda sıkıntısını! sinesinde gizliyecek kadar izzeti nefis sahibidir. Bilhassa adalet ve müsâvat mefhumlarını rencide eden ha- reketlerdir ki, benliğini anlamşı insanlara giran gelir. Aralarında mahdut bir. akalliyetin, fuzuli ve istisna. vaziyet almalarına, şahsiyet ve istiklâl sahibi millet- ler mütehammil değildir. Bugün Türk milleti, varlığını ve efendi- liğini tamamile idrak etmiş bir seviyede bulunuyor. Halkın ıstı- rabna lâkayt kalan imtiyazlı bir zümrenin, bir de ona karşı tahakkümane bir tavır ve vaziyet takınması, yoksuzluk sıkıntısının verdiği eleme kalbi bir iğbirar ilâve eylemiştir. Bilhassa bu iğbirardır ki muhterem liderin seyahati es- nasında yer yer kendisini gös Yeni intihap kanunu Bir dereceli intihabat usulü ile birlikte vatandaş reyinin masu- niyetini temin edecek ta- dilâtıihtiva edecektir ni hâkim kılacak tadilât yapılacaktır. Bu devrel içtimaiyenin tet- kik ve kabul edeceği kanun- lardan en mühimmi bu ola caktır. Yeni intihap kanunu aynı zamanda inkılâbımızın çok kuvvetli olan muvaffa- kıyetlerine bu yeni hamle ile daha yeni muvaffakıyet- ler ilâve edecektir. Büyük millet meclisinde bir dereceli intihâp kanunu müzakeresi etrafında “çok ha- raretli münakaşalar olacağı şimdiden tahmin edilmekte- dir. Her halde önümüzdeki melusan intihâhatınin bir de- receli olacağı muhakkak sa; yılmaktadır. İstanbul 10 (S.C) — Bir de- receli intihap ve kadınların meb'- us olmaları lâyıhası üzerinde Adliye vekâleti tetkikatını ikmâl etmiştir. Lâyıha pek yakında meclise arzolunacaktır. im ğe il Amerika T. Müsteşarı Gazi Hz. Tarafından kabul edildi. memnuniyet beyan ediyor.. tan sonra İzmire Adana ve Mer- sine ve oradan da Mısıra gide- cektir, Mister Giyne Amerikanın Paris ateşesi Mister Finger re- fakat etmektedir. Ankara 9 (A.A) — Mister Giyne şehrimizden müfarakatın- dan evel şu beyanatta bulun- muşlur: Türkiye hudutları dahi- linde ve bilhassa Ankarada gör- düğüm hüsnü kabulden ve tes- hilâttan : fevkalâde memnunum. Yeni Türkiyenin az zam cüz'i vesaitle tahakkuk ettirdi büyük terakkiyat hayret ve tak- dire şayandır. Gazi hazretleri | tarafından kabul buyurulmak şerefine nail olduğumdan dolayı şükran o ve minnettarlıklarımı alenen ifade etmeği bir vecibe teren nümayişlerde, asıl sebep olmuştur. Netekim, firkaların “kanun fevkinde netice bekliyen unsur- lardan münezzeh kalması lüzu- muna işaret etmekle, en büyü- ğümüz, hakiki sebebi herkesten evel görmüş ve hepimizi irşat eylemiştir. Memleket dahilinde, bilhassa ıstıraba en çok maruz (kalan mıntakalarda icrasına karar ver- dikleri seyahatle, bu hakikatler daha vuzuh ile tebeyyün edecek ve umumi ıstırabın, az zamanda mes'ut bir refaha inkılâp eyle- mesi için en esaslı (o tedbirler alınacaktır. Bu rehakâr insanın bizzat elini dokundurduğu her işde hayırlı bir akıbetin tecel- lisi mukadder olduğundan, ne- ticenin selâmet olacağına şüp- ruhu bir şahsiyet Yunanistanla akdedilen iti- lâfların ve tesis edilen dostlu- ğun bu tarafta nasıl umumi tas- vip ile karşılandığı malâmdur. Fakat öte tarafta, muhalif Yu- wan gazeteleri bu işide fırka gözüyle görmekte devam edi- yorlar. Selânikte çıkan “ Fos , gazetesi yazdığı bir makalede diyor ki: M. Venizelos daima muhare- belere sebep (olan adam olmuş- fur. Umumi harbın ilk