25 Mart 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Universite iktısadi ve içtimai enstitüsü cumartesi günü ted risata başlıyacak. Talebeler bayram seyahatine çıkıyorlar. FIATI 5 KURUŞTUR Japon Sanayii Meselesi Dr. Nizamettin ALİ Otuz yıl evvel (Sarı Tehlike) den unurdu. Sarı Japon amelesi A- Merikaya” muhaceret ediyor, ucuz iye ile beyaz ameleye rekabet iyordu. Amerika, muhacereti tah- dit edeli tehlike kalmamıştı. Fakat şimdi, birdenbire gene bu- Wi benzer bir tehlikeden bahsedili- Yor. Bu seferkine düpedüz (Japon tehlikesi) diyorlar. Bu nedir? Artık nlar hicret etmiyorlar, bizzat kendi memleketlerinde oturup sana- Yi yapıyorlar. Yaptıkları sanayi ma- Rüllerini öyle yok değerine satıyor - lir ki, dünyanın en ileri sanayileri tehlikededir. 4 Japonların tehlikeye koydukları lanayi bilhassa şunlardır: İngilizle- Sh meşhur mensucat sanayii, Ameri- Kalıların demir sanayii, Almanların Tenk sanayii, İsviçrenin. saat sanayii Ve İtalyanların sun'i ipek sanayii. Japonlar meydanı © kadar boş bulmuşlardır ki, kapanan 1933 yılı- Mn memleketlere göre yapılan mu yeseli ticaret plânçolarına bakılır. ta, Japonyanm en kârlı mevkide ol- ğu görülür. 1933 ihracatını bir yıl *vvelki ihracatından yüzde 34 fazla- - kapatan tek memleket Japonya- lerin Hindistana yaptıkları pamuklu ihracatı yıldan yıla azalmaktadır. Şu #ünlerde Japonya ile İngiltere ara- “nda Asyanın hemen hemen istikba- ayin edecek ehemmiyette ticaret Müzakereleri cereyan ediyor. Ingi etmekte haklıdır. Zira, İngil- terenin Hindistana yaptığı mensucat İthalâtı tam üçte bire düşmüştür. Bu, $u demektir ki, İngiliz fabrikaları kapanıyor, İngilterede işsizlik bitmi- Yor. Düşünülebilir ki, Ingiltere, müs- İemlekelerine yılda 310 milyon yar- da. murabbat raensücat ihraç etmek» tedir. Bu muazzam ihracatın durmi , İng li Yilerinin mahvolmasdır. H Bizler, dünyadaki baş Ve yetişilmez zenginilklerini, bilhas- N mensucat ihracile temin etmişler» ir, Japonya İngiliz müstemlekelerini #özüne kestirmişe benziyor. Japonya gün, tekmil mensucat ihracının yar Ruhi İngiliz müstemlekelerine gön- deriyor. Gönderiyor demek kâfi de- Bildir, satıyor, satabiliyor, rakipleri çırabiliyor demek lar. Bugün öyle bir hal hâsıl olmuş. tor ki, İngiliz müstemlekelerine men- tucat göndermek veya göndermemek Japonya için yaşamak ve ölmek de- Mektir, Ve İngilizlerin de kendi müs- temlekelerine mensucat göndermele- ti veya göndermemeleri İngilizler i- in bir varlık davasıdır. Iki şeyden ir, Ya Japonları Pazarın- dan uzaklaştırımalıdar, bu takdirde Japon iktisadı tehlikeye girer; yahut Japonları Hint pazarmda bırakmalı- dır, bu takdirde de İngiliz mensuca Manayii ve bilhassa Lankashire fabri- ları ölmeğe mahküm olur. Ingiltere il bir yol tut- Muştur. Japonlar tâ İngiltereye ça- Üarmış, onlarla dört duvar arasında üzakereye koyulmuştur. Zamanı hazırda bu müzakereler kadar ehem- iyasi ve iktisadi hâdise yok- kaderi ka- Met şudur: Japonya Hindistandan e- ini çekecek, mensucat ihracatını As- Yanın şarkı cenubisine tevcih edecek- tir. Böylece Hollanda müstemlekele- Ki Japonyaya bırakılan pazarlar olar taktır, Bu müstemelkeler, Java ve Sumatra gibi 50 milyon kadar müfus- İ'sık yerlerdir. İki kişinin oturup bir #ahu salis hakkında serbestçe karar Vermelerine müncer olan bu müzake- in me surette inkişaf edeceğini J ir emil e tehlike- İaponyanm genişliyen V* iktısadma misal olarak yuka "ki malümat verilmiştir. Fakat mev- in tamam tetkiki için Japonyanın bü geniş iktısadi ne kadar devam ct- ileceğini o dahi araştırmalıdır. Rokabatte ilelebet muvaffak olmak İüzün güçtür. Bugün