25 Nisan 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

hd 11 ? TARİHİ TEFRIKA:22 İttihat ve 25 nisan (BAHAEDDİN ŞAKİR BEYİN BIRAKTIĞI VEŞIKALARA GÖRE) Terakki! | Niçin Parise kaçıyorlardı? “.stanbula veda ederken — Kan ağlıyor şanlı vatan, ey milletim artık uyan. — Tıbbiyelilerin ilk kurduğu Eee ve Terakki Kızkulesi önünden © geçiyoruz. Üsküda'ın matemli (manzarasını teşkil eden o hazin selviliği görün- ce uhrevilere de veda etmek niye- ile çenemi ellerime dayamış, göz- İerimi o selviliğe dikmiş du: dum. Duruyordum değil, dü yordum. Vatanın selâmeti xeren ne kadar fedakirları sine - sinde saklıyan şu kabristan nurlar saçacak yerde niçin bu kadar hü- zünlü görünüyordu? Gözlerimi kaldırdığım Ozaman yanımızdan ze vapurun matem ak bayrağım yarıya görünce kalbim meser- ile doldu. Fakat heyhat! Meğerse önümüzden geçerken bize selâm veriyormuş. Acaba bizi Or- taköy önlerine doğru yaptığımız bir manevradın dolayı mı alkışlı- yordu? Bu sırada fikrim gene de- rin düşüncelere dalmıştı. Bu esna- da, tahassürden olacak, yene seni batırladım ve ağuşu - hamiyetime aldım, milliyet taraftarlığını her kös nakşettirdiğin o kıymetli ğımm make: incilâsı olan gözlerinden öptüm.,, “Gurup yakındı. Yemeğimi biti- rinciye kadar gece oldu. Pârlak bir mehtap vardı. Göverteye çık- tim. Yan tarafımda bir Ermeni ilesi ve bu aile arasında ge, henüz ilk adımlarını atmış likanlı vardı. Mehtap galiba ve Jara doğru ümit nurları yağdırıyor- du ki yanlarında bulunan geniş san dıkların üzerine beşuşane bir va- ziyetle uzanarak milli bir marş ha- yasından hiç farklı olmıyan bir a- le söylemeğe dardı. Ben artık yerimde oturamaz bir hale gelmiştim. Çünkü bizim mem lekette bilmem kim tarafından ter- tip edilmiş olan şu sözlerin beste- sindeki makam ile bu Ermenilerin nağmeleri arasmda bir müşabehet a Nalesini yok mu duyan? ilâh; Bu şarkıyı hicret zamanında ağ- liya ağlıya ihtiyar anneler, gençler ve çocuklar Me Bu bekir beni epeyce ağlattı. esna; K ezan vermeğe başladı. için öküz arabalarını dur. dürarak ihtiyarlarımızn verdikleri ezanlar aklıma geldi. Göverte tenhalaştı. Ben de bii. Tasavvur ve tahayyül âlemi, deidim, uyuyamadım. Kalktım, daimi ihtifagâhrna çekilmek ü: iniltiler hüzün veriyor- du? Çünkü onları milletin her an ve her zaman samiamı tırmalıyan iniltilerinin aksı sadası zannediyor rum. Denizin ta nihayetlerine doğru, geniş geniş yerler tutmuş olan şu dağlar ns garip bir heybete ve ara” mete malikti. Üzerlerine akseden zulmetli bir nur içinde sakitane ve muattal bana fazilet ve masumiyetinin âşıkı olduğum bu milletin ata'eti mağruranesini ha- tırlatarak beni mahzun ediyordu. Ondan sonra gökteki yıldızları seyrediyordum. Onlar seyyare de sabite de olsalar, hareketleri ve sü- kütları bize görünmez, lâkin ben onları, biri birlerine bir şey söylü- yorlarmış gibi yakmlaşır, uzakla- şır görüyordum. Fakat (o heyhat, pek aldanıyordum. Bu bir galatı rüyetti. Vapurun hareketi bunu in- taç ediyordu. Bu galatı rüyet ol- maâsa, vatan inin hamiyet- perverane faaliyetlerine benzetece | ğim, Fakat şimdi milletin kendile- rinden