26 Mart 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Omınrıı Nn Q « o u m huriyet ISTANBUL CAGALOĞLU B ÎÜRSA PAZARf Muhterem müşterilerinin Kurban bayramını sevgi ve saygile kutlular HO. » D l Telgraf ve mektup adresi: Cumhurıyet, Istanbnl Posta kutusu: tstanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrir ve evt: 24290, Tahrir heyett: 24298, Idare ve matbaa PaZaiİeSI 26 . ft 1834 kısmlle Matbaacıhk ve Nesriyat Şirketl, 24299 Roma kararlarının Telakki ve tahlili Kara bir günümüzün yıldönümü D B talyan Basvekili M. Musolininin son nutkile ikmal edilen Roma protokollan bütiin dünyada dikkatle göz den geçirildi. Eğer İtalyan Basvekili • nin nntku olmasaydı bir italyan Macar ve Nemse bloku teşkil eden siyasî ve Dctısadî protokollan anlamak miirtvkiin olmıyacakmıs. M. Musolininin tahminimiz veçhile istisnasu her tarafta hayretle karsılanan nutku ise vaziyeti kâfi derecede izah edebilmis değildir. Vazıh surette anlaşılan sey protokol larla tuktun ortaya açık tezatlar çıkarmıs olmasıdır. tşte son tahlilin verdiği netice budur. Sofyada dün Edirne günü tesit edildi Fakat her sene aleyhimizde taşkınlık yapanlar bu sene ses çıkaramadılar İktısat Vekâletinin yeni teşkilâtı ve Türkofis Celâl Bey mühim beyanatta bulundu Bayramınız kutlu olsun! İlk hayret günleri geçerek şimdi su lar durulmus olduğu için gerek Ro ma protokollannın ve gerek bunu ikmal eden Musol'ni nutkunun her taraftaki telakki tarzlarının hepsini göz den geçirebiliriz. Malum olduğu üzere Romada yapılan is bir misak veya muahede akti suretinde tecelli etmiş de ğildir. Orada imzalanan vesikalar, atlan üstünde, protokollardır, yani ce reyan etmis ve belki üzerlerinde mu • tabık kalmrruş müzakerelerİB zabıt lan. Siyasî olarak üzerlerinde muta • bık kalman noktalar ise müzakere e • den üç devletin tamam'yet ve istiklâl lerrnin muhteremliğ'le üç devlete müteallik meseleler bakkında kendi ara • larmda görüşülmek lüzum ve karanndan> fbarettir, ki bu formül içinde guya Avusturyanın istiklâli ifade ve teyit edilmiştir. S'yasî kısım tamaro olmak îçîn Ma car'stanın da tatmin edilmesi elzemdi. Malum olduğu üzere Macaristan ötedenberi sulh muahedesinin kendisinden alınmıs araziyi iade edecek veç hile tadilini istemektedir. Protokollar da buna daîr hiçbir kayit ve işarete tesadüf edilememistir. Muahedelerin tadfli kaydi, onlarla alâkadar diğer devletlerde pek »iddetli bir aksiilâ mel K«î»'e eetırecejjî cihetle proto kollarda bu ooktaya tenvas etmekten uxak kalmağa itina edilmîs olduğu anlasüıyor. Ancak M. Musolîni şahsan muahedelerin tadiline taraftar olduğu için bu noksanı protokollann imzasmdan birkaç gün sonra irat ett:ği nu tukta Macaristan lehine kaydettiği birkaç kuvvetli cümle ile telâfi etmistir, M. Musolininin o kuvvetli cümleleri bittabi Macaristanda memnuniyetle karsılanmıstır. Ancak sahsî sözlerin bir defa daha tekranndan îbaret olan bu cumlelerin hangi maksadı temin edeceği bilinemez, ve işin bu hafîf tarafı bittabi Macarlann gözünden dahi ka çamaz. Buraya kadannı hulâsa etmek lâzım gelirse söyle denilmeiidir: 1: Romada imza olunan vesikalar, taahhütleri mutazammm misaklar ol mayıp dostluk muahedeleri kabilmden : umumî ve tatb kata büyük kıymeti olmıyan sözlerdir. 