5 Kasım 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

ÇARŞAMBA 5 TEŞRİNİSANİ 1930 5 inci sene, No 1701 NUSHASI 5 KURUŞTUR Müş Niçin buhran içindeyiz? Iktısat Vekili, Türkiyedeki buhranı ve müşkilâtı izah ediyor “İktısadi dönümümüzün en çetin devrindeyiz; fakat Yeçeceğiz ve muvazeneli iktisat devrine gireceğiz ,, Yıkılan bir müessese yerine yeni bir kuruma can veriyoruz.) Muvaffakıyet ve iyilik muhakkak. Maamatih buna rağmen | pek ihtiyatkâr ve tedbirli davranacak bir merhaledeyiz.. ANKARA, 3 —Bugünkü siyasi hayatta dünyanın her han- © memleketinde olürsa olsun, hiç bir politika adamının sevi- kabul etmiyeceği bir vazife İktısat Vekiletidir. Çünkü o&- | Cihana şamil olan bu iktisadi buhran içinde İktısat Vekili ol- eski zamanlarda Sultan Selime vezir olmağa benzer. Eğer Mustafa Şeref Bey de politika mülâhazasile hareket etmiş ol- şüphesiz İktısat Vekâletini kabul etmezdi. Fakat siyaset olduğu kadar da ilim adamı olan © Mustafa Şeref Bey, hizmet yayesile bu müşkül zamanda bu ağır vazife- h ” £ Mizmerummun Baza vevei si: Siirt Mielunsu WE kilâtı mutlaka yeneceğiz. | Müderrisler, | S. C. EF.ndan çekildiler —...— Ismail Hakkı, Şekip beyler muhalif fır- kadan istifa ettiler | Darülfünun divanı dün toplanacak! &. Fakat Darülfünün Emini Muam-| mer Raşit Beyin rahatsızlığı dolayı- sile içtima pazara kalmıştır. İ Darüllünunda ekseriyet ile akal - liyet müdetrisleri, arasındaki müna- kaşalar Divan içtimama & intizaren şimdilik durmuştur. Edebiyat ve İlâhiyat faklilteleri | meclislerinin prensip itibarile müder. rislerin fırkadz faal vazife deruhte) etmelerine muariz bühinmaları derhal fırkacı müderrisler üzerinde tesirini göstermiştir. Esasen Serbist Hırka- - dan çekilmek için bahane ârayan fır- kanın İstanbul ocağı rösi İsmail| Hakkı ve Ruhiyat müderrişi Şekip B. | ler fakültelerinin bu kararından bilis- tifade hırkacılıktan çel edir. İstifa.. şerefine tanışıyorduk. Fakat Vekil olalı ilk defa olarak görül ! Tebrik ve muvaffakiyet temenni ettikten sonra ye yap- hakta olduğunu sordum. Geniş tebessümile ceva verdi: — Çalışıyoruz, dedi. Sonra iktisadi meselelerin beynelmilel v | ü bahsetti, Kendisinden beynelmilel buhranm mabi- İ ve memleketimizdeki inikâslarını izah etmek için bir mü- M. Şeref Bey kat rica ettim, Şeref Bey bu ricamı kabul etti. İki gün sonra Iktısar Vekii — 3 | İl bütevazi bürosunda sorduğum sunllere karşı verdiği cevaplrın İMülâsesı işte bu mülükattır. Cihan iktısadiyatı halkında derin İl kavrayışı olduğunu gösteren kıymetli | İktisat Vekilinin bu ini aynen naklediyorum: w Fi .. “Bugün cihanda hâkim olan ikti-) bir parça insaflı olanlar sezer ve gö- Diğer taraftan böyle bir itilâfin. bütün dünyada yapacağı inikâslar i- #ilâfın aleyhinde en büyük âmillerden dir. Sonra böyle bir itilâf İngiliz do- minyonlarının rüchanlı "tarife esası. na müstenit bir iktisadi imperatorluk| Esasen Edebiyet ve Tühiyat mü- derrisleri, bunları daimi mliderris ol- mak itibarile kendi moktaj nazarı" İmüdafua mâksadile divana mümessil intihap etmişlerdir. Etem Akif B, . Hukuk fakültesi umumü kâtibi E-| tem Akif B. demiştir ki: e # Reisicümhur Hz.nin seyahatleri imühim bir nutuk söyledi “Türk-Yunan dostluğu o kadar ileriledi ki beklenmedik tehlikeler önünde BUGUN 3— izmir | telâketzedelerine yardım ediliyor Tek taksi için tesbit edi en şekli kabul edildi cil sahifede: 2 nci sahiflede 1 Tarihi tefrika:Sultan Mami 2—Harici ve Son haberler * 3 üncü sahilede: