17 Nisan 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

15.000 Münevver gibi bugün siz de birYEDiGÜNalacaksınız ve ( 28 ) sayfasını dolduran yazı ve resimlerüe günlerce alâkadar olacaksmız. Onuncu sene: No. 3571 umhuriyet ISTANBUL CAGALOGLU Telgral n mektup adreal: Cumhuriyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul, No 246 Sflll I 7 NİSâtl I 9 3 4 kısmile Matbaacüık ve Neşrıyat Şırketl, 24299 Telefon: Başmuharrir ve evi: 24290, Tahrır heyeti: 24298, Idare ve matbaa Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütüphaneyi bir arada evinize geliren en faydalı eserdir. Her evde bir fane bulunmak lâzımdır. MEMLEKET1 BUHRANDAN KURTARACAK İLK ESASL1 ADIMı Buğday meselesinin radikal halli akikat yiirüyor. Memlekette ilk olarak Cumhuriyetin ileri at ıras olduğu buğday meselesi üzerinde tedbir almak lüzumunu tak • «Ür ehniyen kimse kalmadı diyebiiiriz. Medis bu sene ekmek üzenne buğdayı koruyacak kiiçiik bir resim koy, mak fikrine temayül etti, şimdi bu tedpbıri daha sağlam olmak üzere una koymağı tetkik edecek. Şu kadar var ki ekmekten veya undan aiınacak küçok bir vergi ile buğdayın ancak pek nisbî, yam pek az bir surette koruna b.ieceğı de şimdiden bilinmek Lâzımdtr. Az da olsa faydadn diye bu ıhti • yatlı usulü kabul ediyoruz. Yoksa raeseleyi esash bir surette halletmenıc u sulü başkadır. Büyük teşkilât istiyen bu mesele memlekette vücude getırıiecek bir buğday ofisine istinat edebilir. Ofis nakliye farklarile bütün memleket buğdayını her tarafta müsavi denilecek ve rençpere de şimdiıu hale nisbetle azçok kurtaracak bir fial seviyesinde Utmağa muktedir olan yegâne müesiecedir. Buğdayın esas fiati basîıca istihlâk ve ıhraç merkezlerine nisbetle tayin oİjnur. Satı» merkezlerindeki fiat, ki l.öyliinıin eline geçecek para demek • t.r, isthlâk ve ihraç merkezlerine ka dar olan nakliye farkınm bakiyesi oU ••aktır. Her buğday mıntakası muay \ en satış yerlerine maliktir ve muay vpn istihlâk ve ihraç merkezlerine. E ğer bütiın istihlâk ve ihraç merkezle r nde meselâ 6 kuruş fial sjasını kabul edersek bu hesapla her tarafta kSylü nun eline geçecek para bu merkezlere vakınlık ve uzaklık farklarile 6 dan 4 kuruşa kadar tefavüt edebilir. Bu birinci safhadır. Ikinci safha memleket mahsulünü isLhlâke iki veya üç kunış gibi he. sene için evveJden tayin edilmiş ola cak bir bedelle vermekiır. Bu tak dirde elektrikli, buharlı ve su ile müteharrik olarak sehir ve kasabaların un ihtiyacmı tetnin eden öğütücü vesaitin kâffesi, buğdaylarım bu farkla ofisten alacaklar demektir. İstthlâke verilen buğdaylarm her kilosundan aknaoak bu iki veya üç kuruş fark, buğdayı koruma hesabına ofisin umumî maaarifmi ve muhtemel zararlanm karsılamağa müekkildir. Zamanın fevkalâdeliğinden de istifade olunmak suretfle bu farkla, Türkiyede buğday meseiesini kökunden haUetmek miknkündür: SUolan yaparak, tohum un • barlan tesis ederek, buğday ziraatinın ıslahmı temin edecek esaslı tedbirleri alarak. ılllllllllllllllllllllllimilMIIIIHinilllllllll Yukanki kaideler o şekıllerde tesis olımunca dikkat olunacak lck sart koj değirmenlerinden sehir ve kasabalara un getirilmesini memnu tutmaktan ibaret olacaktır. İlk merhale^e ve belki daima köy degirmenlen, jaıu kc Ki ihtiyacı koruma payı olarak konul • masını söylediğimiz vergiden müstes na tutulacağı cihetle bu değırmenle rin ofisçe idare edilecek olan istihlâk • merkezlerinin islerini kanştumaması lâzımdır. Yukanki