ii i TARİHİ TEFRIKA:51 İttihat ve (BAHAEDDİN ŞAKIR BEYİN BIRAKTIĞI VESİKALARA GÖRE) | Imza yerine kılıç resmini taşı bir beyanname Yalnız zalimlere boyun eğmiye: lim. w Vatanımızı düşmanlara çiğnetmiye lim. Zalim bir padişahın keyfine kurban olmiyalım.Eğer insan yaşamak istersen (Millet Meci ni açalım.Sultan Hamit millete düş man olduğu için o milletmeclisini dağıttı. İslâm ümmet'nin hakkını tanımadı. Cenabı hak Kur'anıkerimde hükü | metleri, milletin akıllılarile meşve- ret ederek idare etmek İâzımgelir diye emir buyurduğu halde Sultan Hamit Allahın emrine karşı gele- rek milletin akılkılarını istemedi, rini d nlemedi. Etrafına topla- dığı bir sürü mürtetlerle cümlemizi mahvetmeğe çalışıyor. Hakkımızı yiyor. Nerede namuslu müderrisler, hocalar, âlimler varsa, hepsini nef- yetti (0) Bütün İslâmiyeti, bütün Osmanlı- ları kurtaracak ve o Avrupalıların müdahalesini vatanımızdın çıkara- cak yalnız bir vardır ki oda milet istemektir. Bu mil- let meclisine © gidecek olan akıllı adamları gene millet seçip göndere ceğinden her | iş yolunda olur ve milletin şevket ve kudret'ni yüksel. ! tir. Padişahla hükümet memurları istedik'eri gibi hırsızlık yapamaz. | İar ve milletin — hakkını gazbede- #aezler, Bilâkis şimdi olduğu gibi herşey Sultan Hamidin elinde ka- lırsa, mülkümüz ve vatanımız par- ça parça olacaktır. Maazallah Ru. me'i elden giderse Arnavutlukla hilâfet makamı olan İstanbulun a- rasına düşman girmiş olacağından sonu cümlei mllet için felâkettir. Öyle ise ey İslâm ehilleri, artık uya malım, Artık gözlerimizi açalım, çünkü düşman'ar başımıza bindi, mahvoluyaruz. Bu fena hükümet- ten kurtulmak için millet meclisi ile idare olunan ( adaletli bir hü- kümet istiyelim. Bu uğurda icap e- derse kanlarımızın son damlasına- kadar feda edelim.,, Bu © zamandanberi Arna- vutlukla ilâfet makamı arasına ne ler girdiğini, hilâfet'n hurafata ka- rışlığını ve o hurafat etrafındaki döküntüler de ortadan kaldırıldık- tan sonra, yalnız İslimlardan ve Osmanlılardan bahseden yukarda» ki beyennamede isimlerinin yazıl edilmiyen Türk Türk vatanını na yeniden kurmağa muvaffak ol. duğunu gördükleri zaman ne düşü. e? | yennamenin sonuna İ va- ziyette bir kilınç resmi dial < masına tenezzül millet nin hakiki sıl dö M ay işti. Bu resmin altında aşağıdaki cümle yazılı “İşbu vasiyetnameyi Allah aşkı. | şki- ma hem kendiniz okuyunuz, hem de | başka Müslüman kardeşlerimize | din okuyup gözü açılsın... İttihat ve Terakki cemiyeti ge- rek hariçte gerekse dahilde bu su. retle bir taraftan Abdülhamit idi resine karşı mücadele ederken ve diğer taraftan da memleketin par. | çalanmaması için el'nden geldiği kadar çalışırken cemiyetin ilk mi ei ül > er içinde cemiyetin el. mesinde en ziyade hizmeti görül müş olan doktor İshak Süküti Bey verem hastalığının gittikçe artma. smden dolayı hayatınm son ayları- karşı gizli bir cemiyet kurdukları zaman bu cemiyetin ismi yoktu. Yalnız öyle bir cemiyetin teşekkül ettiği Pariste bulunan Ahmet Riza beye bildirilmişti. Ahmet Riza Bey gelen cevapta cemiyete “İttihat ve Terakki,, isminin verilmesi muva- cemiyete bu namı vermesi nereden aklına gelmişti? Ahmet Riza bey genç yaşımda iken o devirde yeni ortaya