26 Mart 1934 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

Dil seferberliği (Başi line s olan tarama dergisi gibi bir e me zeme listesi olacaktır. Cemiyetin 1932 yılı başından beri ileri götürmekte olduğu derleme seferberliğine şimdi - ye kadar cemiyet merkezine 140 bine yakın fiş getirmiştir. Vilâyet ve kaza merkezlerinde mükerrer görülerek ayrılan fişler, bu hesabın dışındadır. Bu 140 bin fiş, tez elden gözden ge- çirilerek * bir kitapta toplanacakt Böylelikle bütün Türkiyenin her rafında halk ağzında söylenen lügat lere geçmemiş, öz Türk sözleri yer yer sesçe ve mânaca aldıkları türlü değiş melerle beraber gözönüne konulmuş olacaktır. İstılah listeleri 4 — Cemiyetin istılah kolu, ıstılah larınt araştırdığı bilicilere (ilim kar - sılığıdır) göre on altı bölüğe ayrılmış tıt. Bu, bölüklerden her biri kendi payma düşen ıstılahları fransızca şim di kullanılan osmanlıca ve ihtiyari 0- larak almanca veya izce olmak üzere listelere yazmaktadır. Bu lis teler basılarak muallim ve mütehas - sslara gönderiliyor. ve türkçe karşılık isteni vaplar toplanarak bi lar tayin edilecek, ıstılah merkezin - den ve umumi merkez heyetinden geç tikten sonra bu karşılıklar. katiyet kesbedecektir. Bölüklerin çalışmaları Askerlik sstılahları bölüğü binden | fazla askerlik sözünün öz türkçe kar #ılıklarını da koyarak birinci liste ol mak üzere merkeze vermiştir. Hükü met teşkilâtı bölüğü, makam ve me - muriyetler isimlerinin türkçe karşı - lıklarını gösteren bir isteyi hazırla mış merkeze göndermiştir. Riyazi limleri bölüğü, hesap ve hendese ıstı lahlarmın büyük bir kısmını türkçe karşılıklar kararlaştırımıştır. Yollar ve nakil vaastaları bölüğü de şimdilik türkçe karşılıklarını bulabildiği ıstılah lardan bir listeyi merkeze vermiştir. Bunlardan başka olan bölüklerden bir takımı, listelerini tamamlamakta, bir takımı da slağılmış listelerin ce - vaplarını sıralamaktadır. Cemiyet kar şılıkları tesbit edilen ıstılahlardan ilk önce ilk ve orta mekteplerde okutu- lan ders kitaplarına ait olanlarını ille sıraya alarak bunları neşretmek niye- tindedir. İstılah karşılıklarını tesbit için de birçok öz türkçe kelimeyi ortaya ata cak olan tarama dergisinin çıkması beklenmektedir. Tarama dergisi kimlere gönderilecek ,Öğrendiğimize göre tarama der gisi, fasikül fasikül bir çok reyinden istifade olu: antiee ti meciii gönderilecektir. Birinci fasikül on, ğerleri beşer borma olacaktır. Bun - lar arasında mebusl Halkevleri, valiler, kaymakamlar, maarif müdü leri, maarif memurları, ilk tedrisat mü fettişleri, Üniversite, yüksek metkep- ler, askeri mektepler, liseler, muallim mektepleri, orta mektepler ve metelk mektepleri, türkçe ve edebiyat hocalar rı vardar, Bunlardan başka cemiyet bütün vi lâyetlere bir 'aparak oralar - da muharrir, gazeteci, ve diğer dil meraklısı olarak bu işle alâkadar ola bilecek her kaza i - 3 zatım İsim lerinin bildirilmesini in etmiştir. Bunlara ve memleketin tanınmış bü- tün edip, sair, romancı, muharrir ve gazetecilerine de derzi gönderilecek tir. Dergi, kendilerine gönderi lardan iki şey reca etmektedir. Biri, dergide yanlış veya eksik bir cihet gö rülürse cemiyete bildirilmesi, diğeri, ber kelime için gösterilen