2 Kasım 1930 Tarihli Serbes Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

| mahir Faik Hn Kuvvetli hükümet seneler ardır dabilde ki, et ve isabeti göstermekten, çok zak bulunuyor. kabeden azade, İnüstenit bir hükümetin, muvaf- akiyetsizliğe düçar olması ka- dar, tabii bir şey olamazdı. Hem İfırkanın reji İyin başvekili bulunan İsmet Pş. partinin teftiş ve mürakab: abi olmadığı için, hesabını, « lüzum görürse İnz kendi fırkasına veriyor ve devlet ve memleketin siyaseti umumiyesini eden bütçe gibi, içtimai ve iktı- sadi varlığımıza müteallik bir çok mühim kanunlar dahi, hüküme- tin teklifi veçhile ya ayni ile, veya esasa taallük etmiyen ehem- imiyetsiz tadilâtla, olduğu kabul ediliyordu. Tek fırkalı bir mecliste, bu işlerin başka bir şekilde cereyan etmesine, bittabi imkân yoktu. Halbul te hâkim olan butek fırka, vak- tile olduğu gibi, bütün millete şamil “ olmak sıfatını, çoktan, kaybeylemişti. Gazi hazretlerinin riyaseti filiyeshremMüziar olduğu tarihe kadar, gerek kayden, ge- rek kalben, bilâ a bütün milleti kendine râpteden Halk fırkası, bu riyasetin fili himaye- sinden mahrum kaldıktan sonra, halkı, fikren ve hissen etrafına toplayabilmek (kabiliyetini zayi etmiş, ve alelâde bir fırka gibi muayyen ve mahdut bir zümre- nin ifadesi olmak mevki ve men- ziline rücu eylemişti Bu zümre haricinde kalan bü- yük bir ekseriyet ise, memleket işlerine yabancı bırakılmış, mil- let, adetâ, kendievinde sözü geç- imiyen, kâhyalarının emir ve ke; ne tâbi bir aile reisi vaziyetine düşürülmüştü, Nihayet, bu gibi idarelere mukadder olan akibet, kendini göstermekte gecikmedi. Her şeyi, yalnız kendi kafalarile, kendi larzularile tedvir etmek istiyenler, işleri altüst ettiler; ve memle- eti de, idari ve iktısadi bir ıkmaza sürüklemiş oldular. Eğer, ( Yeni fırka ) meydana çıkıpta, kusurları, hataları, birer birer ortaya dökmeseydi, baştan şağı hatalı olan bu siyaset te devam edip gidecek; ve mem- Jeket, içine yuvarlandığı idari e iktisadi girdaptan kurtulmak karelerini bulamıyacaktı. Serbes ve mürakip fırkanın memlekete ilk hizmeti olmak zere, şimdi, hükümet, hataları ismen itiraf eylemiş, ve bun- arın tashihine doğru harekete geçmiş bulunuyor. Filhakika, vergilerde tadilât, ka- bunlarda ıslahat, bütçede tasar ufat gibi bir çok ehemmiye Meselelerde, hükümetin ciddiyet- © çalıştığını, bir müddettenberi İ aaliyete geçen komisyonların, bu Mususata müteallik projeleri ha- ırlamış veya hazırlamak üzere bulunmuş olduklarım, Ankara raflarında öğrenmiş oluyo- iz, Kanaatimizce; yalnız bu gibi dazırlıklarla, hükümet, mevkiini Mabadı 3 üncü “ sahifenin başında arda işaret etmiş olduğumuz kontrol ve müra- ve tek fırkaya filisi, hem kabine- iz. şimdiye kadar, muhalif bir meclise ve hüküme- tebliğ neşretti-M. Venizel Ankaradan hareket la akdettiği. hakem muahedesi (ve Ankara 31 (A.A) — Yunan /Başvekili M. Venizelos ve M.Ilığa ait olan ahkâmma nazaran Mihalakopolos cenapları ve re-| tarafeynden her biri diğeri aley- fikaları bu akşam saat on sekizde hususi trenle şehrimizden ayrıl- mışlar, misafirlerimiz istasyonda B. M. M. reisi Kâzım ve Başve- kil İsmet Paşalar Hazretlerile Reisicümhur namına kâtibi umu- mileri Tevfik ve seryaver Rusuhi beylerle Hariciye vekili Tevfik ia vekili Zekâi ve Mustafa Şere fbeyler ve Hariciye müsteşarı ve vekâlet erkânı, meb'uslar, sefirler ve kalabalık bir halk kütlesi teşzi etmiştir. B. M. M. reisi Kâzım ve baş vekil İsmet paşa bae ile hariciye — vekili Te Rüştü beyefendinin. refikaları hanım efendi madam Venizelos ve ma- dam Mihalakopulosa birer buket takdim etmişlerdir. İstasyon çok kombinezona girmiyecektir.