çıkmış olan Auguste Comte ve Stuart Nille gibi filozofların e- rerlerini okumuştu. Auguste Comte felsefede Positiv'sme'i tesis etm'ş- ti. Ahmet Riza bey de felsefe il- mindeki bu yeni cereyana kapı'mış tr. Positivist'lerin düsturu “ordre | 'zam ve terak. | MİLLİYET RŞAMBA 39 MAYIS 193a Terakki! kiş, mânâsma © gelenbu düsturu Ahmet Riza Bey. İstanbuldaki ce. miyete vermek istemiş, fakat Os. manl: devletinin birçok unsurlar. dan mürekkep olduğunu nazarı dik kate alarak düsturdaki “intizam, kelimesini çıkarıp onun yerine “it. tihat,, kelimesini koymuş ve cemi- yeti bu suretle “İttihat ve Terakki, tesmiye etmişti. Şimdi o “İttihat ve Terakki nin | ilk ve en hararetli azasından biri olan İshak Süküti 1901 senesi ipli. dasında müptelâ olduğu verem has. talığmdan — dolayı o kadar zayıf düşmüştü ki arkadaşlarının mektup larına bile pek güçlükle cevap vere | biliyordu. İshak Süküti Bey “İtti- hat ve Terakki,, cemiyeti taraftar- lasınm nazarında dâima mistik bir şahsiyet olarak yadedilir. Onun melek haslet bir zat olması, cemi- yetin bidayeti teşekkü'ünden kendi vefatma kadar cemiyete ve umumi işlere ait meseleleri büyük bir dira- yet ve ihata ile kavraması, akıl, ze. kâ ve ilimce bütün arkadaşlarına üstün olması ve nihayet fedakârlığı son der: kadar ilerileterek ve- rem olduğu halde nefsini düşünme. yip 1500 franktan ibaret o'an ma. | aşının 1300 frangını “Osmanlı, ga. zelesin'n neşrine tahsis etmesi, te-| daviye şiddetle muhtaç iken ayda iki yüz frankla geçinecek kadar fe- dai nefs o göstermesi ve nihayet meşrutiyetten çok zaman evvel ve- fat ederek en büyük emeli olan meş rutiyetin İstihsalini görememesi 0- nun müruru zamanla İttihat ve Te. rakki ailesi efradı arasında mistik bir şahsiyet halini almasına sebep olmuştu. Diyarbekirli bir İshak Sükütü kürt idi. 1901 senesi başlangıcında Diyarbekirde büyük bir isyan ol. muş, üç gün üç gece Diyarbekirli Türkler, kürtlerle ermeniler bir bir lerini kesmişlerdi. Doktor Nâzım Bey Roma civarında Frascatti'de e İshak Süküti beye yazdığı mektubunda ir İse- leri hakkında tafs'lât istemişti. O zaman ahvali pek güzel tasvir eden 20 şubat 1901 tarihli cevabmda İs hak Sükü i Bey diyordu ki: le Fransız konsolosu ara-| sındaki adavet, malüm ya her vilâ- | yetimizde olduğu g'bi, Diyarbekir. de de hükümfermadır. © Ecnebi konsoloslar valilerden ziyade hüküm sürmek © isterler, Fransanın Diyarıbekir konsole- su ise zaten Fransızlarm en âdi cinsine mensup olduğundan, irti- kâp etmedeği edepsizlik kalmı- yordu. Sonra tebaasından olmadı- ğı adamları himaye ve saire gibi bin türlü fesatlera sebep olmakta idi. Diyarbekir valisi Enis Paşa ise bu gibi şeylere göz yummadı. ğından aralarındaki adavet gecen. lerde, ihtilâf zuhüruna sebep olu- yor. Halbuki Diyarbekir vak'anı- nm zuhurundaki sebeplerden bi. rincisi Ermeni komitelerinin faa- liyeti ise, ikincisi de Diyarıbekir- de zaptiye kumandanı olan Azi. | met Bey nammda bir Çerkestir. Azimet Bey zaptiye kumanda. nr olduğu halde maiyetinde hırsız çeteleri kullanm, ahaliyi soydu. | rur. Hattâ Hacı Mustafa hoca na- munda bir zatm saray ahlâkına se- za büyük bir konağın zaptederek merhumun ailesini sokak - - Şimdi bütün bunları değiştir. uzün