karşılıklar dan om münasip görülenlerin tesbiti dir. Bu suretle kılavuzun esasları da hazırlanmış olacaktır. Ankaranın imarı (Başi 1 inci sahifede) yaparak bu suretle seneden seneye şeh- re yenilik ve düzenlik verilmesi gaye- sini istihdaf etmiştir. Acele yapılması lâzem gelen işler diğer işlerden üstün tutularak cümhu- riyetimizin merkezi olan Ankara şehri nin az zamanda herkesin istediği gi medeni ihtiyacı temin edecek bir şehir haline gelmesine gayretle çalışılacaktır Hazırlanan plânlaştırma programi icra vekilleri heyetine sevkolunmuştur. Pro- gramın tertibinde kanunla tayin edilen faaliyet “nerçevesi ve bütçe imkânla- rı nazarı itibara alınmıştır. Müdünlük propan bi işin ü milyon lira a” Dizmin sösternişir.. Bu paranın hatlar sur devlet bütçesinden İrtihal i Sabık kumandanlardan merhum mi- ralay Mehmet Ziya beyin refikası ve Istanbul belediyesi istatistik müdürü Tarık Ziya, deniz zabitlerinden Zinnur Ziya Beylerin valideleri ve Nafia vekâ- | İeti müdürlerinden Besim Beyin kain idesi Kutsiye hanım kısa süren bir | kurtulamıyarak Cenazesi bayramın ikinci salı günü | Taksimde, Kocatepe caddesindeki 79 numaralı ikametgâhindan saat on birde kaldırılarak Kabataştan motörle Sala | cak iskelesine nakil ve Doğancılar ca” | minde namazı kılındıktan sonra Kara ca Ahmetteki aile makboresinde hallem rahmetine tevdi olunacaktır. "Cenabı hak büyük elem içinde bu - Iunan ailesine sabırlar ihsan buyursun. Hanımefendi, Kaydediniz... YAKUT 1651 Istanbul Bayramiçte Posta işleri Posta servislerinin düzel- tilmesi lâzım BAYRAMIÇ, (Milliyet) — İstan- bula en yakın vasıtası ve yolları en i- yi bir kaza olan Bayramıcın enmü him derdi postalardır, bundan altı ay evvelisine kadar Bayramıçtan Çanak kaleye haftada iki defa posta gelip git“ mekte idi, o zaman İstanbuldan, An- karadan bazan on günlük mektup a- Imırdı, memleketin en uzak köşeleri bile gazetelerini, mektuplarını bura dan çabuk alırdı. İşte bu mühim me- sele nazara alınarak Bayramıç - Ça nakkale postası haftada üç güne çi- karılmıştır. Yani haftada üç gün Bay ramıçtan Çanakkaleye, üç gün de Çanakkaleden Bayramıça posta var dır. Posta kamyon ila gidip gelmek tedir, Yalnız vapurların muntazam işle- memesi dolayısiyle İstanbul postaları muntazam gelmiyor. Meselâ hafta- nda gelen İstanbul pos bir posta gelmiyor, bunun da 1e- bebi yukarda yazdığım veçhile va purlarm muntazam bir surette işle- memesinden ileri gelmektedir. Mühim bir merkez olan kazada posta ve telgraf kadrosu çok dardır. Ayda binlerce lira havale kabul eden, binlerce mektup, tel- graf ve paket dağıtan kaza postaha- mesinde ne posta ve mede koli me- muru vardır. Bir müdür, bir muhabere memura ve bir tevzi memurundan mürekkep dar bir kadro ile çalışan poslahane- den daha fazla iş beklemek abestir, çok çalışkan müdür ve muhabere m muru ve tevzi memuru geceli gür“ düzlü çalışmaktadırlar. Çalışkan pos tacılarımızın mesaileri cidden şayanı kayıttır. Posta, telgraf müdüriyeli ümümi- yesinin buhranın hususi vaziyetinin tetkiki ve diğer kazalarla ölçülmiye rek posta günlerinin vapurlara tesa- düf ettirerek her posta İstanbul pos- tasının gelmesi ve'halkın hiç olmaz- sa bir gün sonraki gazeteleri okuma snm