20 Ocak 1935 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

imi kali” —— TARİHİ TEFRİKA : Her hakkı mahfuzdar. Yazan: Son Yemen valisi Mahmut NEDIM Yıldız EE kızıl sultanın Rasputini! Yıldızın Rasputini kimdi? -Seyyit Ahmet'le uzun süren bir mülâkat- aşiretlerin isyanı isi Ahmet efendi gülümseye- — Canım, dedi, ne istiyorsun on- lardan, işi Allaha bırak... Ebülhüda dayanamadı: — Allaha mı bırakayım, dur ba- ba, öyle ise sana bir hikâye anlata- yım, diyerek, tekrar ayağa kalk- ta ve anlatmağa başladı: — Üsküdarda bir cami vardı... Tabii bu camiin bir de imamı mev- cuttu. Cami olur, imam olur da mü- ezzin olmaz mı, o da vardı. Fakat bu müezzin yaman bir müezzindi. Çünkü imamın karısma göz koy- muştu, Kadın da bunu sevmiş baş- lamışlar sık sık, hemen hemen her- gün bi a, İmamın oğlu açık gözmüş, işin talim, çabuk varmış, babasına gelmiş, baba demiş, bu müezzin olacak herif anamla sık sık konuşuyor, defet şu he- rifi ve biz kalkıp buradan gidelim! Babası kalender adam, aldırış etmemiş, delikanlı da fena halde kızmış; — Beni zorla katil edeceksin ba- ba, dedikçe; O mütemadiyen: — Oğlum işi Allaha bırak, der dururmuş... Delikanlı bakmış ki bu işte baba- sından bir hayır yok. Çünkü mü ezzin alabildiğin ; gidiyormuş. Gün geçtikçe beyni atan delikanlı niha- ! yet müezzine bir suikast yapmağa karar vermiş ve bir gün (müezzin minarede iken yavaşça o da mina- reye çıkmış, yanındaki karpuz ka- buklarını birer birer merdivenin basamaklarına yerleştirmiş... Tabi- i müezzin işini bitirip te merdiven lerden telâşla aşağı inerken paldır küldür yuvarlanmış, beyni . patla. İİ ler Gi iğ er oğlunu çağırmış: — Gördün mü, demiş, ben sana AVaha bırak dememiş mi idim, Bak Cenabıhak nasıl intikamımızı aldı? Çocuk bu saf yürekli babaya u- zun uzun bakmış ta; — Baba, demiş, iş Allaha kalsay- dı yamandı halimiz Sen gene be- nim karpuz kabuklarına şükret ! Ebülhüda öyle şen, (işaretler, jestler yaparak kıvrıla kıvrıla anla tiyordu ki, hikâye.'en ziyade onun bu hallerine gülmemek mümkün 6lamıyordu. Seyit Ahmet sonunda sordu: — E, dedi, ne demek istiyorsun, sen de şimdi Seyit Fazıl paşa ile Şeyh Zâfe-in o ayaklarına karpuz kabuğu mu koyacaksın, niyetin bu mu? Ebülhüda başka çare yok, der gi- bi ellerini oynatarak; — Allah bilir, dedikten sonra, i- lâve etti: — Eğer sen babalık vazifeni yap mazsan, ben işi Allaha havale edip kollarımı bağlayamam elbette... Ve birden fazla ileri gittiğinin, açıldığının farkma varmış gibi, ba- na döndü, dikkatle, uzun uzun be- ni süzdükten sonra; — Beyefendiyi tanrmayorum, de- di. Seyit Ahmet, ismimi ei “in lemez, Ebülhüda yerinden fırladı ve seksen yıllık bir ahbap gibi o di, boynuma sarıldı, yüzümü gö- zümü öpmeğe başladı: — Ah, diyordu, zikricemilinizi e dururum, gıyaben size öyle bir muhabbet bağlamışım ki, Allah bilir, bir kardeş (ancak bu kadar sevilir. Oh... ne iyi oldu da teşer- rüf ettik, demek İstanbuldasınız?. Ve bir sürü böyle konuştuktan son- ra yemeği müteakip evden çıkar. ken koluma girdi, beni âdeta zorla Bu koca tekke de bir