17 Nisan 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
NE VER 2 YA YA erme e e EEE Kazanç vergisine esas ol- mak üzere amele veesnafın bir günlük yevmiyelerinin tes- bitine başlandı. FIYATI 5 KURUŞTUR Esnaf Bankasının | Acıklı hikâyesi 7 ŞUKRU Esnafa ufak krediler overe rek, avanslar yaparak, yardımda bulunmak için 1925 senesinde yüz bin lira sermaye ile bir Esnaf Bankası teşkil edilmişti. Dünkü hâdise gibi hatırımızdadır: Böyle bir bankanm lüzum ve ehenmi- yetini tebarüz ettiren (o nutuklar söylenmiş, esnafa yapacağı yardı- mm şümulünden (bahsedilmişti. Banka hâr müessesesinden ziya » de esnafa yardım müessesesi ola- cağı içindir ki ilk sermayesi bele- diye ve idarei hususiye tarafından konulmuş, yani halktan toplanan vergi ile temin edilmişti. Banka muamelâtımnın ara sıra belediye meclisinde mevzuu bah - sedildiğini hatırlarız, 1931 sene - sinde bu mesele hakkında bir su al sorulmuştu. Ertesi sene de, “Bir Esnaf Bankası işi vardır,, bunun vaziyeti nedir? denildi. Fakat cevap verilmedi. Nihayet 1933 s€- nesinde Belediye meclisi banka - nın vaziyetini tetkik etmek için bir karar verdi. Evvelki gün Belediye mecli - sinde tahkik komisyonunun rapo - ru hakkımda verilen malümat bi- ze hakikatten ziyade masal gibi geldi. Bankanın son vaziyeti ve geçirdiği safhalar hakkında taf - silât veren Galip Bahtiyar Beyin sözleri ve hükümleri karşısında müteessir olmamak kabil değil dir, Anlaşılıyor ki banka işe baş- ladıktan sonra hedefinden ayrıl - mış, macera nev'inden bir büyük işlere girişmiş, zarar etmiş, zararı çıkarmak için daha çürük işler yapmış ve çıkayım diye yap- tiğı her işte biraz daha batarak: nihayet çoktan iflâs haline gel miştir, Fakat il halinde olma - sına rağmen faaliyette devam &- derek, itibarı yerinde bir banka gibi muamele yapmış, bilânçolar | hazırlamış, hattâ yolsuz muame - lelerini kanuna uydurmağa mu »- vaffak olmuştur. 1933 senesi mü- rakip raporundaki iki cümle bu bankanın karışık muameleleri hak- kında bir fikir vermeğe kâfidir. Naci imzalı mürakip, raporunda diyor ki: “Bu sene de her ne ka- dar zarar görünüyorsa da bu, ge- çen senelerden müdevver borçla- rumıza faiz yürütüp alacaklarımı « za götürülmediğinden ileri gel - mektedir. Yoksa kâr ve masraf hesapları arasında banka lehine bir fark aşikârdir.,, Bu sözlerin manası nedir? Baş- ka bir banka tasavvur edilsin ki borçlarma faiz veriyor. Fakat ala- caklarından faiz almıyor. Bu, ban- kanm, nazarında bile alacakla - rım alacak olmaktan çıktığını gös- teriyor ki Galip Bahti Beyin söylediği gibi mukabi ikraz ederek, dolandırıcı! pa - Ta kaptırarak mevduatının ve scr- n tamamile kayboldu - ğu neticesi | çıkıyor. Bankanın 313,466 lira muhtelif o borçlulara alacak ve 132,714 lira senedat di- ye gösterdiği alacaklardan bazı - larının mürürü zamana tabi ol - duğu bildiriliyor. Banka muame - lâtımda bu derece lâübalilik gö - rülmüş şey değildir. Muhterem a- zânın