hizmetler ümit ettiği genç- lerimizin pek kuru nümayişlerine ve pek esassız cali hareketlerine benzetiyorum. Hüzün ve yeise ka- pılıp gidiyordum. Sabaha karşı biraz yattım. İki saat kadar uyuduktan sonra uyan- dım. Güneş doğuyordu. Onu sey - retmeyi bilmem neden istemedim. Çanakkalesinde durmadan pratika mızı verdik, kayda şayan hale uğ- ramadan geçtik. başlamış- | Yalnız mahzun bir adamcağız ö- nünden geçerken bütün vücudum feryada kapıldı, hele kalbi: ; sürat- li bir helecana tutuldu. Çimkü e- peyce dalgın olan bu iğ birisi- ne “burası Midilli mi?” muştu. Daha evet cevabı uni & dilmeden yanımdaki dürbüne sarıl mıştım. Uğradığım bu müteheyyiç hislerden dolayı mıdır nedir, Mi- dilli'yi iyice bildiğim halde bu se- fer tanıyamadım. Vaktile O bana gösterilen bir yeri görmek ise dum ki bu yer Hazret “Kemal” bu cennet gibi de intihap edip önünde imişiz. Midilli ö- nünden geçmeğe başlayınca ebedi ve hazn bir mateme bürünmüş olan o binayı araya araya gör Bir kaç saat sonra İzmir limanı. na vasıl olduk. Burada mektubu- mu size gitmek üzere postaya veri- yo Baki, bir gün eyleriz telâ- al ayar — Bitmedi — M. Yevtiç Belgrada v vardı Yugoslavya Ha Hariciye na- zırının Po- litika gazetesine beyanatı BELGRAT, 24 (A.A.) — Ha- riiye nazırı M. Yevtiç, saat 20 de buraya gelmiş ve istasyonda Ha- riciye nazırı muavini M, Puriç ile Türkiye, Romanya, Fransa, Çe- koslovakya, Yunanistan, Bulgaris tan sefirleri tarafından istikbal e- dilmişti * BELGRAT, 24 (A.A.) — Poli. tika gazetesine beyanatta bulunan Hariciye nazırı M. Yevtiç şöyle de i ikametim esnasın - İda Türkiye ile Yugoslavya ara - sında iki memleketi alâkadar eden bütün meselelerde ve bilhassa Tür kiye ile Yugoslavya Balkan misa - kını tefsir tarzlarında ve bütün Bal kan devletlerinin istiklâli ve Bal - akn hudutlarının emniyeti ezası - na müstenit teşriki mesai de noktai nazar mütabakati mev - cut olduğunu gördüm. M. Yevtiç, Gazi Hazretlerile İsmet Paşansı kendisine karşı göstermiş oldukla- rı iltifatları kaydettikten sonra şöyle demiştir. Balkan siyaseti hakkında bir noktai nazar vahdeti ve Bulgaris. tanla mukarenet siyasetinde doğ - ru bir anlayış vücude getirdik. Recep B. ; geliyor Ni klibi Külakye meb ŞE Resin A e ae tir. Recep Bey yarın al. martesi günü İnkılâp derslerini ve recektir. Üçüncü şube müdürlüğü ANKARA, 24 (A.A.) bul Emniyet müdürlüğü müdüu ü gn ürlüğüne (polis müfettiş tayin edilmiştir. MİLLİYET HARİCİ HABERLER| Çini silâhlandırırsanız nihayet muharebe olur İngiltere Japonyaya bir nota verdi RŞAMBA 25 NİSAN 1934 Japonlar Çine ait işlerde evvelâ kendisine danışılmasını istiyor Tayyareleri LONDRA, 24. A.A, — Hariciye ne- ingilterenin zareti Çin meselesine dair L Tokyo sefirine bir tebliğ göndermiştir. tebliğde, İngilterenin dokuz dev- de olduğu bildiritmiştir. Japonlar feshedecek mi ? LONDRA, 24.A.A. — Reuler ağı timal bir cevabı dahi müstelzim olarya- caktır. İngiltere, Japonyanm drkuz devlet mu'sedesini fesbetmenivetinde bulun na karşılık, kendi vaziyetini irae eden dostane bir beyanname neşredecektir. Amerikanın vaziyeti NEVYORK, 