âlemdi... bambaşka bir âlem. büyük sofalar, odalar, aralıklar, her taraf misafir. lerle dolu idi. Çoğu cübbeli, sarıklı olan bu mi- safirler onu görür görmez ayağa kalkarak yerlere kadar iğiliyor ve huzurunda el pençe (divan duru- yorlardı. öğrendim ki Ebülhüda her cuma selâm'ığa böyle bir sürü maiyet gönderir oradan geçerken bu kafileye kendisini selâmlatarak, Sultan Hamide nüfwz ve "udretini ve bir alay bendegâna sahip oldu- ğunu anlatmak istermiş... Bu kafile orada vazifesini yaptıktan sonra tekkeye gelir, yemeğe kalır, geç va- kitlere kadar otururlarmış... O gece Ebülhüda vakıa benimle başbaşa kaldı ve gayet mi görü- nerek saatlerle konuştu. Fakat bu aa umumi şeylere inhisar et- Dikkat ediyordum, kurnaz adam mütemadiyen beni methediyor, Hi- cazdaki icraatımdan, nüfuzumdan bahsediyor, fakat sara- ya, Sultan Hamide temas eder tek kelime söylemiyor, hele benden ve işlerimden bahsederken bile Ara- bistan ahvalini mevzuu bahset mek istediği halde, dilinden uzak- laştırıyordu. Kendi kendime düşünüyordum: Sultan Hamide her istediğini yaptı- ran ve Yemen, Hicaz, Trablusgarp müstesna olmak üzere Osmanlı im- paratorluğunun Araplarla meskün bütün diğer aksammda büyük bir nüfuz ve kudret sahibi olan adam bu mudur? Ve bu adam bu hale £ nasıl gel- miştir? Birkaç sene evvel, Mahmut paşa yokuşunda elinde keşkül, belinde- kemer, omuzlarına düşen kirli saç- larmı sallaya sallaya dolaşarak, ka- sideler okuyan, yanık sesi ile etra- fı çınlatan adam, bu mudur? Osmanlı imparatorluğunun akıl ve hayale sığmaz garibelerinden biri karşısında bulunuyordum. Bugünün bu hale inan- mayabilirler. Çünkü bugünün mesut gençleri, o karanlık, meşum devrin, Sultan ismini takınmış adamlar ( elinden nasıl oyuncak olduğunu bir masal gibi dinlerlerken gözlerine ve ku- larına il a haklıdırlar. Mahmutpaşa ve Fincancılar yo- kuşlarında dolaşan serseri bir der- vişin bir kaç sene içinde Osmanlı imparatorluğunun mukadderatını i- dare eden zalim ve müstebit bir ba- şın klavuzu, hocası, mürşidi olabi- İeceğine inanılabilir mi? Bugün i- nanılmaz bir efsane gibi görünen bu halin o zaman nice benzerleri- ne şahit olduğumuz için, biz bile ancak bugün şaşabiliyor ve kendi kendimize gayri ihtiyari soruyo- ruzi — Yoksa rüya mı gördük... bü- tün bunlar hakikat mi idi? Evet hakikati... yazık ki gayri- kabili red ve cerh birer hakikati bunlar, Bugün maziye göz çevirince, o günleri hatırlayınca gayri ihtiyari insanın tüyleri ürperiypr. du da ne- Sultan Hamit, nasıl MİLLİYET PAZAR 20 İKINCIKANUN lp, ,,, ER| Marsilya cinayeti Cenevrede bir Suçlu daha Yakalandı Uluslar kurumu Macar notasını tetkike başlıyor CENOVA, Marsilya cinayetinin Esili olarak telâkki edilen Cenova'lr Adriano Alivari'yi tevkif etmiştir. Italyan polisine, Fransız polisi tarafın dan henüz müracaat olmadan, Adriani, ani olarak tevkif edilmiştir. Uluslar Kurumunda CENEVRE, IS.A.A. — B. Eden tek- lifi üzerine uluslar derneği konseyi Mar- silya meselesi hakkındaki Macar muhti- rasmı ele almağa karar vermiştir. Bu vesika hakkında söz söylemek