esaslar bütün memleket için konulup tatbik edilmce köylü de ekmeğini ucuz yemiyeceklir. Çünkü köytünün elindeki buğday, istenildiği zaman pazara arzolunarak bedeli «lı • nabilecek bir kuundır. Köylü yalnu koruma payından istisna eUilmis olu yor, o kadar. Buğday üzerinde böyle b r ofu'j» müdabalesile istihsal ve istihlâk ara • sında tanzim olunr.cak 2 veya 3 kuruşluk farklar mecmuu senede tâakai 2025 milyon lira tutar. tste bu pata ile ofis, umumî masraflannı ve ihracat fiati farklarnu karsdar, Uzak bir ihti • malin farzile bu uğurda devlet bütçesi bir iki milyon lira ziyanı tekefful ve tahammül etmek bile lâzun gelse ge • ne befa yoktur. Çünkü bu buğday ha • reketile memleketin iktısadiyat ve ma« tiyah çok hissolunacak bir iyilikle ıslah edilmiş olacaktır. Kaldı ki istihsaliıni • zin hiç te çok olmıyan simdüri derecesine göre ortada devletçe kapatılma • sına mecburiyet elverecek ziyan da olmaz. : IReisicumhur Hazretleri Yugoslavya Harieiye^ Ankaraya avdet ettiler Nazırı bugün geliyor Gazi Hazretlerinin seyahatleri çok ulvî ve çok heyecan verici tezahürlere vesile olmuştur Ankara 17 (Telefonla) Re isicumhur Hazretleri, memleket dahilindeki seyahatlerinden Ankaraya avdet buyurdular. Reisicumhur Hazretleri, karşıcı zevatın ellerini ayn ayrı sıkarak habrlarmı sormuslar ve otomobillerine binerek Çankayayı tesrif etmiflerdir. M. Yevtiç Türkiye topraklarında Hudutta karşılanan aziz misafirimiz akşam trenîîe Ankarava hareket edecek Dost Yugos lavyanın Haricı ye nazırı M nazırı (Yevtiç) bu sa bahki ekspresle sehrimize muvasalat edecek, Sirkecide hüku met namına Vali muavini Ali Rıza Bey tara fından karsıla • nacaktır. Bir polis müfrezesi misafir nazıra se lâm resmini ifa *.7fevtiçin Tevfik Rüştü Beyle bir arada çekilmış resimlerinden edecektir. Aziz misafirimiz M. (Yevtiç) Yugoslavya sefiri M. Yankoviç ile hükumet namına Harieiye Vekâleti hususî kalem müdürü Refik Âmir Bey tarafından Karaağaçta istikbal edilmiştir. Nazır Karaağaçtan iti baren hiikumetimiz tarafından tahsis edilen hususî bir vagonla seya Sofya 16 (Telefonla) Yugoshat etmektedir lavya Haridye Nazırı M. Yevtiç Muhterem misafirimiz bugün Cenaplarile refikalannı ve Yugosdoğruca Perapalasa giderek akşa lavya Harieiye Nezareti kısmı siyasî ma kadar istirahat edecek ve ak müdürü ve Harieiye kalemi mahsus şam trenine bağlanacak hususî vamüdüriinü hâmil olan tren saat 11 i gonla Ankaraya hareket edecektir. M. Yevtiç Cenapları Ankarada Ha50 geçe Sofya istasyonuna muvasa rieiye Vekilimizle Vekâlet erkânı lat etti. tarafından karşılanacak ve hüku M. Yevtiç, istasyonda M. Muşa metimizin misafiri olacaktır. (Mabadi ikinci sahifede) (Mabadi beşinci aahifede) Gazi Hazretlerinin treni, 1 i 18 geçe istasyona muvasalat etti. MecKUtahya 16 (A.A.) Bu sabah lis Reisi Kâzım, Basvekil tsmet ve Bahkesirden hareket eden Gazi Büyük Erkânı Harbiye Reisi Müsir Hazretleri yollarda halkın coskun Fevzi Pasa Hazretlerile bütün Ve tezahürleri arasmda saat 14/50 de killer, askerî erkân ve meb'uslar Tavsanlıya ve 16 da vilâyet huduistasyonda, Reisicumhur Hazret • duna muvasalat ettiler. Hudutta lerini karsıladılar. Vali Beyin riyasetindeki heyet GaVaktin geç obnasına rağmen, Gazi zi Hazretlerini karsılads. TavşanhHazretlerinin avdetlerini Saber almıs da ve Kütahyada büyük kurtarıcıolan büyük bir halk kalabalığı da isnın tesrifleri müjdesi yiiksek bir hetasyonu doldurmustu. (Mabadi beşinci tahifede) Coşkun tezahürat