25 Mart 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

ET çtımai bahisler azan: | Ağaoğlu Ahmed Venizelos nedir? Bu kere de müsahabemiz Ve- nizelosla Hitler etrafında dolaş - tı; arkadaşlardan birisi: “Bu yetmiş beşlik Venizelosa ne dersiniz? Hırs denilen şey ne yaman bir illettir. İnsanı hiç bek- İenilmiyen yanlışlıklara o çeker! Şimdi onun hakkında nasıl bü - küm verirsiniz. O kendini mi, yoksa vatanmı mı seviyor? Onda hâkim insiyak, millet duy- gusu mu, yoksa nefis aşkı mı? İkinci bir arkadaş — Hakika- ten çözülmesi çok müşkül bir dü- ğüm! Fakat ne olursa olsun, çok Dani çok eğrili, büğrülü bir Üçüncü © arkadaş — Ben bir Türk sıfatı ile ona karşı derin bir kin beslerim; onun bize çok fe - nalıkları dokundu. Elli seneden- beri karşımıza çok engeller çıkar- dı, Avrupadaki propagandaları i- le dünya efkârmı zehirledi karaya geldiği zaman o gördi hürmetlere kızardım, hele serefine verilmiş olan baloya nükte ile ge- Böyle bir adamdan hayır bekle - menin doğru olmıyacağını ta o za- mandanberi kestirmiştim. Birinci arkadaş — Canım, şah- si duygularınızı ir tarafa bırakı- sre. bir merak mev - zu sed: ;( Jen) br rai Tarihte a, r çok görülmüştür. Sylla, Pom- pey, Sezar, Ogüst, Kroı , Ro - bespierre, Napolyon ve saire! Fa- kat hiç birisini hırs bunun kadar gülünç ve feci bir mevkie götür - medi! Bu adam son çıkışı ile 26- kâsız ve hattâ o budala olduğunu gösterdi! o Halbuki onun hakkın- da daha bir kaç ay evvel bütün dünya neler düşünüyordu: Va - tandaş v “adar hilekâr, o Aşil kadar cesaretli, Sokrat kadar u - zak gören sanılırdr! Halbuki son- da ve çıktı: o Ahmak bir sergü- zeşteğ! amir arkadaş — Galiba Na - polyonun sözüdür: Haşmetli ol - malla gülünç olmak arasında yal- niz bir adım var! İşo adrmıat. e: Bir kere atıldı mı, yüzün meydana ve ne ol. duğun belli olur! gi Birinci arkadaş — Fakat bu a- dam ne idi ve ne istiyordu? Ken- disine liberal diyordu ve vatanmın. istiklâli O ve serbestisi için çalışt- ğını iddia ediyordu! Değil mi? Vatanr müstakil oldu; serbesti- ye gelince — Yunanistan kadar serbest bir memleket — Avrupada bile azdır. O balde bu adam bü- Siğelt iken kavuşmuştu de. ! Artık ne istiyordu? Doğru ve dürüst adam olsaydı ona an - cak bu nimetlerin açılmasma, kuv- vetlenmesine çalışmak kalacak - tı! Fakat hayır! Ayni vatanı en korkunç, in O bir zamanda, ber budunun bütün kuvvetlerini | toplu tutarak beklemekte olduğu | bir çağda, sonu pek felâketli ola- bilecek bir kargaşalığa, bir iç sa - vaşına, götürmeğe koyuldu! Bu tezat nasıl izah edilir? — Pek kolay! Onun memle - keti için güya istediği serbesti, o- | nun hurslarmı tatmin © etmemişti. Onun arzularını yerine getirme - mişti! O, cwmburreisi olmak, mem- lekette tek hâkim olmak istiyor - du: Memleketi için temin ettiği serbesti, bu arzularm, bu hırsların bp çıktı. Umumi intihap - | halkın çoğu reyini başka - larına verdi, bu netice onu kız - | dırdı! “Ah sen misin © serbesti! Bak şimdi seninle ne oyunlar oynı- yacağım,, dedi ve bir çok © hileli kombinez: sonra son çıkışı ptı! Ve bunu yaparken bile ile kullandı: İçte ve dışta, bu - gün iş başmda bulunan hüküme- tin, krallık taraftarı o olduğunu, memleketi krallığa doğru sürükli- yeceğini ve kendisinin de cumhu- riyeti korumak çin ©— çalıştığını yaydı. — Belki, adamcağızın bu iddia. sı doğrudur! — Olsa bile — dünyanın ge- çirmekte olduğu bu korkulu çağ- da, bir vatansever adam memle - ketinin kuvvetlerini ikiye bölüp birbiri ile çarpışmağa götürmek - ten « Bilhassa ki Yunanis. | tanda kelâm ve kalem serbestisi tam olduğundan onun için mü - cadele meydanı açıktı! Onun ta ö-|, tedenberi ileri sürdüğü, öyündü- ğü, bir bayrak olarak. kullandığı gaye her vatandaşa beslediği fi - » bu ülkölye galebe çaldı. kirleri, taşıdığr duyguları istediği gibi, enrelsiz ortaya atmak im - kâninr temin ederek iç mücadele sini bu sahaya dökmekten ibaret değil mi idi? Şimdi ona düşen va- zife de, kendisinin de bu sahaya a- tılması, vatandaşlarının fikirlerini aydınlatması ve halkı pek yakm olan umumi” intihabata hazırlama» sı idi! Fakat içinde. kaynaşan hırslar, onun sabır ve ihtiyarını e- linden aldı. O feci akibete sürük- ledi. — İşte, insan hırsın bu nevi - lerini anlayamıyor. Bu adâm dünyada bir insanın arzu edebileceği | her şeyi bul - muştu. Beşinci derecede bir avu- kat iken, dünyanm en tanınmış şöh retli devlet adamlarından birisi oldu.* Fakir iken, milyonlara sa- hip oldu. n bir milletin hür. metini, bağlılığını çekti! Daha ne istiyordu? — Şekapirin tahakküm! Ta - bakküm! diye bağıran bir kahra- manını hatırlar mısın! İşte o! Fa- kat tahakküm tatlı şey ise de ba- zan böyle gülünç ve felâketli a- kibetlere sürükler! — Fakat bizim yukarıdaki me- sele henüz hallolunmadı: Bu a- dam hakkında, tarih ne hüküm ve- recek. O kendisini mi (o seviyor, vatanını mı? Milletine âşık mı, yoksa nefsine mi? — Son çıkışından evvel ölüp gitreydi hiç şüphe yoktur ki ta - rihte vatansever şöhreti haiz ola- caktı: Fakat son çıkışı her şeyi bozdu: Tarih bu şöhreti muhafa - zada te: lüt edecektir. Onun va- tanına büyük hizmetler ettiği u - nutulmaz bir hakikattir. Fakat ayni zamanda da ayni vatana i - hanet ettiği de bir hakikattir! Bu tasavvurlardan bir şey sa - rahatle anlaşılıyor: Venizelos her şeyden evvel hırs adamıdır! — Fakat ihtirassız da insan ol- maz. En yüksek, en sâf gözüken hareketlerimize bile biraz o nefis endişesi, biraz şahsi hırslar karış- maktadır. Nefis o endişesinden, şahsi hırstan tamamen ayrılmış bir insan lasavvur bile (o edile- mez. — Bu, doğrudur! : Hattâ bir çok ahlâkçılar shlâkın köklerini bu kendini düşünmekte aramış - lardır! Fakat iş — bu şahsi endi- şe ve hırsla — ülkü arasında mu- vazene ve ahen” Hakiki büyük adam, tarihi sim bu muvazeneyi bulup sonuna ka- dar götürenlerdir!. Venizelos bu muvazeneyi muhafaza edemedi. Onda, hırs, üye galebe çal: Onun ilân etmiş olduğu ülküsü, vatan serbestisi idi. Fakat onun i- ie kaynayan tahakküm hırsı gi Serbest münakaşa yerine kuvvet ve zor kullanmağa, ve vatanın