3 Kasım 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
PAZARTESİ 3 TEŞRİNİSANI 1930 B inci sene, No 1609 NUSHASI 5 KURUŞTUR Nutuk etrafında Cümhuriyet esası Üzerinde ın fırkalarn çok hassas ol-| a mecbur olduğu noktalar tir, Bu noktaları Reisicüm- Hazretleri son nutukların- Şok gtzel izah ediyorlar. Bir Cümhuriyet esasları hürri- namına bile olsa anarşık ha- re müsaade etmez. Onun İl bu gibi hareketler hürriyet izafe olunamaz. Bir n en büyük kuvveti hü- nizam ve inzibat me- olan hassasiyetile kanunlara olan merbu ti derecesile ölçülür. Bu i- devlet nüfuzunun muha- her mülahazanın fevkin- ir. Bu nüfuzu hünümeti teş- den zevatın şahıslarına at- doğru olmaz; devletin Mizu ancak kanunların tatbi- Sonda tezahtir eder. Arzuları- a ve tahminlerimize uymr | heticeler karşında itidal- kaybetmek ve kanunların larından doğan bu neticele- Vesile edinerek hükümete ta- bulunmak ciddi bir sayılmaktan uzaktır, Son fırka faaliyetlerinde ta- Nİ taraf nahos hâdiselere şahit Bu hâdiselerin mes'uli- #ileri zerinde tevakkuf ede Ak değiliz, Pakat onların sebep İlletlerini aramak ve tahlil et mecburiyetinde olduğumu İN tmamalıyız. Türk ctlm- Yetçilerinin müşterek | bir Roheleri, muayyen istinat nok- dar olmak lazımdır. Bu lüzum ik huriyet Halk fırkam için e yeni fırka için de vardır. Me Sİ bu fr* Tar tahkikatsız ve Mkikats.— carak kendi teşkil Şa dahil olan her vatandaşı tin mânasile elimhuriyetci lâyık farzedebilirler mi? Bu- ihtimal vermek kendi kendi- İ aldatmak olur. Geçenlerde best Cümhuriyet fırkası er- Mıdar bir zata sormuşlardı çikanıza dahil olan vatandaş. adedi ne kadardır?” Bu İiiterem zat cevap vermişti: Belediye intihabatında bize İğ veren bütün vatandaşlar fır am azasmdandır.” Unut a ki, eülmhuriyetçi ve 1- bir fırka mevzuu bahstir. limize ve ümitlerimize bu ÜMCe vils'at vermek, doğrudan yğ'uya müdafaa ettiğimiz ide- İn zararlı olur. Her halde) ik Gazi, bu hâdise ve zaru- İyezden mülhem olarak | son iye intihabatında dikkate safhalara şahit olduğunu | | diy etifade etmek lâzım geldi- Mi fırkalarm içine girecek ga Şi imi ve gizli maksatlı a- Ta karşı dikkatli bulunmak üretini nutuklarmda bilhassa Miyiz ettirmek istemişlerdir. | ik intihabat devresine yak- timi $u sırada bütün bu aşi esaslı surette mütalea I k lâzımdır. Bu itibarla, Re- ln İhur Hazretlerinin nutuk- eni irşat edici âtideki ifa- inde büyük bir hakikat ve İt vard Üçüncü Büyük tay Meclisinin feyizli ve va-! 4, Perverane faaliyeti bu devre | Mİ bulduktan sonra, yeni My bata gireceğiz. Geçen tec- ler, gelecek intihabatta va- ee Teyinin emniyet ve ma- | A Yetle tezahür etmesini te- | > İçin kanuni ve-idari tetbir- iş, inkişafını ve fırkaların biz-/ Key taz edecekleri salim ve) b, Pareketleri göstermiş ola Siirt meb'usu MAHMUT Sihhiye Vekili İzmirde ZMİR, 1 ALA. — Sıhhiye li Refik Bey, esasen İzmire d in münakalât temin edileme Mi Saat 21 de trenle Kar- İ Ya muvasalât etmiştir. an a Vali Bey ve kuman », , Pasalarla sıhhiye memurla- | 4, “afından istikbal edilmişler a müşahedelerin tecrübelerin-| (© memek