Kayb ettiğimiz kahraman ve büyük asker Kemalettin Sami Paşa merhumun cenazesi bir iki güne kadar memlekete getiriliyojr Ankara 16 <TelefonU> BerKn sefirimiz Kemalettin Sami Pasa mer • humun cenazesi bugünlerde Türkiyeye getirilecek, aile kabristantna merasim • le defnedilecektir. M. Yevtiç Sofyadan geçerken çok mühim beyanatta bulundu Tafsilâtma girmiyoruz: Ziraat BanAnkarada kastaa istîaat «dceek çok eiddi OMHI • » Ankara 16 (Teleforda) Alnian. takil bir müessese olmak lâzım gelen orwia fealiyvti her sene ifn v« sene sefiri burSn Harieiye Vekili Tevfik niı hitamından altı aya kadar o seneye Rüstü Beyi ziyaretle Berlin sefirimtrîn •efatı dolayısile AIm»n hükumeti na • ait hffabt tamamen tasfiye edilmif mına beyanı taziyet etmiştir. olmak üzere tanzim olunur, ve her yeAlraan ve Sovyet sefaretleri Kemani sene için ofise kanunî salahiyttleri lettin Sami Pasanın vefatı dolavısile, yeniden verilir. Bunun sebebi böyle bir bayraklarmı yanya kader indirmislerofisin yalnu buhran senelerine mahsus dir. istisnaî bir mevcudiyet olması ve böyBerlinde le olmakla beraber her sene vaziyetinin hakkile görülüp takdir edibnesi lüBerKn 16 (A.A.) Bütün gazetezumlandır. ler, midesinde yaoılan bir ameliyat neBöyle bir ofis buğday ziraatini ala • ticesinde vefat eden Türkivenin Berlin sefiri Kemalettin Pasanın Berlinde kabfldiğine teşvik etmemek üzere zerizandığı büyük sevgiyi kaydebrjskte • yatı tahdit etmek te mümkündür. Fakat bu vesile ile herhalde buğday zira dhler. Merhum, 49 yasmda idi. atini ıslah etmeğe elatmış olabiliriz. Teşküâtı ve külfeti büyücek olacak obnasına rağmen böyle bir teşekkül herhalde zahmetine değer bir iştir. Çünkü buna ve yalntz buna istinat ederek Türkiyede buhranın mühim bir kismını ortadan kaldırabiliıiz. YUNUS NADİ Esnaf Bankası rezaleti 400,000 lira; teminatsız, karşılıksız, hatta evrakt müsbitesiz her önüne gelene nasıl dağıtılmış? htanbulda Kemalettin Sami Pasanın vefah ha beri sehrimizde de büyük bir teessür uyandırmıstır. Kemalettin Sami Paşa nm irtihali haberi üzerine pazar günü limanımızdaki Alman seyysh vapurlan da bayraklannı yanya kadar indi Kemalettin Sami Paça mernum askerî üniforma ile perek merhumun hahrafina hürmet göstermişlerdir. * * Kemalettin Sami Paşa, düşman kur(Mabadi beşinci tahifede) lllîlllllll Sermayesi har vurup harman 400,502 liı ayı bulan sermaye ve mevduatı, idaresizlik ve yolsuzluk yüzünden mahvolan Esnaf Bankasının karışık işleri hakkında tetki kat yapan Şehir Meclisi azasından Galip Bahtiyar, İsmail Sıtkı ve Mehaavrulan Eanaf Bankan! nrtet Ali Beylerdea mürekkep komisyornun raporu büyük bir heyecan • ve teessür uyandırmıştır. Şehir Meclisinin son içtimamda btrçok gürültüleri mucip olan Esnaf Bankası, 3 (Mabadi altıncı aahifede) IIIIIIUllllllllllllllllllllllllllllllltllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIMIIIIIIII Insul meselesi Mecliste Adliye Vekili Saracoğlu Şükrü Bey dün Sırrı Beyin sual takririne cevap verdi Ankara 16 (Tebfonla) Mec lis saat 3 te Re fet Beyin riyase tinde toplandı. Ruznamenin bi rinci maddesin de Kocaeli meb'usu Sırrı Beyin, Amerikalı müflis banker Insulün ne vakte kadar mev kuf tutulacağı hak • kındaki sual tak riri vardı. Ad liye Vekili Sara Adliye Vekili Saracoğlu Kocaeli meb'uau coğlu Şükrü Bey Şükrü Bey Sırrı Bey kürsüye gelerek: mesi lâzun gelirdi. Büyük MiIIet Mec «Müflis banker hakkında ceza ka lisinde yapılacak münakasalar bir gün nunumuzun