17 Kasım 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
Ankarada olduğu gibi, İs- tanbuldada bu mevsime ye- tiştirilmek üzre ulusal ope- ralar hazırlanmaktadır. FİATI 5 KURUŞTUR. Fenlandiya Biz Türkler, Avrupanın ili mülle- ne siyaset noktasından değilse de halde his noktasından bağlıyız: arlar ve Fenlandiyalılar. Çünkü ikisi de büyük Türk wrkınm birer har. Bu itibarla © bunların mu- W bizi yakından alâkadar e- der. Türkler Müslümandırlar, Macars Katolik, Fenlândiyalılar o Protes- tan. Milletlerin hayatında din ayrı diğeri ort inde bulunan bu üç millet biribirine karşı yakmlık o duymuyordu Fakat ayrılıkları yerine pda breiesiği im almağe haşleddtan sonra bü iüilet aramdaki akrabalık hissi kalplerde yer buldu. Macarların vaziyetini Türkler da- yakından bilirler. Çünkü Macar - ların tarihi kendi tarihimize karışmış- tr. Iki asra yakm bir zaman bera ber yaşadık. Bir çok asırlar komşu idik. Yirmi sene evvel harp arkadaş- liği yaptık. Büyük harbin neticesin- erin de kalplerine yakın o- ir arzudur. Ancak bunun harp Yolile değil, seih yolile varılacak bir hedef olduğuna kaniiz. Esasen Ma- Şirlar da bu yol üzerinde yürümekte. ler, Türk arkın şimaldeki köluna ge- ; Fenlandiya Türk efkârını da- ha az meşgul etmiştir. Çünkü Feh- lândiyanın uluslar arası muvazene- sindeki rolü hiç bir zaman Macarlar kadar büyük © olmamıştır. Bununla beraber, çalışkanlık, O medeniyet ve kültür itibarile Avrupanın en mede- Bi milletleri arasındadırlar. Jskandi- Bavya memleketlerile Fenlândiya a- Tasmda son günler içinde (o tebarüz *den bir ihtilâf, dünyan nazarlarını bu memleket üzerine — tevcih ettiğinden biz de bu vesile ile 'enlandiyadan © bahsetmeği | faydalı bulduk. Tebarüz eden ihtilâf, Fenlândiya- da İsveç dilile konuşan ekalliyet hak- ia Fenlandiya hükümetinin aldı: İ: bazı tedbirlerdir. Uzun ozaman İsveçin tahakkümü altında kalan Fen- landiyadâ bu İskandinavya milletinin kükürü ve lisanı derin bir iz bırak. Biştir. O kadar ki bugün Fenlândi- Yanın üç buçuk milyona baliğ olan Müfusunun yüzde onu İsveç dili ko- Muşuyor. İsveççe (o yüzde on nüfusun ana dili olduğundan yalnız bu dilde tedrisat yapan mektepler vardır. U- hiversitede de İsveç dili resmi bir dil olarak kabul edilmiştir. Son haftalar İçinde Fenlândiya hükümeti, İsveç di- line karşı bazı tedbirler almıştır. Bu tedbirler arasında. üniversitede lerilerin yalnız Fenlândiya dilile tak- Tir edilmesi o hakkında bir karar bütün lıkandinavya memleketlerin- de heyecan uyandırmıştır. İsveç, Nor- oç ve üz üniversite profe- Sörleri, Fenlandiya hükümetine hita- yazdıkları uzun bir protesto mek- tubunda İskandinavya kültürü aley- i bu hareketi takbih etmekte ** bu kararın tekrar tetkik edilme- Sini istemektedirler. Bütün İskandi- Davyanın kültür âlemini harekete ge- bu kararı Fenlândiya hüküme- Binin değiştirmeğe niyeti olmadığı #alaşılıyor. Yapılan bir kabine içti- protesto mektubuna karşı “evap verilerek, üniversitenin Fenlân- Şiyada kültür ocağı olduğu, burada #nlândiya tarihi, edebiyatı ve dille- Vi hakkında betkikat yapıldığı ve iki ÜL ile tedrisnim çok külfetli ve max pili olduğu