26 Mart 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Âli iktisat şur teşkilât lâyihası yakında mec lise verilecek. Mimar Sinan için büyük ibtifal yapılacak. FIATI 5 KURUŞTUR Nafia Vekâletinin | Halk lehine icraatı yi ANKARA, 25 Mart Cümhuriyet eserleri ile yaşar. Ve bunun içindir ki, Türk cüm - buriyetinin kökleşmesi için giri - şilen ikinci on senelik çalışma se- ferberliğinin başında nafia işleri mühim bir yer tutmaktadır. Hü- kümet merkezinde yeni devlet da- ireleri mahallesi kurulurk. İet makinesinin o her bir daha kudretli ve bugünün ç- larına uygun bir tla mem- leket ve millet işleri hazırlanıyor. Önümüzdeki yaz - dan itibaren peyderpey yeni bi- nalarına yerleşmeğe başlıyacak o- lan vekâletlerin baş koltuğunu iş- gal eden millet vekillerinde hâ - kim olan zihniyet budur. Muhte- rem Afyon meb'usu Ali Beyin Nafia vekâletine geçtiği günden- beri bu vekâlette göze çarpan faa- es ve icraat ta bunun bir misa- id alk hükümetinin bir rüknü sıfatile Ali Bey nafiada en başta halkın dertleri ile uğraşmak, bu işlere salim bir istikamet vermek; ve halkı korumak gibi yüksek bir gaye ile harekete geçmiş bulu - nuyor. Âmme işlerini görmeleri için birer imtiyazla kendilerine verilen salâhiyet ve hakkı sade - ce öz menfaatleri için kullanan bazı şirketler, anlaşılıyor ki bu- gün ve bugünden sonra başı boş bırakılmıyacaklar, devlet otorite » sini yanıbaşlarmda (kendilerini mürakabe eder göreceklerdir. Son haftaların hâdise ve kararları, halk lehine böyle mes'ut bir man- zara arzediyor, Telefon şirketi abonelerinden aldığı fazla paraları iade edecek- il rTamvay şirketi mı bül lerini tatbik etmedi hem aldığı fazla paraları hem yapmasını teahhüt ye- ni hatlar karşılığı olarak yük - selttiği ücretleri tenzile davet olu. nacaktır. Şirket, 1926 mukavele- sile tesisini teahhüt ettiği yeni şebekelerden yalnız Fatih - Edir. nekapı yolunu yapmış ve halktan topladığı munzam paradan bele - diyeye istimlâklere karşılık olmak üzere yüz elli bin lira vermekle iktifa etmiştir. Şu balde halkın senelerdenberi fazla olarak öde- diği milyonlarca liralar şirket ka- sasında birikip durmuştur. Şirke- te soruluyor: — Teahhüdünüzü neden yap- madınız? Cevap veriyor: — Belediye istimlâkleri yap - madı da onda: Bu, teahhüdünü yapmaya az. metmiş bir müessesenin vereceği cevap değildir. Gene imtiyazlı şirketlerin umu. mi masrafları tetkik olunurken, bunların bazılarında fuzuli mas- raflara tesadüf edilmiştir. Devam €decek olan tetkikler bu gibi mas- rafların umumi tarifelere tesir derecelerini meydana çıkaracak - tır. Birçok şirketlerde sırf mu - #yyen şahıslar için ihdas olunmuş mevkiler için ödenen yüksek pa - ralar vatandaşlara neden yüklen- sin? Açılmış olan mücadele, hal- kı böyle manasız bir yükten de kur- taracaktır. Komiserlik, her münasebetle ifade ettiğimiz gibi bir sinekür olmaktan çıkarılacaktır. İkt vekâletinin komiseri olsun, Nafia inin komiseri olsun; alel - itlâk devletin şirketlerdeki komi serleri vazifelerinde