2 Kasım 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

BUGUN 3— Milet PAZAR 2 TEŞRİNİSANI 1930 5 inci sei Ne 1008 NUSHASI 5 KURUŞTUR 4 nci sahitede mektepleri eler 5 5 im Felek, 2- Neşri; y Hikâye 4— Roman $ inci sahifede Talk ve esnai âsi i— inşa edilecek 2— Bir haftada 54,000iet6riin almdi e Gazi Hz.nin tarihi nutukları Reisicümhur Hazretleri dün millet kürsüsünde millete hitap eden çok mühim, tarihi ve irşatkâr nutuklarını irat uklarır buyurdular.. 1 — Memleketin mukadderatında yegâne salâhiyet ve kudret sahibi olan B. M. Meclisi bu memleketin intizam ve emniyet ve masuniyeti için en büyük bir zamandır. 2 — Reisimiz fırkalardan bahsederlerken dedilerki: * Gayrı samimi ve gizli maksatlı unsurların, kanun fevhinde netice isteyen emel sahiplerinin bütün milletçe menfur görülmesi lâzımdır.. ,, 3 — Kalem hürriyetinin demokrat bir idareye lâyık vekarla kullanmakta daha dikkatli bulunulacağını ömit ederim. Vergilerde, icra ve iflâs kanununda tadilât yapılacaktır. Gazi Hz. mali, siyasi, iktisadi vaziyetimizi izah buyuruyorlar. Büyük Millet Meclisinin muhterem azaları! Yüksek heyetinizi hürmetle selâmlıyarak yeni toplanma yılını açıyorum. Memlekette büyük ıslahat ve nafi icraat ile mümtaz olan üçüncü B. M. Meclisinin önümüzdeki son faaliyet sebep oldu, Teferruatını bildiğimiz bu hâdiseler manlarını ümitsiz kılan neticelerle bitirildi. Bu neticeleri, vatandaşların C tümhuriyeti müdafaa için gös- terdikleri alâka ve hassasiyete ve Cümhuüriyet ordu ve jandarma Geçen hâdiseler Cümhuriyetin kuvvetini, resanetini bir das ha göstermişti. Bu hâdiseler vatandaşların her türlü saadet vd huzurunun Cümhuriyet kanunlarında ifade olunan milli birlikte mündemiç bulunduğunu, vatan haricinde hiç bir iğfal ve tahrikin vatan düş- yılını da milletimizin bir çok mühim ihtiyaçlarını temin ile ge- gireceğine eminim, Muhterem efendiler! Geçen yılımız mühim hâdiselerle doludur. Senelerdenberi hariçte beslenen fesat ve tecavüz emelleri bu sene Şark vilâyetlerimizde vatandaşlarımızın huzurunu bozan vak'alara sının iftihar edeceğimiz dirayet ve cesaretine borçluyuz. Bu yüz- den şehit olan vatandaş ve askerlerimizin hatıralarını hürmet ve minnetle yadederim. Ordu ve jandarmalar: idare edenlerin asga ri külfetle vatanı gaileden kurtaran tedbirlerini, fedakârlıklarmı ve vazife başında bulunan mülkiye memüurlarımızın gayretlerini teşekkürlerle zikrederim. faidesi olmıyacağını da anlatmıştır, ümidindeyim. Milli para.. Geçen sene zarfında mücadele mecburiyetinde bulunduğu- Reisicümhurun nutku Reisiclimhur Gazi Hazretle- çök mümtaz bir hassala- : yaptıkları işlerde, söyle- leri sözlerde daima vazih 0- . Dün Büyük. Millet Mec- inde irad buyurdukları nutuk değerli hassalarını teyit eden i-bir misal oldu. Son zaman la efkârı umumiyeyi şiddet- İ işgal ederi birçok mevzular Makkında Gezi Hazretlerinin fi- e ve kanaatleri nedir? Her va tündaş bâkikatleri olduğu” gibi Kiel için ciddi bir merak ve Mzu besliyordu, Kuvvetle hür Kim olunabilir ki dünkü nutuk Ür tüirlü © tereddütleri gidere- *ek, karanlık fikirleri aydmlata âk birçok endişeleri tatmin e- İtcek ve binaenaleyh bu vuzuh Memleket hesabina yeni bir Müvvet membar olacaktır. Gazi Hazretleri, muhtelif meseleler Hakkındaki hükümlerini nutük irında açık açık vermiştir. Ga- $ Hazretleri nutuklarnda | gü- tün bütün meselelerine temas Yurdu; birçok ihtar ve tavsi- Pelerde bulundu, muhtelif mese hakkımdaki hükümlerini a- hik açık verdi. Gazinin temas Miyurdukları mevzular hakkın: i hüküm ve kanaatlerini şu ine hulâsa etmek mümkün- Şark vilâyetlerimizde vatan- arım huzurunu bozan hâdi- er vatan düşmanlarını ümit- bırakan neticelere bitti. Bu Metice yeniden gösterdi ki va- ân haricinden hiç bir igfal ve Sihrikin faydasi yoktur. Mili Miramızm istikrarı için hükü- Metçe alman