ileri sürülerek yalnız enlândiya lisanınm kullanılması bir İaruret olduğu bildirilmektedir. , Her memlekette milliyetperverli- #n büyük bir yaratıci kuvvet olarak İabarüz ettiği bir zamanda Fenlân- en sebep kolayca anlaşılır: Fen- Mndiya Fenlândiyalılarndır. Fenlân- Üyada ancak Fenlandiya dili ve Fen- iya kültürü hâkim olacaktır. Ya- Şancı bir kültüre yer yoktur. Bu, kpulandiyanm icat ve tatbik ettiği Prensip değil, Fransiz ihi iğberi her memlekette alıp yürüyen üllküdür. Dikkat edilecek nokta Mdur ki Fenlandiya, İsveç dilinin ko- Maşulmasını ve yahut Isvoç dilile ko- Şifan Fenlindiya vatandaşlarının ay- mektep açarak ana dillerinde Kumalarını menetmiyor. Fenlandi sitesinde yalnız Fenlândiy: r» takrir edilmesini karar al - m aliyor ki bu Kararm ekalliyet diğiskile alâkadar bir moktası olma- aşikârdır. » Fenlandiya hükümetinin bu kara- hek sski zamandanberi , bu mem- pöttte İsveç dili ve Isveç kültürü ile Salandiya dili ve kültürü arasındaki özadelenin yeni bir safhasıdır. Fen- madiyalılar 1809 senesine kadar İs- Yapın idaresinde idiler. Bu idare de tü ettikçe, İsveç dili ve İsveç kül e yâ Fenlândiya diline ve kültürüne A adar tahakküm etmişti ki az kal taş çalând aldılar İsveç dilile konu- millet olacaktı. Fenlândiya Föhevverleri | İsveçce konuşuyorlar, içilândiya edipleri, Fenlandiya geir- di, İiveçce yazıyorlardı. Fenlândiya Tap, memiş yaşamış İse, bunu yaşa- Yağı galündiya münevverlerinden zi- Fenlandiya köylüleridir. Şehir- Sahip ve Başmubharriri : Siirt Meb'usu MAHMUT 9 uncu sene No. 3152 CUMARTESİ (o 17 T.SANI 1934 Sarre Meselesi İ M. Flanden büyük erkânı harbiye reisile konuştu İngiliz kuvvetleri şimdiki halde Sarredaki reyiâm meselesine müdahale etmiyeceklerdir M. Laval harici siyaseti izah ediyo” Jeneral Veygand PARİS, 16 (Hususi mu- habirimizden) — Sarre reyi âmı yaklaştıkça efkârı umu- miyede heyecan artmaktadır. Bugün Başvekil M. Flan- den büyük erkânı harbiye rei- si Jeneral Weygand ile çok u- Ingiltere siyaseti İngiltere kralının Avam M. Flandin zun bir mülâkatta bulunmuş. tur. Bu mülâkatta Sarre Mme- selesinin mevzuu bahsedildiği Sele tahmin olunmakta - PARIS, 16 A.A. — Âyan harici, (Devamı 2 inci sahifede) kamarasında bir nutuku Son facialar Avrupanın teskini için yapılan ha-| © Polise göre, bu adam bazı şikâyetleri ; reketlerde ciddi bir gerilemeye sebep olmuştur Kral deniz görüşmelerinden ümitvar. LONDRA, 16.A. A.— Meclisin bu dev- resinin kapanma cel- sesinde Kralm nut- kunda ezcümle denil- miştir ki £ — M.Dollfuss, Kral Aleksandr, ve M. Bartu'nun o katilleri dünyayi derin bir su- rette müteessir etmiş, memleketlerine kar- şı, benim ve bütün memleketimin derin muhabbetlerimizi tev» lit etmiştir. Bu facia- lar, Avrupanın teski- ni için yapılan hare- ketlerde ciddi bir ge- rilemeye sebep ol muştur. Bu itibarla hükümetimin, millet- ler arasında daha dostça münasebetleri teşçi etmek ve itidal tavsiye etmek için muhtelif o cihetlerde yapmış olduğu yorul- mak bilmez gayretle- ri memnuniyetle kay- detmiş oldum.,, Nutukta şunlar ilâve edilmiştir : Milletler arası ticaretini mütees- ir eden müşkül şartların