30 Mayıs 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Bütün Türkiye Meiımet Efendi Mahtumları Kahvesini îçiyor tst Mısirçarsuı kapısı karşımda İ Sene:N0. 3 6 1 4 Telgraf Temeirtnp adresl: Cuntanriyet. tetanbul Posta fcutusu: Istanbul. No. 84« Telefon: Basmuharrir re evl: 24290, Tahrir heyeti: 24298, îdare ve matbaa kumile umhuriyet ÇdrŞailiba 3 0 MajflS 1 9 3 4 Matbaacıük ve Neçrlyat ŞlrkeÜ, 24299 Bütün £ Türkiye r Mehmef Efendi Mahtumları Kahvesini İçiyor Ist Misırçarçıfl kaoist karşısında "Her türlü çılgın taarruz, Türkiye sahillerinin sert kayalıklarına çarparak parçalanacaktır,, Iktısat Vekâletinin Yeni teşkilâtı Ankara: 29 mayıs (Bafmuharrlrimizden) O ktısat Vekâlethün Meclisten aldıgı II salâhiyetle viicude getirmeğe b*sladığı yeni teskilâtta, roevcut ve mü • teamil devlet teskilâhmıza nisbetle azçok farklı vaziyetler göze çarpmakUn hâli kalmıyacakb, Meselenin ahiren bir mânasebeüe Mecliste mevıuu bahsolması üzerine tktısat Vekili Celâl Bey bu yeni teskilâtla istihdaf oltman maksat v« hizmetleri çok samimî ve ka naat verici bir lisanla uzun nzadıya izah etti. Celâl Bey bu izahabnda devletin burokrasi usul ve teamülleri dahilinde görülecek islerile ihtuas ittiyen işler arasında bilgiye hususî kıymet vermeği emreden bir fark olmak lâzım geldiği noktasım tebarüz ettirdi. Bize sorulursa devletin bütün teşkilâbnda burokrasiyi yavaj yavas sü ratle if gören manalı şekillere çevir • mek icap ettiğini söyliyerek tktuat Vekilimizi daha umumî bir turette teyit etmek isteriz. Devlet teskflâumızın mecmn heyedni iyi çalısan en modern bir makine haline getirmek Cumburiyet rejimimizin en mühim gayesmi teşkfl etmek gerektir. Biz tktuat Vekâ letimizi devlet tefküahmum bütün aksammda görülmek lâzım gelen bir yeniliğe doğrn ilk adımı atmıs bir fube olarak görmekte olduğumuzu sakla mıyacagız. Devlet idaresinde bütün usuüerin gayesi tenvz, güzel ve çabak tf görmek olmahdtr, ve Celâl Beyin iıerhangi bir kalemde çalışan müraeyyiz efendi diye söylece ifade «dip geçivermek istediği devlet merouru va tandastan dahi ciddî, makul ve manalı hizmet beklemekliğimiz lâzım geleceğine füphe yoktor. Bu noktai nazar üzerinde urar olunmak soretiledir ki memleketin en müfcim meselesinin hallolunabileceğini açık ve kat'î ifade ederü: Ârome hiz metlerinin en pürüzsüz şekillerde ifa«ı meselesL Cumhnriyet rejimimizde teşkilât çoklugunun adeta suiistimal ediliyor denilecek bir badde götürnlmekte olduğa dikkatli gözlerden kaçama • maktadrr. Devlet idarecınde lâzım olan teşkilâta itiraz edecek kimse bu lımamaz. Fakat alabildiğine tevsi ederek memurlarla doldurdugumuz tef kilâtlann hep makul ve faydah su • rette çalışarak ciimlesinin birer esaslı ihtiyaca cevap veren teşekküller olup obnadıklan herhalde tetkike muhtaç bir mevzu teşkil etmekten kurtulamaxjıklan maatteessüf ilk nazarda teslim olunmak lâzım gelen bir hakikattir. Yakmdan görüp bilenlerin ikide bir tekrar ettikleri bir misali buraya kay detmek i»teriz: Vaktile Izmir Vilâye timiz Manisa, Aydm, Denizli ve Muğla sancaklarmı da muhtevi koskoca bir eyaletken tzmirde simdiki hükumet