kanunları 1 lere ve tadil eğili Almany yüz 1 Bemiz vardır a BUNE Bu seyahatin fırkaların vaziyetini değiştirecek bir netice vermesi de muhtemeldir.. Ankara, 4 ( Telefonla ) — Ga- | intizar etmekte ve buna büyük bir zi Hazretlerinin halkla yakından | ehemmiyet atfedilmektedir. Hattâ, temas ve ihtiyaçlarını tetkik için | bazı mehafilde, bu seyahatin, fırka memleket dahilinde icra edecek- | ların vaziyetini değiştirecek bir lerini bildirdiğim seyahate, on beş | netice verebileceği tahmin edil - güne kadar çıkacakları kuvvetle | mektedir. tahmin edilmektedir. Halk fırkası, Halk fırkası, Gazi Hazretlerinin meclisin fevkalâde 'içtimaında, fır- nutkunda mevcut yüksek işaret ka grupunda icrasına karar veri- | ve irşatları nazarı dikkate alacak len teşkilâtın tatbikına tevessül | ve faaliyetine ona göre bir istika- iço Gazi Hazretlerinin seyahatine ! met verecektir. a M.Venizelos Atinada pek Yeni kanun Hıfzıssıhha kanunu nun tatbiki başlıyor Sıhhiye Vekâletinden talimat geldi Yeni Hıfzısıhha kanununun tat bikine cumartesi gününden itibaren başlanacaktır. Yunan Başvekili Türk milletinin, Gazinin dâhiyane idaresi altında mucizeler ATİNA, 4 (Apo.) — Yunan Başvekili Müsyü Venizelos dün akşam saat yedide Nafıa neza reti balkonundan binlerce hal- yarattığını da söylemiştir Sıhhiye Vekâleti İstanbul sıhhiye müdürlüğüne gönderdiği bir tamim- de, yeni kanun hakkında — şimdiye kadar gönderilen talimatın tatbik €- dilerek mütebaki kısımları için yeni talimata intizar olunmasın: tebliğ ct- ka hitaben Ankara ziyareti hak ce mealmesi Dn v da, uzun bir nutuk irat et- İm talimatına eee miştir, Müsyü Venizelosun ya kg mar ge nmda ilk hükümet arasında hâ- allam sıl olan vifak ve o mühadeneti ce, yapılan tebligata nazaran 6 ya | | temsilen Türk maslâhatgüzarı İşima kadar çocuklar sinemalara kahyl a bulunuyordu. Yunan Başve edilmiyecek ve 12 yaşıma kadar ço. - Mİ kili, şiddetle alkışlanan bu nut cuklar da akşamları o (8) densonra -| kunda ezcümle demiştir ki: sinemaya gidemiycceklerdir. y ei mr Sıhhiye müdürü ne diyor?.. hedeler ile hâsıl olan dostane Sıhhiye müdürü Ali Riza Bey de- muhit ve mütekabil emniyet ve iştir hi: 5 hürmet sayesinde devamlı ve | Ke aş arte pan rinyet et- sarsılmaz bir dostluğun temel- miyenler kanuna muhalif bereket lerini attığımızdan dolayı bah- a e KAR A GE NN tiyarım, Osmanlı imperatorlu- > j Vahilekili Kömek geli ğu inhilâl ettikten, Yunaniste- (o (Devamı 2inci sahifede) mmlik diğe e amkağmun atel K cihetine gidilecektir. i SA Fuhuş dolayısile sirayet eden has | erbest fırka, teşkilatını (eli bince alı yeni tedbirler hal #5 Ave . . 2 da benliz Vekâleten bir tebliğ gek © £ agıv mi ediyor : “ea Bittabi talimat gelinceye © kadar Ş. şimdiki vaziyet devam edecektir. İranda zelzeleler Fethi B. yalnız Mecliste çalışmayı da düşünüyor. diye bir haber var.. | 7... 4 (aa) < Ben Balıkesirde çıkan Türk Dili |rek bir kısmını Millet Meclisin- | vent ve Şahpurda zelzeleler his- refikimiz âtideki haberi neşre-|den geçireceği kuvvetle tahmin | sedilmektedir. Maafih yeni ha edilmektedir, sarlar kaydedilmemiştir. diyor: Ankara, 2 (H. muhabirimiz- den) — Meclisin son içtima devresine girmiş bulunduğu Şu günlerde Serbest Cümhuriyet fırkasından vaziyetini tasrih et- mesi beklenmektedir. Siyasi ma hafile göre elyevm yeni fırka iki n üzerinde mütereddit bulunmaktadır. Nalıncı keseri Bu noktalardan biri bilimum yetlerde fırka teşkilâtmın samimi sempati ile takip eden |lâğvi keyfiyetidir. Bu takdirde büt m Macar efkârı umüumüyesi | Fethi Bey ve arkadaşları muha- nin Türk milleti reisinin müte- |lefetin kuvvetlenmesini Meclis- kabil münasebatın derinliği hak | ten temine çalışacaklardır. | Mi buhran, zirai sahada istihsal ile|rür. kurmak hususundaki emellerinin ta-| | İM üresndeki muvazenenin bo yö ve umumi e kredi — hakkukuna yardım — eder ki, bunun! İğ lması ve zirai mahsulât | fintlerie) esseselerimiz inkişaf bulmakta, milli tahakkuku Avrupa sanayi memle - 9 düşkünlüğü; sanayi sahasında ise| cikazlanma ilerlemekte, öpreha| kötlerinin hiç te isti »cekleri, mâ» | İ öklikin düşkünlüğü ve işsizlik şek-| mızm kıymetini artırmakta, | ticaret| ni olmak istiyecekleri bir iştir. | * EN görünüyor. Bu buhran istihsal) yapmak ve san'atleri işletmek husu-| O Bundan başka sanayi memleket- KİN mübadele itibarile milletler arasın | sundahi tecrübe ve © melekemiz art-| lerinin her birinde gittikçe ehemmi- j İ #8 vücut bulmuş olan tesanüt ve kar.| makta, her memleliette gözüldüğü| yetle tevsi ve tatbik olunan ziramt si-| © Şekip ve /4m4// Huk Dİ İki, bağlılığın derece ve kuvvetini | üzere dönüm devrelerine mahsus tü-| yaseti vafdır. si em) Seçkisi #İterir, Buhrandan en çok mütese-| feylilerin yerini hakiki iş bilenler iş | © Bu siyasetten müstefit olan milli) << Ufünunun siyasete alâkası jr olam milletler © zirai veya sınai | gal etmektedir... | müstahsiller hububat birliği yapmak |”... m ini diğer memleketlere ib-| | Şu yk almaz Sörükmelte in lele her halde serpa-| yarını sel etmek suretile kendilerine nor-| olmakla bersl iktisadi * sahada tik bulmıya ir, HİM iktmadi bayat temin etmekte| pek ihtiyatkâr ve tedbirli davramacak| © Maamafih, bütün crbaba o rağ-|y DO” a Si nlardır. bir merhaledeyiz. Bif kere milletten | men, hububat bi Pİ kem irili ar MA emleri 5 ü.| her fert, beşerin mmükadderi © çalış», yenlerle aramızda hububat satışı iti | veyacgc mi mesai ile iştigal edil # mak, iktısaden bir fayda yaratmak; barile bir menfentte iştirak vardır. <“*dir., z : için çalışmak olduğuna inanmalı ve | Rüçhanlı tarife tatbikatının haricinde Y. Şerif Bey , tatbik etmeli, her sây, bilgiye müs- | kalamayız... Edebiyat fakültesi Divanı mümes- tenit olmalı. Sonra en büyükten en| AHMET ŞÜKRÜ | sillerinden Yusuf Şerif B. o Divanın e a fert göğsü iz ———enn | müxtacelen toplanması için hiç bir se eski şiar mirasye: bep mevcut olmadığını — söyle: ç a an leceği m air” likten uzaklaşarak tasar olduğun |annları Hive etmiş: eve ti Bee na iman etmeli ve bunu tatbik etme Bi di i gi şerefine ermey: valara | i. çu hasletler Türlk seciyesi — Bütçe meselesi Divanda görü- £ b kz di ya a yine e yülürken serbest ve daimi müdavim- | isi iümele mi EL EN e yan er hakkındaki tezimiz İster iste-- m ber birinin kendi hududulların neticesine mâni engelleri atıp e ni Pİ sm Müzandi > deliye: Ârız | sahayı di 4 hi > . iMünunun tealisi namıma nok) SİM balelin diğer milletlerin iktisadi! bilir. Bir de, yukarda saydığım m e j ei ssiide tefihünlar yap” lerle easılekkekte işleki |. Hükümet, Darülfünun bütçesinin e) şamar 4 sebüğlerla. vasınlü ye Has | bareme, tevfikan sür'atle ihzarı için i iie e ki dünya Mİ ri Piri ki İ yeniden tebligatta bulunmuştur. l İzalesi çareleri ancak ber | sarruf, bilgi o ve çalışkanlık gi mea i müvazenesinin diğer mem) bi iktisat amillerile ü M Bethl Pı 7 İk müvazeneerine dayanın oldu) kemiğe taraftan da mil ei mi .Bethlen Peştede Moktası