29 Mayıs 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YUNUS NADİ BEY Cumhnriyet gazeteii Başmuharriri Ynnus Na> di Bey YEDİGÜN k«rilerine gazetecilik h«nralarını re mücadelelerini anlaovor. Bngfin 1 5 , 0 0 0 münevrer gibi giz de bir Yedigün âlınıt u m h u ri S6I16.' NO. 3 6 I 3 Telgraf ve mektup adrea!: Cnmhurlyet, Istanbul Post* fcutuau: fatanbnl.No. 248 Telefon: Başmuharrir 7e evi: 24290, Tahrir heyeti: 24298, Idare Bütün %>. Türkiye Sall 29 ahtumları ahvesini İçiyor îst Mısırçarçıa kapısı karşısında Meiımef Efendi ve matbaa kumlle Matbaacılık ve Neşriyat Şlrketl, 24299 Avrupa sahnesinde Yeniden yeniye Kaynaşmalar Ankara 28 mayıs (Basmuharririmizden) ilâhlan azaltma i*i her istikamette ufuklann arka tarafm • dan cankulağına akseder gibi duyulan derin uğultular içinde »ilrnıpiy ve adeta kaybolmu* denilecek bir vaziyete düstü. Avrupanın sulhunu azçok bir istikrara mazhar etmek hususunda müessir rol oynıyabüecek olan tngil tere emniyet namına dahi silâhlan a • zaltmamn kontrolu hesabma esaslı taahhütler almaktan çekindiği için uzak veya yakın bir istikbalde zuhurn ih timali daha ziyade çoğalmış olan çarpısma tehlikeleri her milleti yeni dii • füncelere ve yeni tedbirlere tevkebnif buhmmaktadır. Basta binnefis tngil • tere hava kuvvetlerini en yüksek bir mertebeye çıkarmak için karannı al mts ve hatta bazırlıklanna da el atmif görünüyor. tngilterenin Avrupa karesinde fazla taahhüt almaman kendi hesabtna baddizahnda tenkit olunacak bir ha • reket tarzı teşkil edemiyeceğine şüphe yoktur. Ba büyük devletin sulhu mu • bafaza etmekte binnefis kendisinio de menfaattar olduğuna süphe yoksa da Avrupa aulhunu icabında tahakkuk edebilecek bir harp ihtimalini de sim • diden göze aimak suretile muhafazaya karar vermek tngütere için kendi he sabma lüzumundan fazla bir taahhüt olarak telâkki edilmek sıkkı galip gelmistir. O halde herkes kendi basının çaresine bakacak demektir. Avrupada milletlerin idaresi mes'uliyetini deruhde eden hükumetler tarihin nadir kaydettiği çok ciddî devirlerden birini ya•ıyorlar. Yeni vaziyet yeni hareketleri ve yeni kaynasmalan icap etmistir.. Bu meyanda en mühim hâdiselerden biri olarak Sosyalist Savyetler Rusyasının J h i c . daha atmak suretile Avrana sahnesinin ta orta yerinde mevki aldığmı gÖrüyoruz. Sosyalist Savyetler Rusyan Londra tktısat konferansı esnalarmda bir sıra ademi tecavüz misaklan aktetmek suretile Avrupa i» lerine yakın ve hassas bir alâka gös • termisti. Ondan sonra Şinıalî Amerika Birleşik cumhuriyetlerile Rus Savyetleri Ittihadı arasında siyasî münasebet • lerin iadesine şahit olmustuk. Daha ziyade Uzaksark işlerile alâkadar olan bu anlaşmadan sonra da şimdi Rusyayı Avrupa karesi islerine kanşmış gö rüyoruz. Nerede ise Rusyanm Milletler Cemiyetine gireceğinden bahsolunuyor. Fransa ile Rusya arasmdaki yakmlık bareketleri kimsenin gözünden kaçamıyacak kadar asikârdır, meydandadır. Olup biten isler Avrupadaki kay • nasmaların yeni yeni sıklet merkezleri teşkil etmek gayretlerile dalgalandığım gösteriyor. Fransız Hariciye Naz:n M. Bartu Lehistana ve Çekoslovakyaya yaptığı seyahatleri hakkmda meclise izahat verirken Rusya ile Polon • ya arasında daha ziyade yakınlık hu • sule getirmeğe muvaffakiyetle çalıs mıs olduğundan bahs ve Fransa Lehistan itbfakının da eski kuvvetile aynen mevcut ve payidar ohnakta de vam ettiğini teyit eylemistir. Avusturyanm