iş tiyen bazı özalar henüz hazırlanmış de Eillerdir. Meselenin tetkiki konseyin gelecek toplantıma bırakılmıştır. Arnavadluktaki akalliyetlerin hima- yesi hakkında, B. Maderiaga'nm teklifi üzerine konsey, La Hey daimi divanına müracaat ederek, Arnavudluk tezinin 1921 beyanatma uygun olub olmadığını sormağa karar vermiştir. Konsey, bu sa- bah toplanacaktır. e Evrak aşırıp satan bir memür LONDRA, 19 (AA.) — On üş yıldan fazla bir zamandanberi | Vulviç (Woolwich) tersanesinde memur bu - lunan (bek yüzbaşı Vilyam & Burken, ulusal korunmayı aliladar eden bazı evrakı aşrıp, yabancı eşhasa, yani bü- yük bir İş nyevi mevat fabrikasına ver. miş olmak suçu İle bir sene hapis ceza- sına, çarptarılmıştır. Maküm, bu suçu altı © çocuğu ile evinde sefil kaldığından dolayı işledi » iki ve sonradan pek ziyade nadim ol. duğunu söylemiştir. —ı—— Tren kazası Bir suçlu ölüm cezasına çarptırıldı MOSKOVA, I9.A.A. — Havas : 9 son kânun tarihinde Rustof civarında altı ki- tinin ölmesine sebeb olan iren kazasının mesulleri hakkındaki büküm dün veril. miştir, Suçlu Güsef ölüm cezasına ve diğer 8 kişi de iki sene ile on sene arasmda de- Şişen bapis cezalarına mahküm olup. Yeni Fransız başku- mandanı PARIS, 19 (A.A.) — Yeni başku- mandan olar yüksek harp meclisi ikin- ci reisi general Gamelin, 1572 de doğu muştur. 1919 da ordu erkânı harbiyesine gir- miş, 1925 te şark kuvvetleri başkuman- danı olmuştur. 1931 de umumi erkân: harbiye rei- si olan general (Lojyon (donör) ün büyük (ofisye) nişanı ile bir çok par « lak nişanlara sahiptir. Loit Corcun plânı Çimberlayn bu plân yeni bir şey değil diyor ELFAST, 19 (A A.) — kanı Bay Nevil Chamberlein dün Loyd Corc'un ulusal kalkınma hakkındaki tekliflerine dair demiştir ki: Bu tekliflerde hiç bir yenilik olma- dığı gibi vuzuh da yoktur. Maamafih hükümet bunları tetkik edecektir. Biz 1935 Tayyareci Lindberg Gene Okyanus Denizini geçecek Gayesi iki kıt'a arasında bir hat tesis etmektir VAŞINGTON, 19 (A-A.) — Hopi man davası bittikten sonra, yeni bir hat tesisi için Bahrimahiti geçecektir. Bunu dostları söylemektedir. Lind- berg, şimdi Mizmide bulunan bir Klip- - Pionner tayyaresi ile uçacaktır. Bahrimuhit hattı, nisan aymda açı- Durak yerleri Los Angelos, yabut Sanfransisko, Didvay — adaları, Vake, Guan, belki de Yap, Manilla ve Kan - ton olacaktır. En uzak merhale, Havai adaları ile Amerika arasındadır. 3,860 kilometre. İk bu mesafeyi Amelia Erhart, 15 sa- atte uçmuştur. Klipper - Piomner tayyaresi ile bu mesafe, 12 saatte yapılabilir. Bütün mesafe 14,480 kilometredir ve 60 saatte (o yapılabilecektir. Vapurlar, bu mesafeyi dört haftada © yapmakta. dırlar, Amerika bükmüeti tarafından zep « her haatf Reisicumbur bu teşebbüsü, tahvip etmiştir. Bu hattı, Alman ve Holandalılarla beraber bir Amerika şirketi işletecek- tir. Yunanistanda pamuk mahsulü ATINA, 19 (A.A.) — Yunagistan- da psmuk mahsulü © kadar artmıştır ki, memleket ibtiy/emyı dörtte üçünü ki dar. 1930 da 18,500 hektardan 1934 te 44,500 hektardan mahsul almıştır, Doğu antlaşması