5 Kasım 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Halk için mücadeleden yılmaz Mefküre Gazetesidir İdarehanesi; İzmir > Gazi Bulvarı Kalem hürriyeti Büyük nutkun, kalem hürri- yetine temas eden fıkraları, bu hürriyetin . İstimalinde riayete mecbur olduğumuz bir takım düsturların, mahiyeti hakkında sarih işaret ve nasihatları muh- tevidir. Bir fikri, lâyıkile neşir ve taammüm edebilmek için, eli- mizde, en başlıca vasıta, kalem- dir. Her iyi ve doğru fikir, an- cak hür bir kalemle ifade olu- nabileceğinden, gıdasını hürri- yetten almıyan kalemlerin mal sulleri iyi beslenmemiş insanların. nesilleri gibi cılız ve aciz bir halde kalacağından, kalemlerin i temin etmek, fikir- lere ve içtihatlara hürmet et- mesini bilen milletler için bir medeniyet ve terakki lâzımesi addolunmuştur. Bizde de, fikir ve içtihat mücadelesinin teessüsü bir za- ruret halinde hissedildiği ve bu yolda ilk adımlar. atıldığı daki- kadan itibaren, kalemleri serbes bırakmak lüzumu hâsıl oldu. Düne kadar ağızlarına kilit vu- rılmuş gibi sakit ve samit duran. matbuata keşayiş geldi; haklı tenkitler, güzel mütalealar, ilmi münakaşalar meydana çıktı. Dünyada her eyi şeyin fena bir tarafı olduğu gibi, kalem hürriyetinin temin ettiği faide- lere mukabil, mazaratları kendi: göstermekte geçikmedi. Matbuat- taşmuhelefetin haklı itirazları yükselince, ilk defa mürakabe; hoş nazarla göreceklerini vadet- miş olanlar, itirazları sükünetle gösteremediler. Bilâkis, tezvir tahkir ve iftira yoluna sapmayı müreccah buldular, “ Kara kuv- vet baş kaldırdı; İrtica ayaklan- dı Yeşil bayraklar; Kırmızı fes- liler; Arap harflerini bekliyenler, pusu kurdular; , gibi hatır ve varsa ortaya döküldü. Tazyık sistemini be- genmiyenlere mürteci, ik- denlere komünist yaftası yapıştırıldı. En hafif olarak, muhalifler, men- fi düşünce, duymak bilmiyen ibtiraslarla ittiham ve (tavsif edildi. Bunların nazarında, mu- balefet | etmek, bir. cinayet irtikâp etmekti, Bir insanın, mu- ayyen bir fikir ve kanaat uğ- runda İçten gelen bir heyecan, ve samimi bir feragatle çalışa- bileceğini, havsalalarına sığdı madılar, Her sözde gizli bir mak- sat, her harekette kabarmış bir ihtiras, aradılar; en büyük Jide- rinden, en mütevazı azasına va- nncaya kadar, mürakıp fırkadan, üzerine İeke sürmedikleri, çamur yenil bir fert bırakmadı- lar... Maksatları, hüsnü niyet kis- vesine bürünerek, muhalifleri alt- tan alta veya açıktan açığa kir- letmek, ve bu memlekette temiz bir muhalefetin teessüs edemi- yeceğini, bu teessüslü terviç eden yüksek makamata bildirmekti. Çok teşekktir olunur ki, maksatlarında muvaffak olama- dilar. Tek fırkalı bir idarenin dinleyip. kabul etmek, faziletini İŞ hayale gelen ne kadar tezvir|$ sadi. buhrandan bahse-|$ Müb: Askerlik şubesinin daveti askerlik vaziyetinin tesbitine beleri neşredilen ilânlarla 316 ilâ 323/zarını müdafaa etmiştir. Ancak efradın şübelere o müracaatları|be reisleri resen alâkadar mu bildirilmişti bu esnan vaktile davet| hacir ve mübadil vatandaşlar edildiği zaman mübadil vemuhacir| hakkında istisnai bir muamele cilleri ikmal edilemediğinden nü-| Milli müdafaa vekâletinden ta- fus cüzdanlarını alamamışlar ve ta-|limat istemişlerdir. biatile şubelere müracaat ede- memişlerdi. Şimdi, zamanında |hinde olacağı katiyetle ümit vatandaşlardan cezayı nakdi ara-| yapılacaktır. nıldığı gibi bir buçuk senelik| | Bu mühim mesele hakkında askerlik vazifelerinden başka iki| aldığımız mütemim malümatı da ene de ceza tahmili mevzuu| yazıyoruz: bahis olduğu soyleniyor. Askerlik şubesi tarafından Keyfiyet askerlik şubeleri