25 Nisan 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Altmış sene evvel bugün (25,4, 1874) radyonun babası olan Gugli elmo Marconi (Markoni) İtalya- nin Bolonya şehri civarındaki Grif- fone ismindeki küçük kasabada doğmuştur. Temevvücatı havaiye le yer yüzünde ilk nazariye ve inti rının Almanyanın Haydenberg şehrinde 1889 senesinde toplanan talüyat keşifleri kongresinde orta- Ya atan Heinrich Hertz her halde düşünmemiştir ki kendisinin keş- İsttiği fokat tatbikte hiç muvaffak olamadığı bu fenni tekâmül ettire- ek olan adam 1889 senesinde he- müz 14 yaşında bulunan bir Gi Socuğu idi, Marconinin babası İ- talyan, ana şük Marconi ilk tahsilini genç yaş- ta bitirip 20 yaşına girmeden Bo- onya Üniversitesinin fizik ve kim- ya kısmında tahsil etmeğe başla” Miş ve buhar makinelerinde ihti- pe sahibi olmak istemişti. Fakat izik © muallimi ve bilâhare âyan meclisi arasından © olan Profesör uzusto Righinin tatlı tatlı Hein- rıch Hertz'in temevvücatı havaiye bu gi yelerinden bahsetmesi genci w ve merak etmeğe sevketmiş- lena coni artık buhar makine- rinden ziyade zihnini telsizi bul- ağa hasetmiştir. Gece gündüz uykusuz kala- iş muvaffak olmak için 18ap ETAP durmuştur. Nihayet e Senesinde tatili geçirmek için asın lanya © civarınd. onteeciodaki tecrübelerine eline giderek evam etmiştir. Re- : serilmiş anten vazifesi çif kır plaka işte marconinin Şuliikte ve hatta yeryüzünde kü sid gebsiz mürsilelerinin i ve ii Bununla Marconi radyonun temi Pyanm bütün o muhaberatını Çünki en temel taşı atmış oluyor. dağ ü çiftliğin diğer bir kısmın- fini perriyatı alabilmiştir. Bu keş- in, söylediğinde kimse ini Btememiştir. ni bi muvaffakıyeti üzerine tel Dir patenta alan genç Marconi emen İngiltereye giderek İngiliz p8raf işleri mü Sir William rees'e keşfi hakkında izahat ver en Çünkü buna benzer bir #ey-,| ver bulmağa çalışan o zaman Sir William Prees'ten başka kimse yok tu. Şimdi bu işi ilerletmek için bir müddet İngilterede tecrübelere de- vam edilmiştir. 1897 senesi mayr- Trekilz AŞ OYA TE Glen neşeli maşriyat. Milânodaki ekalâ oye- dam maklen Massemet'nin eserlerinden 'ERTHER,, operas. BÜKRES 6m a neşriyat. 11,45; Dini musiki, 12: yo Srkentrası, 13: Plâk. 1345: Radyo or- 17 Köylü neşriyatı, 18: J, Merko (hafif musiki,) 19: Haberler. 19,16: Orkastranım devamı. 20: Radyoda Üniv #20 Pile SE 22: Radyoda Ul bir . vafıni Borlinden Mo3Ko VA na m Sahan Mark (Plâk 3 1S: Ma vak neşriyatı. 10, Öğle “kestir kanseri, Sira “eml 20: Haberler. 2005: Plâk. romu. 2030: Yeni senlanik manik (ŞEN orkestrası.) 2: Viz enli fi hil Esi iklen komser. k şi BRESLAU,Sİ ik tag kaybeden asker, 23: Son haberler, 507 m. 2006: Saat ayarı vesaire, | van Zathurrece | Senli föimler- | ve operet parçalarından | gir fadyo popürin. 