20 Aralık 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

— z pe de a) Ahlâk bahsil Tasarruf haftası bitmeden ev- vel, şu mahut “Yerli masını ecne- bı malı ciye satmak,, bahsine bir dana iişınek pek aykırı düşmez sanırım. Hayatın kârlı ve zararlı taraf- larmı görmüş, tecrübedide (bir dostum bana şu darbı meseli söy- lemişti: “Kârı olmıyan şeyin zararı vardır.,, hep bu esası göz önünde tutar, işlere öyle hüküm verirem, Yerli malını ecnebi malı diye sat- manın aleyhinde bulunanlar, bu- nun bır curüm olduğunu müteca- sinerinin mahkemeye venimesi edenler, bu- duğunu yani ne zararı olduğunu bir türlü açık- ça söylememekiedirler. Size üç dört defadır bu yolda yazdızım şeyleri gene tekrara ma- ha görmüyorum, Bence bir mem- İekecin sanayine yapılacak en büyük hizmet o memieket mamu- lâtını satmaktır. Nasıl, ne şekilde sarmak lâzımdır?.. Bunu satıcıya bırakmak en doğru yoldur, frenk- lerin elde edilen netice kullanı- lan vasıtalara hak verdirir, d.ye bir sözleri varalr. Bu sözü şu münakaşa ettiği- miz meselede de tatbik elmeye mam yoktur. Unutmamalıyız kiş bali harp- te düşmanı ezmek için ber türlü vesıta meşrudur. Bugün dünyada büküm süren iktisadi harbin de bır sisâh harbinden daha az müh- Jik olduğunu hangimiz iddia ede- biliriz?. Sözü buraya kadar getirdikten sonra Akşam agzetesinde bu bah- se dair okumuş olduğum bir yazı- daki tikre ilişeceğim... Muharrir bu yazıda hülâsa ola- rak diyordu ki; evet! o malımızı ecnebi malı arayan bir adama sür- mek için ecnebi malı diye gösler- mek belki kanunda bir cürüm teş- kil etmez amma bu bir ahlâk me- selesidir. Ticari ahlâkımızı ıslah etmeliyiz ve bü huydan vazgeç- meliyiz...,, Çok güzel! Lâkin yerli malı sa- tan tüccarlar kalkıp bize sorsa- lar: — Canım! Şu ahlâk tasfiyesi- ni evvelâ bizden n.ye başlıyorsus” nüz? Her tarafin ahlâk tasfiye e- didi de biz mi kaldık?.. Tabii buna cevap veremeyiz. Kaldı ki; ahlâk methumu her gün yeni bir şekil almak suretile da- ma değişikliğe uğramaktadır. İn- sali ölüürmek te memnudur. Lâ- kin harpte bu mülahazayi ileri sü- renlere gülerler... Bu yerli malın ecnebi malı di- ye satılması meselesinde yerli sa- nayii aleyhine bir şey yapacağız diye ödüm kopuyor. Allah vere de olmasa! Pul yok! Geçen sene bir gün Pariste bir postahaneye girdim. Pul istedim: — Bizde pul yok, tütüncüler- *den alın! dediler. Fena halde i- çerledi unutmam (Milliyet) e riya Klitaplardan birinde de bundan bahsettim. Geçende bir gün Defterdarlığa gittim Muhasebe idaresinin civa- rında (Kıymetli evrak memurlu- ) diyede. birlâvha gördüm. 2 ide pul lâzım oldu. Sordum: — Tütüncülerden alın! Dedi- ler. Paristeki yn desi i oradaki işleri tenki o düşmez, lâkin bir def- Sedali va pulların satış €- dildi le de: ME teklmcüdeğ al! Demek, bilmem pek münasip olur mu? FELEK Akay'ın bütçesi Devlet Denizyolları, Akay, fabrika ve idarelerinin 1 kânumusaniden yeni bütçelerini müzakere için Millet Meclisi Maliye, Bine İktrsat ve Divanı encümenlerinden mü rekkep heyeti umumiyeleri İmimiz e Yeni bütçelerin tatbiki ile Devlet Denizyolları teşkilütinda evvelce de yazdığımız veçhile değişiklikler yar pılacaktır. Devlet ei bütçesine, üç yeni vapur mübayaası için tahsisat konul yeti umumiyeden de yal üç vapur red Bu hususta idareye şim- diye kadar ecnebi vapur şirketleri e fından vapur satmak teklifleri yapılmış bulunmaktadır. Tıp talebesi k kongresi 7 Talebe cemiyetinin senelik kon gresi cuma günü saat onda Halkevinde toplanacaktır. Ekonermi Tütün satışı Müşterek satış