teminiyle memur kadrosunun genişleti lmesini deme nni eyleriz. Bayramiçe Hapishane lâzım Hükümet konağındaki iki oda hapishane olur mu? BAYRAMIÇ, (illiyet) — Çek- tanberi' tâmir > görmiyen ve - iel muhtaç olan Bayramıç hükümet ko- nağının tamiri için bin beş yöz lira tahsisat verildiğini ya wıştım. Bu pa ra ile Bükümet kona; çakları kâmilen yeni yapılmış ve alt | katına da yeni pavan çekilerek bütün çerçeveleri yenilenmiş ve her tarafı badana edilerek dış kısmı da sarı bo- ya ile boyanmıştır. Yalnız hükümet konağından içeri ye girince solda pishaneye hasredilmişti, Bu vaziyet çok çirkin duruyordu. Binanm tami rinden sonra kaymakam Zeki Bey bu başka bir odaya nakledilmiştir. Şunu da ilâve edeyim ki, Bayra mıçta bir hapishane binasına ihtiyaç vardır. Hükümet içinde bapi” nin bulunması doğru olmıyacağı tabi idir. Bu husus mahkümlar ve mev- kuflar için bir oda hasredilmiştir. Bu tediye ve | oda evvelce ba | cihet te doğru değildir. Bundan baş | ka hapisler tarafndan pişirilen ye- meklerin kokuları diğer dairelere de sirayet etmektedir. Bu cibetler nazara almarak Bay ramıçta yeni bir hapishane binası ya pılması için Adliye Vekâletinden tah sisat istenilmiş ise de, şimdiye kadar | bir semere hâsıl olmamıştır. Hapishu De binası için hükümet civarmda mü bunun için bu mühi mişi Adliye Ve- kâleti nazarı itibare alarak hapisha ası yapılması için bir an evvel artık yaz mevsimi avdet etmiştir. Ter mometre gölğede (20 - 25) e kadar yükselmektedir. Zaten, tabü manza- talarının zenginliğiyle şöhret kaza- miktarlar protokol ve poli | | MILLIYET PAZARTESİ 26 MART 1934 MEMLEKET HABERLERİ ANTALYA (Milliyet) — Antalyada mütemadi bir imar faaliyeti vardır. Şehri bir iki sene evvel gezenler, görürli bugün tanınmiyacak bir halde olduğunu Bu imar faaliyetinin en mühim eserleri: Geniş, muntazam cadde- ler, asri inşaatla meydana gelen mağazalar, umumi park ve bahçelerin tarh ve tanzimi pek: yakında inşası bitecek olan muhteşem Halkevi binası ve köy- lünün mutavassıt ellere muhtaç olmadan malını satması içi umumun refahunı temin eder eserler: nan Harp pazarı gi park tevsi edilmektedir. İyor. Tekirdağ inşasına başla- ir, Diğer taraftan Yukarıki resim parkı ve hükümet konağını gösteri- hastanesi asri bir şifa müessesesidir Kırk yataklı hastane, üzerine aldığı | vazifeyi bihakkın ifa ediyor TEKIRDAĞI, (Milliyet)' — Trak ya şehirelri içinde yegâne iftiharla intizam ve temizliğinden ve hastala- va karşı gösterilen dan bahsede ceğim şehrimiz hastahanesini gez- dim. Şehrimizin hemen Ji şarkisi- ne düşen ve denize hâkim bir mevki. de bulunan hastahanemiz ci if hara değer bir müessese halini almış tır. Seneden seneye tekemmül eden hastahanemiz her hangi hastalık için pek hassas davranmaktadır. Ufak b vakadan derhal hastahanemiz haber dar edilir. Şehre bir iki kilometre u- zak olmakla beraber onun telefonu taların imdadma yetişir. i ne kadar maa fe ehemmiyet vermişse, memleke- tin sıhhatine pek yardımı olan bu mü seeye de ayni ehemmiyeti vermekte ir, Hastahanemiz 40 yataklıdır. Mo- dern bir ameliyathanesi ve bir de lâ boratuvarı vardır. Şimdilik kadrosu iki doktor ve hemşire ve sair hademe lerden ibarettir. Doktorlarımızm biri dahiliyeci, diğeri