ri is Silri Mobese MA NEONEE Ankara, 2 (Milliyet) — Reisicümhur Gazi Hazretleri, pek yakında memleket dahilinde uzun bir tetkik seyahatine çıkacaklardır. Gazinin bu seyahatlerinin bir iki ay sürmesi muhtemeldir. Seyahat programı hemüz kat'i surette tesbit edilmemiş olmakla ber Gazi Hazretlerinin İzmir ve hava lisi ile Antalya, Mersin, Adana, Konya, Samsun ve diğer bazı vilâyetlere uğraması takarrür etmiş gibidir. Reisicümhur Hazretlerine mutat zevattan başka Hey'eti Vekileden Dahiliye vekili ve diğer vekâletler erkânmdan bi- rer mütehassıs refakat edecektir. Son hâdiseler ve yeni ihtiyaçlar hükümetin muhtelif saha- larda ötedenberi tasavvur ettiği ıslahat ve icraatın biran ev- vel tatbiki lüzumunu hissettirmiş ve yeni hükümetin beyan- namesinde de izah ettiği veçhile bunların tatbikat sahasma isali için ilk adımları atmıştır. Reisicümhur Hz. büyük bir tenvir, | tetkik ve irsat seyahatine çıkıyorlar. Büyük reisimiz bu seyahatlerinde halkın samimi dilek ve dertlerini bizzat kendi dillerinden dinleyecekti KD mmm m Gazi Hz. Belediye intihabı münasebetile bazı yerlerde tezahur eden ve cümhuriyetin bakası ve mevcudiyeti noktasından dikkate şayan görülen mevzularla da yakından alâkadar olacaklardır. Bu seyahat neticesinde icraat ve ıslahat programının tevsii beklenebilir. Gazi Hazretleri, bu ihtiyacat ve icraatrı mahallerinde biz. | sinde feyizli neticeler ve tesirler hâsıl edeceği şüphesizdir. zat tetkik ve memleketin temayüllerini daha derinden ve da- ha yakından müşahede ile İizumunda icraat programmı tevsi etmek üzere bu seyahati: ihtiyar ediyorlar. Gazi Haz- retleri seyehatlerinde belediye intihabatı münasebetile bazı yerlerde tezahür eden ve cümhuriyetin bekası ve mevcudiyeti noktasından dikkate şayan görülen mevzularla da yakından alâkadar olacaklardır. Gazi Hazretlerinin, bu alâkalarmnın büyük bir ehemmiyet ve kıymeti olacağı aşikdirdir. Çünkü fırkaların içine gayri samimi ve gizli maksatlı unsurların karışması ve kanun fevkinde emel ve neticeler beklenmesi cümhuriyet fırkalarmı müsmir (faaliyetten mahrum bırakır. Bunun içindir ki, Reisicümhur Hazretleri! nin bu sahada bilhassa irşat ve tetkikleri, bizzat milletin sine T. Kâmil B. Mübadele komisyo- nunun yeni içtimal T. Kâmil B. Ankaradan talimat getirecek.. Başmurahhasmız Tevfik Kâmil B. henüz Ankaradan avdet etmediği cihetle Mühtelit mübadele komisyo- mumun İodilemiy âde içtima bugün de ecektir. Bitaraf aza tanın İlmen şehrimizde bulunmaktadır. Reisicümhur Gazi Mustafa Kemal Hz. Milet kürsüsünde evvelki gün nutuklarını irat buyururlürken Fethi B. bugün dahiliye vekilinden istizah mı yapıyor?.. Şükrü Kaya B. gazetemize beyanatta bulundu.. Meclisin bugünkü içtimaıda Encümenler intihabı da hına her vakit için hükümetin ceva (7 | içtimada mevkli müzakereye | şikâyet gelmiştir.” Dedi, , Fethi B. in istizal i konacağı burada söylenmekte | pılacaktır.