24. A.A. — İngilterenin | Japonyaya gönderdiği nota hakkında resmi hiç bir şey söylenmiyor. Ancak Nevyork Taymiz gazetesinin selâhiyet- tar mahafilden aldığı haberlere göre In- giliz rotası Amerikanın da hattı hare- | ketine tercüman olmaktadrı ve icab &- | dere ingiltere ile Amerika beraberce hareket edeceklerdir. Bir Japon tebliği Mi 24. A.A, — Xabinenin bu sa- bahki içtimamı müterkiğ neşredilen bir tebliğde deniliyor ki “ Japonya, başka © memleketlerden, Çin'e askeri askeri tayyare ve silâb it- halini, protesto etmeksizin kabul ede mez. Hariciye nazırı tarafından 23 Kâ- nunüsanide tasrih edilmiş olan siyaseti- mizde hiçbir inhiraf olmuyacaktır. | Ja- ponya hükümeti, Çin ile sırf kumşuluk duyguları ile teşriki mesai ederek uzak şarkta sulhun istikrarma azami yardım ayliyeceğine kamidir. darlarını sıkıştır VARŞOVA, 24. A,A. — M. Bartu”. | şovaya nun buradaki ikinci günü birinci gün- cümhur ile mareşal Pilsudeki | Fransa- Lehistan ittifakmın bozulmaz mahiyeti- ni bir kerre daha teyit etmişlerdir. Rei. sicümhur sabahleyin ve mareşal de öğ- leden sonra M. Bartu'yu kabul etmiş. lerdir. Mareşal Pilsudski, Fransız naz riyle zarı mülâkat (esnasında dün M. Bek'in iki medleketi bağlıyan rabı- taların zaruri oluşu hakındaki mütalân- sini teyit etmiş ve bu bağların gevşeme- mesi lâzım geldiğini söylemiştir. Lehis. | tan yakın komşuları olan Almanya ve | Sovyet Rusya ile münasebetlerini düzelt meğe açlışmıştır. aFkat siyasetindeki is. | till, bu katiyen muslihane olan teşeb- böslerle haleldar olmamıştır. Bir Çek gazetesi ne diyor? PRA, 4. A.A. — Matbuat, M. Bar. tu'nun Varşova seyahatine bir çok sü- tunlar tahsis etmektedir. Prager Tageb- ait gzel edi eski Polonya hariciye nazı. sr ein olunduktan s00- ra peş resmi bir ziyaret yapmakla tile ettiğini kaydettikten müz Pol ya siyasi 1921 senesinde lunduktan mahfillerinin. Fransa ile ittifak akdolı sonra Avrapadaki şeraitin İL değiştiğini ve bunun Polonyayı da eğ teb. dile icbar ettiğini ya: Filhakika Avrupadaki siyasi gergin- lik o kadar büyüktür ki M. Bartou yal- nız nazigâne sözler dinlemek için Var- iki misline çıkaracaklar Japonya hükümeti, başka devletler ta- rafından Çin'e yapılacak gayri siyasi ve meselâ bokser'ler tazini- natından alınan paraların işletilmesine veya iktisadi. müzakerat açılmasına muarız değildir ve muarız olmıyacaktır. Japon hükümeti, Çin'e karşı mali ve teknik ecnebi yardımının ai; hiyet akmakta olduğunu gördüğünden, bu türlü yardımlar hakkında itiraz ser- dine mecburdur. Askeri tayyare ve silâh alım ve satı- mı, devam etüği takdirde nihayet sul i bahdetini ihlal edecektir. letlerce anlaşılması matluptur. İngilterede mütalealar LONDİ 24, A.A, — Hariciye na- Zırı Sir John Simon Çine yapılacak yar- dım teşebbüslerine karşı Japonyanın al- | dığı vaziyet hakkında, Japonyadan iza hat istemiştir, Bu haber, bu sabahki matbuatta muhtelif mütalaalar yü mesine sebep olınuştur. Bu, efkârı ağ İngilterenin uzak şark işlerin alması lâzmgelen vaziyet hakkında “ Daily Mail ve Morning Post gibi mühaiazakâr gazeteler açıktan açığa Ja- ponya