tekmil sanayi" nalisation çemberinden geçi” ot fiatleri her yerde düşü- yle bir iktısat kavgası meyda- Rinda, Japon rekabetinin hududu ne- dir? Bu süsle cevap vermek için iki yi hatırlamak yeter a 1 — Japon sanayiine lâzım olar hüm maddenin ehemmiyetli karmı dır sanayi ladır, o Japonyamın İâtına bakılırsa görülür ki, kmuk ithalâtı bir senede yüzde 35, Yün ithalâtı bir senede yüzde 87, hat- â ham demir ithalâtı yüzde 109 art- Muştır. Acaba bu ham maddeler ne- “den geliyor? Nereden geliyorsr, Sponyanin hayatı da o ham madde- lerin “geldiği memleektlerin elinde demektir... Günün birinde o memle- (Devamı 7 inei sahifede Sahip ve Başmuharriri : Siirt Meb'usu MAHMUT 9 uncu sene No. 2918 PAZAR 25 MART 1934 Fransız muhtırasının metni Silâhsızlanma meclisinde Fransanın tezi anlaşıldı Fransa, Almanya hakkındaki endişe- lerini anlatıyor ve Almanyanın cemi- yeti akvama tekrar girmesini istiyor Silâhsızlanma mesele- si hakkında Fransanın İn giltereye verdiği muhtı- İ ra nihayet matbuata ve- rilmiştir. Şimdiye kadar gizli kalmasına itina edi len bu müuhteranın ihtiva ettiği maddeler cidden mühimdir ve İngiltere muhtırasile arasında te - bayünler vardır. Fakat geçen gün de yazdığı - muz gibi Londradaki si- yasi mahafil kendi nok- tai-nazarlarının lâyete - gayyer olduğunu iddia etmiyorlar.. Binaenaleyh bu hususta bir itilâf el- de etmenin imkânını da arayorlar. Fransiz notası tahlil © edilecek © olursa bilhassa üç nokta etra » fında bir hasusiyet ar - zetmekled. 4 Son aylar sarlın- dahi silâhları bırakma müzakeratının dayandı - esası için Almanyanın tekrar dahil olması lüzume.. Fransız muhtırası Almanyanın tek- rar silâhlanması meselesi hakkında çok endişeli bir lisan kullanmakta ve bunu izale etmek çarelerini aramak tadır. Bunun için ezcümle diyor ki: e a m am Alman hadudundaki yeni istihkâmlara yerleş - tirilen son sistem toplardan biri lü Akvam Cemiyetinin silâhları bırak ma prensibi inhâr etmek demektir. Böyle bir kararın merkez silâhlarına da inter istemez şümul olacaktır. Dün bu hususta aldığımız telgraf- . A.A, — Havas bildiriyor hakkındaki 29.1.5934 ta- (Devamı 7 inci eahifede) Tramvaya bomba bırakmakla mazn un olanlar dünkü muhakemeelrinde Herşeyi inkâr ediyorlar! Tramvaya bomba koyanların muha- kemelerine dün başlandı Mevkuflar kefaletle tahliye edi Artin Tülekyan Efendi ismindeki tütün tüccarmı şüppheli vaziyette göstermek maksadile namma yazılmış bir mektupla beraber tramvay içeri- sine dört bomba bırakmaktan suçlu Rizeli Mehmet, Mapavrili, Mehmet, Bafralı İbrahim ve İstanbullu Cevat efendilerin muhakemelerine dün üçün cü ceza mahkemesnde başlanılmıştır. Maznunlar muhakemeye jandarma nezareti altnda getirilmişlerdir. Da- yacı mevkiinde kimse bulunmamıştır. Mahkeme reisi Hikmet Bey evvelâ maznunların büviyetlerini tesbit et - iş, sonra dava evrakı ve davaya mü zabıtlarla raporlar okunmuş- tur, Raporların birisinde bombaların yumurta bombası denilen cinsten v tifade edilir neviden olduğu, pı labileceği yazılmaktadır. Bunlar okun 'duktan sonra maznanların isticvabına başlanmıştır. İlk isticvap edilen maz- wun Rizeli Mehmet Ragıp Efendidir. Mehmet Efendi: — Ben ifademi | okuyarak miş değilim. demiştir. Bombalar ne vakitten kalmış? , Burada reis Hikmet Bey, mumailey hin poliste dayak yiyip yemediğini sor maş, — Hayır, beni dövmediler Covabmı almış ve bu cevabın zap- imzala — Evimde de İstiklâl mücahedesi devrinden kal mıştır. Hiç birisi bir işe yaramaz, kul- lanılmaz. Ben onları bir hâtıra ola - rak saklıyordum. Mehmet Efendiyi tanırım. Fakat hüsümetim yoktur. da bulunan bombaları