tetbirlerin isabeti akkuk etmiştir. Tasarrufkâ- İâne bir idare tarzı resmi ve hu- Sist bütün muamellerde hâkim 9imalıdır. Hükümet 931 bütçe- tini bu esas dahilinde tanzim | *imiştir, Osmanlı borçlarının! iyesinde memleketin inkişa- ha mâni olmryacak bir yol ta- olunmalıdır. Çünkü memle- etin bugünkü mali ve iktisadi Yüziyeti baska türlü harekete Mânidr. Gazi Hazretleri vatanı misli daha genişletmeye ve vvetlendirmeğe medar olan Vas hattının müstakbel Türk Nesilleri tarafından — şükranla Yadolunacağı hakkında emniye- tini ifade etti. Bu emniyeti ifa- etmeklede ayni zamanda İş- Met Paşanm şimendifer politi- #sını temamen tasvip ettiğini Röstermiş oldu. p, Gazi Hazretleri hükümetin ârici siyasetimizde takip ettiği İçik ve şalim politikayı yeniden Mah buyurdular. Pırkalarımızın ahuru bahsinde Gazi Hazretle bilhassa dikkate şayan beya- | Matta bulundular. Belediye inti- (Devamı 6 mc sahifede) kip (Devamı 6 mcı sahifede) Tarihi nutuk nasıl söylendi?.. Gazi Hz. nin nutku yalnız neticeleri izah eden bir beyanat değil, ileriyi. ve milletin yeni va- zifelerini işaret eden bir ders ve direktif oldu.. Ankarâ, £ (Milliyet) — Bü- yük Gazinin her sene Millet Meclisi açılıtken irad buyurduk ir nutukları, yalnız hüküme- in bir sene zarfındaki faaliyeti- nin hulâsası olmakla kalmıyor, gerek Meclis, gerek . Hükümet siyasi fırkalar ve matbuat için direktif mahiyetindedir. Mecli- sin bütün şuabatı ve resmi mü- esseseler, vatandaşları İrşat için müneinin bu nutkunu dört göz- Je beklerler. Siyasi, hayatımız- düki yöni tasizuv dolayısile bü sene bu nutuk her zarhankinden daha büyük bir merakla bekleni yordu. Daha erkenden Meclisin samiin localarını kesif bir kala- balık doldurmuştu. Acaba bü- yük Gazinin doğrudan doğruya M,M.ne ve dolayisile bütün millete hitabı ne olacaktır.? Ni- hayet nutuk saati geldi. Hasan B. Riyasete geçerek yoklamayı yaptıktan sonra Gazi Hz. ağır Adımlarla kürsüye çıktı. . Gazi Hz, nin vaxı ve tavırla- rında, simalarında her zamanki gibi hususiyet vardı. Ceplerin- den notlarını çıkardılar. Ve tat- hı gür seslerile nutuklarını ira- dabaşladilar. Gazi Hz. yavaş ya vaş söylüyorlar, her kelime üze- rinde tevakkuf ediyorlardı. Büyük Reisi evvelâ şark hare ketından bahsetti, Ordu ve jan- darmamızın kıymetli faaliyeti sayesinde isyanın akim kaldığı nı söyleyince şiddetli bir alkış Meclis dün açıldı ve riyasete tekrar m Gazl Hz. Mület hürsüsünde tufanı koptu. Reisicümhur Hs. sonra teessürle İzmir seylâbın- dan bahsettiler. Aziz Reisin bu yüzden hissettiği derin teessür! sesinden anlaşılıyordu. Bunu müteakip cihan buhranından , bu Obuhranın bize temas ettiğinden . ve (— Cümhuriyet Bankasından o bahsetti, Son- ra da “Geçen senenin mühimi hâ diselerinden biri,, diyince, her kes Serbest Cümhuriyet fırkası na temas edeceğini zannetti. Fa kat bu meseleye en son temas) iki fırkaya da pederane bir nasi| uyumi izahata nazaran © edecekti. Harici vaziyetten bah sederken Rus dostluğuna temas eden cümleleri alkışlandı. Yuna nistan hakkındaki sözleri de sü rekli alkışlarla karştllandı, Bu, Meclisin Yunan-dostluğuna ver diği ehemmiyete delâlet ediyor du. Adliyeyi irşat edici bir kaç söz bilhassa dikkati 'celbediyor- du, Reisi Cümhur Hz. “ vatan daşın hukukunu muBafaza ile memleketin nizamım temin,, va zifelerini telif etmek lâzım gel- diğini söyledi. Onu > müteakıp yeni fırkaya temas etti; Gazi Hz.nin bu sahadaki irşatları bilhassa alâkayı celbediyordu. Bütün samiln bir kelime kaybet memek için itina ediyorlardı. Büyük Reis Belediye intihaba- tındaki hâdiselerden alınacak dersler de işaret o buyurdu- ki, bu, Serbest o Cümhuri- yet Fırkası (mensuplarına ve intihabat sandıkları etra-|$ fmdaki taşkınlıklara karşı işa- tet mahiyetinde Cümhuriyet fırkasının'ulu orta aza kaydetmesine karşı çok kuv| vetli bir