ko' nağı, mülkiye, maliye, adliye, nafıa, sıhhiye şubelerinin kâffesmi kendi sinesinde banndırdıktan başka bir kö şesi de bütün ailesile valiye ikamet gâblık ediyordu. Şimdi eski Izmir vilâyetinin bütün o sancaklan kendi başlanna vflâyetler olmuşlardır ve tzmirde yalnız eskiden de mevcut sekjz on kazasile ayn bir vilâyet kalmışbr. Yani simdiki îzmir vilâyeti eski e yalete nisbetle hemen hemen beste bir nisbetinde küçühnüstür. Buna rağmen d«vlet teşkilâtmm yuJkand)s saydıgımız bütün şubeleri îzmirde bu kumet konağmdan taşıp çıkmışlar ve dalbudak salarak tzmir sehrmîn içine yayümıslardır. Arhk adliye vüayet konağı dahilinde değildir. Maliye şube leri tzmir sehrmin içine dağılmtstır. Jandarma ayn yer isgal ediyor, ve polk muhtelif merkezlerde mevki tut roustur, ve artık Vali dahi hükumet konağmda ikamet etmiyor. Acaba eski tzmir eyaletinde bir tek hükumet kouağına sığısan dairelerin işleri mi daha aıdı, şimdi adeta koca tzmir şehrine n • ğışamıyacak gibi çoğalan yeni teski lâtlanmızın hepsi kat'î ihtiyaçlara ce • Ismet Pasa ' Bugün Mecliste mühim beyanatta bulunacak Ankara 29 (Telefonla) Mecliste bugün masraf bütçeieri Hunal edilmif olduğundan yann varidat bütçesi müzakere ve ik • mal olunacaktır. Bütçenin heyeti umumrjresi reye konunca Basvekll tsmet Pasanın hükumetin faaliyeti hakkmda bir nutuk irat edeceği ve bu nutkunda memleketimizin d'ahilî ve haricî si • yaseti hakkmda mühim beyanat İ ta bulunacağı anlasılmaktadır. l Bethahane şayıaları tekzip Menkul servetlerden vergi ahnmıyacak Maliye Vekili Fuat Bey, ortaya ahlan bu leimane şayiaları esasından tekzip ediyor Maliye Ankara 29 (A. A.) Vekili Fuat Bey son vergi kanun lan ve alman malî tedbirler etra fında uyandınlan menfî ve zararlı sayialar hakkmda bir muhabirimize şu beyanatta bulunmustur: « Bütçenin Büyük Millet Meclisine takdiminden sonra Millî Müdafaamn takviyesi ve köylümüzün buğday mahsulünü korumak gibi vatanın yüksek hizmetleri için ihtiyarı zaruret kesbeden bazı masraflan karsılıyacak fevkalâde varidat membalan temini maksadile hazırlanmış olan kanun lâyihaları kâ • milen Meclisi âlice kabul edilmis ve varidata müteallik olarak başka bir tasavvur ve teklifimiz kalmamıştır. Bu lâyihalar, metmlerinden de anla^ıldığı üzere bazı istihlâk maddelerinden alınacak vergilere tütün ve müskiratla gümrük beyannamele • rine ilsak olunacak Müdafaa pullan n a ve tayyare resimlerine ve bundan altnacak vemgiye ve diğer bazı varidat kanunlarındaki tadillere taalluk etmektedir. Bu suretle elde edilecek olan varidat ihtiyacımıza kifayet edecek dereced«dir. Binaenaleyh, sermaye hareketini ihlâl etmemek ve sermayenin mkişafmi güçlestirmemek için dövizlerden ve birçok müterakki memleketlerde vergi mevzuu olan menkul kıymetlerden vergi alınma Şükrü Kaya B. mühim beyanatta bulundu riyasetinde öğleden evvel saat onda ve öğleden sonra saat on dörtte iki içtima aktetmistir. Hariciye bütçesi müzakere edilirken Çiftçi için... Dün, Mecliste, haricî siyasetimizden bahsedildi, masraf bütçesinin müzakeresi ikmal olundu Kredi kooperatifleri lâyiAnkara 29 (Telefonla) Büyük Millet Meclisi bugün Kâzım Pasanın hası Me:!'