lehine vaziyet almakta ve binneti. ngilterenin herhangi bir müdahale. | sine itiraz etmektedirler. ! Buna mukabil sol gazeteler Tokyo hü-| kümetinin siyasetini şiddetle tenkit et. mekte ve İngilterenin alâkadar bükö. metlerle ve bilhassa Birleşik Amarika i- le derhal temasa geçerek büyük devlet. lerin uzak şarktaki haklarının tanınma» sını istemektedirler. Japonya tayyarelerini iki mis- line racak TOKYO, 24. A.A. — Hükümetçe ka- bul olunan bir layihaya göre bugün 616 tayyareden mürekkep olan Japon aske- ri hava filosu önümüzdeki üç sene için. de bir misli daha artırılacaktır. 1986 da Japonyamın 1148 askeri tayyaresi ola- caktır. Bunun için bütçeye 44 milyon yen tahsisat konmuştur. M. Barthou Varşovaya Leh zimam- mağa mı gitmiş şovaya gelemez. Bunları telgrafla da kendisine tebliğ kabildir. Bilâkis mümaileyhin bütün azmiyle harekete geçeceğini zannetmek makul bir düşünce olur. Söylendiğine nazaran M. Bartou Po- lonya hariciye nazırma şu süalleri 00- eri « Polonyaya nazaran Fransa - Poaği itüfakı elyevm mevcut müdur ve ne şekilde mevcuttur ? gizli maddeleri var mıdır? 3.— Polonyanin merkezi Avrupa me- seleleri karşısında vaziyeti nedir? Bu üç sünlin Polonya siyaset adamla. rnı müşkil vaziyetlere sokacağı tahmin hany Sör a ile bir balinde yekdiğerine askeri mü- saharet teskil elip girmediğini de sarımsı itiamaldmn İnrie değil. Bu süal sorulursa Polonya barici siyaseti- nin bugün gösterdiği ihtilâf manzara” nın en can alacak noktasına dokunul- muş olur, Filhakika Polonya Sovyet it- tihadi ile bir muahede imza ederse dos tu Almanyayı hırpalamış ve bunu yap- mazsa Fransa ve Rusyayi gücenddirerek bu iki hükümetin bu hareketlen bezi tpüştererek neticeler çıkarmalarına mey den vermiş olacaktır. Bu suretle Polen yanm yekdiğerinin en büyük düşman- İarı olan üç dostu ile yani Rusya, Al manya ve Fransa ile oynamasından M. Bartunun ne istifadeler temin edebile. ceği Hava filomuz Moskovada Türk tayyarecileri parlak bir surette kal şılandılar, şereflerine ziyafetler verildi! MOSKOVA, 24. A.A. — Türk askeri tayyare filosu, saat 12,45 te yere inmiştir. Moskova tayyare ürk - Sovyet bayrakları- Türk misafirleri selâmlamak i- çin tayyare meydanıma kızılordu- nun askeri hava kuvvetleri kuman- danı Alksnis ile Türk sefiri Hü- seyin Ragıp Bey, şark işleri depart manı müdürü O(M, Zukerman, kı. kızılordu askeri hava o kuvvetleri erkânı harbiye reisi M. Lavrov, ha- ava komiserliği erkânı, o askeri ava fareti erkânı, Sovyet matbuat mik messilleri ve Türk filosuna | kat etmiş olen Sovyet hava filesi gelmişlerdi, Türk tayyarecileri | raya inerken kendileri Türk m marşı ile selâmlanmış ve müteaki#) ben Enternasyonal çalınmıştır. Misafirler kızılordu hava kı vetleri kumandanı M. Alksnis rafından istikbal (edilmişler! Türk tayyarecileri, müteakiben b lediye dairesine gitmişlerdir. Of da şereflerine bir ziyafet verili ve bu ziyafete kızılordu hava ki vetleri idaresi erkânı da hazır lunmuştur. Nafia kalemi mahsus müdürlüğü ANKARA, 24 (Telefonla) — Nafia Vekâleti hususi emi lüğüne mütekait zabitlerden Emin Bey tayin