istiklâli Fransa nazannda esash bir «yaset sarh olmak mahiyet ve kuvvetmi muhfaza ediyor. Küçük ltflâf bir Bulgar • Yugoslav anlasmasile daha ziyade takviye edilecek gibi görünü • yor. Balkan misakı da öbürtarafta tabîf kendi varlığmı muhafaza ve Bulgaristanm da isnrakile daha ziyade kuvvet kazanmağı beklemektedir. Bir Rus • Fransız anlasmasınm se • bepleri düsünülürken Uzaşarktaki Japon tehlikesinin Avrupa ile ihtilâb ihtimalini hahrlamamak mümkün ol maz. Rusya sayet birgün Şarkta bir muharebeye girismek ıztırannda ka Ima garpte ve garp hudutlanndayandan vurulmak tehlikesini bertaraf etmek ihtiyadle karsuasmıs demek olur. Bu tehüke Almanyadan gelebi • lirdi, ve Rus topraklarma miitevecc*fc bir Alman taarruzu yanında Polonyanm da harel:etsiz kalmıyacağı farzo • lunmuş olabilir. Italya Uzaksarktaki Italyan menfaatleri noktasuıdan Rusya ile siyaset birliği etmek mecburiyetini hissetmekten hâli değildîr. Vaşingtondan dönerken Romaya uğrıyan M. Litvinofla M. Musolini arasında tahsisen bu vaziyetin mütalea edilmis olduğuna ait tahminîerde pek hata olmamak gerektir. A Meclis, Millî Müdafaayı koruma lâyihalarını kabuletti Dün Adlîye, Dahiliye, İnhisarlar ve Tapu bütçelerîle buğdayı koruma lâyihası da müzakere ve kabul olundu Cenevrede dünkü içtima Konferansın akıbeti bu hafta içinde belli olacak Divan heyetinin içtimaında konferans reisi Mr. Henderson mühim bir nutuk söyledi Hariciye Vekilimiz de Cenevreye gitti Silâhlan bırakma konferansmın divan heyeti dün öğleden sonra toplanmışbr. Daha evvel bu içtimaa istirak etmek üzere gelen muhtelif memleketlerin hariciye nazrrlan arasinda temaslar yapıltniştır. Di • van heyetinde konferans reisi Mister Henderson evvelce hazırlamış olduğu ntrtku okumusrur. Mister Henderson muayyeo bir teklifte bulunmamıs ise de konferansın iflâsmdan tevellüt edecek tehlikelerin pek vahhn olacağım ehemmiyetle kaydetmiştir. Recep Bey hfeclisin dünkö içtimaında s'oz göyliyen hatiplerden Strrt Bey (Yozgat) Halil Bey (izmir) Sum Bey (tzmit) mail Bey kanunun istihdaf ettiği gayeyi ve lâyibanin esasnu anlath. Halil Bey (Izmir) Memleketi mizde müstehliklerin yüzde yetmisi • ni çiFtçiler teşkil ettiği için yeni vergilerden bunlann da mütee&sir olacağım, bununla beraber Müdafaai Milliye vergilerine aleyhtar olmadlgmı söyledi, çiftçileri buhran dolayısile diistükleri muvazenesizlikten kurtarmak lâzım oldugımu, binaenaleyb buğdaydan ahnacak paralan yalnız buğdayı değil, fiatleri düşen bütün ziraat maddelerim korumağa hasredilmesini, ağn&m ve diğer ziraî vergilerden bu vergiden i*tifade olunacak nisbette tenzilât yapılma«roı istedi. Haa Menmet Bey bu vergiden 13 milvon lira varidat tahmin etti(Mabadi üçüncu sahîfede) Ankara 28 (Telefonla) ' Meclis saat onda Esat Beym riyasetınde toplandı. Devlet DemiryoUan memurlarının tekaüt sandığı lâyi • hasının müzakeresine baslanarak Iâyiha kabul edildi. Bağdayı koruma lâyihan Bundan sonra buğdayı koruma lâyihası müzakere edil<ft. Halil Bey (Izmir) enoümenden izahat istedi. Enctimen namına ts • Divan bugün toplanacak, kon ferans umumî kotnUyonunun mü zakere edeceği mevzulan ve tarzı müzakereyi taym edecekth*. Silâhlan bırakma konferansı bu defa çok derin bir ümitsizlik havası içinde toplanıyor. Adeta konferanam tedfin merasimi yapdmaktadır. Hiçbhr devlet konferansı kurtara cak mahiyette yeni brr teklif yapacak vaziyette değildir. lngilterenin malum