«e verildî Bugdayı koruma lâyihası tlk celsede bugdayı koruma kanun lâyihasmın bazı tadiller görmek için, dünkü celsede encümene iade edflen maddeleri müzakere edilmis, Adana meb'usu Damar Bey söz alarak bn ktr nunun dahi bugünkü îhtiyacı temine kâfi olmadığını, kanunun ugnyacagı müskülâta ve iktısadî bünyemizde yapacagı tahavvüle işaret ederek bu kanundan beklenilen varidabn diğer bir maddeden temmi, • meselâ kibrit gibidoğrn olacağnu söylemiştir. Encümen naroına sör alan tsmail Bey, tadil edilen bu maddeler üzerinde uzun uzadıya encümenin tetkikat yapbgıra, fehirlerde velevld kendi ih • tryaçlan için ögütülen bufdaylardan dahi vergi almmasınm muvafık olaca • gım, ajtsi takdirde kanundan beklenen faydanm hasıl olanuyacagı neticesme vardığmı söyliyerek lâyihanaı kabulü» nü istemiştir. Maliye Vekili Fuat Bey de kanunda köylünün ihtiyacı olan buğdayın vergiden muaf olmaması kastedildigini, köylünün yiyeceğinden maadasından vergi alınacagmı söyledi. Kanun lâyihası aynen kabul edildL Ankara '( Telefonla ) Çiftçi kredi koo peratifleri teşkiH lâyihası Mec lise verilmistir. Lâymanın esaslanna göre çiftçi, büyük çiftçi san'atini haiz bu lunanlar arala nnda gayrimahdut ve mütese' ail mes'uliyetli Zlraat Vekili ziraî kredi koo • Muhlis Bey (Mabadi altmct sahifede) Maliye Vekili Faat Bey «na dair olan lâyihalarm iktisabı kanuniyet etmesine lüzum ve mahal görülmemistir. Bütçe heyeti umu • miyesi hakkınd'a Meclis kürsüsünden vuku bulan beyanatım sırasında kayit ve işaret ettiğim veçhile son günlerde isae edilmis olan bazı bethahane rivayetlerin hiçbir mesnedi yoktur. Bunların her türlü asıl ve esastan âri ve nekadar leimane maksatlarla isae edilmis olduğtmu bü tün vatandaslanmın karşısında bu suretle bir kere daha tebarüz ettirmiş oluyorum.» KENDİ KENDİMİZİ TENKİT flariciye VekâUH vekili Şükrü Kaya Bey Bizde matbuatın mazhariyeti! Bereket versin muhterem Dahiliye Vekili Şükrü Kaya Beyefendi imdadı mıza yetişmia te biz de simdiye kadar •anki gayrimill! yollarda yiirüdüğuTnüz yolunda bir ithamdan kurtulmuşuz. Bir vakit Galatasaray lisesini mıllileştir • mek için oıadaki fransızca tedrisatı kaldırarak bu mektebi de tıpkı diğer liselerimiz haline koymak lâzrm geldiği iddiasmda bulunan kimeeler vardı. Şimdi de Sadri Maksudi Bey Matbuat Müdiriyeti teşkilât kanununa bir madde veya fıkra ilâve ettirerek Türk matbuatını Türk millıyeti mefhumuna daha ziyade intıbak etmeğe sevketmek teklifinde bulunmus. Allah razı olsun muhterem Vekil den, bizi bu ağır ithama karsı müda faa ettnis. Fakat bu müdafaamn veı diği hakla mı nedir o da bizi gene acı tatlı okşamaktan kendini alamamıştır. Bir iki havadisin kısa, «noksan ve na • kıs» verilmesinden çikâyet olunurken acaba gazete muhbiri denilen zaval hların gazetelerine bir haber tedarik edebilmek için çektikleri müşkülât düşünülüyor mu? Onlara doğnı haber veren hangi dairemiz var? Gazetecilerin vazifelerini hüsnü ifa etmediklerinden şikâyet edebilmek için matbuatı nevakit adamakıllı tenvir ettiğimizi »orabilir miyiz? Matbuata ehemmiyet ver'len bir diyarda matbuatın maddî ve manevî hayatma azçok krjrmet verilir. Devletin