25 Mart 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Yarın gazetemiz sahifedir Ihracatımız Mutlaka Yükselebilir 13 "1ÜZİ Dresden: Mart 1934 undan evvelki yazımızda ittihşal coğrafyasınm ihracat politikasında gemicîlerin puslan gibi bir rol oynadığını söyle miştik. Dünyaya göz gezdirirsek her ülkenin birbirile az çok iktısadî mübadelede olduğunu görürüz. Bunu tayin eden şey, doğrudan doğruya istihsal coğrafyasıdır. A memleketinde yetişen «ey, B de yetiş mez. B de yetişen şey de A da yetişmez. Her istihsal; istihlâkten fazla olunca ihracat mevzuu olur. Bir misal getirelim: Biz yediğimizden fazla iizüm yetişttriyoruz. Fazla kaîan iiziimü, ihtiyaçları oîan memleketlere göndermeğe ve bunun karşıhğile başka ihtiyaçlarımızı ka patmağa mecburuz. thracatı dbğuran şey, pek iyi anlıyoruz, istihsal coğrafyasıdır. Eski zamanın Ko nuksever Denizi (Şimdiki Karadenîz) eski mübadelenin binbir hatırasını saklar. Peygamber Süleymamn ülkesile eski Saba ülkesi ara smdaki iktısat yolları bugün silinmistir. Eski Germanyaya Kartacadan, Ellastan akan korkusuz alışverişçilerin ne adı, ne de izi kalmamıştır. Fakat istihasl coğrafyası, aldığı yeni şekiller ne olursa olsun, budunlararası münasebetlerinde rktısadî kımıldanışın, bugün de, e hemmiyetli bir temelidir. Bu, her ülkenin en tabiî bir zenginliği sa yılabilir. 12 u m h u ri yet S6iei Telefon: Başmuharrlr ve evi: 24290, Tahrlr heyetl: 24298, Idare ye matbaa kismile Matbaacılık ve Neşriyat Şirketi, 24299 Yarın gazetemiz NO. 3551 Telgraf ve mektup adresi: Cunüıuriyet, Istanbul Posta kutusu: tstanbul, No. 246 PildtT 25 Mflrt 1834 sahifedir 12 Romada imzalanan protokollar Macarlar, kararlardan memnun olmadılar Kont Bethlen muhaliflerin başında, protokollar Macar sanayiini de tehdit ediyorlarmış «Tan» gazetesinin Roma nuıhabirinin întıbaları «Tan» gazetesinin Budapeşte muhabiri yazıyor: Son hafta, senelerdenberi endi<e ve vuzuhsuzluk içinde yaşayan Macaristan için çok sıkıntıh bir devre oldu. Romada imza edilen vesikalarm ne gibi hükümleri ihtiva ettiklerine kat'î surette vâkıf olmıyan Macaristan efkâri umumiyesi yalnız memleketin takip edeceği yolun Romada neticelenen müzakerat neticesi kararlastırılacağını biliyordu. Memleket bazı günlerini itimat dblu bir intizarla geçirdikten sonra şüpheye düşüyor, bunu müteakıp ümitler beliriyor, sonra ortalığı gene tereddüt kaplıyordu. Macaristan efkân umumiyesî iktısadî nofktai nazardan Avusturya ile Macaristan arasında bir itilâf aktinin güç olduğuna kaildi. Romada Hacı Mehmet Beyin yaptığı teklifler Fırka komisyonu tatbik kabiliyeti görmedi Ankara 2' (Telefonla) Kütahya meb'u su Hacı Mehmet Beyin yeni bazı vergi tnembalan hakkmda yaptığı teklifin tetkiki bitmiştir. Bu iş içîn teşkil olu < nan Fırka ko misyonu yakın da raporunu Fır ka Grupuna ve Hacı Mehmet Bey recektir. Komisyon bu tekliflerden yalnız hususî otomobillerden bh* miktar vergi alınmasına ait olanı • nı kabul etmiş, diğerlerinin kabiliyeti tatbikiyesi bulunmadığına karar vermiştir. Gizli kuvvetler faaliyette Fransada yakalanan casus ordusu 17 kadm ve erkek tevkif edildi, 200 kişi zan altında, şebeke Ingiltere ve Amerikaya da şami] Ifon ifşaatları Fransadaki casasluk meselesine yeni bir veçhe veren Mösyö ve Madam Stvitz Fransa zabttası birkaç aydanberi çok miihim bir casusluk meselesile mefguUKi. Bu mesele Finlândiyanm mer kezi Helsingforsta casusluktan maz nun bazı eshasın muhakemeleri esna • smda karıstk ve müphem bar. îfşa • atta bulunmalarfle meydana çıkmıştı. Fakat Fransız zabıtasının yapfığı tah k3cat şimdiye kadar pek agır ilerüyor, brr türlü neticelenemıyordu. Çünkü mevkufların hepsi kendile • rine isnat olunan casusluk fiîmi ve şerikı cürümlerini kat'î surette inkâr e diyorlardı. Mevkufların