plâni konferansın bundan evvelki rçtimaında bütün devletler tarafmdan esas itibarile kabul edilmisti. tngiltere bilâ Cei0vrede toplanan hariciy* nattrlartndan bazuan: (Yukanda toîdan itfbartnY TevfVç Rüftü Bey, M. Titulesko {Romanya), M. revtiç (Yugoslavya), M. MakMmos (Yunanlstan), M. Benes (Çekoslovakya), Sir Con Simon (/nfrfitere), M. Bartu (Fransa) hare Fransa fle Almanyanm arasim bulmak için bu plânı tadil et • (Mabadi beşinci aahifede) On senelik cinayetin iaUJeri yakalandı Suçîulardan biri, şerikinin maktul Nuri Ef. yi döverek öldürdügünü, cesedini bodruma attığını söylüyor Sirkecide eski Şummı otelmin bodrumunda cesedi bulunan Adapazariı Nuri Efendinin, on sene evvd bu otelin «San Şaban» admı tasıdığı zamanki müstecirleri tarafmdan öldürüldüğünün anlasıldığmı yazmısbk. Pendikte elduklan fakat takibat başlayınca kaçtıklan anlaşüan katillerden ktrmacı Hüseyin oğlu Ali ve Ali oğlu Hasanın yakalanması için Müddeiumumılikçe telgrafla emredilmis olduğun dan dün sabah yapılan sıkı araşbrma lar neticesinde bunlardan Ali oğlu Hasan Yalovanjn Kadı kariyesinde d e geçirilmistir. Jandarmalar Ali oğlu Hasanı dün sehrimize getirerek emniyet mudürlüğüne tesUm etmislerdir. Tahkikab idare eden Müddeiumumî basmuavini tsmail Hakkı Bey, derha.' bu suçluyu Eminönü polis mer kezinde isticvap etmiftir. Marnun, 4 2 yaclannda ve çok m3tcheyyiç bir haldedir. tsticvabı bes saat kadar süren Ali oğlu Hasan, bida yette cürmünü inkâr etmistir. Bunun üzerine, Eminönü merkezinin on sene evvelki memurlan çağınlarak katil ile muvaceheleri yapılımştır. Mazmm, hakkmda tvvelce tahkikat yapan memurlarla karsdaşmca heyecanmdan keke • lemeğe baslamıs ve nihayet şunlan söylemistir: c Cinayeti yapan San Şaban otelini benimle beraber tutan Kırmaa o ğullanndan Hüseyin oğlu Alidir. Ali, o zaman Nuri Efendiyi, otel müsterilerinden birinin parasmı asurdığı için döğdüğünü, bu dayak tesirile öldüğüm'en cesedini bodruma attığını bana söylemifii. Benim bildıgim bundan ıbaret tirL. O vakit korktuğum için cinayeti vusturya istiklâlinin mahfuziyeti hu susımda da ttalya Fransa ile beraberdir. Bununla berabet İtalyanın Almanya ıie de hüsnü münasebat muhafaza sma çahsmakta devam ettiği kimse için str değildir. Görünüste kimse harp istemiyor. Bunu bir hakikat diye telâkki edebi • liriz. Fakat sulhun silâhsızlanma yolile muhafazasuıa imkân buhmamamıstnr. Her millet yalnız silâhlanmağa değil, silâhlı milletlerden kuvvetli manzu t meler husule getirmeğe de bakıyor. Demek ki sulhun ancak sflâhla muhafaza olunabileceğine ait eski kaide bir daha Hayat pahalılığı ile mücadele İkhsat ve Dahiliye Vekâletleri faaliyete geçiyorlar Ankara 28 (Telefonla) Mec • Ilste bugün butçe müzakeresi mu nasebetiie söz alan hatiplerm bir • çoğu bühassa memleketteki hayat pahalılığı mevzuuna temas etmişler, ve bununla mücadele lüzumunu i • leri sürmüslerdir. Hükumetfn de hayat pahalılığı ile mücadele mak • sadile tetkikat yapacağı ve bu hu aasta yakrada faaUyete geçeceği tahmm olunmaktadır. Bu metele ile tkhsat ve Dahiliye Vekâletlerinîn meşgul olmalan beklenmekte, bu bahiste belediyelere de mühim vazifeler terettüp ettiği aniasılmaktadır. Dahiliye Vekfli Şükrü Kaya Bey bugânkS Meclis ictimamda hayat pahalılığma temas ederek son za • manlarda açılan pazarlann fayda • lanndan bahsetmis, bunlann memleketin her tarafma tesmili lüzumuna işaret eylemistir. Yeni Hariciye