reisle-| yapılan davet, 316-323 esmanına da vilâyet, mübadil ve muhacir-)kân kanununun İl inci maddesi in imadıklarını izah ederek bundan tı v escillerini talep eden ve etmi- zi Fırkaların vaziyeti temayülâtını yakinen decek bir tetkik seyahati yapmağa kârar vermel intizar devresi geçirecektir. temeldir. Gazi hazretleri Adana - Konya - Samsun Ş ret etmekle memleketin mühim bir kısmını tetkik zarurete, hiç bir ferdi ikna ede-| © Buna mukabil, tenkitleri ge- jmediler, niş bir tahammül ve haynhahlıkla Nihayet, memlekette, “ İkikabul etmesi lâzimgelen karşı taraflı faaliyetin feyizlerinden , | taraf, bu insafı göstermek şöyle: istifade etmek lüzumunu işaretj dursun, her itirazın altında, da- buyuran fıkra, her iki tarafa da a vE bir a aramış, lâzım gelen dersi vermiş olduğu|mubalifleri tezvir ve i nE ve “kalem hürriyetinin, demok|murüna iy si ir) R muarızların bize tevcih ettiği her ni We ii mukabele ve yazıda, kelimelerin in nescine kadar nüfuz etmiş aj NE ai mutukta sara-İbir kin ve intikamın gizli a ikâr asâi ği Şimdi, hangi tarafın, bu eddiİki ak ZE n kün değildi diyet ve vekara daha muhtaç| © Halbuki böyle mi olmalı idi. olduğunu anlamak için, son iki| Cumhuriyete lâakal iki fırkanın aylık neşriyatın heyeti umumiye-İ vücut ve vücubuna kail olanlar sine, şöylece bir nazar atmak) yekdiğerini kirletmek ve çürüt- kifayet eder. * İmek tarikini mi iltizam etmeli Muhalefetin, şimdiye kadarlidiler ? Kalem hürriyeti, küfür yaptığı tenkit ve münakaşalarda| savurmak, muhatabı telvis ve tah- arasıra bir şiddet görüldü ise de,İkir etmek mi demekti 7... bu, temas edilen mevzuun çid-| © Kalem hürriyetinin, icapettir- deti istilzam etmesinden ilerildiği, sırasına © göre çok acı ten - gelmiş ve çok zaman, şiddetlilkitlere tahammül etmek, demok- hücumları davet eden meselelerİ rat bir idarede, bir fazilet değil” büyük bir itidal ile mütalea ve|bir vazife ve mecburiyettir. Bu tenkit edilmiştir. Netekim, bele-İ vazifeden o memleket işlerinde diye intihabatı gibi, mütevalilmürakıp vaziyette kalanlardan Muvasalatlarından 6 ay zarfında tescillerini yaptırmiş olan mübadil ve muha- cirlerin vaziyeti Tescil edilmiyenler hakkında ceza meyzuu bahs olamaz - Bu hususta ceryan eden muhaberattan çıkan netiçeleri bildiriyoruz İzmir ve köyler askerlik şu-|dolayi kendilerine bir ceza te-|yenlerin askerlik muamelelerinin tarafından © gazetelerde|rettüp edemiyeceği noktai na-Jitsbiti gayesine matuftur, tevellütlü mübadil ve muhacir|kanunun sarahatı karşısında şu- ppübadil ve muhacirler şubelere lerin ekserisi iskân dairesince tes-| yapamıyacaklarını bildirmişler ve | tecil edildikleri hakkında kâğıt Mübadil ve muhacirlerin le-|ti değişmemiştir. muayeneye gitmedikleri için buledilen cevaba göre, muamele) Olmiyanlar ekseriyeti teşkil et- yle vilâyetin de nazarı dikkatini |dahil olan muhacır ve mübadil-| yi, celbetmiş ve yapılan bir içtima-|ierin nüfuslarının tetkiki ve'is-)y, lerin ne sebeple nüfuslarını ala-| mucibince, vakti muayyeninde|jdaresine aittir. azi Fiz. seyahatleri seyahate . çıkıyorlar İstanbul, 3 ( S.C ) — C.H. Fırkasının yeni teşkilâtı hakkında ittihaz edi- len kararların mevkii tatbika konulması Gazi hazretlerinin iki ay devam İstanbul, 3 ( S.C) — Bazı mahafilde Gazi Mustafa Kemal hazretlerinin memleket dahilindeki seyahatleri fırkaların vaziyetlerini değiştirecek bir $ netice verebilecek mahiyette görülüyor, Reisicümhur hazretleri seyahatle- rinde fırkaların vaziyetlerini ve halkın temayülâtını yakinen tetkik buyu- i racaklardır. Seyahatin en mühim neticelerinden biri bu olacaktır. Reisicümhur