içinde profes'ir Mar tin camında Fransa Bahriye Nezaretinin maruf simalarından biri de vardı. Bu adam Harbi Umumide Fransanm hasmi olan devletlerin asrarı.iı elde e d«rek FVansa hükumetine hizmetler yapmtsh. Fethi Bey Kont Bethlen elde edilen neticeler ancak prensipler üzerinde hasıl olmuş bir itilâf • (Mabadi beainci aahifede) Bombacılar mahkemede Suçluîar, polisteki zabıtları tazyik ve tehdit üzerine imzaladıklarını iddia ediyorlar. Mahkeme, kefaletle tahliye taleplerini kabul etti sefirimiz dün An karadan hareket etti Ankara 24 (Telefonla) Londra büyük elçisi Fethi Bey bugünkü trenle yeni vazifesi başma hareket etti. Fethi Bey istasyonda Gazi Hz. namına Riyase ticumhur Başkâtibi Ruşen Eşre' Beyle Başveki. tsmet Paşa Hz., Fethi Bey Vekiller ve diğer dostlan tarafından teşyi edildi. Ismet Paşa ile Fethi Bey istasyonda kolkola epey müd det gezinerek görüştüler ve samimî surette ayrıldılar. tktısat politikasinda tutulacalk yollan zaman ve ihtiyaç çizer. Her budun elindeki coğrafya temeline göre, kendisine uygun bulduğu tnimariye ehemmiyet verebilir ve ona göre iktısadî yapısını kurabilir. Fakat is, temeldedir. Biz, htç şüphesiz, içinde hVz" ve kudret çağlıyan bir sanayi temposunun yurdumnzda coştuğuna şahit olmak istiyoruz. Bu haklı isteği zaman ve yaratıcı Türk enerjisi, elbette, gerçekliğin güneşine çıkaracaktir. Fakat bir ülke nin îktısat politikası yalnız coğrafyasına dayanan sanayiden ibaret değildir. Bunun yanında Türk ırmaklannm kıyılarında, yumuşak yamaç larda, üstünde tarihin gür sesi ürperen ovalarda giineş ve fırtına arasında güreşen Türk enerjisi vardır. Yurdun sağlam ve ovasile, serin kaynağile, sarp sırtları kaynas ı mif çocukları bu tarih kadar derin ve dalgalanmaz sessizlik içinde yetişirler ve halk kudretini sonsuz bir bâslangıçtan sonsuz bir geleceğe üetirler. Savaş meydanları üstünde tutu şan kahredlci şimşekler ana kucajp burasıdır. Burada sönen bir yeşillik parçası, burada eriyen bir çatı, burada kımıldamıyan bir kol, yurt için en affetmez bir ihtardır. Kök îerî zedelenmi* bir ağaçtan nasıl yemiş beklenebilir? Onun için yük«ek sanayi; yesil tarlamn kucağında büyümüştür. Onun için Avrupada fabrika bacalan yeşil bir çer çeveden taşarlar. Köy, tarla; ik lim ve coğrafya demektir. Canlı ve sağlam köy politikası da köy ve toprak istihsalinin sürüm yeri politikasıdsr. Bu, mevzuu itibarile hem içel (dahil) i, hem de Aşel (ha ric) i kucaklar. Bakıınsız ve içinden eriyen, »önen köy, iktısat politika Mzhğını aldatmıyan bir dillc ler. Yurdun en büyük istihlâk kudreti köye dayandığı için sağlam sanayiin temelini de gene köyde aramak icap eder. Buhran yılları, hiç »üphesiz, köy enerjisi için yeni engeller hazırlannştır. Dış pazarlar daralmıstır. Fiatler düşmüştür; dört büyük ve korkunç savaş yılı iktısadî yolları, mübadele bağlannı parçalamıştır. Böyle bir vaziyet karsı»mda iktısat politikacısmm kuru ve manası çok karanlık bir teskilât sözile meseleyi halletmesi imkân • sız birşeydir. Çünkü; yepyeni va ziyetm halli için yepyeni bir tedbır lâzımdır. Fakat tedbirler de amelî olmalıdır. Buhran yılları ihracat politika Sinm en başlıca noktalan şunlardır: 1 Kolay isliyen ve her yeni traziyetin kahbına kolay döküle bilen teşebbüs: (Ağırca isliyen her teskilât buhran devri ihracatına kat'iyyen uygun değildir.) 