devamı- na rağmen, milletimin alım kabi- liyeti ve iktisadiyatı takviye edil- | Ingiltere Kralı George H: miştir ve milli servet, bundan üç sene evvel katlanılan yükleri ha- T. Rüştü B.in beyanatı Büyük Hüküm-| darın sulh eseri | umumi bir döviz olarak kalmıştır BELGRAT, 16. A.A, — Avalaa- Şanü: bildiriyor 5 Pravda gazetesi, muhabirinin Niş- ten geçliği esnada Türkiye Hariciye Vekili Tevfik Rüştü Beyle yaptığı mülâkatı şu suretle nakletmektedir: Tevfik Rüştü Beyi © kompartima- (Devamı 2 inci sahifede) Remanya kralına i Zorla istida i (Vermek isteyen bir i (Adam yakalandı i BUKREŞ, 16. A.A. — Uzerinde yüz- başı üniforması olan küçük bir adam po Bis kordonunu yararak, parlamentonun bir celsesini açmağa giden Kral Karol ile Prens Mihaelin otomobiline, tevkifine imkân elde edilmeden evvel, bir istida olan eski bir zabittir. Yeni meclis İntihabat için her yerde faaliyete geçildi Büyük Millet Meclisinin, intihabe- tan yenilenmesi kararını ancak kâmunü- evvelin onuna doğru vereceği ümit e- dilmektedir. O vakte kadar, ber tarafta belediyeler intibabat hazırlıklarını ile mal etmiş olacaklardır. Istanbul Eele diyesi de intihap teftiş heyetini seçmiş» tir. Teftiş heyeti salâhiyeti, belediye dalın iencümenine verilmiştir. Bu heyet sekiz kişiden mürekkeptir. Dalmi encü- men, intihap teftiş heyeti salâhiyet ve bütçesinden (25) bin bira ayırmıştır. Bu tahsisat intihabat faaliyeti için sar fedilecektir. Lâzrm gelen defterler, cet- veller ve saire yakında basılmağa baş- lenacak intihabat rey sandıkları ihzar edilecektir. İnthsp encümeni, şehir da- hilinde bütün nahiyelere, mahallelere #yrca talimat gönderecektir. Fakat, bu Ankaradan mütemmim malümat beklenmektedir. | Herkes soy adı Almağa başladı Kanunun çıkması bir zor- luğu daha kaldıracak Dahiliye Vekâleti her Türk yurtda- : sapamsd bir soy öd: taşıması hakkındaki fifletecek derecede (eyileşmiştir. sanli Şürayı devlette göz- Bu eyileşme ticaret sahasında de- (Devamı 6 ici sahifede) 'den geçirilmek üzere Başvekâlete ver- (Devamı 6 ıncı sahiiede) lerde münevver halk, kibar ve zen « gin snf İsveççe konuştu amma, Fenlândiya köylüsü, ana diline sadık kaldı, Fenlandiya milliyetperverliği Li- beral Isveç idaresi altında değil, Rus çar- larının istibdat idaresi altında inkişaf etmiştir. Kim bilir belki de Fenlan- 1809 yılında © Rusyanın idaresi na geçmeseydi, İsveç kültürünün tahakkümü altından kurtulamıyacak- v &. Fenlandiya dilinin canlanmasına doğru ilk adım, 1835 yılmda Elias Lönnret namında bir doktor tarafından landiya milli menl Fenlindiya dilini ran Kalevala ismindeki eseri naşret- miştir. Kalevala ile dünyaya yeniden ini toplamış ve yeniden canlandı. | doğan Fenlândiya lisanı, artık giltik- çe İsveççeyi arkada bırakarak kuv- yetleşmeğe başlamıştır. Edipler, şa- irler, muharrirler kibarlara mahsus 1s- veş dili yerine bu halk dilile yazma- ğa başlamışlar ve az zamanda Fen- İlandiyada okur yazarların adedi ço- ğalmıştır. Bugün bu kardeş memle- kette nüfusun yüzde yüzü okur ya- zar olduğu nazarı itibara alacak o- lursa, Fenlândiyanm halkı olutma yakm ilk rmektep, on ilk mektep