fikri yeniden canlandı Geçen sene Cenevrede toplanan yak tütünleri konferansında şark tü- tünü yetiştiren üç Balkan memleketi tütünlerinin dünya piyasasına bir el- den ve bir teşkilât tarafından çıkarı- ması kararlaştırılmıştı.. Şehrimizde yapılan tütün konfe- ransında da bü nokta etrafında anla» aşka. Aldığımız malümata nazaran Yu- nanlılarla aramızda ticari müzakerat cereyan ettiği şu günlerde bu mesele yeniden mevzuu bahsolmaktadır. Anlaşıldığına göre Yunan ve Bul. masmdan ve iyi fiyat bulamamasın- dan ileri geldiği iddia olunmaktadır. Hazırlık görülüyor eşyalarından nümüneler, âmi olarak teşhir edilmektedir. Müzeye üzere memle- ketimizden de istihsal ve ihraç eşya- #ı nümuneleri istenmiştir. Gönderile- cek nümuneler hazırlanmaktadır. Yunan tütünlerini salmak için Gelen malümata göre bir Yunan heyeti İngiltereye Yunan tütünü sat - mağı temin için Londraya gitmiştir. Heyetin reisi şehrimizde toplanan iştirak etmiş olan M. Grigoryadis'tir. Bu asi Yunan Kontünentale tabaco Şir- keti müdürüdür. Yunanistanın , bizim de olduğu gibi, Yunanistana tütün ih- racatı pek azdır. 932 de Yunanistan İngiltereye 82 ton tülün ihraç etmiş- &i. İngiltere istihlâk ettiği tütünün büyük bir kısmını lekelerin- den bilhassa Amerikadan tedarik ©- der, Portakallar birikti Portakal izan vaziyet elân detam lir. Dörtyoldan ge len pornalar İnen piyasasında birikmiş kalmı Perii, DE vaziyeti Ticaret müdürlüğü ve oda yasıtasile hükümce- te arza karor vermişlerdir. Yaptığımız tetkikata nazaran Sov- yetlerle aramızda 30 eylül 933 tarih- li mukavelemiz mucibince Sovyetler bizden yün, tiftik, canlı hayvan ve zeytin alacaklardır. Fakat Sovyetle- rin portakal ihtiyaçlarını da Türkiye- den tedarik etmeleri tabii görülmek- tedir. Fasulya ihracatı miktarda fasulye ihraç edilmiştir. Bu ihracat yekünu 15 tona baliğ olmaktadır. Müslüman memleketlerine ihracat Son hafta zarfında ramazan mü- masebetile Cezayir, Tuns, Suriye gibi İâm memleketlerine bir kısım eşya- mın ihracatı fazla olmuştur. Bu meyanda mühim miktarda ta- han helvası, tahan, pastırma, gülya- İı, suçuk ve ağağ iraşıkla marpuç ta vardır, Bulgaristanda sigara fiatı Gelen malümata göre, Bulgaris- tan ikinci nevi sigara fiyalını 7 leva- dan 6 Icvaya tenzil etmiştir. Bunun sebebi birinci nevi sigaralara ikinci ne Mei tütünün karıştırılmamasını temin- Yafada türk birası Bu hafta Yafaya ilk defa 2024 ki- lo bira ihraç edilmiştir. Türk birala» m için Bazi hatriçteri bazı talipler vardır. Bir dosta cevap İyi bir dost olduğu iade sinden belli olan fakat mektubu- na imza koymayan zata cevap ve- riyorum: Hakkımda gösterdiğiniz yük- sek duygulara çok teşekkür ve minnet. Benden bir dost sıfatile yeni bir felâkete düşen bedbaht bir efendiden © bahsediyorsunuz. Elimden gelen her insanlığı yap- mağı şerefim bilirim. Fakat bu vazifemi hakkile yapabilmek için ancak ve bilhassa sizin yardımı- niyetinizi de gösterirseniz kurtar- mak istediğiniz adam daha çabuk kurtulabilir. Derin saygılarımı su- narım efendim. “Mülliyet,, Aka Gündüz Trabzon lisesi mezunları cemiyeti Trabzon lisesinden mezun olanlar ce miyeti bugün öğleden sonra senelik kon gresini Halkevise aktecdcektir. MILLİYET Poliste Beykoz parkı Park içindeki gazino tamamile yandı Evvelki gece Beykozda bir yangın olmuştur. Yangın Beykozda Abra- ham Paşa korusu metruk ve harap bir halde bulunan ahşap gazi- nodan çıkmıştır. Mezkür gazinonun binası tamamen yandıktan sonra it- faiye tarafından söndürülmüştür. Aldığımız habere göre, bu