- hazırdır... bı Bunların hepsini müfettiş- çise de henüz takririn verildiğine | lere havale ettim. Neticeye göre dair bir malâmat mesele hakkında Dahiliye Ve- kili B. le görüştüm. Şükrü Kaya B. dedi ki tur. Takrir verilirse bittabi icap eden cevabı vereceğim.., Şükrü Kaya B. den şimdiye kadar muhtelif intihabat daire- lerinden alınan şikâyetlerin mik tarını sordum. — “Altmış kadar mıntakadan | İ l | Yeni bütçede neler var? Mühim bir zaruret olmadıkça me- yoktur. Bu| Şurayı Devlete vereceğim. Ve kanun neyi icap ettiriyorsa onu yapacağım.” z : Şükrü Kaya B. yarin öğleyin | ,— Böyle bir takrir verilece-| İzmire haraket ediyor. Dahiliye Zini haber aldım. Fakat verildi ' Vekilinin seyahati İzmir seyli- Zine dair henliz malümatım yok bile alâkadardır. Şükrü Kaya B. Mecliste başlamak üzere bu- | lunan faaliyet dolayısile derhal | Ankaraya avdet mecburiyetinde olduğunu ve İzmirden başka bir yere gidemiyeceğini” söyle. miştir. Ahmet Şükrü Aldığımız malümata nazaran Tev- | $ fik Kâmil B. ancak perşembe günü şehrimize avdet edebilecektir. Muma- ileyh Ankarada hâkem hey'etinin itti hoz ettiği karar etrafında vekâletle| temas etmektedir. Münazaunfih olan o. itibarile halledilmiş! B. göldietmi sonr fevkalâde iştimi- T. Kâml Bey da hükümetimizin bu husustaki nok- tai nazarı başmurahhasımız. tarafın dan izah edilecektir. Kimler var? Meb'uslarımız arasında bir tasnif Ankara, 2 — Meclistı 316 aza nm neşetleri itibarile bir tasnif yapıl mıştır. Bu tasnife göre mecliste altı bahriye mezunu, bir baytar, rüşşafaka mezunu, bir eczacı, beş ede biyat mezunu bir fen mezunu, elli bir Da-' 1- Harici haberler 2—Sen haberler 3 üncü sahifedet 1— Halk ve memurlar devlet bankasına nasıl hissedar olacaklar Türk cümhuriyetini yaratan Gazinin onu yaşatmak için tasavvur buyurdukları bu seyahet, hükümet mahafilinde de- rin bir memnuniyet tevlit etmiştir. Gazi Hazretlerinin bu seyahatleri resmi olduğu kadarda milli ve hususidir. Bu itibarla Reisicümhur Hazretleri her seyahatlerinde olduğu gibi bunda da doğrudan doğruya mil. letin içine girecek ve halkın en samimi dilek ve dertlerini kendi ağızlarından dinliyecektir. Gazinin bu tetkik ve irşat seyahatleri safahatından efkâri umumiyeyi muntazaman ha- berdar etmek için matbuat erkânından tensip buyuracakları bazı zevatın kendilerine refakatleri mutasavverdir. AHMET ŞÜKRÜ Başvekil İsmet Pş.ve Hariciye, Dahiliye vekilleri mecliste notlar alıyorlâi z G5 H. F. Pek yakında büyük faali- yetlere şahit olacağız.. / Ankara, fırkasile, hükümetile yeni ve hummalı bir faaliyet sahasına girmiştir Ankara, 2 (Milliyet) — Mec- kuvvetli bir hükümettir. İsmet lisin yeni içtima devresi karşı sında 5.C, fırkasmın vaziyetini İevvelki gün hülâsa etmiştim. Bu aralık H. Fırkasının vaziye- İtini de tetkik etmeseydim fır. kalarm vaziyeti hakkındaki tah 'aşanın yeni hükümeti Mecli sin ve fırkanm tam bir itimadı. nı haizdir, Bugünkü şerait için İde bundan daha kuvvetli bir bül İkümet teşkiline imkân yoktur. Başvekil İsmet Paşa, Yüksek lil çok noksan olurdu. Meclisin | bir enerji ile hükümetinin yeni | devresinin başlangıcı arasında İsiyasi hayatımızda çok mühim bir hâdise oldu. Yeni bir fırka iteşekkül etti. Bu yeni