bu işteki galeyanlarını ta - bii buluruz. Müsebbiplerinin de <ezalandırılması yoluna gidilme - si doğrudur. Çünkü | anlaşıldığı - na göre, banka mevduat haricin - de iş görmüş. Görülen işler kon - irolsuz bırakılmış yolsuzluklar ya- pılmış , muayyen bazı adamlara hiç karşılık aranmadan, garanti istemeden yüz binlerce lira veril - miş. Neticede bankanın 400 bin lirası batmış. Ortada alelâde hüs- nü niyete makrun bir hata deği, ihmal ve suiistimal vardır. İnsull'. ün yaptığı daha ağır yolsuzluk de- üildir. Bu meselede mes'uliyet yal hız şahıslarda aranmamalıdır. Bankanın başında ve idare mecli- sinde Bulunan zatların hepsine fena bir niyet isnat etmek doğ” tu olmaz. İhtimal ki bu zatların hepsi de büyük bir hüsnü niyet © bankanın menfaatine ve bas- etine uygun olduğuna inanarak mize Mâricindeki işlere giriş zik dir. Mesele daha ziyade bir İder.” <t Meselesidir. . Bizdeki iş, © » teknik ve ihtisas telâkki » (Devamı 7 inci sahifede) | Buna : edilec. AAA Sahip ve Başmuharriri : © Suncu sene No. 2938 SALI 17 NISAN 1934 gö Nafia memurları için mühim bir kanun Kanun Heyeti Vekileye verildi Memuriyetinden ayrılanlar 5 sene müddetle vazife alamıyacaklar ANKARA, 16 (Telefonla) — Nafia vekâleti, nafia memur ve müstahdemleri hakkında bir kanun lâyihası hazırlayarak er. azife alamıyacaklar , imtiyazlı şirketlerin münakamlere eri ak edemiyecekler, vekâletle vekâlete bağlı müesseselerde Mik hütlerde bulunamıyacaklar ve m kâleti nezdinde takip eyliyemiyeceklerdir . vekilleri heyetine vermiştir. Bu lâyiha esaslarına göre Nafia ve kâletinde ve vekâlete merbut daire ve müesseselerdeki memurlar ve müstahdemlerden memuriyetind. lar, ayrıldıkları en günden itibaren beş sene müddetle vekâlete bağlı müesseselerde z 2 s üteahhitlerin işlerini Nafia ve » riayet etmiyenler hakkında hapis ve para cezası tatbik z ir, İnsull hakkındaki suale Adliye vekili Mücrimlerin burayı cevap verdi melce ittihaz ede- miyecekleri kanaatı dünyaya yerleşti ANKARA, 16. A.A— B. M. Meclisi bugün reis vekili Refet Beyin riyasetinde toplanmıştır. Celsenin açılışı- nı müteakip A- *merikalı (o müflis banker İnsül'ün ne vakte kadar mev- kuf tutulacağına dair Sırrr Bey (Kocaeli). tara- fından verilen sü- al takririne adliye Sırrı Bey. Vekili Saraçoğ- lu Şükrü Bey ceva pvermiş ve de- mişti i “ Türk ceza kanununun hakkın da tatbik edildiği İnsul cumartesi günü zabitamız tarafından teslim olunmuştur. Müteakiben kürsüye gelen süal takriri sahibi takriri ile Vekil Bey tarafından verilen cevap arasında geçen müddetin, süalin mahiyeti- ni kaybettirdiğini söylemiştir. (Devamı 7 inci sahifede) Adliye Vekili Saraçoğlu Şükrü Bey —— il Mösyö Yevtich Ankarayi ziyaret edecek olan Yugoslavya hariciye nazırı Mös - yö Yevtich'in bu sabah konvan - siyonel trenine bağlı hususi bir va | gonla şehrimize gelmesi beklen - mektedir. Muhterem misafirimiz bu sa- bah Sirkecide vali Ankarada ol - duğu için vali