her genc ailenin hülyası, Gm ari ei ları satan i etmektir. m ün Fransada olduğu gibi, İngil. i ri a olduğu gibi, azil hadını, küçük bir kitapçı mağazam, | yaşayan adamlar, 1934 senesindekiler. den daha cok içki ve yiyecek için ça lışığorlardı. Onlar bizden daha a2 bi- tapla, mesihi ile veyahut temaşa ile cölenmeğe kendilerini hasredivorlar» dı, Sarhoşluk onları kederli hülyaler. | dan kurtarıyordu. Bize gelince, biz m | Ve Brezilyada Port-Natal İ de hazır bulunacaklardır, IHARİCİ HABERLER Avrupa - Kaliforniya uçuşu yar Kodos ve Rossi Nevyorka inmeğe mec Fransız tayyarecileri Amerika sahillerine ge- lince fena havadan daha ileriye gidemediler NEVYORK, 29. A.A. — Düz hat ü- dünya rekorunu kırmaya teşeb- in Bahrimuhit sahilinde San Di zerine is meydanı Co mesafeyi merhalesiz olarak (38 saat 27 dakikada geçmiştir. Ayni zamanda, Fransız tayyarecisi pilot, “Arc-emCiei” dev tayyaresi ile Atlas denizini cenup kısmından açıyor. varıyordu. €-Lojs'den ni bu mesa- Arc-en.Ciel, Seneğal'deki kalkmış 16 saat İZ dakikada feyi katetmişti. Codos ne diyor ? NEVYORK, 23.A.A. — Codes, Ha- vas rjanst mubabirine şu beyanatta bu- lanuştur. 3 Yolumuza devam edemememizin se- | motörde bir arızanın olmasından dir.Sadece hava şartlarının müsaa- liği yüzünden inmeye mecbur ol. duk, Hava, makinenin bazı parçalarını basara uğratmıştı. Fakat motöre birşey olmamıştır. Töre Newve civarında en- dişe verici vaziyetler kendini gösterme. ye başlamıştı. Küçüle kanatların ihtizar- lar 1 okadar şiddetle aksediyor- volani zorla tutabiliyordu. NEVYORK, 29.A.A. — Fransız tay. yareci Fransua'nın gelmesini bekliyecek- erdi ir. NEVYORK, 29.A.A. — Kısa bir uy: kudan sonra, mütcaddit davetleri redde- Hindistanda kaynaşma Bir bomba Fabrikası bulundu BOMBAY, 29.A.A. — Meçhul bi kim eşbas, Udaypur devletine ait bir depoda bulunan 1.000 kile miktar.ndaki dinamiti ayırmışlardır. Sirkatin ne için ve nasıl vukubulduğu henüz anlaşılamamıştır. Diğer taraftan Ameçarpu'te'de bomba fabrikası meydana BOMBAY, 2.A.A, tası, vali M, Andersor'u tiyen bazı eşhasın tertip ettikleri suikas| te iştirak etmiş olan genç bir aile kızını | tevkif etmiştir. bir Âlimler Toplanıyor Londrada büyük bir ilim | kongresi açılıyor LONDRA, 29.A.A. — Temmuz niha- yetinde, dünyan her tarafından Lond. raya gelecek olan ilin adamları,beynel- milel antropoloji ve etnoloji kongresin. dı Kongrenin her dört senede bir toplan- ması mukarrerdir. . Kongrenin 30 tem- muzda icra olunacak açılma merasimin. de Dük ef York, kongre murahhai selâmlıyacaktır. Motöre lüzum kalmıyor BERLİN, 20.4. — Gazeteler dün ia kâin Hornigrinde dağın. dan hareket etmiş olan yelkenli tayyare- Şi Holfmann'ın beş sant 20 dakika zar: fanda 180 kilometre katettikten sonra dün akşam Fransada Montbeliard'a in- olduğunu haber veriyorlar run ortasmda — bırakmıştır. Bir ehli hamiyet kalkıp ta şimdiye kadar şu davayı meydana koyamamış ve mezkür haneyi ailesine iade ctti- li itmedi hareketli resimlerle sarhoş oluyoruz. Bu bir terakkidir. Bana, yeni ihtiraların, ve makine- lerin daimi bir işsizlik edeceği- ni söyledikleri zaman daima mütered- dit dururum. Hakikat daha ziyade şuradadır: İnsanların yaptıkları işler, asırlar