düşünülmek, göz önün- | esteselerimizin sermayelerini geni, ii örülen | hatali sarilerisi ni geniş- Ene sar A.A, — Başve- yil iya buhranının etle İvesi EM Me Bi il kont Bethlen dün akşam Bu i zerindeki inikâsları çok #- | meye bulmak lâzamdır. Hükümet bu Tevfik Rüştü Bey e avdet etmiş, istasyon tir. Hakikatte biz ii ve sahada esaslı surette çalışmaktadı?. ariciye nazırı M. Valko ile | in: « istiklâkinde düşkünlük) © Merkezi ve cenubu Şarki Avrupa Tesli hat Türk sefareti namına müsteşar e istihsal fazlalığı | ve işsizlik | devletlerinden bazıları için zirai mah atın Tahsin, kâtip Cevat Beyler v. / ine müstenit bir buhranı) süllerin ihracı iktisadi hayatın nor. . Mer ei m etmeğe lüzum yoktur. mal şartları teşkil eder. Buhran:ha- ta hdidi le © tarafmdan istikbal lik z edilmiştir. “| BUHRANIN BİZDEKİ e üzerinde çokk ağır tesir el ler yapmaktadır. Zirai maheullerin ili- ” ü İ e İNİKÂSLARI | | racıbuhranına çare olmek üze ban | Hariciye vekili ve | Türk - Macar dosluğu Sihan buhranının bizdeki inilâs- | lar aralarında bir hu iliği ya B i i ar sari bubat birliği ya. murahhaslarımız udapeşte, 4 A.A. — Gazi > sullerimizin ek > İparak Avrupanın, daha ziyade, sa- v Hazretlerinin harici siy; Ve hububatımızın fiatlerine ârız| nayi mahsulü ihraç eden memleket, gidiyorlar i Ya “üşkünlük şeklinde görünmekte: lerinden kendi zirnat mahsulleri için) y Sair beyünatr hakkinda “Peğter İş, akat bizde cihan buhranı sc- | rüçhanlı tarife tatbik etmelerini ve | , Ankara, 4 — Hey'eti vekile-| Lloyd” gazetesi diyor ki: Kont hi, loşon memleketimize mah.) bu suretle milletler arasındaki müba.| Din dünkü fevkalâde içtimamda | Bethlenin Türkiye seyahatını | vi ir buhran da vardır. Bu, impe- | dele ve ticaret münasebetlerinde en ğun inhilâli, yeni milli Türk| büyük teminat olan,en ziyade müse, , Me arala kagerlerlak ya mazhar © millet muamelesi | içinde teşekkül etmiş idesini bertaraf ini istemiş. kozmopolit, fakat yaptığı ve) lerdir. e sine dr işi öğrenmiş iktisadi unsur) o Bu teşebbüsün netice vereceğin. kında izhar ettiği kı ilâ | Yerine henüz tecrübesiz milli ik| de: ne ür tereddüt örerler e kâyduşart ve dia e işti ii a unsurlarının kasim olması, mü-|ridir. Bir kere, bu örliği, iğini e | o rimel köne gel lem yeri ip elimi eni benzer daha bir çok millet yara- | sanayi yensalalakiarinla sanayi e 7 ; ari yapan muazzam hâdise. sulerini Tetihlk itibari Amerika ile mücrimle- irile iktisadi hayatımızın uğ-| mevki çok ehemmi ii i 1 zil ve & (Döpression 6-| rin iadesi han iken bu ANKARA, 4 (Telefonla) zi ziya | ü i i ermiştir. İktesadi Gemini.) Cevat Paşa v Bey İlder Emini eri : im " . vel mn era Cenevrele toplanacak olan ce- | müzakeresine başlanacaktır. he eee ii iz ninimiyeti Akvamın terki teslihat| O Hariciye müsteşarı Numan ya gm iktiadi siri ei : mi iştirakimiz kârar- | Rifat Bey, hükümetimiz. nar edinin eli a ç, | İ$tarni GE ERİ müzakereye memur edil- - evamı inci sayfada imiştir İkinci nokta olarak Serbest Cümhuriyet fırkasmın vücude | getirdiği teşkilât üzerinde ısrar | etmesi ihtimali ileri sürülüyor. | Bu iki noktadan hangisinin tercih edileceği şimdiden kat'i- | yetle bilinemezse de ikin lun ihtiyarı halinde C yet Halk fırkasının yeni fırkaya badema zahir olmamakla da kal mıyarak memlekette bu tehlike | iye maruz bırakılan vatandaşlık samimiyetinin bir an evvel tak- İviyesine ait kararlar ittihaz ede — Kim aemiş halk bizime değil, bak herke dizim arabamıza biniyor ! — Poom