vahdetini muhafaza yerine vahdeti bozma - Fa düştü! Ve bu suretle, tesadü - fün ortaya attığı, zayıf, iradesiz alelâde bir atam olduğu anlaşıl- dı! Ağaoğlu Âhmed M. Şaht diyor ki Almanyanın ekonomik siyasası mühim vazifeler karşısında BERLİN, 24 (A.A.) — Havas mu- Bay Şaht, Almanyanın vaziyeti bak: kında, dün Prusya devlet şürası huzu- İ runda vermiş olduğu izahatı pek te nik-| bitrimiş- binane olmıyan şa sözlerle tir bulmaktadır! HARİCİ HABERLER B. Mussolini diyorki l Lehistanda Cumhurreisine Geniş salâhiyet Verii'yor Harp Yeyıanle dali yapmak salâ iyetni o haizdir VARŞOVA, 24 (A.A) —MVeni te mel yasası reisicumhura geniş salâhi - yetler vermektedir. Bu yasa mucibin - ce, reisicumhur, ordunun başlkumanda- nı olup harp ilân etmek ve sulh âktel mek haklarını münhasıran haizdir Başvekili o masbeder ve başvekil, diyet meclisine değil, reisicumhura kar- şı mesuldür. Diyet meclisi, temian veya her nazırn ayrı ayrı istifasını istiyebilirse de buna dair ka- rar her ki meclis tarafından müştere- ken tasdik edilmelidir. A Reisicumhur, başvekilin de imzası - na hâcet kalmalksrzın bazı mukarrerat İt tihaz edebilir, Diyet meclisi mefsuh i- ken, temel yasasma muhalif şertile, kanun mahiyetinde kararname - iler isdarma salâhiyettardır. Mümtaziyet prensibi muhafaza eğil- miştir. Ayan meclisi azasının üçte iki- sini, en ziyade Iâik olanlar arasında, iki meclisi müşte-eken seçecek, üçte birini de reisicumhur doğrudan doğruya nat bedecektir. e Diyet meclisi, beş sene için hafi rey ile seçilir. İntihabat, umumi ve müsbi - dir. Diyet meclisi, hükümet ile Trüşte- reken kanun neşreder ve bütçeyi tasdik eyler. i Temel yasası hemen meriyete Çir - miyecektir. Bu hususta henüz bir karar alınmamıştır, Sadece harbiye mazı ole makla beraber, mareşal Pilsudakâ, filen hükümetin âmüri mutlakıdır . ada 1590 mermi LONDRA, 24 (A.A.) — Eskiden ©- lektrikçi olan Bagnal adında bir İngi - liz neferi, dakikada 1500 e kadar mermi atabilecek elektrikle müteharrik bir mit- ralyöz icat etmiştir. Belçikada Yeni kabinenin teşkili için çalışmalar BRÜKSEL, 2 (AA) Bay Yan Zeeland, kabineyi teşkile memur edil - işti, Muvakfak; olması ihtimali. yel kuvvetlidir. Hemen hemen teşkil bile et- Gifi zannolumuyor. ks eren bütüm partiler, vaziyetini vahametini kavramişlardir. Ve"Bay Wan Zeelandın (ekonomik yenileme) pto * Amerikada B. Huver reisicumhurluğa namzet gösterilecek mi? SAKREMENTO, 24 (A-A.) — B. VAŞİNGTON, 24 (A.A) — Bay 0 za Ruzvelte karşı namzet çıkaca - “lekirday genel meclisi TEKİRDAG, (Milliyet) — Vi- "Almanyanın ekonomik © siyasas, | Jâyetimiz genel meclisi vali Bay pek mühim vazifeler karşısındadır. Bun- | Haşim İşcanm başkanlığı altında ları başarıp başaramıyacağımız ancak | 935 yılı içtimamın ilk celsetini mukailerata bağlıdır.,, Alman ekonomi nazırı, Almanyanın ekonomisi bakımından evvel emirde hal- Hi lâzım gelen mühim meselenin iptidai |, aktetti, : Vali V. H. Işcanm yarim sa- at süren (çalışmak, hem de dur. maddeler, yabancı borçlar ve