zarfında büyük tebeddüllere uğrarlar. Bugün Ziraat ve dokumacı- bk vardır. Fakat burada çok az işçi şalışmaktadır. Diğer taraftan yeni sa- natler ini, yük bir teşekkül halinde toplanabi'e- çeklerini tefeül edebilirdi Kim ondo- kuzuncu asrın sonlarında sinemanın T, S. F. nin otomobilin, büyük sana- yi doğuracağını tahmin ederdi? Keyif ticareti (oyunlar, seyahatler, sporlar) gittikce dal budak salıver- mektedir. İfichey Maise'in haliki olan Valt Dimmey'in canlı resimlerinden bur oldular Codos den Codos ile Rossi, kendi dairelerinde ve baza lariyle birlikte yemek ye- mişlerdir. Rossi, birbuçuk saatten ziyade kara- nın üzerinde uçtukları balde ancak saat 4'ü 55 geçerek yeri görebildiklerini söy- lemiştir. ; Bu esnada bindikleri tayyare rüzgâr. la o kadar şiddetli sarsılmada idi ki, Nev-York'a varmaktan ümidi kesmişler- di. Romanyada bir tecrübe Kuyruksuz Tayyareyle uçuş BUKREŞ, 29,A.A.— Romanyalı mu- cit Filip Mihail, yeni bir tayyare vücu- de getirmiştir. İstabilop'an tesmi le diği bu tayyare kuyruksuzdur. Kiuciği, bununla şehrin üzerinde fevkalâde uçuş tecrübeleri yapmıştır. Ancak otuz beygir kuvvetinde bir mo- törü bulunmakla boraber, tayyare, saat- te vasati 180 kilometrelik mesafe katet- miştir. Mücit, yeni bir pervane ve 60 bey- sirlik bir motörle bu sürutin vasati 250 kilometreyi bulacağma kanidir. Taksit Zamanı yaklaştı İngiliz kabinesi Amerika- ya yeni bir nota verecek LONDRA, 28. A.A. — Yarın vuku bulacak kabine içtimaıı müteakip, In- gillere hükümetince, beynelmüttefilin borçlar hakkında Vaşington hükümeti- ne bir nota gönderileceği haber alınınış- tir, Bu nota münderecatının, 1932 kâr nu evvelinde verilaciş olan motadaki ba: xi mühim mesrudatı aynen ihtiva edece. ği tahmin edilmektedir. Maamafih, hükümetin bariz arzusu mü- zakoratm inkitama meydan verinemek- tedir, Bunun içindir ki, M. Roosvelt geçen teşrinisanide yukubulan beyanatı mucibince, şeklen vaki olacak tediyeler, borca mahsup edilmemekle beraber, In: giltere'ye mütemerrit borçlu vaziyetin den kurtarmak şartiyle, bu yolda bir te- diye yapılacağı teeyyüt etmektedir. Kralın, bu sabah, M. Neville Cham- berlain ile bir saat kadar o süren mülâ- katı, resmi mehafilin bu meseleye atfet- tikleri ehemmiyetin derecesini gösterir. şinaslar, gürültücüler, vazii sahneler, #oirler, elektrikçiler, fotoğrafçılar ve himyagerler de kullanılmaktadır. Bu zayıf farenin etrafında garip ve yeni bir fabrika örülmüştür. Bir defa daha tekrar edelim; Bunu evvelce kün 4e- feül ve tahayyül edebilirdi? Bugünkü dünya, evvelce yaplan tefeüllerden gok daha gari, ip ve çok daha baskadır. için istikbalden endişe etmek halıkımızdır, Şimdiki halde bugünkü vaziyete bir nizam ve intizam verme- liyiz. İstikbale bırakalım, istikbalde yaşayacak olanlar düşünsünler. Na- polyon der kir “Her ihtilâl evvelden tefeül etmenin . bir ise yaramadığını bize öğretir?,, Le Peuple'den: ve kanalın. bir yazıda malümalı vermetkedir: * Süveyiş kanalı hissedarlarına arse- dilen bir rapora nazaran kanalın ge- çen sene zarfındaki faaliyeti 30077000 İöna yükselmektedir. Evoelki seneye Koaran yözde 8.3 bir fazlalık vardır. birini vücude getirmek için bir ayda erkek ve kaç kadının çalışması lâ biliyor