Âkit- lerden hareketine rağmen bir veya bir uğradığı takdirde diğer akit ihe tilâfın devamı müddetince bita- rrfliğinı muhafaza edecektir. İki hükümet arasında çıka: bilecek ihtilâflar evvelâ bir uz-İye kuku hâkimiyete taallük eden lecektir. meridir. Hitamından altı ay ev- wel feshi tekarrür etmezse birliki © kadar devam edecektir. b M. Mosoliniye «teşekkür (de kalabalık £ idi. Tren hareket) © Aykara 31 di Mv İİ &derken misafirlerimiz şiddetli), AİİEZEM ddetli| iz olos muahedelerin imzasında, ışlardır M. Venizelos örirarİtalya büyük “ elçisi Baro <enaplarına Atina sefirimiz Enis | Orsiniyi ziyaret ederek Türkiye beyle mihmandarları Kemal Aziz| je Yunanistan arasındaki mesa- Nizamettin ve deniz. yüzbaşisi| ilin müsait bir zihniyetle hal ve Nejat beyler refakat etmektedir- tesviyesi husnsunda İtalya Baş- er. vekili Sinyor Mosolininin vukua Venizelos cenaplarile birlikte| gelen dostane şehrimize gelmiş olan on üç Yu-|dolayı teşekkürleri nan gazetecisi ayni trenle hare-/leyhe iblâğını rica etmiştir. Tev- ket etmişlerdir. fik Rüştü bey de M. Mosoliniye Muahedenin esasları |bir teşekkür telgrafı çekmiştir. Ankara, 31 (A.A) — Yuna-) Mübadele murahhasları nistanla imza edilen muahede- Ankara 31 (A.A) — Yunan lerden hakem muahedesi Tür-|heyeti murahhasası bu akşam yenin İtalya ile ve Macaristan-İsaat 20 de şehrimizden ayrılmışİlel LTTTİZLIİETEIILITADIZLAI bu lan her Ankara 31 (5. C ) — Yunan Başvekili'M. Venizelos ve Hari- ciye nazırı M. Mihalakopolosun İstanbula müteveccihen buradan müfarakatlarından evvel misafir- lerimizin bulunmakta oldukları Ankarapalas otelinin önü ile İs- tasyon caddesi binlerce halk ile dolmuştu. Başvekil İsmet Paşa muhtelit! mübadele komisyonu Türk heyeti murahhasası reisi Tevfik Kâmil beyi takdim ettiği vakıt M. Ve- nirelos “ İşleri çabuk bitirmenizi rica ederiz , dedi Sonra bütün meb'uslar tak- dim edilirken de Yunan başve- kili “Reisiniz Kâzım paşa Hz. Yunan meclisine ihtiramlarını söylemekliğimi benden rica et- mek lütfunda bulundular,dedi. M.Venizelos Serbes Cumhu- riyet fırkası Lideri Fethi bey efendile görüşürken de çok be- şuştu. Lidere şu sözleri söylü- yordu: “Hava bile müsait dav- randı. O bile bize gülüyor., ile binlerce halkı lâmlıyordu. şapkasile & Atina 31 ( A.A) — Gazete -|yat efkârı olan Hestin gazetesi Pan-| yir. galos taraftarlarının askeri bir hareket yapmak için: giriştikleri teşebbüslerin. evelki gece tam bir muvaffakıyetsizliğe uğradığı- nı yazmaktadır. Otuz kişi hiya- tezahürat arasında hareket etti.lidiler. Fesatçıların ekserisi ihti-|dir. sulhperverane tarzi) kopolos icaret ve ikamet muahedesi Tiğhebirçok ümitlerle dolu olan Ankaradan ayrılırken Yunan Başvekilinin kısa sözleri M. Venizelos Fethi beyefendi ile görüşürken çok beşuştu. Trenin hareketinde yaşasın Türkiye dedi Tren hareket ederken başınıltı ki, tiz bir ses işidildi. M. Ve- pencereden çıkarmış hükümet|nizelos çok ricalimizi, istikbale gelen zevat| çehresindeki istasyonda heyeti murahhasa- tipindedir. Muahedenin bitarafa|mız tarafından teşyi edilmiştir. Hükümetin tebliği Ankara 31 (A.A) — ( Resmi hine müteveccih İktisadi ve Sizitebliğ) Hariciye vekâleti matbuat yasi hiç bir itilâfa ve hiç birlumum müdüriyetinden: M. Venizelos ve M. Mihala- cumhuriyet hükümeti tarafından kendilerine yapılmış kaç devlet tarafından taarruzalolan davete icabetle Ankaraya gelerek beş gün kaldılar. Ve wuriyet