72,15: Akşam | indo muzika, orkestra NI 1828 G SVUSTERHAUSEN 1571 m: 18.50: Mi erer Fröklieh takımı hafif mesiki. be. 120: Hafif musikinin de örme por, 21: Çift | weeli neşriyat. 23: Mühür Hani Bang 42048: Denizcilik haberleri, 24; da Irlandalıdır. Kü- | GUGLİELMO MARCONİ sında Marconinin mürsilesi 3 kilo- metrelik bir mesafeden işitilebili- yordu. Muvaffakıyetli bir tecrübe Britol Kanalı ile Lavernok köprü- sü arasmda olmuştu. İki ay sonra da neşriyatın Laver- nok köprüsü ile Brean Davn ara- Markoni babasının çiftliğinde icat ettiği ilk telsiz mürsilesi başında metrelik bir yerden lebilmiştir. Ayni senede ilk o- larak İtalyan bahriyesinden telsiz mürsilesinin inşasına Marconi me- mur edilmişti ve denizde 14 millik mesafelerden muhaberat yapılabi- ! liyordu. 1899 senesinde mumaileyh cenubi İngilterede ilk South Fo- | regh fenerine kurduğu bir mürsii ile yaptığı neşriyatı Fransanm Vi mereux köyüne yerleştirdiği hize ile almıştır. Mesafe 50 plüklre. 1850: 20,30 Yaylı karları na 2 URG EM, elik yepriyatı. balk hikâyeleri ve alar. 18, Sürleri 20203 Kontra TL m nakil. 21,48: Mösnhabe, - SKOVA, ikm, © unda © her 3) iyat, 20: Haberler. Mandolin orüsatrası (Bra- 1: “O, Pragaa,, isim Müsahabe. 22: Dveraki enedevriyesi münasebetile eser. Zir Müsahabe, 33, 20,20; dan maki) 21 2, A8; BR GE RESL ; Konfer AU, 36 m. 140: Neşeli yasziki, 20440: Avuatı yi. #nusiki, 20,40: Avusturya (kon i ee Dn 31, ; > kına haberli işi 22.15; Simi meç 230 Haberler. Man ir maya a amele yakı 24451 Banda ink a mele meş YANA, S07 m » Pik konderi; 1920: Hatanın üzen ders, KONIGSVUSTERMAUSEN, 1574 m. 20: Plâk. konseri, 21; “Müncner Ge elmorde,, ez mai Nisan Pazörlesi NsuL 1845: Frananten ders, sserlerinden Tal, MİLLİYET ÇARŞAMBA 2: Marköninin 1901 ve 1902 senesinde imal ettiği telsiz öletlerinden bir tanesi... metre idi. Bu tecrübelerile Marco- ni keşfinin ne kadar emin olduğu nu ispat ediyordu. Marconi bunlar: pa arasında bir muhabere temine muvaffak olmaktı. Bu büyük adam geceyi gündüze katarak 12 Künunuevvel 1901 se- nesinin Neufundlanddan 2000 mil mesafede ve emrindeki harp gemi- sile Avrupadan ahzetmiştir. Bu muhaberat Marconiyi asrın en meş hur adamı olmasına vesile olmuş- tur. Bundan sonra Marconiye dünya: | nın en yüksek şeref nişanları veril- miştir. Hattâ 1929 senesinde Italya Kralı Marconiye bir asalet ünvanı da bahşetmiştiz. Marconi şimdi İ- talyan âyan o meclisinde azadır. Fakat 60 yaşında olduğu halde rad yo ve telsizlerin o inkişafına çalış- maktadır. İşte bir adamın ömrü de insaniyete böyle büyük bir hizmet yapmayla geçiyor. Marconiye geçenlerce sormuşlar Talebe iken tecrübelerinizde kul. | landığınız malzemeyi almak için | bu işte muvaffak olacağınızı ümit | etmiyen ebeveyniniz nasıl kabul ediyordu? Radyonun mucidi: — uğurda benden hiç bir masraf gememiştir. Sonrada hükümeti- 5 NISAN 1934 Fevzi Beye: Aletlerin pahalı oluşu teessüf e- dilecek bir haldir. İki hafta evvel- ki yazımızda aletlerin pahalı ol- masının esbabını yazmıştık. Yazı- mızda aletlerin pahalı olmasının sebeplerini izah etmiştik. Görülü- yor ki bunların pahalılaşmasının en çok gümrüğün © yüksek olması sebeptir. Bunun için radyo şirket nin alet getirmesile fiyatça pek bü- yük bir fark olmıyacaktır. Yalnız size ilk fırsatta şirketin bu husus- ta nazarı dikkatani celp edeceğimi zi vadederiz. .. . Osman Beye: Bahsettiğiniz alet biribirinden ayrılmak imkânı olan, yani yekdi. ğerile 9 kilohertzlik normal bir me: safede bulunan İstasyonları karış- tırmak ihtimali yoktur ve nitekim Avrupanın dü zayıf merkezlerinin alıp ayırdığından da bahsediyor- sunuz. Son haftalarda İstanbulda bir 1- lığın peyda olması, kuvvetli yük- sek dalgalı Paris merkezinin 1650 metrede çalışmasından mütevel. | littir. Aramızda ancak 2 kilohertz gibi yakın bir mesafe olduğuna gö- re kuvvetli merkezin bizi taciz e- deceği pek tabiidir. Bunu daha iyi farkketmeniz için bir tavsiyede si ze bulunalım: İstanbul neşriyatını en sona ka- | dar dinleyiniz. Marş bitip İstanbul neşriyatı tamamile bitirince a rı biç bozmadan karışınızda mü- kemmel olarak Partisi hazır bula. caksımız. Islık sadasının başka bir şeyden ileri gelmesi kabil değildir. ——————., yük bir yardım olmuştur, cevabtnr vermiştir. En son'olarak Marconi 1924 se- nesinde kısa dalgalı radyolar ile en uzak mesafelerin o kat'ine de mu- vaffak'olmüş ve bütün İngiliz, Ho- lânda ve Fransanın müstemleke. lerile neşriyat yapabilmesini temin etmiştir. İngilteredeki merkezlerin kâffesi Marconi müessesesi tarafın dan imal olunmuştur. 1 Mayıs Salı VARŞOVA, IS m. 1938: Birdalanbepg' meinökisi plâklar. 150: “Mesafferiyet Pal Abra asr, 197 Muhtelif haberler, 19, 15? Orkestranın devamı, 30: Radyo Üniversi te. 20,20; Plâk. 2045, Konferans. 1. Sü musiki kanseri. (F. Fridlin : Franamca dara; 19530: Lia Tet 9: Eramamcn dara: 1920: Lia Tork tamami Rayh meşriyatımı nakil. den iberettir, MOSK 830: E OVA Ilim. bi güler meyra İd: Konser, ve marşlar.) 16: Çocuk neşri. li. v0 z Beşriyatın İranarzcası. Turgut MİTHAT Gülmen tarafndan 21, Haberler: 2i: Kah: Düe - Ziter konseri, 22,45 vaha | meden maklen hafif musiki. BUDAPEŞTE,S50 i idaresi orkestrası ları. Zi,M Garaldynin “aşk,, isim ramofon plâkları 2, fakatile,) 201 rı, 24: Kari Eb Filharmonik kon- har har dan şarkılar, ZâJö: “MOSKOVA, TAM. 20; Operct musikisi. — Zi: Masiki ve sörlü maşriyat, 22: “Çekoslovak lisanile meşriyat, riyat, BRESLAU,3IS 20: Hafif akşam musikisi. 21: Günün kisa haberleri. 7110: Bizim © enar havramız, ün“ vanlı konferans, 21,30; Eski ve yeni halk yar“ kılar, 22301 Keman könseri. 