fırkanın İ doğuşunu C. H. Fırkası samimi İ karşıladı. Esasen o halk etmiş. ti. Fakat evvelki gün izah etti- ğim sebepler dolayısile bu,taaz- zu inkişaf edemedi. Yalnız ne de olsa, bu kadar mühim hâdise nin H. Fırkası üzerinde tesir ha Şükrü Kaya Bey Ankarada. murların yerleri değiştirilmiyecek ANKARA, 2 (Telefonla) Yeni sene bütçesinde harici ti- caret müvazenemizin tesisi için hazırlanacak olan ticareti hari- dört hukuk mezunu, elli sekiz hususi! sıl etmesine imkân yoktur. Fil tahsil görenler, onsekiz idadi ve orta hakika yeni fırkanın teşekkülü mektep mezunları, beş lise mezunu, H. Fırkasmı daha ziyade dik: Mn aliğnemü meram, si kat ve teyakkuza sevk etti. Esa medrese mezunu, iki posta telgraf ve $€n tatbikini tasavvur ettiği telefon mütehassısı, bir riyaziye me- ANKARA, 2 (Telefonla) —| ciye teşkilâtmın 1931 de tekem Yarin Mecliste encümen intiha- | nüle getirilmesi nazarı dikkate batı yapılacaktır. Bu sene fırka- | alınmıştır. Ofis bütçesine yeni- lar namzet göstermiyecektir. | den 60bin lira ilâve olunmuştur Öğrendiğime göre Halk fırkası | Bu teşkilât önümüzdeki sene #zaları encümenlere geçen sen€- | daha faal bir hale getirilecek- ki azaları tekrar intihap etmek | tir. Mevcut vesait takviye olu- tasavvurundadırlar. Muhalif fır nacaktır, Yeni bütçenin masraf ka azalarına ise rey vermiyecek | kısminlarında yapılmış olan ta- lerdir.Dolayısile muhaliflerinen | sarrufun büyük bir kısmı iaşe cümenlere dahil olamıyacakları | ucuzluğuna müstenittir. tabiidir. İ 1929 ve 30 senelerinde mem- Diğer taraftan intihabatta | Jeket mahsulâtınm kısmen faz- yanlışlıklar yapıldığı iddiasile (Ja olması fiyatleri düşürmüş ve Fethi B. in Meclise bir istizah | iaşe sahasında mahsus bir ucuz.) Miktarda tasarrufa vesile olmuş, takriri vereceği ve bunun yarın- | lük husüle gelmiştir ki buda | Maliye müsteşari A Riza 8, iaşe mevaddı iizerindeki müba- yaat tahsisatlarından mühim Devamı 5 inci sağfada sunu, üç Ticaret mektebi mezunu, 23 Tıbbiye mezunu, sekiz Yüksek mu- allim mektebi mezunu, sekiz ziraatçi vardır. Davet C.H. PF.İst. Merkezinden! $ Teşrinisani 1930 çarşam- bazı ıslahatı tacile sebep oldu. Dikkat ve teyakkuzu celbe- den noktalar.. Cümhuriyet H. Fırkasında | hâsıl olan dikkatve teyakkuz bil | hassa şu noktalarda göze çarpı: | yor: | 1 — Hükümetin teşekkülün. ba günü saat on beşte İstan-|! de. bul umumi meclis fırka grup içtima edecektir. Aza hanım) ve beylerin Cağaloğlunda C, H. F. merkezinde Aktoluna-|, rı mercüvdür, 2 — Fırkanın teşkilâtında. 3 — Hükümetin * faaliyetinde. Evvelâ kabine takviye edildi. program ve , geçen devresinin sonu ile bu) yoldaki faaliyetini çok yakın- dan takip etmektedir. Halk Fırkasnda inkişaf Fırkanın teşkilâtina gelincei Bunun da ehemmiyet ve husu- (Devamı Beşinci sahifede) Binen bına başlandı. Fen ve Edebiyat fakü teleri dün intihabı yaptılar. Bu inti | baptn Edebiyattan (1) Şekip(2)Şerif Fenden (3) Ekrem (4) Sabri Beyle Her halde bugünkü kabine bu | intihap edilmişlerdir İvaziyette teskil edilebilecek en (Yazısı üçüncü sahifemizde)