opretördür. Senevi vasati ola- rak 5 - 6 yüz hasta tedavi, 75 büyük edilir. Haftanın iki gün niklik kabul edilmiştir. Bir senenin istatistiği, bin hasta müracaat etmekte ve bu dik def- terleri ile numara tahtında zatpolun maktadır. Bu zaptedilen memleketimizin mü tenevvi hastalıklarında yapılan gra- fiklere nazaran yüzde hesabiyle sera Sürek avı MERSİN, (Mi yek avı tertip etmiştir. Bu avda Mersine saat mesafede “Kuyuluk köyüne, dilmiş ve köylü avcılarla domuz çıkılmıştır. Bu avda dört domuz öldürül. smüştür, nan yeşil Antalya bu mevsimde daha ziyade güzelleşiyor. Vilâyetin bilhassa sahillerinin ar- Zettiği güzellik, ne kadar methedilse azdır. Resimde görülen Alanya civa- rındaki “Dim Uçurmak Boğazı" bu güzelliğe bir misaldir. et) — Şehrimiz hal: kevi köycülük komitesi geçen gün bir sü- Yukarda &meliyalhane, ortada has- tahanenin, uzaktan, görünüşü, aşağı- da Başhekim İsmail Hakk: Bey yle arzedeceğim hıcstalıklar kayde- ilmiştir. üzde 30 malarya, yüzde 15 akci ker, (verem hariç) hastalıkları, güz de 5 romatizma, yüzde 5 kara ve harici hastalık- lar yarı yarıya nisbettedir. Senevi va sati olarak vefat yüzde 5 kaydedil- miş ve bu yüzde beş miktarının an cak vahim hastaların son zamanlı da müracaatlarından ve merkez ile kaza belediyelerinin kimsesiz hasta ları göndermesinden münbaistir, Bu sene için hastahaneye bir poli niklik dairesiyle tecrit kovuşları il ve olunmuştur Hastahanemizin genç başhekimi İsmail Hakkı Bey yorulmak bilmez ve yılmazbir azimle bu müesseteyi Avrupanın hastahanelerinden fark. sız bir şekle ifrağ etmiştir. Bilh. doktorlarımız fakir has- taları da büyük bir alâka ve dikkatle tedavi etmektedirler. Balıkesirde bir nahiye lağvediliyor BALIKESİR (Milliyet) — İçti | malarma muntazaman devam et - mekte olan Balıkesir meclisi umu- misinde vilâyet merkezine yirmi kilometre mesafedeki Yeniköy na hiyesinin lâğvedilmesini derpiş et- miştir, Yeniköy demiryolu üzerin- de güzel ibr köydür. Merkeze pek yakın olması ve Ömerköy nahiye- si merkez'nin kendisinden on ki - lometre ileride bulunması yüzün- den lâğvından idari hiç bir zorluk İktisat vekâletinin yeni teşkilâtı ve Turkofis Vekil Celâl Beyin beyanatı Türkofis Cumhuriyet hükümetinin kur duğu faydalı bir müessese olacaktır ANKARA, 25, A.A, — İktisat Vekili Mahmut Celâl Beyfendi, iktisat vekâleti nin yeni teşkilâtı ve türkofis hakkında A- padolu ajansına şu bayanakta bulunmmup- Cihan iktisadiyatının harp sonrası devrelerinde geçirdiği esaslı bünye dei şiklikleri ve son senelerde mücadele et- mek mecburiyetinde kaldığı dünya umu- i, buhranı, her memlekette iktisat ve- âletlerinin vazifelerini ağırlaştırmış ve dolayısila mesuliyetlerini Bu vazife ve mesuliyetin, umumi ikti- #adi kalkınma savaşı içinde bulunan mem leketimizde ihtiva ettiği hususi ehemmi- bünyesinde yapılması zaru- fi görülmüş değişiklikler bu mülâhaza dan doğmuştur. Modern devletler teşkilütmda esas 0- lan iş bölümü ve madde ve ihtisas, verim ve milli iletisat ihtiyaç ve icaplarına aza- mi nisbette uygunluk bu teşkilâtın tes- bitinde nazara alınmış başlıca prensipler dir. Milli iktisat vekâleti. adını verecek ol- duğumuz bu yeni teşkilâtn milletin ik- tisadi bünyesindeki varlık