düne kadar aldığı rüsum ve tekâlif te inzrmam etmek suretile bizde bir tek gazetenin yalnız kâğıdı altmış paradan fazlaya mal oluyordu. Şimdi ycni konulan istihlâk resmile yalnız kâğıt için bu miktar mubalâğasız iki kuruşa va ıryor. Halbuki kâğıt gazete demek değil dir. O gazetede en hasis sey, ilk iptidaî maddeden ibarettir. Asıl gazete ondan sonra yazılacak, dizdlecek, ba«ılacak ve dağıülacakür. Bizde matbaalaT gazeteleri vasatî olarak üç kuruştan; yüz on paradan, hatta yüz paradan tevzi ediyorlar. Asıl gazeteyi yapmak için ortada kalan miskin farka dikkat ediyor musunuz? tşte aradaki 2030 paramn verimi dir ki derece derece bütun muharTİT leri, o nakıs ve noksan haber alan muhabircikleri, mürettipleri ve idareyi ödedikten sonra, AHah nasip ederse, üç dört yüz bin liralık bir sermayenin faydasını da temin edecektiı. Sanki buna imkân varmıs gibi bir taraftan gazetelere yük üstüne yük yükletiyor, diğer taraftan da niçin dürüst çalışmıyorlar diye onlan, vur abalıya, çala hücum haşhyonız. Şükrü Kaya Beyefendinin hürriyeti matbuat hakkmda verdiği teminata teşekkürler ederiz, ** D ger lây.halar Bundan aonra tstanbul Ünivertitesinin muvazenei umumiyeye almması, 19331934 senelerinde münhal mual limliklerde istihdam edilen muallim lere maaş verilmesi, açıkta kalan mü • derris ve muavinlerin orta tedrisatta kullanJabilmeleri, lnhisarlar Vekâle tinde kurulacak koruma sandığı teskili (Mabadi beşinei mıhifede) Lâstik ayakkaplar Ankara 29 (Telefonla) tstanbul meb'usu Hamdi Mustafa ve Hayrullah Beyler Meclise bir kanun teklifi yap miflardır. Sanayici meb'uslanmız bu tekliflerrnde Fırka Umumî Kâtibi Recep Be • yin dünkü Meclis içtimamda işaret ettiği veçhile millî sanayiimizden olan deri ve kundura sanayii ile palamut istüualâhm himaye etmek için bazı tekliflerde bulunmaktadnlar. İstanbulda son zamanlarda teessüs eden lâstik fabrikaları, deri ve kundura sanayiimizi hrrpalıyacak kadar inkisaf etmişlerdir. Binnetice bu sanayide kullanılan ve memleketimizde yetişmiyen ham kauçuk ithalâtı da bir hayli art • nnshr. Dün Mecliste kabul edilen lâyiha • larla kauçuğa da bir miktar vergi konmussa da konan bu miktar gayet az dir. Hamdi Mustafa ve Harullah Beyler bu lâyiha ile beher çift başına 100 kurus resim alınmasını teklif etmektedirler. Almacak bu 100 kurus ancak lâstik iskarpin, çarık, terlik ve müma silleri içindir. Köylüler için yapılan çank esasen otomobil lâstiklerinden yapılmakta olduğu için bu vergiye matrah teşkil etmemektedir. nııııııııııtiMiııııııı Meclise veriien bir kanun teklifinde çift başma 100 kuruş resim alınması istendi Hayat pahalılığı İstanbulda ihtikârla mücadele edecek mes'ul makam yok, bunu sür'atle ihdas etmek lâzımdır! Meclisteki bütçe müzakereleri esnasında söz alan hatiplerden bir çoğu hayat pahalılığı mevzuuna tentas etmisler, bununla mücadele lüzumunu ileri sürmüşlerdl. Hükumetin de, pahalılıkla mücadele husu • sunda tedbîrler almak üzere olduğu anlasılmaktadır. Bu pahalılığı izale yolunda tetkikat yapılırken, pusuda fırsat bekliyen ihtikârla da biaman bir mücadele açılması e hemmiyetle nazari dîkkate alı: caktrr. Bugünkü