ehil ve kametleri müsellem kimseler #- rasmdan seçilecektir. Nafia ve - kâleti yeni teşkilâtında mürakabe işlerine lüzumu kadar ehemmiyet verecektir. İstanbul ve İzmir gi- bi büyük şehirlerde ihdas edile - cek olan Başkomiserlikler müra - kabeyi takviye edecek birer teşek- kül olacaktır. Bir vatandaşı, cüz'i bir maaşla yüksek sermayeli bir şirketi veya şirketleri mürakabeye memur etmek gibi; tatbikatta ha- zin tecelliler gösteren usule de her halde nihayet verilecektir. Mecdi SADRETTİN Fethi Bey geldi Londra tefirliğine tayin edilen €s i Paris sefiri Fethi Bey, dünkü tren- Fethi Bey, önümüzdeki Mü, yeni vazifesi başına gidecektir. asının yeni Müliyet Sahip ve Başmuharriri : Siirt Meb'usu MAHMUT 9uncu sene No. 2919 PAZARTESİ 25 MART 1934 Nafia yeni bir teşkilât ile çalışmaya hazırlanıyor Yeni teşkilâtın şeklini tespit eden bir kanun lâyihası hazırlandı Devlet demiryolları ve limanları me- murlarının vaziyetleri için tedbirler ANKARA, 25 (Tele- fonla) yeni bir te: lâyihası hazırlamakta - dır. Bu teşkilâta göre, vekâletin demiryollar ve liman in ketleri umum müdürlük- leri ismi altında dört w mum müdürlüğü olacak- tır. Lâyihanın bariz hu- susiyetlerini de, Nafia vekâletinin meşgul ol - duğu ve olacağı işler kend. etmektedir. e Vekâlette müsteşarlık, hukuk mü - şavirliği, hususi kalem, neşriyat ve ü ev- rak müdürlükleri gibi malâm kısımlardan baş- ka bir muhabere ve bir ihdas edilmektedir. Nafia vekili Ali Bey nebi mütehassıs celbolunacaktır. Dev let demiryollarında tetkikat yapan ve bir rapor hazırlayan M. Bell'in tarife (Devamı 6 mer sahifede) Arazi vergisi değişiyor Hükümet hazırlanmakta olan yeni lâyihayı yakında Meclise verecek ANKARA, 25 (Telefonla) — Ma liye vekâleti yeni bir arazi verğisi kanu- nu lâyihası hazırlamakta Malümdür ki bugün arazi vergisi çok eski tarihlerde yapılmış tabrire müs- tenideri kıymetler üzerinden alınmaktadır. Diğer bazı resim ve vergilerde ol- duğu gibi, bu eski kıymetler son senelerin Tayicine göre tezyit ve altı misline iblâğ edilerek vergiye esas tutulmuştur. Muhtelif tarihlerde , memleketin mu- âyyen mıntakalarında kıymetleri azalrp çoğalan & yerlerin, hususi tadilâla kıy- Mmetleri, eski -sahrir kıymetlerinden çok mütehalif bir manzara arzetmektedir. Bir-kağ sene evvel meclisten çıkan 1651 numaralı kanuna müsteniden bazi kazalarda yapılan tecrübe ( tahrir, beyannamelere istinat gibi mikyasın isa - betsizliği sebebile; beklenen © neticeyi vermemiş, diğer cihetten zamanla mem- leketin bâzı mmtakalarında atari kıymetlerinin çok düşmesine mukabil ba- xx mahallerde arazi, bağ, bahçe, bostan gibi yerlerin kıymeti yükselmeğe baş- lamış ve hususile istilâ veya yangın se beplerile bir çok, yerlerde yeniden vergi kayıtlarını tesis zarureti hasıl olmuştur. Bugünün ihtiyaç ve vaziyetine uy gun surette hiç olmazsa bazr vilâyetler- de arazinin yeni esaslar dahilinde ve ha kiki kıymetleri tayin edilmek suretile tahriri halk ve hazine menfaati için zaruri bir tedbir olarak