bayramı merasimle- e iştirak ettiler. İsmet paşa 'evfik Rüştü bey, M. Venizelos arasında M. Mihalakopolos laşma komisyonuna sonra da hu“|teatii efkâr vuku buldu. Maddi mesail 10 haziran 930 ler müstesna hakeme tevdi edi-İtarihli itilâfname ile kat'i surette halledilerek “Türk-Yunan müna- Muahede beş sene müddetle) sebatının dostluh ve iştiraki me- tariki salimine girdiği her tarafça müşahede edildi. Dün ük bir samimiyet havası için- imza edilen dostluk, bitaraf- uzlaşma, hakem muahedesile ti devrenin başlangıcına nişane oldu. Türk-Yunan devlet adamları Ankara mükâlematına hâkim o- müsait ve muvafık zihniyetin Türk ve Yunan milletleri arasın- daki münasebatın atisi için pek kıymetli bir manevi zıman oldu- ğunu müşahede de dahi mutabık kaldılar. İki memleket başvekilleri ile Hariciye vekilleri mütekabilen iki tarafın siyasetlerine teşkil eden sulh mefküresi © ehemmiyetli bir teminat samimi görünen tebessümleri ile “Yaşasın Türkiye, diye bağır- Sonuncu kampana|mıştı. Bu sese “Yaşasın Yuna- vurmuş tren yerinden oynamış-|nistan,, sedaları mukabele etti. Yunanistanda ihtilâl mi Pangalos taraftarları askeri dik- tatörlük kurmak istediler Tevkifat devam ediyor zabitlerile gayri memnun po- ler bilhassa hükümetin mürevvici| itikacılardır. Tevkif olunan on zabitin rütbesi binbaşıdan yüksektir. Pangalosun tovkifine karar verildiği rivayet olunuyor. İsyan bastırıldı y Paris, 31 (A.A.) — Bereliya neti vataniye töhmetile tevkif) sefareti neşrettiği bir tebliğde, edilmiştir. Fesatçılar Pangalosu| bütün Bererilyada Yanan başvekili aynı coşkun) diktatör tayin etmek niyetinde atirmekete m idin hüküm Halk r hakkında hükümet resmi bir $ ve arkadaşları İstanbulda Yunan Başvekili ve Tevfik Rüştü bey M. Mosoliniye teşekkür ettiler izhar eylemiş bulundukları kana- atini besliyerek Türkiyenin ve Yunanistanın gerek Balkanlarda- ki gerek Şarki Bahrisefit havzasın daki iktisadi ve siyasi menfaat- devamı kararlaştırıldı. liyetlere gelince bunların ef'al ve ( hareketlerini (o vatanlarının menfaatlerine Türkiye ile Yunanistan arasında süs eden şeklini münasebatın inkişafını hiç bir suretle güçleştir- miyerek bir âmili sükün olma- ları lâzım bulunduğunu düşün- mekte keza müttehit kalındı. İki memleket arazisinde bazı çakçılığı mene mahsus bir mu- kadar yakin bir zamanda müza- kerata girişilmesi de mütalea Okuyorlar Türkiyedö şimdi her zamandan fazla gazete okunuyor. Bundan bir cihetçe, memnun (olmıyanlar var. Zira okunan gazetelerin en çoğu serbes fikirli, serbes kanaatli olan- lardır; hakikatleri söylemekten çekin- miyenlerdi. . Hükümet mevktinde olan- lar ise, hakikatlerin söylenmesinden, işidilmesinden ve yayılmasından pek © kadar hoşlanmazlar. Onun için serbes münakaşayı boğan, dilleri ve dudakları bağlıyan tek fırka istipdadı tam manasile hü- kümetçi bir rejimdi. Susmuş veya sus- turulmuş olan gazeteleri hâlk oku” mağa o kadar heves etmiyor, gizli kapaklı ve imalı olarak geçirilen ha- kikatler de göze çarpmıyordu. Ser Desti matbuatın gıdasıdır. Gazeteleri #edricen yok etmek ve manen öldür- mek istiyenler iptida yazı hürriyetini kaldırırlar. Fakat bu, meselenin siyasi safha- sıdır. Biz eminizki Serbes Fırkaya aleyhtar olanlar bile, siyaseti bir ta- vafa bırakınca, millt bir. düşünce ile, serbes gazetelerin kazandıkları büyük muvaffakıyetten menmnundurlar. Zira bu suretle memlekette okuyanların ne kadar çoğaldığı sabit olmuştur. Meselâ İzmir şehrinde bugün bu elinizde bulunan gazete, yaktile bütün gazetelerin birden yaptıkları satışa