olunmuştar. Maliye müfettişlerine dair kanun ANKARA, 24 (Telefonla) — Maliye vekâleti heyeti gettişiyeli yosunun tadili hakkında hükümet Meclise Uir kanin Löyihaya göre beşinci sınıf Maliye müfettişliği makin si ve kadı daki müfettiş maavinliği on yediden ona 'ndirilmektedir. Bundan ka üçüncü sınıf müfettişlik adedi ondan sekize indirilmekte ve dö: cü sınıf müfettişlik adedi ondan sekize indirilmekte dördüncü sınıf mi feti'şlerin maaşları 45 liraya tenzil edilerek halen kadroda mevcut lira maaşlı altı müfettişlik 45 lira maaşla ona çıkarılmaktadır. Merkez ve ziraat bankaları idare meclisleri ANKARA, 24 (Telefola) — Emlâk ve Eytam Bankası tmum dürü Hakkı Saffet Byin Cümhuriyet Merkez Bankası idare meclisi lığına intihabı kuvvetle muhtemeldir. Bundan başka Merkez B ve Ziraat Bankası "dare meclisleri azalıklarından bazı tebeddüller cağı söyleniyor. Bu meyanda Ziraat Bankası idare meclisi azası Ahmet Münir ve Nusret Beylerin Merkez Bankası idare meclisi azalt ğına seçilmeleri ve Merkez Bankası idare meci'si azalarından İl Abidin ve Hakkı Beylerin Ziraat Bankası idare meclisi azalığına ini hapları mevzuu bahistir. Merkez Bankası idare meclisi! azasından Hal rettin Beyin idare meclisinden ayrılarak başka bin vazifeye alınm! | ihtimali varrr. azalıkları | i Başvekil Ismet Paşanın teşekkürle ANKARA, 24. (A.A.) — Başvekil İsmet Paşa Hazretleri 23 san bayramı münasebetiyle memleketin vermek imkânsızlığından dolayı rik telgraflarına ayrı ayrt cevap her tarafından aldıkları #9EĞİ şekkürlerinin ve mukabil tebriklerinin iblâğına Anadola Ajansını sit buyarmuşlardır. Girecekler. mi? Milletler ce cemiyeti Ve Sovyetler lanma müzakerelerinin akim kalmış ol. ması, Japonyanın Çin hakındaki beya. ratı ed Rusyaya milletler cemiyeti. ne girmek imkânmı vermektedir. Bunun ehemmiyeti gerek parlâmente koridorlarında gerekse muhtelif parlâ- vi grupları arasmda kaydedilmek- EİN İtalya ticaret itilâfı PARIS, A.AA.— M. şekile lânçosunu muvakkaten Fransada eşy eşya ucuz latılacak PARIS,; 24. A.A. — M. Dowmerguz bazı şlümal saflarda istenilen Koda. mukabil olmak üzre eşya fi- e mühim tenzilât yaptırmak için erhal şiddetli icraata girişmeye karar ( ECNEBIi MATBUATINDA OKUDUKLARIMIZ ) MATBUATINDA ( ECNEBI MATBUATINDA OKUDUKLARIMIZ ) “ Journal ” dan | Journal'de Saint Brice Uzak tahi politika rakabetlerinden ae tiği bir yazısında diyor ki: “Bu mese- Ta Çin ailesini siralinda devletlerin; bilhassa Japonya ile Amerikanın re- kabeti değil de, nedir? Bu kavgayı yavaşlatmak için bazı itilâflar yapıl. madı değil, fakat sükünetli bir neti ceye varılmadı. Geçenlerde Japon Hariciye nazırı Hirota söylediği sözlerde daha açık bir dit kullandı. Demek ki Japon hü- kümeti politikasının esas hatlarını le- bellür ettirmekte bir fayda seziyor. Bu esas hatların bir nevi Asya Monro esi olduğunu söyleyenler de var, Ye - ni dünyanın Avrupa devletlerine kar- şe müd.faası işin bundan yüz sene evpel ilân edilen bu kaide, sonraları | Amerikan emperyalizminin incili ol da. Hirolanın ortaya attığı kaidede Monroe kaidesinin ilk haline benzi » yor, Japonya Çini