vaziyete nazaran, elde kanun mevcut olmakla bera • ber, takibi içîn mes'ul bir makam yoktur. thtikâr vak'alarında tetkikat yaparak ve Iktısat Vekâletinden izin alarak Müdd'eiumumiliği tahrik eden Ticaret müdürlüğü ise yarın dan sonra ilga edilmektedir. Alâkadarlar, bu hususta tedbirler alındıği sırada, ihtikârla mücadele (Mabadi altıncı sahifede) Teklif tahiplerî aanayiei meVnilar Hamdi Mustafa Bev Hayrullah Bey Hamdi ve Hayrullah Beyler bu tekliflerinde halkın zarurî ihtiyaçlannı da nazan dikkate alarak kışm kullarulan lâstik kaloş, çizme ve şosonlann bu resünden istisnasım teklif etmektedir • leı. Sanayici meb'uslar tekliflerinin es • babı mucibesinde lâstik ayakkapların hem gayrüktuadî, hem de gayrisıhhİ olduğunu ve memlekethnizin mühim sanayi şubesini teskü eden deri sana • yi<mizi günden güne mahva sürükle • diklerini ve bu vaziyet karşısmda âcil tedbirler almması Kizumunu kaydet mişlerdir. IIUIIIII Eczacıların dertleri lllimmilllllllllllllllllllllillllliilllllllMIIIIHIIIMIimilllllll INIIIIIlllllllinilllllllllllUIIIIIHIIIIIIIIMIIIIIIIIItllllMllinniMIIMIMIIIIIIIIIINII Dünkü kongrede, kazanç vergisinin nisbetsîzliginden ve ecza depolarından şikâyet edildi Maznunlar tahliye edildi Şumnu oteli cinayetinin yeni delilleri meydana çıkmcıya kadar serbest Sirkecide * * > ki Sumnu ote • linde cesedi bulunan Adapa zarlı Nuri Efendiyi öldürmek suçile yakala nan otelin eski müstecir lerinden Kırmacı Hüse yin oglu Ali ve Ali oğlu Hasan dün sabah Eminönü merkezinde, bu mesele hak • kındaki tahki katı idare e d*en Müddeiu mumi Başmua Tahlıj/e edtlen Httsevini tsmail Hak yin oğlu Ali ve Ali kı Beyin huzuoğlu Hasan runda muvacehe ve istiçvap edil mislerdir. Maznunlar cinayeti kat'î surette inkâr ederek: « Nuri Efendinin öldürüldü ğünden ve cesedinin otel bodrumura konulduğundin malumatımız yoktur.» demi«lerdir. Bunlar. oteli işlettikleri zaman kendilerini tanıyan bakkal Mu<tafa Ef'»T!d'ile mirvacehe edilmişlerdir. Mustafa Efendi, maznunların ikis'ni de teshis etmis., fakat cina • yetle alâkalanndan haberi olma dıpını söylemiştir. Bundan baska Şumnu oteli civarmdaki otelle^in müstecirlerrnin malumatına müracaat «dilmisse de kendilerinin, on sene evvel orada bulunmadıkları anlaşılmış ve evvelce bu otelleri isleten eşhasm celbedi • lerek taâkikahn derinleşiirilmesi kararlaştırılmıstır. Cesedin çıkanldıgı mahald'e kesif (Mabadi üçüncü aahifede) ıiMiıııiıiMMiııınımnıııtnMiHiıııi!iıınııııııiiMiııırııııııııııı:ıııırı.ıiıııırııııiiiıııımuınıuıııııiHinıuıııııııııınniHiıiHiıını YUNUS NADt (Mabadi ikinci uüıifedt) Eczacılartn dünkü hon grennde bulananlar Badehu ruznamede yazılı olan madTürk Eczacdar kulübü dün Beyoğlun deler üzerinde müzakerelere baslan da Galatasaray kulübünde ilk kongremış, «abık idare heyeti rfporu ve hesap sini aktetmistir. tçtimaa 53 aza iftirak raporu okunmus, heyeti umumiyece etmiftir. ' ? her 3d rapor tasdik olunmuştur. Müzakerelere baslanmadan evvel Bundan sonra, nizamnamede tadilât Reisicumhur Hazretlerile diğer büyükicra edilmiştir. Bn tadilâta göre, ev • lere tarân telgrafları çekilmesi karar al (Mabadi üçüncü lahifede)