2310: Son ha . 23,30: Tekmik radye, Zi Dame müsiki- VİYANA, BOT m. ): Ayvapuryalı bestekârlarım eserlerin. konser. 19: Ameliyattan korkmak, srhhat ve insaniyeta düşmanlıktır... isimli konferans. 20. Müsahahe, — Aktünlite, 20,30: Dans ve eli parçalar. 21.20: Müsahaba 21,305 Ne- şeli parçalar ve dans musikisi, 23: Sen haber ynj neşriyak, PRAG Am 2940: Duvarkin eserlerinden bir opera temi- Çift piyano ile yeni Çek dans par. Suları. 2145! Ecnebi Hennlie haberler. “© BRESLAU,3i6m, 19,15: Maysx 1913 20: Milli 2 Mayıs Çarşamba VARŞOVA, m. 18 Oda musikisi konseri. 15,50; Müsahabe a Kim 19,50: Muhtelif Senfonik orkestra tarafından 215 23 364 m 13: Borsa. — Plâk. — Haberler, — Plâk 18: Radyo orkestrası. 10: Haberler ve yelgmrrriyat. 1918 Orkestra İye Üniversitesi, 20,20: Plâk. 20,45: Athens dan pirana konseri, 21.30: Konferamı, 21/45: rana, Zi Mine Könle- tarafın. ler. 2318: Esnarantaca haherler, 2325: Pam» bof kahvesinden dan smusikisi, KONİGSVUST .RHAUSEN, 1971 mis 1925: Neşeli meşriyat, 20400: Dera, 2il0: Rak seşriyatı, 21,00. Hafif meaaiki Komepri 32: Karışık neşriyat, 23: Mahteli ir. 2320; Tekeik neşriyat 23/48! Denir haberleri 24: Clsu salonundan makil, 2,15: Clou'dan mak. is devam (4 de kadar.) 3 Mayıs Perşembe BOUKREŞ, İöl m. Pisk, — Haberler. — Pil. operasında vw ilecek apar: BUDAPEŞTE, 550 m, e Zirai neşriyat. 18,30: Vilak sizan musikisi. 19,157 Amele saati, 19,45: Polydor ve Brums- viek gramofon plâkları. 20, 15: Ecnebilere bir ından naki naklen Verdi” H 18,30: Tarihi ara. riliyer, 18405: Gençlik peşriyatı. 1 ba, 20: Mİlli halk şarkılarıle dansı parçaları Zi dpmene sakal eml biz temeli ZAlüe ypara bombaları, izimli mengleg 220: veli neşriyat, 264 Halil mesih," 1p8: Ge Se sikle ; alar, 21,181 Münüten maki Saerlrilen mürekkep konser. Bö. Stoka: Jen naklen; Beynelmilel Avrupa konseri. riya Bolşevikler, ünvanlı kon! Ni bir ilkbahar musikili berler, 2115. Hans mürekkep konser (Münihten | aklen, 2225: Amele neşriyatı, 23,20: Sen haberler, Zi/5: Viyana programında ıslahat Viyana programında değişiklik- ler yapılacaktır. Programda büyük bir fark olmamakla beraber şekil değişiklikleri nazarı dikkati celp edecek kadar fazla olacaktır. Ak- şam üzerleri hafta günlerinde 15 şer dakika güne ait aktüaliteye da- ir veşriyat & yapılacaktrı. Bundan maada haftada bir güne mahsus ol- mak üzere 50 dakikalık aktünlite verilecektir, Bundan maada gündüzleri vuku a gelecek hidisat plâklara çekilip hatiplerin ağzından çıktığı gibi ve kendi seslerile akşamları rady: neşredi'ecektir. Güne gibi programın neşeli ve musik; kısfında da noksanlık olmıyacak tır. Her akşam İstanbul © vakti saat 20 de neşeli konserler ve sen- fonik radyo takımı tarafından ha- fif ve neşeli musiki bazan da as- keri bandolar ile