döviz me- | madan çalışmak devridir) mev - ip başkan seleleri olduğunu söylemiştir. Ayni zamanda Bay Şaht, devletin eli öiyalarım danla iç vü tedbirlerden de bahsetmiş, lâkin resmi zabılta, onüm bu husustaki (o beyanatı wesküt geçilmiştir. saa mey e Sovyetler ve Japonlar MOSKOVA, 24 (A'A) — Matbu- at, Çin şark şimendiferinin satılması uzak şarkta bir ihtilâf mevzuunun or- tadan kaldırılması — demek olduğunu bildirerek Sovyetler Birliği ile Japon- yanın samimi barış arzusunu kaydet « mekedir. Harici küçük haberler: vidi dere bildirildi göre, Bulgar hükümeti | Sofyada bir radyodifüzyon İstasyonunun inşasını â - hale etriştir. İstasyon 1935 ilkbuha - rında faaliyete geçecektir. * Dün, bütün İtalyada faşist mü - cadele teşie'lâtinm 16 met o yildönümü kutlulanmaştar. zulu söylevini müteakip vekili ve yazıcıların seçimine ge- çildi. ki Başkanlığa Malkaralı Bay Naz- mi ve yazıcılıklara dişci Bay Zey- nel ve Bay Cevdet ayrıldı. Çined her eve fakir tale- beye yemek veriyor ÇİNE, (Milliyet) — Çine ilk o- kulaları esirgeme kurumu 62 tale- beye ber gün sıcak yemek vermek- te dir. Kurum bu yoksul ve kimse- siz yavruları baştan aşa geydir. miştir, Yemek Çinenin hayır sever halkı tarafından her gün bir ev- den gönderilmektedir. Bu suretle çocuklara her gün iki üç türlü ve çok eyi yemekler verilmesi'temin olunmuştur. Her türlü işi ! Becermeğe hazırız en Yolumuza-çıkacak her t.rü maniayı devireceğiz Dünkü nünhamızda Bay Musolini- nin Faşist alaylarınm yıldönümü vaü- nasebetile bir nutuk irad ettiğini yaz- mıştıl. Ajans dün İtalyan Başvekilinin bu nutkunun bazı aksamını daha ver- miştir. Bunu da aşağı koyuyoruz. ROMA, 24 (A.A ) — Faşist alay- larının teşkilinin 16 ınct yıldönümü münasebetile Duçe, Venedik sarayı - nm balkonundan halka hitaben bir kışlarla karşılanmıştır. Duçe şöyle de miştir; “Siyah gömlekliler, bu an, ital ihinde esaslı bir andır ve bu istekbel asırlar tarafından yadedilmeğe şayandır. Yalnız sene üç defa maziye gözlerimizi çevir- mek icab eder. Zira ruhumuzda bizi istikbale doğru sevkeden bir kuvvet vardır. Mazide biz bir avuç insan idik, şimdi büyük bir kütleyiz, fakat şura- sını kaydetmek gerektir ki bu kütle, © bir avuç insanın aynı cüret ve azi Italya, bir sükün manzarası arzediyor. Zira tlalya gerek ruh ve gerek silâh itibariyle kuvvetlidir. Bütün Italyan ii “a »ek isterim ki, hiç ir hâdise tlalyayı şaşkm avlayamıya cak ve İtalyanın karşı koyamayacağı hiç bir hâdise çıkamıyacaktır. Birer hakikat olan bu şeyler, bize etrafa sü kün ile bakmamızı temin etmekte - dir. Bunu bir hakikat olarak kabul e- diniz ve bunu kendinize bir silâh yapı niz. Mukadderatım önümüze çıkara - | cağı her türlü işi becermeğe hazırız. E Zer icab ederse yolumuza çıkacak olan ber türlü mâmiayı büyük bir cehd ile devireceğiz. Siyah gömlekliler mille- tinin taşımakta olduğu milyonlarca süngü, bizim Avrupa sulhünü temin i- ön vapcağımız teşriki mesaide müza- hirimizdir. Faşist alaylarınnı teşekkülünün 16 ıncı yıldönümünde Faşist Italya