B. Laval Balkan antantı mümessilleriyle görüştü CENEVRE, 19.A.A. — Dünkü siyasal görüşmelerde İki mevzu bakim olmuş. muhtemel tatbi Laval'in akşam üzeri Parise hareket et- mesi muhtemeldir. Lindbergin çocuğu meselesi ELEMİNGTON, 19 (AA) — Ba etiiğ.ni söylediği zaman, bayan Haupt- mani — Yalan söylüyorsunuz, demiştir. Bayan Açenbah yalan söyliyorsun. Bayan Hauptman, ziyaret saati ola» gösterilen saatte kocası ile kendi- sinin bir gezintiden dönmüş oldukları. nı söylemiştir. Hakimin müdahalesi üzerine bayan Hauptman bir daha şahitlerin sözlerini kcemeğe davet etmiştir. Iddia şahitleri bugün de dinlenecektir. maş ber nereden gelirse gelsin bir fikri da | Boşanır boşanmaz evlendi ima kabul ederiz. Yeter ki o fikir gü- nün meselelerini hal için bize yaram- <r olsun. kk oba di Ye Biz umumi emniyete yardım etmek Pu adamlar. padişaha bu kadar | dercerde micehler balammalyız Sar wvetle, ar maharetle hulül hususunda bi; bin ettikten sonra Osmanlı imparator- il eder, niz > e luğunu, koca memleketi Askeri masraflar rmdan kalmış bir çiftlik sayarlardı.| yam kei” see yük Beritan. Ebülhüda mükemmel büyü ya- | icimih eden Neville dün pardı!.. Sultan Hamit buna inan- | söz arasmda demiştir ki : “Eğer biz, mıştı! Padişahın rüyalarmı öyle ta-| umumi emniyetin istikrarına gerçekten bir ederdi ki, Sultan hemen hemen | Yardım etmek istiyorsak, her türlü ihti- hergün onu bu iş için huzuruna ça-| ele karşı yetecek kadar silâhlanmış ol- m yi ere ei —— —— ——— — leri görür! 'ndine şivesi, | makta, lük çekmedi. belâşati ile padişaha öyle hikâye- ya muhte. ler anlat rdı ki dört duvar arasında | lif yerlerinde beğenmediği memur- bunalre'ş Sultan Hamit onu saatler. le huzurunda abkoymak — isterdi. Ebülhüda işte Sultan Hamide böy- le sokulmuş, ve kendini böyle sev- dirmişti. Ondan sonrası ise, Ebül. hüda ayarında şeytan, desiseci, kur» naz ve zeki bir adam için işten bile değildi. Padişah huzuruna çıkmanın her kula nasip olmadığı çok müşkül bir zamanda hergün karşı karşıya ge- le gele Ebülhüda padişahın damarlarını öğrenmişti. Bir yandan da onun sik sık hu- zura çıktığını görenler ona büyük bir kıymet ve ehemmiyet vermek mecburiyetinde kalmışlardı. Saray- da başlayan bu nüfüz, az zamanda genişledi ve Ebülhüda bu nüfuzun zayıf i hududunu Arabistana kadar uzat- ları attırarak kendi adamlarmı yerleştirdi. Kabile reisleri arasın da da ayni şeyi yaptı, bir gün geldi ki, hemen hemen her tarafta rüesa yi memurin ve kabile şeyhleri hep Ebülhüdanım © adamlarından mürekkep oldu. Artık mesele kal. mamıştı. İş bu hali almca, Ebülhüda sa- rayda her istediğini yaptıran bir a- dam olmuştu. Çünkü bir istediği olmasa, mah- rem bir emirle falan yerdeki bir ve ya kaç aşireti ayaklandırmak onun için güç bir mesele değildi. Böyle bir vaziyet ( karşısında ise Sultan Hamit korkusundan ne yapacağını şaşırır, nihayet Ebülhüdanım diledi- ğini yapardı. — Bitmedi — NEVYORK, 19 (A-A.) — Amer ka reisicumhurunun kızı Bayan Anna Ruzvelt ile Şikagolu eski gazetecilerin- den Bay Con Derin Sü düğünleri dün mahdut