Nazırı «Misaka karşı vaziyetimiz aynıdır, Balkan devletlerile umumî bir ademi tecavüz misakı aktinç taraftarız» diyor Bulgaristanın Ankara sefiri değişiyor mu? Sofya 27 (Hususî muhabirfaniz • den) Yeni Hariciye Nazırı Gospocfin Batalof dün ecnebi matbuat mümessillerini Hariciye Nezaretinin büyük merasim salonunda kabul etti. Nazır, matbuat müdiirü ecnebi gazetecileri birer birer kendisine takdim ettikten sonra şıu beyanatta bulundu: Buîgaristan büyi'k devletler ve bahusus komşularile, istHılâline halel vermemek sartile, dostça yasamak istemektedir. Bulgar haricî siyasetinin esası her yerde her ne pahasına olursa olsun sulhu ara maktu*. Yeni hükumet çizdiği bu yoldan yürüyerek daha teessüs ettiğinm haftasinda Yugoslavya ile bir ticaret ve baytarlık muahede si imza etti. Bu hayırh bir başlangıçtır. Bu başlangıç Bulgaristanla Yugoslavya arasında mevcut diğer Misak ve Buîgaristan ^ On sene evrelkl cinayetin tahükâtını idare eden Müddelumuml başmuavini lamtâl Hakkı Bey •aklamıshm. Cinayet mahkemesinde de inkâr etmısbk. Çünkü ceset bulu • namamısh. Biz, oteli bir sene kadar islettikten sonra bodrumdaki cesedin verdiği vicdan azabı yüzünden otel işini bcrakfak. Zaten zarar ediyorduk. Or • taklaı jnızdan evvelâ Ali Pasa oğuUarınd?n Hasan bizden aynlarak memleketîne gitti. Sonra öldüğünü haber ald'k. Ben ve Kırmacı oğlu Ali Pendiğe giderek bir müddet ziraatle uğrastık. Arasıra Adapazan civanna da ticaret için gidiyorduk. Nihayet Yalovada aileleFÜnizm bulunduğu Kadı kariyesine çekildik ve simdiye kadar çiftçilikle (Mabadi beşinci sahifede) ııııııınııniMiıııııııııııııırmıııtııııııııııııınııııııııııııııııııııiiiııııııınıı Hükumeti tarafmdan başka bir vazifeye tayin olunacağı haber verilen Balgar sefiri M. Antonof ihtilâflı meselelerin hallinde bize çok yardım edecektir. Yunanistanla aramızda mevcut ihtilâflı meselelerin halli için geçen sene teşrinisanide bir muhtelit ko(Mabadi dörduncü sahifede) IzmirKasaba ve temdidi Maznunlardan bir kısmı hatları satın almdı dün Izmitte müdafaAdliye yangını alarını yaptılar İmzalanan mukavelename ile 710 kilometroluk yol alıyor, senede 600 bin lira vermekten kurtuluyor Ankara 28 (Telefonla) lrmir Kasaba ve temdidi hatlannm devletçe satın alınma mukavelesi imza landı. Mukave lenin baflıca esasları ve tara feyne ait olan vecibeleri şun lardir: Şirket muharrik ve mütehar rik edevatın ve işletme iç.n bff îxmir Bartdırma tün malzeme Izmir Kasaba ve leri, mahrukat ve saire bütün eşya ve gayrimenkul mıllan ve ve tztnir Afyon hatlarınt ihtiva eden temdidi demiryoücrını gösterir harita I üçüncü şahsa ait olan keza gayri • | (Mabadi dörduncü sahifede) teeyyüt ediyor. Avrupada bulunan Hariciye Veki • L'mizin Paristeki mühim temaslanndan memnuniyetle haberdar bulunuyoruz. Tevfik Rüsü Eey bc sahrlar okunurken Cenevrede bulunacak ve oradaki te • maslannı bitirdikten sonra memlekete dönecektir. Hükumetimiz dünya ahvalinin geçirmekte olduğu safhalan ya kmdan takip ediyor. Biz yüksek Türk menfaatlerini de tazammun edecek bir sulhun muhafazası tarafmdayız. Onun için ve yalnız bu maksatla kuvvetli bulunmağa bühassa itina etmekteyiz. YUNUS NADİ Yangın davanmn mçlulart bir arada lzmit 28 (Telefonla) Adliye yangmı davasına bugün mustur. Mahkeme Nail Beym riyasetmde toplanmifta. Salon ve koridorlar samilerle dolu idL Müddeiumumî bir buçuk saat süren (Mabadi dörduncü sahifede) devam olun •