hazretlerinin bu seyahatinde İstanbula da uğramaları muh- iği Dali 'askerl matuftur mize “geliyor Bu davete tevfikan bir çok mürâcaat etmektedirler. Bunla- irin bazıları, Türkiyeye - geldikle- İri zaman iskân kanununa tevfi- kan - şubelere müracaat ederek aldıktan sonra yarın tahribatına uğrayan yerleri zecektir. Vekil bey Şimdi tekrar müra- eğat ediyorlar. Bunların vaz'ıye- reisi suna belediyenin de ne yardım — edebileceğini cektir. Yalnız, ellerinde nüfus kâğıdı mektedir. Bunlar iskân kanımı- nun 11 inci maddesinden İstifade edememektedirler. Bu itibar İle, askerlik şubesi tarafından keyfi- yet vilâyet idare heyetinden 80- Fulmuştur. İdare heyetinin cevabı: “ Bu kabil muhacirlerin hiç sun'u taksiri yoktur. “Tescil wamelesinin vaktinde yapıla- mamış olmasının kabahatı iskân » şeklindedir. Mabaadı 4 üncü sayfada zırlanıyor nıyor. Ş 773 Uğledenc öğleye, ive halk t tkik ER Musa, Sina dağına tırmanmış, rabbi- © ıçın nın emirlerini telâkkiye gitmişti, Sina eteklerinde, Musanın kavmı Yehoyaya Isyan ederek sihirbazların” sözlerine kapıldılar ve onların kilden ve çamir- dan yaptıkları” ve yarattıkları boğaya taptdar. Yalnız bu ilah ta Yehovadan daha gazup değildi ve sihirbazlar kendi mahlüklarını yok etmek için yine Musadan istimdat. ettiler... Halk frkasınır. Serbes Fırka aleyhin- de yükselen aciz ve intikam sadası, Sina eteklerindeki gafil sitirbazların iştikâsını andınyor. Zira kendilerine İnanmak lâzımgelirse, “bu efendiler de Onların tecrlibesini tekrar etmişler, İnan- mak istiyenlere diyorlar ki: —Serbes Fırkayı biz yarattık! Fakat şimdi, yarattıklarını ilân ettik- deri bu deşekkülden korkuyor ve ken- dilerini ondan kurtaracak - bir. Musa arıyorlar, leri üzerine şimdilik bir - İzmir vilâyetlerini ziya- etmiş bulunacaklardır. yecek kadar zaif ruhlu insanla-| duna lüzum Kalmadı! Haliklerini ye- rın, vatandaşlar arasında, kin) meğe kalkışan bu tehlikeli mahlâk yok ve, münaferet tevlit etmelerini, | Olmalı. Musa, neredesin! Nsredesin,ya teessüfle görmemek kabil de-| “4 ildir. Haddızatında, çok iyi bir şey olan hürriyetin, kalem sahasın- da zarar verici bir amil olma- sına sebebiyet verenler hakkın: da, efkâr umumiyemiz lâzım gelen hükmü vermiştir. İftira ve tezvir, kin ve ihti- rasla meşriyatın mubiti- mizde kari bulamaması, bu hük- mün kimlefin aleyhinde oldi göstermiye kâfidir. Hürriyet, bilhassa kalem hür- riyeti bir memleket için, en bü- yük bir nimettir. Bu nimetin, bir. külfet olmamasına İtina et- mek, hepimize düşen bir vazife- dir. “ Hürriyet sulistimalinin tev- lit ettiği bir çok felâketleri çekmiş olan , bu memlekette, bu felâketlerin tekerrür etme- mesi için, büyük mürşidin, bizi ve duyacak Musa yok, Bunlar, o ya- lancı peygamberlere benzerler ki doğan gifederler de sonra buna kendileri de İnanarak güneşi söndürmeğe kalkışır- Tar, ve muvaffak olamayınca; — Neredesin ya Masal rine dikerler. berlerin sihirli çubuklarından “değil, vatandaşların esarefe ve karanlığa fa- hammülü olmıyan fikir ve vicdanla- rından alıyor. Ve yalancı peygamber- derin telâşı da ondan değil mi? ve işte buna tahammül edemiyorlar. izl diyorlar. liye vekili bey Ş Bu akşam şehri- Dahiliye vekili Şükrü Kaya bey bu akşam şehrimizde bulu- İnacaklardır. Vali Kâzım paşa ile Belediye reisi Sezai bey Dahi- liye vekilini Menemenden istik- bal edeceklerdir. Şükrü Kaya bey son afetin tahribatı hakkında vali paşa ile görüşerek izabat seylâbın ge- belediye beyle de felâketzedelere taksitle ucuz evler inşası husu- kadar görüşe- Gazi heykeli Gazi parkı ha- Pasaport önünde Gazi har- retlerinin heykelleri rekzedile- cek