ini Ali Rıza Bey tarafından karşılanacaktır. Bir müfreze polis ve asker res- mi selâmi ifa edecektir. Sirkeci ve Haydarpaşa isasyonları Türk ve Yugoslav bayraklarile donatılmış- tur. Mösyö Yevticb'e evvelce ha 9 ıteşarı Mösyö Marko - riciye müsteşar! viç refakat edecek iken, pederinin M.Yevtiç bu sabah geliyor Dos memleketin Hariciye nazırı istas- yonda merasimle karşılanacak vefatı dolayısile nazar etmiştir. hariciye nezareti siyasi işler mü « 'dürü Mösyö Martinaç refakat et- mektedir. Muhterem misafir yarın ak - şam Ankaraya hareket edecektir. w Yevtich'in tercümei hali . Yevtich 24 O kânunuevvel 1886 da Kraguyevat'ta doğmuş - tur. Belgrat üniversitesi hukuk fa. kültesini ve bundan sonra Berlin | âli ticaret mektebini ikmal etmiş- (Devami 7 inci sahifede) Yeniden ihtilâl mi Başlıyor? Dolfus'un yanında bir çok fişekler pat'adı yeniden tevkifat yapıldı VİYANA, 16. A.A. — Graz'dan bildirildiğine göre > dün mezkür şehir- de M. Dolfus ta- rafından o Yukarı Avusturya'dan ge- len köylülere hita, ben söylenilen nut ku Viyana radyo- suna kablo ile nak Ji © muamelesinin baltalanntasından başka diğer hadi- se'er de olmuştur. M. Dolf oi lele Nazi'ler, köylüler ta- vamı 7 inci sabifede) İ ması, efkâre Siirt Meb'usu MAHMUT Radosta belediye intihabatı yapılırken kanlı hadiseler o!- du. Beş kişi öldü, yirmi beş kişi de yaralandı! Müdür £ 24318, Yazı işleri müdürü: ZA3IM, İdare ve Matban : 24310, Tel: ( Mes'uller derhal meydana çıkmalı! | Milletin 400,502 lirası bir takım mace- raperestlerin kursağında bırakılamaz.. Bu paranın 96 bin susiyenin, 86 bini Banka açıldığı gü lirası Belediyenin, 92 bini İdarei hu- Tayyare piyango müdürlüğünündür nden sonra hiç bir ciddi mürakabeye tutulmamış, dosyalar aşırılmış, yolsuzluklara ait verilen paralara aldıran olmamış, muhayyel alacaklılar hesabına paralar geçirilmiştir ! Bütün bunlara göz yuman, meydan verenler kimlerdir? i Belediye makamı- nın da izaha mec- bur olduğu bazı noktalar var? İcap ve lüzumunda söy- leneceği kaydedilen sırla- rında düğümü çözülmeli Evvelki gün, Şehir meclisin - de şiddetli müzakerelere vesile o- lan Esnaf Bankası hesapları me - selesi, İstaribulda günün en hara- rekli mevzuu oldu. Dün herkes biribirine Esnaf Bankasının kaybolan © (400,502) lira hikâyesini soruyor, anlatıyor- du. Filvaki bu mühim paranın, bankadaki uzün senelerin yolsuz» luğu neticesinde ortadan yok ol - umiye üzerinde de- £ uyandırması ta- rin bassası" bit idi. Para tamamen mahvolda Eshaf Bankasınm teşekkül ta- 4 bin liraya yakın paradan ancak $ — 6 bin lira kalmıştır. Bu bü - yük yolsuzluktan anlaşılıyor ki, banka, uzun zaman o kontrolsuz, mürakabesiz kalmıştır. Bankayi ; mürakabe etmek vazifesile mü » kellef olan bir çok kimseler, bu vazifelerini yapmamışlardır. Ortadan yok olan (400,502) Ji ranm nasıl ve ne şekilde şunun bunun elinde kaldığını, dün en in ce teferrüatına kadar tetkik et » tik. 71 işe memur ettiğimiz