da ben im demiştir. Rizeli Mehmet Efendiden sonra Mapavrili Mehmet Efendi o da hülâsaten demitşir — Tülekyan Efendi benim düşma- nım değildir. Bilâkis vardır. Bana 3 bin lira para vermiş, bunun mukabilinde 300 batman tü nümü almıştır. Böyle iyilik yapan 1 adama fenalık yapmayı aklımdan bi - le geçirmem. Bombaları, tapları ve mektubu i tayı tramvay içerisinde ben bırakmış değilim. Ibrahim Efendinin oğlu ile oğlum ortaklaşa bir bakkal dük- ını işletirler, oradan tanışırız. İbra- him Efendi Tülekyan Efendiden ti - carethanelerine ait bir muameleden dolayı ayrılmıştır. Mehmet Efendi inkâr ediyor Reis Hikmet Bey burada Mapav- 7 inci sahifede) ermenice ki (Devamı Paraların İadesi için Nafia vekâletile Tramvay şirketi arasında müza- kerat başlıyor ANKARA, 24 (Telefonla) Na fin Veköleti İstanbul tramvay şirketi nin mukavelelerini tetkik etmiş ve şir ketin mükavelelerle yapmasını taah- hüt ettiği muayyen hatları yaptırtma ğı halde halktan fazla ücret almak ta devam'ettiği anlaşılmıştır. Bu ücret lerin yekünu 3600000 liraya baliğ ol- maktadır. Bu paraların iadesi için şir ketle Nafin vekâleti arasında yakım - da müzakereye başlanacaktır. Diğer taraftan öğrendiğime göre Nafia Ve - kületinde teşkil olunan bir komisyon da, imtiyazlı şirketlerin mukaveleleri tetki kedilmektedir. Bu tetkikattan maksat mukavelelerde mevcut olup tatbik edilmiyen hükümler bulunup bulunmadığın smeydana çıkarmaktır. Demiryolları — hat Düze - rindeki istasyonların tamirine sa bir azmanda tevessül edilme: miştir. Yarı olan Edirne bu meyanda ikmal “edilecektir. İnsull için Bir kanun! suçluları memlekete iade İ edebilecekler Amerikalı banke- rin vapuru Port - ad Sal Hnnında 6 beklemiyor “Ji ATINA 24 (Mil f iiyet) — Amerikalı 5€ banker Insull'ü hâ- Ç. z mil Meotis vapuru “ sı Roter Ajansın » dan mezkür vapu- ra dair malümat sör muştur. Gece saat on birde âtideki cevap alınmıştır “Port » Saltten henüz mevsuk ha- ber alınmamıştır. Port - Saitte musir- ren deveran eden şayialara göre va- pur başka yere teveccüh etmektedir. PORTŞAIT, 24 (A.A.) — Dün sa 2 inci sahifede) ANSULL (Devamı Macaristan Ve muahedeler Bir İngiliz meb'usu muahedelerin tekrar tetkikini istiyor! Avusturya, Macaristan ve italya yapılan son Roma anlaş - masından #onra M, Mussolini bir nutuk söylemiş ve bunda Macaris- tanın aslen Macar olup ta hendi - sinden ayrılan yerler hakkındaki talebini İtalyanın anlamakta oldu- ğunu beyan etmişti. Bu nutuk Ma- caristandan birçok arazinin ayrıl - İİ masına sebep olan muahedelerin İİ tekrar tetkiki merkezinde Dün İİ gelen bir telgrafta anlıyoruz ki İn- gilterede böyle bir cereyan vardır. Muhafazakâr kadın mebuslardan birisi bu hususta Avam Kamarasın- da bir takrir vererek Akvam Cemi- yetinin gelecek içtimaında, hütü - metin muahedelerin ilimi ü mek suretile Macar enill kadirşinaslık göstermesini talep et miştir, Romanyanın vaziyeti SOFYA, 24 (Milliyet) Bükreş - ten bildiriliyor: M. Titulesco, Ro - manyanın harici siyaseti ve bilhas- sa Romada İtalya, Avusturya ve Macaristan arasmda yapılan anlaş- ma karşısında aldığı vaziyet hak - kmda Mecliste izahat verecektir. M., Titulesco'nun kral tarafmdan kabul edi i de bu son metele ile alâkadar görülmektedir. İ Amerika konselosları Amerikalı | Yunanistandaki taksi şoför lerinin ve otobüscülerin yap- tıkları greve tramvay amelesi nin deiltihakından korkuluyor Tel: Ergani Bakır madeni şirketi Dün şehrimizde bulunan büyük şirketlerden bazılarının senelik heye- ti umumiyeleri toplanmış ve bir sene lik hesaplar tetkik edilmitşir. Bu he saplara göre elektrik şirketi 5,175,441 