günlerin de bizi, erkâm harbiyenin mü- faleası" hilâfina, O Çanakkaleye göndererek orada mahvolmamızı isteyen o'idi. O kadar acele ediyordu. Harp keyfi için bizi harbe sürüklemeğe istical ediyordu. Romanya baştan başa işgal edilip merkezi devletler Balka larda hâkim vaziyete geçtikl zaman, daha İtalya bitaraflıktan İlemazdan evel bizi harbe sür rüklemek istiyen gene Venize- lostu. Eğer bitaraflık © siyaseti muhafaza edilmiş olsaydi, mer- kezi imperatorlukların orduları ancak Atinada duracaklardı. M. Venizelos bizi harbe mak için ihtilâl yaptı. Sonra, bolşevizmi imha ederek Fransız- ların Rusyaya verdikleri istikraz paralarını istirdat edebilmeleri için bizi Ukraynaya'gönderdi, sonra da, İtalyanlar 42 milyonluk koca bir millet oldukları halde Asyaya hâkim olamıyacaklarını anlıyarak İzmirden kaçtıkları za- man, *M. Venizelos bizi İzmire gönderdi ve kimsenin yardımı olmaksızın yalnız başına Kemal Paşayı imha etmek ve Sevr mu-l ahedesi hulyasını tahakkuk et- tirmek taahhüdü altına girdi. Selânik 10 (S.C) — Türk - Yunan dostluğunun teessüsüne| rağmen burada fikirleri Türkiye aleyhine tahrik için, belki evel- den ziyade faaliyetle çalışanlar vardır. Şimdi ortaya atılan daha doğrusu tazelenen yalan şudur: Güya Türkiyede Yunan esirleri kalmıştır ve bunlar, yol işle- rinde istihdam ediliyorlar. “Fos , gazetesi bu masala hakikat yüzü vermek için Ayın- taptan son günlerde firara mu- vaffak olan iki Yunan esirinin kendi idarehanesine müracaat ettiklerini yazıyor. Güya bir iki Yunanlı, Yunan hezimetinde esir edilerek Diyarbekire gönderil- mişler ve muhtelif askeri ve nafia işlerinde istihdam olun- muşlar, Bunlardan birisi bilâhara bir beyin hizmetine girerek rahatça yaşıyormuş. Fakat bey vefat edince — çocukları babalarının hemiz yoktur. F.M. - İservetini yemişler ve Yunanlıyı tekrar olheti askeriyeye vermiş- Z - Yunan dostluğu Muhalif Yunan gaz İ azeteleri, 'Veni- zelos hakkında : ,, Sulh Tellâlı kıyafetine giren harp adamı! ,, diyorlar ———... Ankara itilâflarını imza için Venizelos münasip değil midi ? Esassız ve mantıksız bir nü-|$ mayiş siyaseti takip etti. Şimdi bir kaç sene geçince; o ıstırap- hı devre esnasında geçen müthiş şahit kıldıktan hâdiselere bizi sonra siyasetini tebdil ediyor. Bugün evvelce tiği umumi siyasetin teferrüatın- dan ibaret olan bir harekete gi- rişerek kendisine ait olmayan hayrete şayan bir sulh muvaffa- kıyetile | tefahür ediyor. Ne olursa olsun, M. Venize- imza için münasip adam değildi. Or- uları İzmire gönderen bu adam los Ankara itilâfların kemiklerin gömülmüş oldukları bir mıntakayı geçerek Ankara- da Müstafa Kemale mülâki ola: cak adam değildi. Bu makaleden, Yunanistanda |& Türkiye ile siyasetine mi? siyasetin | Venizelos muhalif fırkaların açılan dostluk yoksa bu tarafından açılmasına imi muar: oldukları iyice anlaşılamıyor. Bu nun dahilisiyaset oyunlarındanbiri olduğunu zannetmek muvafıktır,zi ra makul olarak, Yunan milletinin mühim bir kısmını temsil eden muhaliflerin, Yunanistanın me mafiini Türkiye ile aramalarına imkân tasavvur edi lemez. Bunu, muhalif Yunan ga zetelerinin makalelerinde gör. mek isteriz. Nasil ki, zuubahs olunce, muhalefetlerini unutmaktadırlar. Acaip yalanlar Yunanistanda Türkiye aleyhinde tahrik faaliyetine girişenler var!