işte bu suretle arzıendam ediyor.” ) k kooperatitin Kuru.duğu yer Ortaklar kredi kooperatifi nasıl çalışıyor? ORTAKLAR, (milliyet) —Ay- dın demiryolu üzerinde Sökeye kol vere Ortaklar “istasyonu ev- velce istasyona yarım saat uzak- İkta bulunan balatcık köyünün adile anılırdı. Bu istasyonun adı on senede bir çok kaza değişti, En son ortaklar oldu. Hakikâten bu şirin istasyona bundan daha elyek bir ad bulunamazdı. Çünkü, Tür- kiyenin ilk ve en çok muvaffak o- lan kooperatifi burada doğdu; | 17,35 te buraya muvasalat eti rım harareile alkışlamışlardır. > : B. Lava''ın Moskova seyahati PARIS, 24 (A.A.) — Bay Laval Moskova seyahatinin tarihini k kanlar meclisinin 26 mart tarihli toplantısında bildirecektir, Bay 16 valin 11 nisandaki Siraze konfera nsından evvel mi, yoksa 15 ni, ki uluslar derneği konseyinden sonra mı gideceği henüz belli değil Konseyden sonra giderse belki seyahat tarihi biraz uzak olacak; fakat bu suretle Fransız - Sovyet görüşmelerine daha geniş bir dir. hazır! yor: i Sunday Ekspres gazetesine gi re, Fransa, Fransız - Italyan anlâ$" rçevesi dahilinde, Madagaskar adasını 75 milyon İngiliz lira” mukabilinde Italyaya terketmeğe amade bulunmaktadır. ; Ticaret odaları kongresi ANKARA, 24 (Telefonla) — 26 mart salı günü burada toplan&" cak ticaret odaları kongresine iştirâk edecek murahhaslar ge..neğt| İ Başlanışlardır. Kadın esirgeme kurumu heyeti | ANKARA, 24 (Telefonla) — Kadın Esirgeme Kurumu umumi heyeti bugün Çocuk Esirgeme Kurumu salonunda toplanmıştır. | Umumi heyet bir yillık çalışma raporunu tetkik ve kabul ettikten sonra, başkanlığa Bayan Nakiye, ikinci başkanlığa Bayan Fazilet Sö mer, kâtipliklere Bayan Şadiye Muhittin ve doktor Bayan (o Fatmay' seçmiştir. Kamâ: Atatürk'le Arabistan Kralı Arasında telgraf | ANKARA, 23 (A.A.) — Arabistan Kralı © İbmissuud Hazretlerile Vebiaht Hazretlerine yapılan suikast münasebe öle Reisicumhurumuz Atatürk'ün gön- ğu gibi, on yıl önce dört dükkân, iki Suudi Arabistan Kralı haşmetli Abdül. | kahve ve bir istasyon yapısı bulu- nan ortaklar istasyonu bu gün Ay- dın incir kooperatifinin hinmetile çok mamur bir kasabacık olmuş b : Dün ortaklar peratifinin yıllık toplantısı Aydın ziraat bankası müdürü Muhterem Şunu da önceden yazayımki, or - taklar 70 numaralı zirai kredi ko- operatifi vilâyetimiz çevresindeki zirai kooperatifler içinde en çok ilerleyen üç koopsratiften biridir. Bu okunan idare heyeti raporundan da anlaşılıyor. Koo- 257 ortağı vardır. 934 başımda adi sermaye 20,413 ira iken 935 başmda 22,331 lira bunun 15,219 lirası tahsil edilmiştir. 934 seenesine 3075803 Hira ikrazat bakiyesi devredilmiş, m ziraat kredi “koo. | ve aziz Ibnissuud Hazretleri MEKKE Zatı şahaneniz ve vekaht Hazretleri- no karşı yapılan suiksetten kurtulduğu- nuzu büyük memnuniyetle haber aldrm. (Bu münasebetle gerek zatı şahanelerinin ek vobabt Hazretlerinin saadet ve İk içinde daha © Uzun yaşamalarını dilerim, Kamâl ATATURK Kamâl Atatürk Hüğretleri Türkiye Relicumhuru İbir madde daha vardı. Kredi koo- 934 yılmda 648355 lirâ tedil senet. | peratifine borçlu olan bir ortak lerinden olmak üzre 26647,52 lira tahsil olunmuş ve bu yıl tahsilât geçen yıldan 7436 lira artık ol muştur. 