musunuz? Aşağı yüz. Epeyce resim bilen 30 yenç hız, resimlere hareket cer- meh için kirk adam, lâzımdır. Bun. lif gemier tarafından nakedi L- germe çe şişler e şayamı dikkattir hi Süveysin i ticaret derecesinde ye rilememiştir. Geçen. senenin nihaye. ye ni ipi YpEE Zirai kredi kooperatifleri ANKARA, 29 (Telefonla) — Zirai kredi kooperatifleri teşkili hak Kındaki lâyihayı hükümet Meclise vermiştir. Lâyihanın esaslarına gö- ve çiftçi, büyük çiftçi sıfatlarını haiz olanlar gayri mahdut be mütesel, sil mesuliyetli ratifler Türkiye Cümhuriyeti Ziraat Bankasının göslereceği : yerlerde Iktısat Vekâletinin tasvibile teşkil olunacaktır. Kooperatifler köylerde en az otuz, kasaba ve şehirlerdecn az altmış ortak tarafından kuru- labilecektir. Ortak hissesi mıntakasına göre Ziraat Bankasınca tesbit edilecek en az on altı lira olacaktı 1. Bekçiler hakkındaki kanun ANKARA, 29. (Telefon'a) — © Çarşı ve mahalle bekçileri hak- | kındaki kanunun üçüncü maddesinin tadili hakkındaki lâyihayı hükü- met Meslise verdi. Lâyihaya göre Çarşı mahalle ve belediye hududu dahilindeki bekçileri belediye inlihap edecek bu intihabı mülkiye me- | murları tasdik edecektir. Bekçilerin ücretleri belediye encümenlerince | tasdik edilecek mikdarlar belediye meclisince tesbit edilecek çarşı esna- fına mahalle halkı ile arazi sahiplerine servet ve mükellefiyeti miriye- leri nisbetinde tanzim edilerek tevzi cetvelleri on beş gün müddetle ma hallölere asılacaktır. Mükellefler mikdarlara on beş gün içinde itiraz İ edebileceklerdir. Gümüş paralar basılıyor ANKARA, 29 (Telefonla) — Basılacak gümüş paralar için Mali- ye Vekâleti damga matbaatına hazırlığa başlamasını bildirmiştir. Gü- müş paraların şekilleri bu günlerde İcra Vekilleri heyetince kararlaş- tırılacaktır. Şekiller tesbit edildikten sonra derhal paraların basılması- na başlanacaktır. Lâstik ayakkabılarından resim ANKARA, 29 (Telefonla) -— Lâstikten yapılan o ayakkablarının bir çiftinden 100 istihlâk resmi alınmasına dair İstanbul mebus- ları Hamdi ve Hayrullah Beyler bir kanun teklifi yapmışlardır. İzmir - Kasaba temdidi hattı ANKARA, 29 (Telefonla) — İzmir - Kasaba ve temdidi demiryol- larının mübayaasına dair olan mu kavelenin tasdiki hakkındaki lâyiha Meclise verilmiştir. Polis teşkilât kanunu ANKARA, 29 (Telefonla) — Polis teşkilât kanununa bağlı cetvel- de tadilât yapılması hakkında Meclise bir lâyiha verilmiştir. Bu lâyiha- ya göre bu cetvelin emniyet müfet tişliği kısmına elli beş lira o maaşlı bir başmüfettişlik ilâve olu er. Yeni vergi kanunları ANKARA, 29 (Telefonla) — Maliye Vekâleti yeni vergi kanunla rının tatbik eskli hakkındaki izahnameleri hazırlamaktadır. Yeni ka- nunlar yarınki Resmi Gazetede neşredilecek ve izahnameleri ile birlik- te alâkadarlara tebliğ olunacaktır, Kefaletle tahliye edildiler IZMIR, 29 (Müliyet) — Karasularımızda avlarırken kendilerini yakalamak isteyen rüsümat müdiriyetine ateş eden Yunanlı balıkçı An- doni ve beş arkadaşının kefaletle tahliyelerine karar verilmistir. Şah Hz.ni istikbal i GMCERN 29 (AA) — Son iç İran Şahı Hazretlerinin seyahatle- Kanunları ri münasebetiyle şehrimizde fevka lâde hazırlıklar yapılmaktadır. e Menfi şayialar