2: M. Musolminin nutkunda muahedelerin Macaristan lehine tad'li Iü zumundan bahseden sözler, sahsî fikir ve mütalealar hududunu geçemez. 3 : M. Musolininin bu sözleri Küçük İHTâfı Roma müzakerelerinin cereya nına iltihaktan uzaklastırmıştır. Filhakika Roma müzakerelerinin iktısadî kısmı, buna Kücük Itilâf devletlerinin iltihakları suretile, azçok ehemmiveti haiz olsbilirdi. Fakat M. Musolini muahedeler'n tadili esasında ısrar etmskle bu ihtimali bertaraf etmiş ol m^k hasebi'e Roma müzakereleri bu noktadan dahi hükümsüz ve ehemmiyetsiz kalmıştır. Roma müzakereleri Macaristanı tatmin etmek söyle dursun, Avusturyanın istiklâlmi bile teminden âciz bir vaziyettedh*. Çünkü yatnızbaşma Italya ve yalnızbaşlarma ttalya Macaristan ve Avusturva Merkezî Avrupanm bu iki devletinin maddî ibti yaçlarmı bertaraf edecek vaziyet ve kuvvette değildirler. Protokollardan sonra nutuk baska devletlerin ve bil hassa Küçük ttilâf devletlerinin bu kombinezona iştiraklermi menedecek mahiyette zuhur etmiştir. Diğer devletlere gelince tngikere protokollardan mentnun olmağa temayül etmisse de nutkun İtalya hesabına Afrika ve Asyaya tevessü ihtiyaandan bahseden sözlermden kuşkulanmışttr. 1 Fransa protokollarla nutkun tezat ve tenakuzlan karsısında şaaırıp kal • Rnshr. Almanya, silâhlanmada kendisine müsait görünen müsavat tekKflermden •nemnun olmakla beraber Avusturya nm istiklâli etrafutdaki gayretlerden « Ankara 25 (A.A.) tktuat Ve Sofya 25 (Hususî Muhabirimizden pılıyordu. 26 marta tesadüf eden bu • kili Mahmut Celâl Beyefendi, Iktı telefonla)Balkan harbmde Edimenin gün, bu sene, bir yortuya tesadüf et sat Vekâletinin yeni teşkilâtı ve Bulgarlar tarafmdan zaph günü Bol • mesi için 25 martta tes'it edildi. Fakat Tiirkofisi hakkında Anadolu Ajan • garistanda Trakya günü olarak ilân edil Bulgar hükumetinin aldığı çok yerin • sına şu beyanatta bulımmuslardır: « Cihan iktısadiyatmm harp mişti ve bugün bütün Bulgaristanda ayin de ve musip tedbnier sayesinde bu se sonrası devrelerind« geçirdiği esas • ler ve Türkiye aleyhine nümayişler ya(Mabadi altıncı sahifede) li bünye değisiklikleri ve son sene lerde mücadele etmek mecburiye tinde kaldiğı dünya umümî, buhra • nı, her memlekette İktısat Vekâlet lermm vazifelerini ağırlaftırnus ve doLayısile mes'uliyetlermi arttırmışür. Bu vazife ve mesuliyetin, umumî iktısadî kalkmma savası içinde bu • lunan memleketimizde ihtiva etti ği hususî ehemmiyet ve nezaket de asikârdır. (Mabadi beşinei aafnfede) Varşova 25 (A.A.) Polonya matbuatı, bu defa memleketten tarde dilen Cekoslovakyalı on sekiz V'jfP»iff. j simlerini nesretmektedir. Bunlar, Varsovada, Karakovi, Ato • viç, Hazanov ve Kelmekte yerlesmiş tüccar mümessilleri ve sanayi erbabı i diler. Güzel Edirnemizden bir manzara fkttsat Veküi Celâl Beyefendi Gazetemiz, Kurban bayramı münasebetile diğer refikleri gibi, bayramm ikinci, üçüncü ve dSrdüncü günleri intişar etmiyecek, cuma günü çtkacakttr