kaynakları goşturmak, emin, devamlı, kârlı istika- metler tayin ve temin etmek gibi asli va: zifelerinde daha fazla muvaffak olacağı- ni kuvvetle ümit ediyorum. Bilhassa işaret etmek istediğim bir nokta da şudur Her yeni teşkilât yeni bir memur or- dusu ve yeni bütçe yükleri doğ kalmış bir izdir. Esas itaberile bu kabil maksatlar için ahnacak fazla tahsisat ve rimli bir masraf olmak ile beraber yeni vekâlet şekli tesbit edilirken evvelâ iş ve işi yapacak en ax ve fakat liya dam prensipi dalma göz önünde tu- ğu için aşağı yukarı ayni para ile daha verimli çalışma tarzı temin olun- müş ve bütçeye hemen hemen yeni faz- la masraf ds yükletilmemiştir. Büyük Millet Meclisince de tasvip buy rulduğu takdirde bu yeni teşkilit hazi- randan itibaren tatbika başlanacaktır. Yalnız yeni teşkilâtm en mühim bir uzvu olarak mütalen edilen ve türk mal- ların yabaner memleketlerdeki sürümü-“ nü kolaylaştıracak yolları araştırmak ve müstahsil ve tüccarmza (yardımcı bir rehber olmak (o başlıca vazifesi e “Türkiye dış ticareti işleri milli ofi: dairesi” ni şimdiden Faaliyete erke ruz. Merkezi Ankarad olacak ve kısaca türkofis deye anılacak olan bu yeni tu- şekkülün şimdilik İstanbul ve İzmirde birer şubesi bulunacak ve ileride imkân- nisbetinde belli başlı istihsal © ve ihraç çıkmayacağı âşikârdır. Bu sene bü yük bir gayretle tam devreli bir mektep yapmaya teşebbüs eden ve bu teşebbüsü çok ilerleten Yeniköy halkı bu lâğıv keyfiyetin- den memnun olmamışlardır. Yuka rıda zikrettiğim mektebin kârgir ve çatı kısmı tamamile bitmiştir. Bu sene dahili aksam kapı ve pen- cerelerde bitecek ve ağlebi ihti - mal önümüzdeki ders devresinde köy çocuklarına açılmış olacaktır. Sağlam yapısı ve iç taksimatı itiba sile bu mektep ihtiyacı karşılaya- cak derecede mükemmeldi; Çalışkan ve bu derecede halük olan yeni köylüler tam mânasile inzibata uymuştur, senelerden be- ri ehemmiyetli bir asayiş vakası olmamıştır. Bu hal de Yeniköy na hiyesi teşkilâtının kaldırılmasında ehemmiyetli bir âmil olmuştur de- nebilir, Karacasu çiltlik kooperatifi KARACASU, (Milliyet) — 609 mu- maral: Karacasu - Çiftlik zirai kredi kooperatifi senelik toplantısını bügün Çiftlik köy mektebi salonunda yapmış, toplantıda Ziraat bankası Nazilli şube müdürü İhsan ve C. H. F. Karacasu ka- za idare heyeti reisi Ali Rıza Beyler de bulunmuştur. Bu toplantıdan bilistifade Ali Rıza Bey kooperatifin faydaları hakkında i- zahat vermiş ve bu izahat alâka ve sa mimiyetle dinlenmiştir. Bu kooperatifin yedi sekiz ay gibi pek yakın bir zamanda teşekkül etme- sine rağmen az zaman zarfında çok İş yapmış sermaye ve hissedar adedi bir kaç misli artmıştır. Kooperatifin müstahsiller üzerinde beş para bile alacağı kalmadığı gibi sa- tış fazlası olarak müstahsile borçlu çık- maş olup bu fazlayı alâkadarlara tevzi edecektir. Antalyada Gazi heykeli ANTALYA, (Milliyet) — Antalya, vilâyet meclisi bu senenin son celsesini aktetti. ai Bu celsede hükümetimizin Antalya simendilerinin inşası için gösterdiği a- lâkaya teşelekür edilmesine ve inşaatın mümkün olduğu kadar süratle başlan» mast için karar verildi ç Vilâyet meclisinde Ulu Gszini $a edilecek olan heykelleri için beledi- yeye (18000) lira yardım