ve samimi bir muhit içerisin » ki » © Bayan Ruzvelt, geşemlerde eski ko- | cas Bay Curtiss - Beli'den boşanmış tı. Harici küçük haberler: — * ispanyada Asturyada bir çok es- dıkları silâhlar, toplar ve bücum ara baları vardır. * Amerikada 246 snat durmadan uç- mak suytüle ai mukavemet reko » runu üzerinde bulunduran pilot Lorens, tayyaresile dağlara düşerek öl. müştür. * Alman maarif nazırı gazeteci/in bir ilim olduğunu ve binaenaleyh ça- #eterilik hakkindaki tezlerin doktyraya kabulüne karar vermiştir. * Çin - Japon dostane rezeragi . lerinin iadesi için müzakerede bul imak üzere Bay Hürotanm e ği hususi bir ehemmiyet atfedil - * Iç Rusya hükümetinin raporunu kongre ittifakla kabul etmiş ve bükü - welin bütün sahalârdaki faaliyetini tas- vip eylemiştir. yi litik Bilek Ai hıklar yapan beş kişilik — dehşetli çete polis tarafından edilmiştir. Bu Kültür bakanının Edirnedetetki EDİRNE, 19 (Telefonla) — Kültür bakanımız bu sabah ort risal umum müdürü Bay Hasan Ali ve kalemi mahsus müdürü B hadla birlikte umumi müfetişliğe, vilâyete, belediyeye ve Halk Fi sına gitmiş, erkek lisesile 5, 6 mektebi teftiş etmiş, Selimiyeyi ve M yi gezmiştir. Kültür bakanına yarın saat 2ide Kız muallim mek'ebinde ellimleri tarafından bir çay ziyafeti verilecektir. B. Ali Rıza çok çocuklu analarâ dağıtılmak için 7000 lira verdi EDİRNE, 19 (Telefonla) — Evvelce Edirnede bir doğum çılması için 20 bin lira bağışlamış olan eski maliye müsteşarı Bafa Rıza bu defa da yurdun en çok çocuk sahibi olan analarına da; yi! üzere Ankaradaki çocukları esirgeme kurumuna yolladığı 1000 300 lirası Trakyada beş senedenberi oturmakta bulunan en çok lu arınelere ayırtmıştır. Raşit Riza kumpanyasında bir hâ se; 5 artist İstanbula dönüyor ANKARA, 19, (Telefonla) — Dün akşam Raşit Riza temsil tinde garib bir hadise olmuş, ortada hiç bir sebep yokken hey&ij beş eleman trene binerek ve Raşite haber vermeden İstanbula lerdir, Gidenler arasında Halide, Y aşar ve Zahide vardır. Bu vaziyet karşısında Raşit Riza dün gece oynanacak ko değiştirmeğe mecbur kalmış, sahneye çıkarak tiyatroyu dolduran! | yircilere itizarda bulunmuş, istiyen lerin biletlerinin ücretinin rileceğini söylemiştir. Heyet bu akşam son temsilini vermiştir. Denizyolları işletme nizamnamt ANKARA, 19 (Telefonla) — Deniz yolları işletme, Akay iş Fabrika ve Havuzlar idaresi nizamnameleri Bakanlar heyetince edilmiştir. Bugünlerde resmi gezete ile neşredilecektir. Izmirde kadınlar erkeklerden daha çok rey verdiler IZMIR, 19. A.A. — Karaburun hariç olmak üzere bugün, ve kazalarda birinci müntehib seçimi bitmiştir. İzmir kendinden 83.358 münt ehibdeb 70,044'ü rey vermi; Bunlardan 33.600 i erkek, 36.000 ü kadındır. Uluslar arası deniz ticareti LONDRA, 19.A.A, — Uluslar arası seyrisefain hazırlık koi sında bulunan heyeti murahhasalaxda bir nikbinlik görünmekit Ticaret gemilerinin makul bir halde indirilebileceği ümid iliş Bundan başka arz ve talebeler aratında icap eden nisbetleri & marakaba etmek üzere uluslararas ında bir teşekkül Karali kümetler limanlarında demiryecek olan gemilerden tonilâto b cakları bir resmi bu teşekküle vere ceklerdir. 