mu - harıl şayanı dikkat ipuçları iştir. Aldığımız bülü , bankanın tarihçesile raber, sıra ile yazıyoruz. Banka teşekkül ediyor 1925 senesi yazında belediye, bilhassa küçük esnafa yardım içini bir kredi müessesesi vücuda ge « | tirilmesini düşünüyor. rihinden itibaren yavaş yavaş ta - | lân edilen bu (400,502) liranın | yesi hakikaten çok enteressan ve ayni zamanda da o kadar acık - | lıdır. Çünkü bu miktar mevduat | tamamen mahvolmuştur. Bu para bankanın zimmeti, ya» ni borcudur. Bugün, Esnaf Ban- kasmın bütün sermayesi bitmiş va- ziyettedir . Bankanın elinde işlettiği (500) Vücuda getirilecek © müestese Avrupanın muhtelif memleketle » rinde olduğu gibi bir esnaf ban - kası olacaktır. 1925 senesinde be lediye reisi yani o zamanki tabir- le şehiremini operatöi dir. Bir banka teşkili meselesi «(Devamı 5 inei mahifede) Gazi Hz. Ankaraya avdet buyurdular ANKANI seyi Yellen; 2 Gazi Hazretleri bu gece saat 1, de şehrimize muvasalât buyur- muşlardır. Müşarünileyh Hazretle- ri, B.M. Meclisi Reisi Kâzım, Baş- vekil İsmet aşa Hazaratı, Büyük erkânı harbiye reisi Fevzi Pasa Hz., ile Vekiller, Vali ve bir çok zevat tarafından karşılanmışlardır. Vaktin geç olmasına rağmen is- tasyon çok kalabalık idi. Milli şef sıhhatli ve çok neşeli bulunuyor- du, Karşılamağa gelenlerin ayrı ayrı ellerini sıktılar ve halkın can- dan alkışları içinde doğruca Çan- kaya gittiler. Eskişehirde ö ESKİŞEHİR, 16, A.A. — Reisi cümhur Hazretleri bugün saat, (Devamı 7 inci sahifede) Belediye komiseri de değişecek alümata göre İstanbu” gilin Şeke ki Belediye Ko- miserinin değiştirilmesi muhte « Zinci sahifemizde Ergani istikrazi : İkrami- ye kazanan numaralar. 3 üncü sahifemizde —— * Yetişemedik, yazık oldu ! Felek ülecek el ! Ori Bürhan Cahit 4 üncü sahifemizde Hava silâhları yeni kıymet- ler alıyor Necip Dürrü * ve eimartesi günleri | açılış gününde Iktısat Cenubi Amerıada harp! Paraguay ile Bolivya arasında kanlı muharebeler oluyoz Paraguaylılar binlerce Telefat vermişlerdir NEVYORK, 16. A.A. — Yukarı Şakodaki telefat ve yaralıyı mucip olanen muharebeleri, binlerce E kanlısı, Nevyork Taymis'in Buenos Eİ Ayres muhabirinin bildirdiğine göre, geçen cuma günü sabahleyin başlamıştır. ennubunda mevkiidir. Son muharebelerde geriye püs- küörtülen Bolivya kuvvetleri barm- makta oldukları tarlaların içerisin- de Paraguay kuvvetleri tarafından | bastırılmış ve taarruza uğramıştır. | Bolvya hükümetinin neşreyledi- ği tebliğde Paraguaylıların, cuma vukubulan Tütü, i Ankarada devam ediyor. Resmimiz m vekili Celâl Beyi nutuk irat ederken ve murah- Paraguay ile Bolivyayi gösterir harita muharebede binlerce telefat ve ya ralı verdikleri, halbuki Bolivyalı » ların zayiatı hiç mesabesinde oldu. ğu bildiriliyor. Bolivya'nın merkezi olan Ta Paz'da büyük bir sevinç hüküm fermadır. kongrenin larla beraber kongreden çıkarken gösteriyor. b lkegraya ai yen haberler 2 inci sahifemizdedir.)