lira 83 kuruş işletme hâsılatı temin et miştir. Masraf çıkınca 1,768,019 lira 44 kuruş hâr etmiştir. Tünel şirketi 9.554,52 lira zarar etmiş, ancak akar saridatı ile açığını 18,392,04 lira kâr- la kapatmıştır. Haliç şirketi 9.739 Li ra olan zararını bu seneye devretmiş Müdür; 24518, Yazı işleri müdürür 24319, Idare ve Matban : 24310. Merak mı ediyorsunuz? İstanbuldaki büyük şirketlerin bir senelik kazanç ve kayıpları nedir? Elektrik şirketinin 1,768,019; Tünelin 18,392 lira kârı var. Haliç 59,739 lira içerde; Ergani bakır şirketi 1,350,712 lira zimmet bakıyesi gösteriyor; Ş. Hayriye 147,148 lira kârda.. Dün bir çok şirketlerin heyeti umumiyesi toplandı a heyeti umamiyesi içtima halinde tir. Ergani bakırı şirketinin kör ve sa rar hesabı 1,350,712,94 lira bir zim- met bakiyesi göstermektedir. Elekirik şirketi Türk anonim elektrik şirketi heyeti umumiyesi dün Metro hanında Uşşaki zade Halit Ziya beyin riyaseti altında toplanmıştır. Heyeti umumiyece veri- len kararlar şunlardır: Umumi heyet, mürakipler ve hesap komiserlerinin ve idare meclisinin ra « (Devamı 7 inci sabifede) e 0 e Nafia Vekâleti bütün şirketlerden soruyor Memurlar, meclisi idare azası kimler- dir ve nekadar maaş alırlar? Umumi masraflar ve tarifeler Verilen malümata görc Nafia vekâ bit eden mühim esaslar ketlerin mukavelelerini tetkik rafları, memur maa tarifeler Ni tasile istenen bu miştir. Bu meyanda şirketlerde çalışan Aldığımız malümata göre bazı şirketler müdiran ve meclisi idare isim lerinin de bildirilmesini istemiştir. tara fından şirket komiserlerinin vazife ve sa- lâhiyctlerini tesbit eden yeni bir talimatnamc tenmiştir. vekâlet komiserliklerden şirket erkân dıkları maaş ve, tahsisatla beraber Diğer taraftan Nafia vekâleti Bazı şirket komiserlerinin tebdili pılmış bir tebligat yoktur. Umumi hizmetleri ifa mi ücret tarifelerine tesir ettiği ve duğu nazarı dikkate almarak tadır. üzerinde meş etmekte dir Üzerinde cereyan etmektedir. 'kâleti bütün şir ketlerden malümat istemiştir. Şirket ko- mat dosyalar halinde vekâlete gönderik memurların yegân imtiyazlı şirketlerin vaziyetlerini tes olmaktadır. Vekâlet imtiyazk şir - Bu tetkikat şirketlerin umumi mas yegin isimleri is - bunu noksan yaptıklarından azalarının al hazırlandığı da bildirilmektedi mevzuu bahsedilmekte ise de bu hususta ya- eden imtiyazlı şirketlerin fazla masraflarının tumuk bin netice bu masrafların halka bir yük tetkikat daha ziyade bu cihet üzerinde yapılmak- Kısırlaştırmak lehindeki Kısırlaştırılanlar ,faaliyet artmaya başladı evlenebilecekler, fakat çocuk yapamıyacaklar Mazhar Osman Bey de bir konfe- rans vermeğe hazırlanıyor Bugün, büyük harp - İ ten sonra, bütün dünya» da, bilhassa umumi ikti sadi buhranm inzimam ve tesirile şümullü sul te her memlekette sinir hastalıkları artmış, İ mizde dolaşan yarı deli- | lerden, o dejenerelerden cemiyeti nasıl kurtarma- lı? Neal ıslah etmeli ve en iyi izdivaç hangi- | sidir? Normal evlenme daha fazla ne gibi şart ar içinde husule gelebi- lir? Mecnunların mesi memnud. tam delilerin yeri her yerde hastahane ve ti - marhanelerdir. Bununla beraber Hitler Almanyada yarı mec- nunların da kıtırlaştırılmasını kanu: la kabul ettirdi. Bununla Alman ne: lini takviye edeceği kanaatindedi Bu kanaat yayılmaktadır. Bizdeki kıl hıfzisuhhası cemiyeti, son kongre- Fahreddin Kerim ve Mazhar Osman Beyler sinde yaptığı ilmi münakaşada ekse * riyetle tecelli eden kanaat; herhan- gi bir şekilde cemiyete dejenere un- sur çıkmaması için kısırlaştırmanın faideli olduğu merkezinde toplanmış (Lütlen #ahifeyi çeviriniz)