düşünülmüş ve yakında Millet Meclisine verilecek yeni lâyihann hazırlanmasına bu maksat İa başlanmıştır. Tarife müşavirliği, memleketin iktma- di vahdetine uygun bir teşekkül ola- cak ve bu müşavirliğin Obaşma bir ec- Ânkarada resmi (ik İktsat ve Ziraat Temyizin Jandarma kun him tarihleri yazılar cak, yi Ankara için 7 senelik bir imar plânı hazırlandı Programın tatbikı için 3,5 milyon lira sarfına lüzum var ANKARA, 25 (Milliyet) — Anka- | hazırlamıştır. Müdüriyet, plânlaştırma va imar müdürlüğü şehir plânının tat. | mesaisini yedi seneye bö bundan na muntazam bir çığır vermek her sene Mizrm gelen işleri yaaksadile bir plânlaşlırma programı (Devamı $ inci sahifede) Ankarada toplanan İş Bankası heyeti umumiyetinden iki intiba: Idare mec « lisi reisi Mahmut Bey içtimaa riyaset ediyor ve hissedarlar raporu dinliyorlar, MİLLİYET Sayit değer okurlarının bayramını en derin his- lerile kutlalarken salı, çar- samba, perşembe günleri çıkmayacağını, neşir vazi- fesini o günlerde Fransızca nushası olan La Turguie'nin ifaya devam edeceğini ar- zeder. Âli iktisat şürası Yeni teşkilât lâyihası ya- kında Meclise verilecek sırlanmış olan İkanun İsyihası haklam- da vehâletlerin nrütalcaları alınmıştır. Bu mütalezlardan istifade edilerek Bâyiha üzerinde lâzmm gelen tadiller ya- pılmaktadır. Hükümet lâyihayi önümüz- deki haftalarda Millet Meclisine sev - kedecektir. Bu lâyihada ili iktisat mec- Bisine . yülesek iktisat şürası ünvanı ve- rilmektedir. Başvekil İzmire gidiyor amir gezetelerisin verdiği malürata refakat edecektir. Bu ziyaret tahakkuk ettiği taldirde Başvekil Paşa Fiz. İz- mirde bir hafta kalacaklar ve tetkikatta bulunacaklardır. Kadınlar kongresi şii Lâtife Bekir Hanım izahat veriyor Bir hafta evvel Ankaraya gitmiş © « Tan İstanbul Kadınlar Birliği reisi Lâ- e Bekir Hanım dün sabah şehrimi » 20 dönmüştür. Lâ - tife Bekir Hanım demiştir Ankaraya, 1935 senesi içinde İstanbulda topla - nacak beynelmilel kadınlar birliği ke gresi işlerini hal - İetmek üzere git - miştüm. Kongrenin Lâtife Bekir H. dilmiştir. Bu husus için Jözmm gelen isat ta temin edildi. Kongre Yıldız sarayında toplana - caktır. Kongreye dünyanm her tara - fmdan bir çok kadın heyetler gelecek - tir. Kongrenin mayıs ayı içinde toplan- ması muhtemeldir.,, Nafia Vekâleti Tramvây şirketine yeni bir emir verdi Nafia vekâleti tramvay şirketine ye- ni ve mühim bir emir tebliğ etmiştir. Bu emirde tramvay arabalarına fazla yolcu almarak izdihama ve halkın rahat- #iz olmasına meydan verilmemesi bil » dirilmiştir. Tranvaylara, arabaların istiapları de- recesinde yolcu alınacaktır. o Şirket, hükümetin bu emrini yol memur ve mü fettişlerine tebliğ etmiştir. Şirket ayrıca arabalara da iânlar Italyada Yeni meb'usan meclisi intihabatı başladı olmuştur. Nazırlar, eyaletleri dolaşarak mutule- biyetini arzetmiştir. da yalnız: Evet, hayır.. yazılıdır. Zira, arzolunan intihap listesinde, büyük fa- şist meclisi tarafmdan namzetlikleri tesbit edilmiş