|i ler. Bu defa yine mecburi hiz- mete tâbi tutulmuş. Ahiren her iki esir, diğe bir çoklarile beraber askesi te. sisatta çalışmak için Lülebur. gaza gönderilmişler ve oradan gelmişler. kaçmışlar. Selâniğe Tesalyada köylerine dönüyorlar. miş. Bu masallarla takip edilen gaye, Türkiyede hâlâ Yunan esir- safdil kimseleri aleyhimize tehyiç etmektir.Maalesef bu ma- nevralar serbesçe ceryan etmek- leri kaldığına inandırarak ( efkârı tedir, Miralaya kadar Zabitlere bey denecektir İstanbul, 10 ( S.C ) — Mili müdafaa vekâletinin bir tamimi- he nazaran badema bütün zabit- lere Miralaya kadar bey dene- cektir. yaptıklarına nadim olan büyük mefküreci her vakit gibi yersiz olarak yine bir nümayiş ve gürültü siyaseti ta- kip ederek sulh amili kıyafetine|$ giriyor. Eski hüviyetini unutuyor ve inkâr ediyor. Ve, İngilterenin Ak denizde ve Şarkta takip et- dostlukta muhalif Türk gazeteleri, memleketin sul hu ve harici münasebatı mev- Ü ster gün öğleyin e z Halk için mücadeleden yılmaz “Yeni Asır, yurdunda Nüshası - Heryerde 5 kuruş Yazı müdürü: Behzat Arif ğ Acaba Fırkacılık taş ğ kalpli olmak demek midir? katil ne olacak? Dün aksakallı, gözleri nemli, çenesi titrek bir ihti korka korka odama gi Bir şeyler söylemek istiyor, fakat dudaklarını seyrekleşmiş diş- leri arasında sıkıyordu; Neyin var demeğe kalmadı, boşan- du. Betbaht adam göz yaş- ların © akıtarak © anlatmeğa başladı: “Ben (Kemal) in babası yım. Oğlumu vuran polis kom. seri hâlâ sokaklarda geziyor. Evrakım uzun müddet adliye- de kaldı. Şikâyet için Anka” raya gidiyordum. Adliye ve- kili Yusuf Kemal beyi İstan- bulda buldum. Derdimi açtım. Teseli etti, İ İşine bakacağım dedi. Kezi & burada Dahiliye vekili Şükrü Kaya beyi gördüm. O da not aldı. Beni teselli etti. Hergün tahkikat evrakımın peşinde koşuyorum. Evrakımı müddeiumumil Ş itirazım üzerine berayı tet ivilâyetten geri istemiş, vali gön- & dermiyormuş. Gittim ondan rica ettim, Bana ne dese be- enirsiniz?* Seni bu işi takip çin kim teşvik ediyor?,, diye & sormaz mı? Ah ciğerim yani & yor bey efendi ciğerim, Evlât acısından daha büyük teşvik mi olur?.,, z Zannediyorum ki şu elim tabloya ilâve olunacak bir tek kelime yoktur. Her vicdan sa- hibinin buhazin sedanın tileri önünde teessür duyma- $ masına imkân tasavvur edile- mez. Kemal efendi dokuz yaşın- “İğ da bir yavrucaktı. Anadolu İŞ matbaasının önünde nüma- yişler esnasında polis komiser muavini tarafından öldürül müştü. Hem de vazifeten i İğ değil kahramanlık gösteril- mek için öldürülmüştü. Çünki zabıta vazifeten silâhını ateş ederken evvelâ ha; X ğa mecburdur. Namluyü hal- & ka tevcihen ateş etmesi kur- ğ şunun dokuz yaşında bir & yavrucağın kafasına isabeti ile müsbettir. Katil aslâ tevkif olunma- mış bilâkis takdir. edilmiş, intihabat işlerinde en mühim vazifelere gönderilmiştir. Bu fecaatı ifadeye mukte- dir değiliz. Lâkin kalbi elem- le taşan bir babaya ölmüş ci- ğer paresinin evrakını takip ederken “Seni kim teşvik e- E diyor?,, diye sormak en hat K fif tabirile taştan bir kalbe X malikiyetle kabildir. Halbuki biz Kâzım paşayı böyle tanı- mıyorduk. Lütfen sorabilir miyiz; A- caba fırkacılık taş kalpli ol: $ mak demek midir?.. Nihayet katil ne olacaktır? Serbest Cümhuriyet Altın piyangosu Kupon No 15 ay