binada park korucusu Şakir efendi namında biri oturmaktadır. Şakir efendi tara- fından yakılan ateşten sıçrayan kıvıl- cım dolayısile yangın zuhur etmiş tir, Bu yanzından dolayı korucu Şakir efendi nezaret altına alınmış , tahki- kata başlanmıştır. Dayak yedi Yedikulede Debağhane amelesin- den Siyon ile Mustafa arasında kav- ga çıkmış, Siyon dayak yemiştir. Osman yaralandı Galatada Arap Kadri ile Osman kavga çıkarmış, Kadri, Osmanı yara» lamıştır. Kadri yakalanmıştır. Bir kız yaralandı Kandilli sakinlerinden manav Ali. nin dülde b Perihan ismindeki kızı parak büğalia hafifçe yaralanmış- “Içmişler, hesap gelince... jirkecide Trakya (o birahanesinde i içmekte olan Hüseyin, Hali, Hil mi, hesap vermek yüzünden araların- ef kavga çıkmış; neticede Halil Hü- seyinin cebinden zorla 21 lira almak istediğinden suçlu yakalanmıştır. Meşhur yankesici Polis memurları meşhur yankesi- <ilerden Ali Rızayi yakalamıştır. Ali Rıza, bundan bir kaç gün ev- vel mimar Vahram efendinin içinde bin lira bulunan cüzdanını tramvay- da çarparak kaçmıştı. Ali Rizadan çaldığı paralar alınmıştır. Kaza mı, cinayet mi? Sarıyerde mücadele memuru Sas fer efendinin av tüfeğile vurulduğu- nu yazmıştık. Safer efendinin kendi tüfeğile kar yet olması ihtimaline mebni de ken- eş ava Si olanların ifadeleri de alınmaktadır. Hamdullah Suphi Bey şehrimize gelmiştir. Hamdullah Suphi Bey bugün Ankaraya gidecektir. Mahkemelerde Kasalar nasıl açılacak? Yangından çıkan değil, bir mütehassısa lale Yanan adliye binası enkazı üze- rinde henüz hafriyat yapılamamış- tar, Mühendisler tetkikatları si ni belediyeye bildirmişlerdir. ye duvararı eğe itiba. ren yıkmağa başlıyacaktır. Kasalar bir heyet huzurunda ve mütehasus bir zat tarafından açılar hasa kasaları açmadan evvel içersi- ni rutubetle imlâ etmektedir. Bu su- retle kasanın muhteviyatı kasa açılın ca ve hava ile temas eder etmez bo- zulmamakta, hali aslisini muhafaza etmektedir .. Böyle olduğu dirde paraların. tesbit edilmesi ve evrakın numa, kabil olacak ve paralar devlet ban- kandan, evrak ta ait olduğu daire» lerden tecdit olunacaktır. Icra dairelerine mefruşat veriliyor Tophanedeki askeri sanatlar mek- dairelerinin. tebine yerleştirilen icra dün bütün moksanları ikmal Dün de yazdığımız veçhile cumar- tesi gününden itibaren bükün icra dar ireleri yangından evvelki vaziyette faaliyete geçmiş bulunacaklardır. İcra dairesi Askeri sanatlar mek- tebinde 15 oda işgal etmiş bulunmak- tadır. İki gün zarfında dairenin bü- tün ihtiyaçları ikmal edilmiş buluna- caktır. İcra dairelerine yeni tayin edilen hukuk mezunlarından iki efendi ta- yinlerinden evvel başka yerlerde var zife atmış oldukları için icra memur. lan istifa etmişerdir. Bunların yenileri tayin edilecektir. 20 KANUNUEVVEL 1933 Vilâyette İkramiyeler 6 çocuklu annelere ikrâmi- yeleri nasıl verilecek? Altı çocuğu hayatta olan anne lere" Sıhhiye vekâleti tarafından mü- kâfatı naktiye verilmektedir. Bu muamele şöyle yapılır: Sıhbiye vekâleti ve onun taşralar- daki teşkilâtı müracast eden bir an Benin altı çocuğu bulunduğu | tak- dirde müfus kayıtlarına ve ilmüba- berlere istinaden bumu tesbit eder, Kanun mükâfatını kararlaştırır, ta- hakkuk muamelesini yaptırır, para- nın tediyesi için evrakı tanzim eder, parayı ödeyecek maliye memurluğu- na gönderir. Burada maliye memurunun vazi- fesi, nihayet vekâletin emrinin sure- tini görmek ve istihkak sahibinin hü- viyetini aramaktan ibaret olması lâ- zım gelir. Fakat tesadüf ettiğimiz bir hâdi- lanıyor