olan Gazi meydanının tan- zâmine ve burada bir park vücu- da getirilmesine bu. hafta başla- İlSina eteklerinde Biz yarattık, diyorla, fakat artık Fakat şu ki, Halk fırkasıni işidecek günişin aşıklarını kendi kerameflerine Diye gözlerini Sina dağının zirvele- —Hayır, bu doğan ışık, bu hürriyet işığı, bu Serbes güneş sönmiyecektir; zira o zaman nurunu yalancı peygam- Onların bir kör kandili. çıkacağını bekledikleri ufukta — bir güneş doğdu, —Biz yarattık, ve yine biz mahvede- ! Siz mi yarattınız? Öyle ise neden böyle titreyorsunuz? Nedert bu güneşi söndürmek için cılız nefeslerinizi tüke- diyorsunuz? Çünki siz de pek &lâ bili- “Yeni Asır, yurdunda Nüshası - Heryerde 5 kuruş Yarı müdürü: Behzat Arjf dahilinde midir ? Belediye kanununun kırk dokuzuncu maddesi der ki: “ İntihap encümeni heyetin- den bir veya bir kaçı veya Kİ hepsi her ne suretle olursa olsun intihabı ifsat, bitaraflığı ihlal edecek bir İş yaparsa altı aydan aşağı olmamak üzere hafif hapis veya elli liradan iki yüz liraya kadar hafif para cezasi ile veya bu cezaların her ikisi ile birlik- te cezalandırılırlar. ,, Eğer bu kanunun samimi- yetle ve tam bir kanunperver- lik ile tatbik edildiğine şahit olsaydık, ihtimal, bugün mah- küm edilmemiş encümen aza- sına tesadüf haylı müşkül olacaktı. Çünki intihabat esnasında vatandaşlara yapılan müda- haleler o kadar çok idi ki tadat imkânsızdı. Her tarafta olduğu gibi İzmirde de hal kin reyini değil akalliyette ve fakat iktidar mevkiinde bulunan bir zümrenin hâki- miyeti arzu edildi ve bu ya- pıldı. Pervasırca > tedvir “olunan, bu işler arasında maalesef zevahiri korumak endişesi bile hâkim olamadı. Şikâyetlere kulak tıkandı; Muhalefet mensupları kara- kollara sürüklendi. Hakların- da zabıt varakaları tutuldu. Adliyeye verildi. Bu vatan- daşlaradalet kapısında masu- miyetlerini teyit ettiler. Lâ- kin onlari zorbalıkla buraya sürükliyenlerin yüzleri kızar- madı ve kızarmıyacak. Vic danları ürkmedi ve ürkmiye- cek. Masumlar polis nezare- $inde adliyeye götürülürken hakiki mücrimler hakkında, vaki şikâyetlere rağmen, ha- reketsizlik muhafaza olundu. Meselâ Borsa simsarların- dan Avner Rusu ve Davidas efendiler Göztepe sandığına reylerini atmağa gittikleri za man sandık başında Muhtar Hüsnü efendi tarafından teh- dit edildiler. Tabii ve kutsi haklarına yapılan bu tecavüz derhal orada şabitlerle tesbit olundu. Ve bu vatandaşlar mütecaviz hakkında intihap encümeni reisi sıfatile Bele- diye reisi Sezai beye bir şi- 'kâyetname verdiler, takibat yapılmasını istediler. Bu hâdise ne intihap en- cümeni mazbatasında zikre- dildi ne tahkikat yapıldı ve ne de bu istida adliyeye ve- rildi. Sezai beyin masasında uyudu. Bir vatandaşın şikâ- yetini masasında uyutmak hangi memurun hak ve salâ- biyeti dahilindedir. anlıyama- dık, Şimdi Sezai beyfendiden sorabilir miyiz: Bu istidayı ne için mevkii muameleye koymadılar ve ne için hâlâ koymayorlar? Serbest — Cümhuriyet sürüklendiği gayri tabii vaziyet- ten müstefit ve mütena'im olan- lar, bu. sistemin idamesindeki icat ve tasni ettikleri lüzum ve bir yolsuzluk ve haksızlık içinde| ziyade, bu işlerde filen alâkadar cereyan etmiş mesailde bile,) olanlara terettüpeder. tenkit ve itirazlarımız, meşru bir) En haklı itirazlar karşısında hududu tecavüz eylememiştir. İbile, hissiyatına galebe edemi- yorsunuz ki, bu.sizin yaratabileceğiniz şeylerden değildir. Çünki siz etrafa dağılan nurdan korkuyorsunuz. Fakat o nur sizden korkmıyor, Öfleyiniz!,. mA. | dalma tenvir ve irşat eden ma- sihatlarına ittiba etmek lâzm- dr, Altın piyangosu Kupon No 10 E.A.