o hocası, ve 330 bin talebe olduğunu gösteriyor. Fenlândiyalılar, çok çalışkan , çok kuvvetli, sporcu bir millettir. Uluslar arası spor ve atlet müsabakalarında küçük Fenlandiyanın kazandığı sa- Yı, Almanya, Amerika gibi dünyanm en büyük memleketlerile mukayese ©- dilmektedir. Çarlık idaresinin yıkıl » masindan sonra iatiklâllerine kavuşan Fenlandiyalılar, 1917 yılmdanberi sanayi sahasında hayli mühim adım- lar atmışlardır. En büyük i de | kâğıtır. “Milliyet, gibi, Türkiyed. | aşağı yukarı her gazete, Fenlandiya kâğıdına basılıyor. Bir zamanlar Çarlarm siyasi tabak- kümile mücadele eden Fenlandiya - iz bir kültürün | Türklerin bu mücadelede sempatileri <lbette kardeş mi İ Başvekilinin Gikirlerinde | barile şayan dikkettir. Filipin adalarında şiddetli bir tayfun olmuş 20.000 kişi açıkta kalmıştır. Büyük ha- sarat vardır. Tel: M. Mussolini divor k Müdür : 24318, Yarı işleri müdürü : 24318. İdare ve Mutbaa: 24310, “ Harpcu olmıyan millet mahva mahkümdur.,, “Silâhsız bir millet kendi mevcudiyet ve istik- | balinden emin olamaz. Pasifistler, hakiki sulhun en tehlikeli düşmanıdır. ,, Mussolini harbi göklere çıkarıyor! Bütün dünyanın sulh için çalıştığı bir zaman- da İtalya başvekili Mös- yö Mussolini mütemadi. Yen harbi metetmiş ve 0- mu göklere çıkarmıştır. Mösyö Mussolini Mi- Hitarizmin en hâd bir ta- raftarıdır, Nutukların » da , sözlerinde £ özima harp borusu ahengi var- dır. Pester Lloyd gaze- tesinde intişar eden sön bir makalesi" Talyan hâlâ ne kadar mürit ok duğunu göstermek it « Bu makaleyi öynen der- cediyoruz: Büyük İtalyan ma- nevralarımın sonunda söy- lediğim nutuk faşist in- kilâbımn yeni bir safha- 4 sma başlangıç teşkil ©- der.Bu nutka“Tank nutku,, ismini verdiler Nutuklarında, sözlerinde borusu ahengini daima bir harp aksettiren Mösyö Mussolini Chiesa'am batırasma ithaf edilen » bir zira ben bu nutku-Avusturalyalhlar, tara- | harp tankı üstünden söylemiştim ve fından harpte vurulmuş olan mülâzım Gürültülü (Devamı 5 inci sahifede) bir kongre Tıp talebe cemiyetinin dünkü senelik Tıp talebe cemiyeti senelik kongre sini dün öğleden sonra, saat 14 te Uni- versite konferans salonundu yaptı. Kon- gre açılırken, talebe hep birden istiklâl marşmı söylediler. Bundan sonra, eeis Ilhami Bey cel- seyi açtı. Divanı riyaset intihabatı yan pıldı. Birinci reisliğe Osman, ikinci ve- isliğe Safa, kâtipliklere de Atıf ve Fa- Dünkü kongrede bulunanlar ruk Beyler seçikliler. Ruzname mucibince müzakerata ge- çildi, evvelâ idare beyeti raporu okun- du. Bir senelik faaliyet raporu muvafık bulunarak kabul edildi. Bundan sonra mürakip heyetin hesabata dair olan ra- poru okundu. Bu rapor bir çok müna- laşalara sebebiyet verdi. Aza, idare he- (Devamı 2 inci sabifede) Dünkü Lik maçları Vefa Fenerbahçeyi 2-1, Gâlatasâray Süleymaniyeyi 10-0 mağlüp etti Bunlardan başka Beşiktaş Beykozu Ateş-Gü. neşte İstanbulsporu yendiler “ tır. asl Dünkü maçlarda heyecanlı bir an... Dün şehrimizin üç stadında mühim | futbol lik ve hususi maçları yapılmış- Fenerbahçe stadında Fenerbahce — Vefa birinci takımları karşılaşmıştır. (Devam: © me: sahifede)