konserler neşre- dilecektir. Mizahi ( neşriyat ta ihmal edil memiştir. Haftanın muhtelif günle rinde akşam üzerleri neşriyata tesadüf edilecektir. Çarşanba ve cumartesi akşam- ları gece programlarının muntaza- man dans musikisi neşredilecek- tir, Cumartesi ile pazar programları dinleyicileri fazlasile neşelendire- cek ayrıca umumiyeye göre zengi bir program tanzim ( olunacaktı Bu iki günün geççe saatlerinde bil hassa halkın çok hoşlandığı radyo popürileri, operet, musiki, operet- lerden mürekkep seri porçalar, ne- şeli skeçler, popüler temsiller ve daha bir çok bunlara benzer ne riyat yapılacaktır, Halkın hoşuna gidecek mizahi neşriyat mümkün olduğu kadar faz lalaşıyor. Mühim bir nakil Viyana radyosu her tarafta me- rak uyandırıcı bir reportaj O(na- kil) yapmak üzeredir. Nakil Viya- | nanın en tanınmış ve eğlence yeri on Praterden olacaktır. Viyanaya gidip te Pratersi görmiyen bir sey- yah tasavvur edilemez. Nakil de bu güzel mahalli görmiyenlerin zü önünde canlandırılarak anlatıl caktır, Bir müddet sonra da Tuna sahillerinden diğer nakillerin yapıl ması kararlaştırılmıştır. MOSKOVA, 1714 m 19,30; Masslkili meşriyat 21: Musiki ve mi sah. 72: Çar Rusrammda harici siyaset, üne vanir Almanca konferan. 2105: Ayni Mepri yatın İramsszcass, ERA 20,05: Plâk. — Haberler. 20,20; Aşk çi ekleri. 20,35: Piyano hefakatile * tapınak Zi: Şellizne konser salonundan saklan Fikarmn. nik takımı tarafından o konser. — Haberler, 23,167 Şrammel mensikini. RESLAU, IS m. Günün isa — haberleri 21,15 “Mötüm deri Mayıs getirir,, isimli neşeli konser, 731 Son haberler. 23,5: Koro konseri, 2330; Gece musikisi, (plâk ile) “ VIYANA,SOT Mm. 18,30; Siley Ulanowsky tarafından 19; Mehtelif bal 1S Haftanin içmeli, 204081 Askeri kez 22; Senfonik kenser. sinde ) 23/15: Son haberler, 23/30: Plâk kom GONIGSVUSTERHAUSEN, 1571 lkbahaha doğru , (konser), 20440: Avam turya hakkında konferans, Zi: Müsahabe, 21, 15; “Heyr yeniliği Mayıs doğurur seli bir ilkbahar skeçi. 73: Haberle, yemli 2180: Amerikadan plâka alman bnberleri meşir. 245 Hzmburgtan aklen: Hafif musiki, 4 Mayıs Cuma VARŞOVA, MI 830. Komlerans. 18,50: pi verilecek beynelmilel Av vupa il, 22,30: Filkarmonik tas kım tarafından konser, 2340: Oara kahvesin 24: Müsahabe, 24051 Dans musikisinin devamı RE $ 3ötim. e yaplaberler, — Plük lede © orkestra, Hb: aHberler, 18,16: ye b p7 201 Radyoda U- Ke Heveç (Stokholm dı 18: Radyo orkesirnsının devamı. nirersite. 20,20: Plik, 2045: Atene salonundan ik he Senfonik konserin devama BUDAPEŞTE SOM .. 18; Hayvanat bahçesinden nakil, 1930: Mü- rannisi Tibor Viter ta li konser. 20.38: Spor haber dan maki Zİ0: Stok” ilel Avrupa konseri amofon plâkları. MOSKOVA, IMA. 21: Mesiki ve sözlü neşriyat, 22: ner lisesi “Çar hükimleri önünde 24 Almanca 20: Haberler. 