himaye etmek ba « hanesile bazı devletlerin. onu Japon- ya aleyhine tahrik etmelerin» karşı ayaklanıyor, Bu serzeniş le mi? Amerikanın Çin tayyareciliğini ten - sik ettiğini amme; belki de ye - rindedir. Japonya Asyada medeniyet ve intizamın şampiyonu olduğunu şıkça ilân ediyor. Başka devletle: meşru hiç bir teşebbüsüne ses çıkar - muyor. Yalnız bir şartla ki, bu teşeb- büs Japonyanın coğrafi, siyasi ve ik- tısadi vaziyetine nazaran menfaatle « rine halel getirmesin. Şi “La Bulgarie” den : “M, Muşanofun son seyahâtindeki müzakerelerine Jan ziyade e- konomi hâkim olduğuna göre, Baş - vekilin Berlin seyahati bu noktadan ehemmiyeti haiz bulunmaktadır. AL manya ile Bulgaristan arasında ikt- sadi münasebetler sağlamdır. Bulgar- Cermen ticari müzakerelerinin ehem miyetini anlamak için, Almanyanın Balgaristana ithalâtının 1933 te de 840,9 milyon leva olduğunu söylemek kâfidir. Bizim de Almanyaya ihraca- tımsz ayni sene içinde 1,/025,1 milyon | devadır ki ee 174,2 milyon le - va fark gösteri; Cihan Mübadele buhranına rağmen Bulgar « Alman ticareti büyük bir mu kavemet göstermiştir. Daha sonra yanyana harbeden ve mağlübiyeti acılarını tatan her iki memleket ara- — sında an'anevi bir dostlak vardır. Bul garistanın harici malümdur me karşı olursa olsun gizli emeller beslediğinden şüphe edemez. Bilâkis selh dayama irtikemetle hizmet edi- rin zeri 7 ini dağeime; AL- man - Bulgar daha yel her iki memleketin ümumü arzusudur. ye herhe ile Şeren şabatta Kral Boris Hazretlerinin man zimemdarları ile yaptığı mülâ - katlar da müsbet neticelere varmış ©- lacak demektir.,, “La Volonte ” den : Alinadan La Volomtö gazetesine yazılıyor: “Türkiyenin onar bin ton - luk iki kruoazör ile, dört torpido muh ribi ve dört deniz altı gemisi satın haberi kında mütaleası s0 ilim doğru ise , Türkiye daha teslih edilmiş olacak- BiZE vk bis da ölemizin “ Petit Bleu” late Le Petit Bicu gazetesinde M. E « kendisini k min avdet ettiğine delâlet eder. | Mıntaka odalar Kongresi 1 (Başı 1 inci sahifede) Maddeleri bulunduğunu ve ların tetkikile heyeti umu! arzı için iki encümen teşkil mesi lâzım geldiğini söyle Kooperatifler için Muhlis, tem, Sıtkı, Abdullah, Remzi ? ve istikraz müesseseleri için fi, Cevat Nizami, İbrahim, Tahsin Beyler encümenlere | Encümenler bugün tetkik! bitirerek yarınki umum içti yetiştireceklerdir. madığından yarın toplanılı zere celseye nihayet verilmişti Bundan sonra kongreye #8 edenler ihzar edilen büfeye edilmişlerdir. — Kooperatifler | Türk kooperatif teşkilât kontrolu nasıl olmalıdır? İ raporu Remzi Saka Bey vüc! tirmiştir . Bu rapor Bulgar men kooperatif teşkilâtı ve mütedair eserler tetkik olu” vücüde getirilmiştir. Mıntaka i tikten sonra iktısat zolunacaktır. Bu rapor halindedir. Ve birinci kısmı crürk peratif kanununu tam kümler) i, ikinci kasma Türke ihtiva etmektedir. Bunlar TAY halinde v6 o İstikraz müesseselefi Raporun bu kısmında: para verme kanununun ez biki ve diğer kanunlarla beti ve bugünkü ihtiyaca edebilecek şekilde müt maktadır. ; İstikraz müesseseleri yeni kanunun faydaları mektedir a