2 Ticaret muahedelerL M. NERMİ fMabad't ücuncü aahifede) T^vkif edilen Lydia Stahl Profesör Martin Fransa emnlyeti u«ndîfeve düşüren bîr Rus pek sıkı munasebatta bıdun(Mabadi üçiincü aahifede) Yunan Harbiye Nazırı Ceneral Kondilisin bir ay sonra Ankaraya geleceği haberi teeyyüt etti Atina 24 (Hususî) Harbiye Na ] zırı Jeneral Kondilisin mayısta Ankarayi ziyaret edeceği haberi kat'iyet kesbetmistir. Buredaki Türkiye elçisi Enis Bey Harbiye Nazmnm Ankarayı ziyareti Türkiye hükumetince memnu niyetle karşılanacağını bildirmiştir. Seyahat programı tesbit edilmistir. tktısat Nazın M. Pesmazoglunun An'.;araya ne zaman gideceği henüz belli değildir. Hususî mektepîer talimatnamesi Şişli tramvayında bnlunan bombalart koymakla maznun olanlar mahkemede Bomba taşımak ve iftira suçlarile maznun ve mevkuf bulıman tüccardan tbrahirn Beyle kâtibi Cevat ve arkadaş* ıııııııııııımıııııııııı ııııııııııuıııııııııııııııııııuııı lan Mehmet Ragıp ve Mehmet Efendilerin muhakemelerine dün »abah üçün(Mabadi dördüncü sahifede) ıııııı nııııııı ıııııiMiıııııııııııııııı ııııı mııımıırııım Bütün hususî mektepîer bir tasfiyeden geçecek Dün l»tani>uı Maarif müdür lügünde orta tedrisat umumî müdürü Hasan Ali Beyin riyasetinde mühim bir top lanh yapdmı*tır. Maarif müdü rü Haydar Bey de içthnada ha zır bulunmuştur. Uzun müzake ra* neticesmde, Hasan Âlı Bey hususî mekteplere ait yeni talimatna me hazırhklan tamamlanmıştır. 80 maddeden mürekkep olan bu talimatname ecnebi, ekalKyet mekteplerile diğer hususî mektepîer bakkın da, şimdiye kadar yapılan teftislerle tesbit edilen noksanlan izale edecek mühim maddeleri muhtevi bulunmaktadır. Yeniden mektep acmak, muallim tayin etmek şartlan, tedris ve idare is leri, talebe veya muallimlerin tecziyelerine ait çok sıkı maddeler talimatnamenin esasmı teskil etmektedir. Talimatname, Maarif Vekâleti Ta lim ve Terbiye dairesmce tasdik edil dikten sonra tatbikına başlanarak bütün hususî mektepîer ıslah ve tasfiyeye tâbi tutulacakhr. Şimdiye kadar bu mekteplere gönderilen ve muhtelif em^r ve tamimlerle istihdaf edilen tedbirler de yeni talimatnamede toplu bir halde yer al mıştır. Talimatname ile hususî mekteplerin kontrol işleri çok kuvvetlendirilmiş ve tedrisat, evsafı lâzimeyi haiz olan muallimlerin deruhde etmeleri temin edil* miy olacaktır. mııııııııı Ergani Bakır şirketi Atinadaki tayyarecilerimiz Atina 24 (Hususî) Türk tayyaıecileri dün Maratoni ziyaret etmişleTdV. Tayyareciler Maratonda hararetle karşılanmışlardır. Har biye mektebi muallimleri tarihî Maraton harbi hakkmda izahat ver misler, tayyareciler bu ziyaretten çok memnun olmuşlardır. Türk tayyarecileri bugün Atina MiııiMiııııııııııııcııınınııniMiıı nmıiMiMiıım İdare meclisi raporuna nazaran demiryolu, mayısta Elâzize varacak, 936da bakır istihsalâtı başlıyacaktır Ceneral Kondüis üz& inde uçuşlar yapacaklard*r. Türk lise talebesinden mürekkep bir kaf ile de Atinaya gelmiştir. HIHIIIIIIIHIUJUIIIMIB ııınıııııııııııııııııuııııııımıiMMinıııııtnmııiMit'iıtııi'iııtım Bayram hazırlıklan Ergani Şirketi heyeti umumyiesi dünkü toplantıda Ergani bakırı Türk Anonim Şirketi senelik heyeti umumiyesi dün şirketin Taşhandakî merkezinde Necmettin Molla Beyin riyasetinde toplanmıştır. tçtimada şirketin en büyük his sedarı olan Maliye Vekâleti namına Kambiyo Borsası komiseri thsan Rifat ve tktısat Vekâleti namına Is tanbul Ticaret müdiriyeti sirketler komiseri Bahri Bey ler hazır bulunmuslardır. Hissedarlardan Sıvas meb'usu Rasim Bey heyeti umumiye kâtip liğine, Ihsan Rifat Bey ve Doyçe Bank mümessili M. Goldenberg tasnıfı âra işine memur edildikten sonra 1933 senesi idare meclisi raporu okunmuştur. Şehre 17,000 kurbanhk koyun getirildi, fiatler 8 liradan başhyor Raporun bir hulâsast Rapora nazaran şirketin Ergani (Mabadi dördüncü sahifede) (1) Birind makale dunfcü. nüshamızdadır Ergani Şirketi tarafından yaptırılan tlkmektep binan hamal sırttnda taşınan kurbanhk koyunlara $ık tesadüf edlliyor'Su ban satışlarile, bayramlık mutat alış Bugün, tstanbul Müftülüğünün de verişler hayli hararetlenmisti. Pivasaevvelceden ilân ettiği veçhile kurban (Mabadi dördüncü sahifede) bayramı arifesidir. Dün, şehirdeki kur