9 işçi toprak altında kaldı LİYEJ, 19. A.A, — Hovan kömür olacaklarında bir gökünöi ve 9 işçi toprak altında kalmıştır. Kurtarma işleri devam Sesleri işidilen bir kaç işçinin kurta rlabileceği ümid edilmektedir. Suryede Hava raporu Fırka kavgaları Vezirler heyetinde deği- şiklik olması muhtemel Anadolunun bir çok lerinde kar var lümala göre, son 24 saat içinde - ğu Aradolusu ve Karadeniz kıy orta Anadolunun şimal kısmımda ğer yerlerde kapalı geçmiştir. Anadolusu i Beruttan Adana gazetelerine. — a ölçü Orta Anadolunun şimal kismiyle Anadolusu karla örtülüdür. yağmur milimetre ii Rizede Suriye rette hasta oluşu da bu çarpışmayı kö- rükleyen hâdiselerden birisidir. Gelen haberlere göre Cumhurreisinin hastalı ür gtükçe ağırlaşmala ve yanıma kim- kabul edilmemektedir. ” Komiser Kont Dümartel'in daveti ü- zerine Suriye Vüzera reisi buraya gel- miş ve Komiserlikle temasa başlamıştır. Bütün gazeteler bu hafta içinde siyasi Mielerin vela beklendiğini yazıyor. ye Ne İM bilhassa Ziraat vezretinin lâğviyle işle- rinin Nafia © vekiletile | birleştirile- ceği de bildirilmektedir. de Vatani fırkanm bir kıyam hazırladı- ğı ve bunun vaktinde haber alımarak bir Kası 19, Erzrumda 18 santimetredir. Diğer yerlerde karın kalınlığı si Afyonda 5 Erzrumda 9, Bi Ankmada 4 derecedir. En yüksek sühunetler sıfırın. n Wee olarak Adanada kay! tir. İstanbulda hava vaz in Re beraret derecesine ve ine indirilmiş barometre let, 7 de 767, 14 de 767, hi ceni 7 de 0, ui de 4, azami gari 2. poyrazdan gok kimselerin tevkif edildiği duyulmuş- | zami sürati saniyede 8 met *a da bü haber Resmi hiç bir kaynak. | mıştır. tan teeyyüd etmemiştir. Yain » Vatani. lerin Meclis yeniden açılana kadar hü kümetin bütün icraatına engel | olmıya grmek kararını verdikleri muhakkak- Muammer Eriş g A 19 (Milliyet) — aa mi e € mere Samsun kadınları bir kurum yapıyor” SAMSUN, 19 (A.A) — soysal bir kurum çin dün halkeinde bir topl ttlar ve aralarını kişilik kez heyeti N Bu heyet kurumu kanuni © mak ve çalıştırmak için bir mitesi seçecektir, Fırkanın yeni ka: y üyeleri GİRESUN 19 (AA) — yet Halk fırkasına yeniden dın üye kaydolunmuştur. Trabzon elektrik TRABZON, 19.A.A, — zl mümessllerinin ve ortakların “ii elektrik şirlcetinin, yapan ii c tsrma aksiyon değerleri Manastıra kapanacak prenses KOLONYA, 19 (A,A) — Olen Bel ika kralı Alberin kız kardeşi prenses in, pazar günündeğ itibaren ma - naslıra kapanacaktır. —— Fransanın ticaret plânçosu PARIS. 19 (AA.) — Fransanın 1984 ticaret göre 1984 yılı içindeki ithalât 23,060,765,000 ve İhracat 17,521,652,000 franga baliğ ol- muştur. 133 yılı ithalâtı 28,430,842,000 ve ihracat ta 18,473,801,000 olmuştu. ye “Yugoslavyada eski muhalifler LUBLIYANA, 19, ALA, — Eski Slo- ven halk furkrası lideri Koroçts taraftar- ları istinkâf siyasetinde vazgeçmişler yarıya inmiş ve beş kl Âyan mütemmim imihabatına iştirske ka- | yeti seçilmiştir. Şirketin rar vermişlerdir. Haştırılmıştar.