dokuzuncu maddeleri tat cihan hukukçulannın ilerideki etütleribik ve Insul zabıtamızca Amerikalıla ne esas teskil edecektir. Ve hukuku düra teslim edilmiştir» dedi. Vekil 3e vele bu hal Türk teri olarak geçecek • yin îzahatmdan sonra Kocaeli meb'u tir. M. Insulün iadesine ben de muanz su Sırn Bey sunları söyledi. değilhn. Yalnız Amerika sefaretine In« ^ Vekil Beyin cevabı tamamdır. sul hemen teslim edüseydi sefaret o Yalnız bazı mütalealar serdini memlenu alamenıak vaziyetinde idi. Çünkü A ketin hukukî hayata namına faydalı bumerika kanunlarma gore teslim almak iluyorum. Evvelâ sual üe cevap arasınçin Reisicumhurun bir iradesi lâzımdır. da geçen zamanın sual takriri üzerinde Konsoloslann teslim almak hakkı ol • müessir olmuştur. Vekil Beyin tnsulün mevkuf bulunduğu zaman cevap ver • (Mabadi altuıçt tahifede) İsveç Veliahti Gazi Hz.ni ziyaret için memleketimize gelecek İstokholmde «Tan» gazetesine telgrafla bildirildîğlne göre İs veç Velia h 11 Pren* Gustave Adolphe gele cek sonbaharda Sarkıkaribe yapacaği seyahatte Gazi Mus tafa Kemal Hazretlermi dahi zi yaret etmeği kararlaştırmıştır. CVMHURtYET Süngercilik Yeni şirketin nasıl kurulacağı kararlaştı Ankara 16 (Telefonla) İktısadî programa göre memleket sulannda süngercilik yapmak üzere kurulacak süngercilik şirketinin Iş Bankası, Sümer Bank, tstanbul ve tzmir Liman şirketlerinin iştirakleri ve 100,000 lira sermay* ile teskili takarrür etmiştir. Japon gemilerinin ııııııııııııııiıiııııııııııııııııııııııııınıııııııııııiiiııııııiHiıııııııtııııtııınııııııınnııııııııııııiııııtıııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınıııııım Dr. Voronof Istanbulda Doktor, insanların hakikî yaşlannı anlamak için yeni bir usul buldu, Zaro Ağanın hakikî yaşı bu usule göre tayin edilecek ziyareti münaaebetile Prens Gustave Adolphe Veliahhmn Japonlar Çuşimada nasıl galip gelmişlerdi? Yazan; Abidîn I* Bütün mu harebe esnasın da kumand köpriisünde a çıkta duran A miral Toğo şu i sareti çekmişti c tmparatorlu ğun mukadde rah bu meydaı muharebesine tâbıaır. Her gemı va zifesini yapsm!» Bugün 5 inci aahifemizde Gazi Hazretlerini ziyaret içm An karaya geleceği naber veriletı İsveç, şhnalî Avrupanın iktısadî ve askerî cihetinden en mühim devletidir. İsveç eskiden oldugu gibi bugün de bahrî ve askerî kuvvetile, bilhassa malî ve smaî kudretile büyük devletlere yakin biı mevki sahibMir. İsveç sanayicileri ve maliyecileri dün yanm her taraf ında mühim tesebbüslere girişmekten geri durmamakta dırlar. Anadoludaki yeni demiryollarımızdan birçoğunun İsveç grupu (Mabadi aütnct aahifede) thtiyarlan gençleştiren ve etrafm da hayli dedikodu ve münakasalar yapllan meshur aşı ile maruf doktor Vo ronof, iki gün evvel Yunanistandan sehrimize gelmiş, tstanbulda iki gün kal dıktan sonra dün aksam vapurla Fransaya dönmüstür. Bundan bir müddet evvel bir kere daha sehrimize gelmis olan doktor Voronofun bu seferki tstanbul seyahati pek sessiz sadasız olmuştur. Hatta okadar ki gazetecilerden sarfı nazar. meslektası ve dostu doktor Behcet Sabit Bey müstesna, kendisini yakından tanıyan btrcok dostlan bile doktorun gelip gittiğinden h'^erdar olamamıslardır. Buna sebep sudur: Doktor Voronof sehrimize buradan gererek Irana gitmek maksadi'e gel mıV fkat Iran hududunda yollann bozuk!u?u yüzünden bu scahati ioadan vazgecmis ve Fransaya dönmüstür. (Mabadi beşinci aahifede) Şeh'ntmzde iki gün kaldıktan sonra dün akaam Pariae giden Dr. Voronof