ihtar da şu elimle idi: “ Fırkaların içine girebilecek! gayri samimi ve gizli maksatlı! unsurların menfur görünmesi,, | Yeni Fırka teşkil edileli adliye ti hakkındaki başlıca şikâyetler büyük Gazinin bu sözlerile kuv- vet buluyordu. Reisi Cümhur Hz, sonra her Devamı net sahife de Kâzım Pş. intihap edildi Riyanete tekrar inhhap cililer Kâzım Pş. Serbes Fırkanın reis namzedi şâir Mehmet Emin B. ancak 10 rey alabildi İdare âmir ve kâtiplerinin intihabında muhalif parti- nin kendi aralarında bile uyuşamadıkları görülüyordu Ankara, i ( Telefonla ) — Millet Meclisi, bugün öğleden sonra saat ikide toplandı. Diva- ni riyaset intihabı yapıldı, ve ri yasete sabik reis Kâzım Paşa in tihap edildi, Ankara, 1 ( Telefonla ) — Reisicürmhurun nutkundan son- ra divani riyaset İntihabina baş landı, Muhalifler, gaflet göster- diler. Riyasete, Şair Emin Be- yin namzetliğini koydular. E- min B. ancak on rey alabildi.Re is vekillerine gösterdikleri nam setlerde onar rey'aldılar. İdare âmirleri ve kâtipklerde ise mu haliflerin kendi aralarında ihti IE oldu. Bu, ancak sekizer rey alabilmelerinden anlaşılıyordu. Kanunların tadili! Ankara, 1 (Telefonla )— Bu ayın sekizinde Adliye vekâleti bazı kanun larm tadili ile meşgul olacak, bunun için bir komisyon toplaşacaktır. Bu | komisyonda temyiz erkânı azadırlar. | Tehdil edilmek kanunlar “meyanda Jicra ve iflâs kanunu ile ceza ve hukuk usulü muhaekmeleri vardır. Bundan Serbest| | Yeni bütçe! M. Meclisine verilen 93İ bütçesinde vari-|i dat ve masraf Yapılan tasarrufun mik darı 18 milyon liradır, muhtelif vekâletlerin masrafı Saraç oğlu Şükrâ B. Ankara, i (A.A) — 1931 büt- gesi Büyük Millet meclisine tev di edilmiştir. Yeni bütçede 1931 senesi masarifatı 204,640,385 li- ra ve varidatı 204,657,000 lira o- larak tesbit edilmiştir. Bütçe- de 1930 bütçesine nazaran 18 milyon liralık bir tasarruf var dır. Bütçe lâyihası hakkındaki refahını ve memleketin umran (Devamı 2 inci sahilede) başka avukatlık kanununda hukuk, * mezunlarına iki sene staj mecburiye| ti hakkındaki fıliranın ilgast muhte-| evaldir. Bahri müsavat esasında birleşen Ri baş v| Patrikle beraber Fenerde dün teati edilen nutuklar M. Venizolos ile M. Mihalakopulosun yeni beyanatı Yunan Başvekili M. Venizelos, ya * nında refilkâsi, Yunan hariciye nazırı, ve refikası Yunan sefiri, Atina sefiri miz Enis B. bulunduğu halde şehrimi ze gelmiştir. tren, 8,20 de Haydarpaşa garma gir diği zaman, istikbalde bulunan asker Venizelos trenden inerken askeri mu- zika Yunan marşını çalmıştır. Haydarpaşada istikbal M. Venizelos, trenden iner inmez kendisini istikbal eden vali, merkez kumandanı, polis müdürü ve Yunan | konsoloshanesi erkânının ellerini sık- İ mış, kendisini selâmlıyan intaata mü- İ tebessimane mukabele etmiştir. İ Yunan aşvekili, maiyeti ve kendisi İni istikbal eden zevat ile birlikte, rıh tımda toplanan halkın alkışları ara- sında, Haydarpaşa rıhtımında hazırla jnan muşa binmiştir. Müş, Haydarpa İ İşa açıklarından geçerken, Mecidiye, ve Elli kruvazörleri top endaht ede- rek Yunan başvekilini helimlamıştır. | Saray burnunda M, Venizelos ve refakatindeki 2€- vatı hâmil muş Sarayburnuna yanaş- mış ve misafirlerimiz kendilerine tah sis olunan otomobillere binmişlerdir. Evvelâ makamı vilâyete gidilmiş Kont Bethlen cenapları M. Venizelos cenapları “Altın salip,, in tallkıni müteakip laşpapasla beraber . Iki dost Başvekil: M. Venizelos ve K. Bethlen dün akşam gittiler “| Müsyü Venizelos Yunan Başvekilini hamil husus ve polis kıtaatı selâm durmuş ve M. y M M. Venizelos Haydarpeşsda Fenerde, Ayasofyada M. Venizelos burada valiyi makamın da ziyaret etmiştir. Bundan sonra Divanyolu, Direkler arası, Edirnekapı, Balat yolu takip © dilerek Patrikhaneye gidilmiştir. (Devamı altıncı sahifede) Topkapı sarayı müzesinde , ı