muadil satış yapabiliyor. Halbuki biz yalnız değiliz. Bizim saf larımızda yürüyen diğer. iki gazete daha var. Karşı saftaki gazeteler de az çok okunabiliyor. Buna İstanbul gazete- lerini de ilâve ederseniz, yalnız oku- yanların da ne kadar çoğaldığını anlamış olursunuz. Bunun hiç şüphesiz, şu Türk harlerimize borçluyuz. Türk milleti için okumak yazmak yolu açılmıştır. Artık okuyanların sayısı seneden se- meye artmaktadır. Şimdi mesele oku- mak istiyen vatandaşları alâkadar etmekten ibarettir. Gazeteler için bunu < ve daima daha güzel okuyor. $. F. tarafından açılan serbes müna- kaşa yapmış ve millet şimdi gazete- lerinde kendi dileklerinin akislerini kendi şikâyet ve, iniltisini bulmağa başlamıştır. Aynı alâka eserlere de ulaşmalıdır ve ulaşabilir. Halk okumaktan kaç- mıyor. Okunmağa değer şeyler lstiyor. Yeni harfler, süphesizdir ki yeni bir zevk ve yeni bir seviye yaratmışlar- dır. O'da, bu da yükselmeğe devam ediyor ve millet her 'gün daha çok B.A. »/ xxer sün öğleyin çıkar Mefküre Gazetesidir İdarebanesi: Nüshası - Heryerde 3 kuruş Yazı müdürü: Behzat Arit | lerine tamamen uygun olan te-İR karrüp ve iştiraki mesai emrine |$ İki memlekette mevcut akal-İğ uydurmaları o vej$ poktaların maruz bulunduğu ka-|R kavele akdi için mümkün olduğu|$ için mücadeleden yılmaz İzmir - Gazi Bulvarı “Yeni Asır, yurdunda £ Sorabiirmiyiz? İsen umumi sıhhati: Mi. üçe X ni düşünen var mı? Başa bir kere felâket gel- meğe başlamasın. Artık onu | edenler eksik olmazlı. İzmiri su bastı. Vatandaşlar öldü. Binlerce insan açıkta $ kaldı. Lâğımlar patladı. So- X kaklar taş ve kumla doldu. $ Velhasıl her şey oldulü KR Esasen mizanında işlemiz yen Belediye işleri de bu fev- kalâde ahval ve heyecan kar- şısında büsbütün zıvanadan & lâpzedelere yardım ediliyor. Belediye, Hilâliahmer bir şey- ler yapmağa çalışıyor. Neti- X cede bu zavallıların yarala- rının tam ve kâmil bir şekil- N de sarılmasına muvaffak olu- ilecek mi ? Bunu tayin z güç. Nihayet bu hu- R susta akla gelenleri yazmakla beraber biraz da zamanın iriz. Ü Fakat şehri tehdit eden İ büyük bir tehlike var, Buna X şimdiye kadar kimse el uzat- malümdur ki şehrin X hemen bütün lâğımları pat- X ladı. Pislikler (o alabildiğine $ şehrin sokaklarına ve her Ü yere dağıldı. Belki bir kismi & da içilen sulara karıştı. Bu & vaziyet karşısında belediye- in ifasına mecbur olduğu bazı işler vardı. Suları tahlil eylemek, şehrin temizlettiril mesine azami ehemmiyet at- R men aksinedir. Şehri temiz- lemeğe memur tanzifat ame- Rlesi ve vesaiti sokakların X açılması hizmetine | tahsis & olunmuştur. Fevkalâde ah- 3 valde o fevkalâdeliğin doğur- duğu işler görülürken âdi X vezaifin asla ihmal edilme- & mesi icap ederdi. Bize haber verildiğine göre bir çok mahallerden günler- ce tanzifat arabaları geçme miş, o amelesi görünmemiş evlerin ve dükânların içerisi muzahrafat ile dolmuş. Ta- affün baş göstermiş. Şehir pislik içerisinde bi rakılır, suların vaziyeti tetkik olunmazsa yarın daha büyük bir afetle karşılaşılmıyacağını bize kim temin edebilir. Yüz- lerce vatandaşın Tifodan veya her hangi bir sari hastalık- tan kırılmak tehlikesini kim inkâr edebilir. Lütfen sorabilir miyiz; Şeh* rin umumi sıhhatini düşünen ve alâkadar olan varmı? Yol herkesi bir heycan altında işi olürüna mı terkeylemiş | bulunuyor? Sıhhiye vekili Şehrimize geliyor Ankara, 31 (A.A ) — Sıhhat ve içtimai muavenet vekil Dok- tor Refik bey bugün öğle treni ile İzmire hareket etmiştir. Serbest, Cümhuriyet Altın piyangosu Kupon No7