UHiıııınııuıııifiıııınnımiMnıııuııııınııııiMiııiNiııııııııııınıınıııiHiınıııııımrııiMinıııiMimiınııııııııınııııııuııııtıııııııııııııııııııııııiHiıııınMi Staviski rezaietinde yepyeni bir safha # • Çeklerle Lehlerin araları açıldı Ingilterenin maruf bazı simalarıda zan altında! Londra^a nrantesir Deyli Herald gazetesi son nüshasında Fransadeki Sta • vi«ki rezaletine ait yeni ve sayarri dik kat haberler vermektedir. Bu gazete diyor ki: « Londra zabıtasi Fransay) ba*tan a**ği sarsmış olan Staviski rezaletile tngiltfrede bulunan bazı maruf zevatm dahi pek yakından alâkadar oldukla • nna dair vuku bulan ihbar üzerine bir haftadanberi Ingiliz zabıtai hafiye teş • kilâtile teşriki mesai ederek tahkikat yapıyordu. Bu tahkikat dün akşam (22 mart) neticelenmistir. Diğer taraftan lngiltere siyasî zabıt 'sı mıidürü Mister Cunning de bir müddet g'zli bir vazife ile Parste bulunuyordu. Mr. Cunning Londraya avdet etmistir. Mumaileyh Fransada yaptığı tahkikatm neticelerini lngiltere Dahiliye Nezaretile zabıtai hafiyesine b'ldirecektir. Mr. Cunnmğin tahkikatı ürerine Lon draya bir dosya gönderilmiştir. Bu dosyada Ingilterenin maruf bazı sima'an nin da bu rezalette z*'methal olduklan Ubat edilmektedir. Dün gece Pariste Staviski rezaleti hakkmda yapılan istiçvaplar o ksdar müheyyiç nctayiç vermistir ki bunlann ne.«ri b'le menolunmustur.» Lehistan, Çekoslovakyadaki Leh aleyhtarlığma mukabele icin Çek tebaasını hudut harici ediyor Stavîskinin milyonlarca frankhk mücevherleri Londrada bir Ingiliz müessesesinde bulundu Beynelmilel Kadın Birliği kongresi 1935 kongresi Yıldız sarayıncîa toplanacak Hak'annda itt'haz edilmiş olan bu k'ran tefsir eden gazeteler, bunun son zamanlarda Çekoslovak silezyasında baş gösteren Polonya aleyhtarl'ğma ma kabele teskil ettiğini yazıyorlar. Gazete Polska ile Sodziyene Ilüstrovane Kuryen gazetelernin yazdıklaruva göre, önceden bir asab'yet tezahürü addedilebilec <5 olan bu Polonya aleyhtarlığı bugün devamlı icraat şeklini almış • br. Çekoslovakyadaki Po'onyah ekalliyet Prag hükumetine karsı daima dii rüst hareket etm:$ ve iddialannm hal çarelerini daima dahilde aram'ğı ter cih ederek bunlan Akvam Cemiyetine arzetmekten içtmap eylemiştir. Sağ cenah gazetelerinden «Nomine ; : Sodz ene» aradaki iht lâfın süratle halli mümkün olduğunu ve arscak bunun için her iki tarafın hüsnii niyet göstermesi lâzım geldiğmi yazmîktadır. Prag 25 (A.A.) Polonya Çe koslovak matbuat itilâf komitesinro Prag bürosu, bu teşekkülün Varsovadaki şubes'ne göndermis olduğu bir mektubu nesretmiştir. Lehistan riyasetini idare eden Mareşal Pilsudtki Çekotlovahya Cumhurreisi M. Mazarik Türk Kadın Birliği reisi Lâ tife Bekir Ha • nım evvelki gün Ankaradan seh rimize avdet et mtstir. Lâtife Bekir Hanım bir mu • Karririmize Ankaradaki temasları hakkmda funları »öylf miştir: Turk Kadın B rlığt « 1935 se reıst Lâtife Bekir H. nesi mayısmda Istanbulda toplanacak olan Beynelmilel Kadınlar Birliği kongresi için temin edilmesi lâzım olan hususlar hakkmda Ankarada alâkadar makamlarla görüş • mek üzere gitmiştim. Bu kongrenin