20.20 bahisleri. 21,25: naklen be ynelmileli Dans Ruvça meyriyet. ba vü bağlar yetişinee,, isimli meye bir skeç. 21: Krm ha itnerin eserlerinden na rel BRESLA 20: “Tunada kısa mizahi | Romanya ilerliyor Romanyada radyo bir zamanlar radyo müflis bir vaziyette idi. Son senelerde o kadar terakki ve tekâ- mül etmiştir ki şimdi iki merkezi olduğu halde bunlarla iktifa etmi- iki yeni merkezin inşa- sına başlanacağı bildirilmektedir. Fransada evler muayene edilemiyor Fransada radyo talimatnamesi mucibince radyo abonelerinin ev- lerine girilerek kullandıkları alet- lerin markası ve cinsi muayene edi lebilmekte idi. Son ittihaz olunan bir karara göre artık evlere radyo muayenesi için girilemiyecektir. Fransız idaresine bir sual? Pariste çıkan Hauparleur ismin- deki radyo mecmuası son zamanlar da Fransız radyoların vaziyetini kritik ederek diyor ki: Radyo ida- resi parasızlıktan bahsedip tiyatro temsilleri ile skeç neşretmemekte ve haber neşriyatını oldukça ihmal etmektedir. Bu düşkünlük bazı vila yetlerde daha fazla göze çarpmak tadır. Meselâ Remes istasyonu bir ay için neşriyatını durdurmak mec buriyetinde kalmıştır. Abonelerini muntazaman ver- mekte olan (o halk bu gibi gariplik lere hayret etmekte © olduğundan radyo idaresi 60 milyon gelirin ne- relere sarfedildiği hakkında biraz izahat verecek olursa efkârı umu miyeyi meraktan çıkarmış olacak- tır. ”““KONLGSVUSTERHAUSEN, 1671 m. — Mümahaha, 21.10: Dane o Plâkları, 2145 Milânodaki Shali operasmdan. nin eserlerinden “MANON cas. 1830: Şarkılar, haberleri: — Beden — İkindi meşriyat, 2200: Agam 2515; Akşam monsmru m > devamı, 24 Franz ,KONİGSVUSTERHAUSEN, 1571 m. 20: “TF, avdet isimli 5 Mayıs Cumartesi VAS 2250 Me kinderman tarafndan Piyano refakatile tapanmi, Z8201 mamak wn deva Piük. 20, poparilerden mürekkep k: ler, 23 Kahvehameden naklen BUDAPEŞTE, 850. Müsahabe, 19,45: Kahvehane munikini. 20,15: Stüdyodan bir tiyatro. 22.20; Sahibinin Sesi plâhları. 23,15: Tibor Polgarın idaresinde ra orkestra. sinemann takımı ta- fından car musikisi. HAMBURG SIZ m. 1830: Ricard Evringer kendi eserlerinden okuyor. 20: Neşeli neşriyat. (Programın üst tarafı diğer merhenlardan makladilecektir ) MOSKOVA, m İN 22,05: Fransmren meşriyat, PRAG 18,25; Pak. Tw v Almanca meyriyat, yatı, 100: AR Haberler. len: “Brandenburg” lular Bohemyada,, ismindeki Smetananın eser: lerinden opera temsili. 221 Haberler, Z14SI Mütenevvi mepriyat. BRESLAU 6m 201 Stokkolmdan maklan: Be rupa konseri, 21: Kıma haberler, 21.10; Mü sahabe. 21,40: Milânodan naklen Skalâ opera verilecek “MANON LESCAUT,, (Ma. Les inden.) 23,20: Neşeli VİYANA,SIT m. lâ operasından naklen inim ea. kkep “MANON LESCAUT,, ops 205 Neşeli neşriyat, — 20.55 Kilise çamları, peklen Pucci LESCAUT,, ope-