hakkında Maliye vekilinin beyanatı ANKARA, 29.A.A. — Maliye Vekili Fuat Bey son vergi kanunları ve alman mali tedbirler etrafında uyandırılan mer fi ve zararlı şayialar hakkında bir mu- harririmize şu beyanatta bulunmuştur “Bütçenin Büyük Millet Meclisine takdiminden sonra milli müdafaanın tak- viyesi ve köylümüzün buğday mahsulü- nü korumak gibi vatanın yüksek hizmet leri için ihtiyarı zaruret kesp eden bazı masrafları karşilâyacak fevkalâde vari- dat membaları temini maksadiyle hazım lanmış olan kanun İâyihaları kârülen İzmirde kahve ve çay ihtikârı İZMİR, 29 TMilliyet) — Kahve ve çay fintlerinde başgösteren © ihtilürn karşı Belediye ve Ticaret Müdürlüğü tx beta başlamışlardır. Metresini yaraladı İZMİR, 29 (Milliyet) — Boyacı Şe- rif Şevket iki sene beraber yaşadığı ve dört aydır ayrı bulunduğu metresi Fe- rideyi bir tütüncü düldânında bir baş- ka erkekle gürüp hiddetlenmiş ve Feri deyi ağır surette yaralamıştır. M. Roosevelt'e yeni salâhiyetler teklifimiz kalmamıştır. Bu iviküler me İGTON, — Kongre- anlaşıldığı üzere ei ineğin geli Tüsan tik maddelerinden almacak verilere gümrük siyaseti hakkında geniş selâhi. | tütün ve mütkirat ile gümrük beyanna- yetki muhakkak . Bu | melerine ülsak olunacak müdafaa pulları itibarla, bu yaz, mütekabiliyet ba na ve tayyare resimlerine ve bundan a- bağlı ticari müzakerelere girişilmek i tadillere taalluk etmekte- Bu suretle elde edilecek olan varidat —. ; tinde beynelmilet mübadele HEğ az Kömek ve srmayenin İniyalıı gör nazaran yüzde 3€ eksilmini. & Belam mi Halbali Şüneyşe ba müterakki inemle vergi mevzuu ar ve nin geçen #eneki hâ- | olan menkul kıymetlerden vergi alınma" sılatı 887 milyon franga baliğ olmuş | sna dair olan lâyihaların iktisabı kanu- tur, Eğer rk en niyet etmesine lüzum ve mahal | görük olan, amortisman ihtiyat tevsi e | memiştir. Bütçe heyeti umumiyesi hak- rma kında Moclis Külsösünden vals beles dilecek mikdarın 522.185.915 frank olduğu görülür. Süveyş enfes bir iştir. beyanatım sırasında kayıt ve işaret etti” L'İntransigeant'dan : ğim veçhile son günlerde işas edilmiş Fransız Hariciye Nazırı M. Louis Barthou'nun son nutkundan bahseden İntransigeant diyor ki: “Filvaki herhangi bir çılgınlık dar- besini hiç bir zaman unutmamalıdır. Fakat Şark komşularımızın âni bir bu- naklıklarına karşı her türlü tedbirleri mizi almış olduğumuzu da biliyoruz. sil ve esastan ari ve ne kadar lcimane yankuntlarla işae edilmiş olduğunu bü tün vatandaşlarımın karşısında bu su” etle bir kere daha tebarüz ettirmiş ol yorum.” Bir Belçika heyeti Atinad# ATİNA, 29, (Milliyet) — Kral küme man şad kate iri | üçüncü Leopoldün Belçika tahtın? faklarımız ve dostluklarımız kamet. | Şıktsın! resmen Yunan Ke lidir. Fransa tecrübe edilmiş vaziyet- mmm gil e e ler te değildir. M., Barthou ilhamları kötü | Temont Linden'in siyasetindeki peygamberlerin çılşınca mübahasele- | kişilik heyet buraya gelmiştir, H rile memleketi blandırmağa kalktık | yet burada üç gün kalacak ve CüR ları bir serada ve tam zamanında söy- burrelsi tarafından kabul edilesi Biyeceklerini söyledi. tir, ai kredi kooperatifleri teşkil edeceklerdir. Bu koope- | bnacak vergiye ve diğer hazı varidat ka” 'nunlarındaki