935 yılına devredilen ik» ilmüş ve 184541 lira safi kâr elde edilmiştir. incir işinden Sonradan epey gürültü yapılan iş şudur. 933 yılmda incir çok düş küm olduğundan kooperatife borç- İu ortaklar incirlerini idare mec- Tisine vermişler ve idare meclisi motor, bir orak makinasi ve zira- Gi eğilime dallemizi Bük naların hemen satılarak parasının söyledi. Kooperatif müdür, kötib borcumu vermez ve icraya müra- caat olunarak tahsil olunursa bu ortağın sermaye ve mecburu tzsar- rufu ihtiyat sermayeye nakledil- mekte ve gayrı menkulüne baş vu- rulmakta bir şey elde “edilmezse ortaklarından almmaktadır. Ger- buri edilerek alınması çok yerinde olacağı iste- nildi ve dilek olarak bil dirilmesi karalaştırıldı. Bu çihetin banka merkezince dedıkkate, alr- narak yeni çkaca yasaya bunun için madde koydurulması çok isa- betli ve yerinde olacaktır. © Hah ram Kopat Küçük ba, Ö. Halil t küçük İbrahim Mus- İngiliz bakanları Berlinde temaslarına başladılar BERLİN, 24 (A.A.) — — Con Saymon ve Bay Eden 96 le rdir. BERLİN, 24 (A. A.) — Sir Con Saymen ile Bay Eden Temptl | hofda tayyareden inince Bay Fon Nöyrat ile Ingiliz büyük elçisi Pa Filips tarafından selâmlanmışlard wr. Tayyare meydanında kalabalık bir halk hazır Bakanlar Fon Nöyratla birlikte Ingiliz elçiliğine Filips bir çay vermiştir. Temasın bu çayda başladığı zannedilmekt& ir. İ BERLİN, 24 (A.A.) — Saat yirmiden sonra ve Fon Nöyrat ik mutuk söylemiş ve bu nutuk sürekli al | diğer Alman ricali /ngisiz elçiliğinden ayrılışım müteakip, İngiliz b kanları Adlon oteline gitmişlerdir. i Otelin salonunda toplanmış olan İngiliz kolonisi İngiliz bakanla Janmış olacaktır. Buna mukabil gelecek hafta hareket edebildiği! takdirde, temas ve esasları tesbit edilmiş olmakla beraber, i diye kadar hazırlanmamış olan doğu misakı hakkında mutabık kalmak imkânı hasıl olacaktır. Fransızlar Madagaskar adasını Jtaluanlara satmak istiyorlarmış | LONDRA, 24 (A.A.) — Alman istihbarat bürosundan bildiril derdikleri telyazısı ve karşılığı aşağıda- dır. X N p ii bulunmakta idi gitmişlerdir. B& ufak ei Donanma ve muavin gömiler müstakdemleri | ANKARA, 24 (Telefonla) — Müdafaa Bakanlığı 659 sayılı kanun * dan sonra teşkil edilen donanma muavin gemiler müstahdemlerine taS | miye verilmesi hakkında mezkür k8” nuna müzeyyel bir kanun projesi bö zarlamıştır. Mahalle mümesilleri hakkında bir tamim ANKARA, 24 (Telefonla) — işler Bakanlığı valiliklere bir tam” yapmıştır. Bakanlık bu tam mahalle mümessillerinin daimi olars* vazifedar kılındıkları * ve * muhtar ölmüştür. 2 Ankara Ziraat Enstitüsü talebeleri Adanada ADANA, 24 (AA) > Akım ği bir mektebin; temel atma merasimi YAPİ meşk , gi Adanada taze badem ADANA, 24 (AA) — Birl Ml nd Bağlı süm kötü si taze , Adana ihtisas | mahkeme: ADANA, 24 İA.A.) bugüne