edilmesine de karar verilmiştir. Gene meclis kararile ise talebesi için bir yurt tesis edile - cektir. | merkezlerimizde de şubeler açacaktır. Türkofis teşkilâtı üç ana kısımdan müs vekkeptir. Diş istihbarat kısmı ticaret mümessillerini ve yabancı memleke.ler- deki Türk ticaret odalarını ve memleket taksimat olan ti- İkinci kısım türk ihracat mallarını ise tihsal, satıç, sürüm bakımından ayrı ayın tetkik etmekle mükellef ihtisas masalar rından mürelkeptir. Teylorizasyon ve istandarizasyo - nu şamil teknik manasile rasyonalleğ-. ürilme ve milli marka şubeleri ve me mleket dahilindeki oda, borsa ve mu- habirler de bu kısım teşkilât sarasm dadır. Üçüncü kısım, muamelât, Türk ihracat malları, rakip mallar ve itha lat mallarma ait nümune salonları, kütüphane, konjoktör sergi ve pana- yırlar neşriyat ve propaganda ser » vislerinden mürekekptir. icaret mukaveleleri ve ticari nascbetler ve milli korunma dairele- ri, hazirandan itibaren türkofisde dör düncü grupu teşkil edecektir. Bu dairenin en büyük karakteris- maddi hiç bir külfet mukabili ol- maksızın müstahsil ve tüccara sirf met için kurulmuş bir devlet sairesi olmasıdır. En büyük hedefi Türk ih- racat mallarının sürümünü arttırmak ve müstahsil ve tüccarın dış memle - ketlerde gözü ve kulağı olmak, onla- rın kârlı ve inkişaflı şekillerde tica » retini kollama kolduğuna göre alâka darların bu müesseseyi temamen bes nimseyeceklerinde ve her ihtiyaç du dukça emniyetle müracaat ve neşriya akip edeceklerinde hiç şüphe yok Bu suretledir ki, türkofisi işi de ko laylaştırılmış olacaktır. Hülâsa, türkofis cümhuriyet hükü emtinin müstahsil ve tüccara hizmet için kurduğu faydalı bir müessese ola caktır. Ve bunu temin için vek dik * katli olacağı Teşkilât ANKARA, 25 (A-A.) — Türk dış işleri milli ofisleri dairesi reisliğine tayin edilmi şolan sabık Londra tica- ret mümesili Kurtoğlu Faik Beyin, muavinliklerine Berlin ücaret müm: sili Necdet, Triyeste ticaret mümessi- li Muhtai rinden Halük Beyler tayin edilmiş « lerdir. Türkofisi merkezi muvakkaten An karada İktmat vekâleti binasındadır, Telgraf adresi de Türkefis Ankara » dır. Karacasu ziral kredi kooperatifinde KARACASU, (Milliyet) — 203) numaralı Karacasu merkez zirai kredi kooperatifi senelik toplantıs sıni fırka okuma odasında yapmış tır, Suiniyetle hareket ettiği anla- şılan iki ortakla vefat eden tağın kayıtlarının terkini ve açıla cak satış birliğine sermayenin yüz de yirmisi ile iştirak edilmesi ka « rarlaştırılmış, idare heyeti ve mü- rakıp raporları ittifakla kabul edi lerek gizli rey ile yapılan intihap- ta hissedarların it'mat ve teveccüh lerini kazanmış olan geçen seneki heyet aynen bu sene yine idare he yetine s#çilmişlerdir. YENİ NEŞRİYAT Akbabanın bayram nushası sahife neşredilen bu sayıda ayrıca renkli bir ilâve de vardır. Memleke timizin yegâne mizah mecmuası ola, güzel, zarif Akbabayı okumakla bay ramınızı neşe içinde geçirebilirsiniz. Yeni adam “Yeni Adam” m 13 üncü mumarast çıkmıştır. İsmail Halkı, Dr. İzzeddin Şadan, Zeki Faik, Seref Nuri, Abdülfeye yaz Tevfik beylerin makaleleri, Niyazi Remzi'nin yeni iki hilâyesi, Necip zıl'm edebiyat anketine cevabı, dünya fikir ve sanat haberlerini okuyunuz.