hazırlıkları için yardun vaitleri aldım. Kongre için Yıldız sarayı tahsis edilmLştir. Kongreye Hindistandan, Japonyad'an, Çinden murahhaslar gelecektir. Beynelmilel birlik bu hususta bize bir program göndermiştir Bunda önümüzdeki kongrede görüfülecek esaslar vardır. Bu pcograma göre biz de burada bir progam ha zirlıyacağız.» Bu mektupta, komite, bir müddettenberi bazı Polonya gazeteleri tarafmdan Çekoslovakya aleyhine yapılan neşri • yattan ve Varsova komitesin'n, bu nesriyatı takbih edecek yere Çekoslovrkyadaki Polonyalı ekalliyete karsı gu • ya icra edilen zulmü, bu neşriyatı için mazeret göstermekte olmasından dolayı teessüflermi beyan etmekted'r. Komite mektubunu ahiren tekevvün eden hâdiselerin her iki devlet arasın daki dostluğu ihlâl etmyeceği ümidini tzhar ile bitirmektedir. Mr. Cunning Poaisç neden gkii? Staviski rezaletine tUiMiıımı ait i'k dosyanm Ingiliz zabıtannın nyasî ktnm müdürü Mr. Caning Londraya getirilmesini müteakıp ScotIand Yordile zabıtai hafiye tarafmdan yapılan tahkikat Fransız zabıtasmı tatmin etnremistir. Bunun üzerine Fransız taharri memuru M. LJğer Londsaya ,misve tngtltere Dahiliye Nezaneti erkâ(Mabadi altmct »ahifede) ıııııiHiıııııııuHiııııımııınıııııiMmııııııııııııımııınımıııııııııııiHiııııııııııııııııııııııııııi'iııııi'iiHiııııııııııııııııııımımıiMiııı» 18 martın kahfâmanları :\i*^ "i*," €' | "* V, MllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllMIIIIIIIIIICIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIirillllllllllHIIMIIIIMIim 24 lük mermileri göğsünde taşıyan Cemal Çavuş Çanakkalede yapılan merasimde ISıa&r bulundu Gazetemiz bugün: 12 sahifedir. Hıkâjfe ve 3 üncü sahifede: Homa protokollannın imzasından bir intıba: M. Musolini, M. M. Gömböf imza esnasında ya ile Macaristan ve Avusturya arasuıbittabi memnun olmamıstır. Fakat Alda sağlam bir blok bile teskil edememanya hesabmı çöyle yapıyor: Roma mistir. müzakereleri Merkezî Avrupamn der Hakikat böyle olunca bir Bulgar gadine deva teşkil edemez. Almanya zetesinin Roma müzakereleri Balkan kuvvetli oldukça meselelerin atiyen misakını suya düşürmüstür iddiası suhalli kolaylasır! dan bir iddia olmak hududunu geçe Hulâsa Roma müzakerelerinin müs miyeceğini ayrıca izah ve tafsil etme pet ve amelî olarak hallettiği hiçbir ğe ihtiyaç göriilmez. mesele yoktur deroekte hata tasavvur olunamaz. Hatta bu müzakereler ttal Tarihte ö.çiiler 4 üncü »ahifede: 5 inci »ahifede: Dflnja karikatürleri 7 inci »ahifede: Çanaültaledeki merasimden bir intıba ve Cemal Çavuş solda X iaaretile gosterilmiştir) (Cemal Çavuş ÛOnya Şflunu Snaryo müsabakamız devam ediyor... YUNUS NADt Çanakkale (Hususî) ÇanakkaJe Halkevi 18 mart Çanakkale zaferi münasebetile büyük bir ihtifal tertip etmistir. Program mucib:nce o gün Cumhuriyet meydanında toplanılmıs ve saat 16 da Cumhuriyet marşı söylenerek merasime başlan mıştır. Marstan sonra Halkevi reisi Halil Bey, 19 uncu yıldönümünü yadetmek üzere toplanılan bu büyük günün hatıralarını tamamile tecessüm ettiren çok canh ve heyecanlı bir nutuk söylemiştir. fMabadi üçüncü »ahifede)