bulunan 400 mebusun ösmi vardı Bugün intihabı hitam bulacak olan meclis , yerinde kalıp kalmıyacağını ve kalmadığı takdirde korporatif bir mec Hse terki mevki edip etmiyeceğini ken- di kararlaştıracaktır. ROMA, 25 (A.A.) — İtalyada bu- gün mebus intihabı yapılmaktadır. So- kaklar son derece kalabalıktır. Pek çok kimseler rey vermek hakkın- dan istifade ediyorlar. Müntehipler u- b veya üniforma giy civarmda © türicüler gidip gelmektedir. ini bu sabab, vali ve be- lediye reisi ile birlikte polis meyde- nma giderek, şandığa rey atmıştır. Geçen gün Berlin sokak- larında patlayan bombanın siyasi bir suikast fikrile atıl- dığı anlaşılmaktadır. Müdür: 24318, Yam işleri müdürü: 24319, Idare ve Matban : 24310. Yunan bayramı Yunan Cümhuriyetinin onuncu yıldönümü Bütün Yunanistanda üç gün muazzam tezahürat, şenlikler yapılıyor Dün Yunanistanın milli bayram: idi. On vel Yunanlılar krallığı devirmişler ve yerine halkın ve hakkın re; olan Cümhuri- yeti idareyi kurmuşlardı. Bütün Yunanistan şimdi üç gün onuncu yıl- dönüünü muazam tezahüratla tesit edecektir. Bu müno-ebetle şunu gözönünde tutalım ki Yunamistanın son Cümhuriyet tarihi Türkiyeni Zümkhuriyet tarihile beraber doğmuş ve beraber büyümüştür. Ve men iki dost memleket biribiri arkasına Cümhuriyetin onuncu yıldö; münü kutlulamışlardır. Bundan dolayı tarihten alacağımız büyük bir ibret dersi vardır: İki memleket saltanat ve krallık idareleri zamanın- da hemen daima biribirlerile hali ihtilâfta ve münazaada oldukları halde Türkiye ile Yunanistan arasındaki münasebat ancak Cümhuri- yet idarelerinden aldıkları feyiz sayesinde inkişaf edebilmiş ve yalnız eski hususiyetlerin izalesile kalmamış, büsbütün dostane bir şekil al- maştır. Bu müddet zarfında ilki memleket arasındaki temaslar ve dost- luklar gerek siyasi, gerek içtimai ve gerek iktisadi sahada artmış, iki nemleketin ricali devleti sanki kendi yurtlarında dolaşıyormuş gibi büyük bir huzur ve emniyetle mütekabil ziyaretler yapmışlardır. Ne garip bir tesadüftür hi gene saltanat ve krallık idarelerinin bize düş- man olarak tanıttığı ve sevkettiği çok mühim Yunan ricali hükümeti nin ve devletinin Cümhuriyet devirlerinde bize hakiki dost olarak te- veccüh ettihelrini, kırmak istedikleri kola yalnız dostâne değil ayni za- manda hardeşane el uzattıklarını gördük, Geçen sene zarfında yapı- lan Entente cordinle bunun en buriz delili değil midir? Yunanistanda Cümhuriyet devri bazı kimselerin şahsi husumetlerine bütün milleti vâmetmekten kurtarmış, o şahısları milletin arzusuna bağlamıştır. Bu nünasebetle çok yakın dostumuz olan Yunanistanda bunu görmekten mütevellit sevincimi urada alenen söyliyebiliriz. Nihayet şurasını da beyan edelim ki; biz Cümhuriyetçiyiz. Cümhuriyet rejiminin dün- ada kökleşmesini isteyen bir milletiz. Bunu Yunanistanda görmek te bizim için prensip noktai nı in ayrıca memnuniyeti mücip bir Hüner. Dent Yenen Gürmhuriyetinin onuncu yıldönümünü tebrik ler ve bu mriyetin Yunan iyetinin mazisi uzan devamlı olmasını temenni ederiz, Serie va * o... Bayram Nasıl Ge . JATINA, 25 (Milliyet) — Bu sabah Atina abalisi top sesleri ve borazan seslerile uyandı. Çünkü bugün Yuna- nislanda Cümhuriyet ilânmn onuncu yıldönümü idi. Bayram neşredilen program mucibince daha dünden baş Jamıştı. Bütün Yunanistan şimdi ayak tadır ve Cümhuriyeti tesit etmekte « dir. Evvelâ Metropolitane klisesinde yapılan dua ile merasime başlandı. Bu merasimde Metropolidin ve Sen Sinodun. huzurile dualar o okunda, R hükümet erkânı, terleri Atinada bulunan mebusan ve âyan aza: si ve askeri makamlar rücsası, versite profesörleri, sefirler, muhtelif teşkilât heyeti murahhasaları ve bir gok resmi zevat hazır bulumuyorlar - jdm. İ Dundan sonra resmi zevat tarafndan meçhul askere çelenkler kondu ve mütca- kiben resmi geçit başladı. Resmi geçite Atinada mevcut bütün piyade, topçu, vari kuvvetleri iştirak etmişti. Bu esna» da Yunan tayyareleri ve beş tayyareden Mahtelit Mübadele | komisyonunda dün Türk - Yunan bayrakları bir ara- da dalgalanıyardü. mürekkep Türk hava filosu Atinann üse tünde alçaktan uçuyordu. Asker kuva vetlerini askeriye ve bahriye mektepler talebeleri, talebe teşkilâtleri, mekâtibi a- liye talebeleri, orta mektepler, barp ma- (Devi mc sahifede) Dil seferberliği bütün hı- zıyla devam etmektedir Cemiyet 4 anahat üzerinde çalışıyor Tarama dergisinin ilk formaları basıl- maya başlandı, yakında dağıtılacak Türk Dili Tetkik Cemi yeti umumi kâtibi İbra - - him Necmi Bey, şehrimiz de Devlet matbaasında Pasılmakta olan tarama Osmanlıcadan Türkçeye Söz Karşılıkları Türk Dil Tetik TARAMA DERGİSİ Cemiyeti çalışmalarını düzgün olarak ve sıkı sı : kıya ileri götürmektedir. | Cemiyetin 1934 - 1935 programında şılıklar kılavuzu, üçün - cüsü derleme dergisi, yördüncüsü de fe göre ileri yürümek ü- sere tedbirler almış ve çalışma yolları belirtilmiştir. 1 — Ta- | rama dergisi, hazırlanmış, Devlet mat baasmda basılmağa da başlanmıştır. Tarama dergisinin tam adı (Osmanlı cadan türkçeye söz karşılıkları tara- ma dergisi) dir. Bu dergide dilimiz - de kullanılan yabancı sözlerin öz türk çe karşılıkları gösterilmektedir. Bu karşılıkları toplamak için geçen yaz Ünivresitede muallimlerden bir grup, çahaşrak cemiyetin elinde bulunan 126 bin halk ağzından toplanmış der leme fişini taramış, bundan başka yer K ve yabancı 150 kadar lügat ve ki - tap ta taranılmıtşır. Dergi bütün bu kaynaklardan gelen karşılıkları göste Tab'ına başlanan tarama dergisinin kapağı . « recektir. Bu karşılıklar arasmda seç - me yapmıyacaklır. Karşılık klavuzu 2 — Tarama dergisinde çıkan kar şılıklar, edipler, muharrirler, mual - İlimler ve mütehassıslar tara - fından lükten © sonra karşılık seçme işine başlanacak ve bu defa di Jimizde çok kullanılan yabancı sözle rin kat'i türkçe karşılıkları konula » caktır. Bu karşılıklar (Osmanlıcadan türkçeye karşılıklar kılavuzu) adiyle basılacaktır. Derleme dergisi 3— Derleme dergisi basılmakla (Devsmı 5 inci sahifede),