gibi altı çocuğu olduğuna da- ir mahalleden şahadetname ve bun- ların nüfüzça da tasdikini ve buna mümasil evrak istemektedirler. Halbuki tekemmül eden bir mua- melenin sonradan böyle taleplere ma- ruz kalması iş sahiperinin haklı şi- kâyetlerini mucip olmakta ve alâka- amk makamlara müracaat etmektedir- ler. Bir suiistimal mi? Beykoz maliye e bir me- murun bir kumpanyadan rüşvet aldığı ve tahkikata başlandığı haber alm. muştur. Frengi talimatnamesi Frengi talimatnamesini tadil et- mekle meşgul olan Beyin riyasetinde toplanarak bazı maddelerin tadili i- le meşgul olmuştur. Yahya Kemal Bey Sabik Madrit sefiri Yahya Kemal «Bey dün şehrimize gelmiştir. Yahya Ke mal Bey bir iki güne kadar Ankaraya Harice tütüu satışı Harice yapılan tütün satışmın bir el den idaresi ve bu hususta bir Emitet şir ket teşkili bakkındaki kanun Büyük disince kabul edilmiştir. Ka - gm ve Heyeti ölüler Salk ve tasdik edilecektir. kasalar anahtarla tan suçlu Sa- fer, Hasan ve diğer dört arkadaşı yan gından sonra tahliye istidası vermiş ler ve tahliye olunmuşlardı. Bunlar hakkındaki hazırlık tah- kikatı dün ikmal maz ve suçlular mevcuden ikinci istintak dairesine Kasar çini İstintak © dairesi suçlular hakkında yeniden tevkif ka- Tarı vermiştir. Sulh ceza mahkemelerinde duruşma Sulb ceza mahkemeleri kadar mevcutlular hakkında malar yzamder. dosya üzerinde mu- hakeme şimdiye cu ceği tahmin edilmektedir. Beşiktaş cinayeti Geçen sene Beşiktaşta Serencebey Yokuşunda kayın validesinin kiracısı Şerafettin Efendiyi öldürmekten suç. lu Osman efendinin yangından evvel yapılan son muhakemesinde müddei- umumilik tarafından cezalandırılma- edilmişti. Bu makaleye ait dosya yan- mıştır. Bunun için yeniden tahkikat 1,5 milyon açık Belediye bütçesi nasıl kapatılabilecek? Belediye yeni sene bülçesi ikmal edilmek üzeredir. Bu sene açık olan bir milyon kü- sür bin liranın kapatılması için hiç bir tedbir bulunamadığı için bir çok belediye hizmetlerinden sarfı nazar edilmek mecburiyeti hasıl Künunusani içinde Ankarada ter lanacak belediyeler kongresinde İs- tanbul belediyesi bazı teklifler yapa- caktır. Bu teklifler arasında güm rüklerden alınan oktruva hissesinin bir misli fazlalaştırılması da vardı Bu takdirde belediye şimdi 750 bin lira kadar oktruvam yerine bir buçuk milyon lira para alacaktır. Bu vaziyette bütçe açığı kapan mış olacaktır. Elektrik fiatı 10 para indi Elektrik (arife komisyonunun ye- ni tesbit etuli elektrik fiyatını Ra fin vekâleti kabul ederek dün beledi- yeye tebliğ etmiştir. Yeni vaziyete gö- Te fiyat kilovat başma 16 kuruş 30 paradır. Ve bu karar üç ay evvelin- den muteberdir. Binaenaleyh bu ay başında elektrik şirketi geçen üç aya ait aldığı kilovat başına on para faz- la ücreti yeni ay hesaplarından mah- sup edecektir. Nafia vekâletinin kararını beledi- ye şirkete bugün tebliğ edecektir. Yeni ölçüler Yeni ölçüler kanunu bir kânunu- da yapılacak tenzilâta dair bazı mu- kayeseli lâvhalar hazırlatılmıştır. Za- bıtai belediye memurları bütün dük- kân ve mağazaları daimi bir kontro! altında bulunduracaklardır. Şehir piânları projeleri Istanbulun müstakbel projesini hazırlamak üzere belediyenin açtığı müsabakaya dahil olan şehir müte- hassıslarmdan Her Ergüz tanzim et- tiği iptidai dai projeri bir ay evvel bir raporla beraber göndermişti. Fransız şebir mütehassralarından dığını bildirmiştir. Bu itibarla müsa- baka bu üç mütehassıs arasında ya- pılacaktır. Belediye gelen proje ve raporla- rı, şehrin bedii, iktisadi ihtiyaçlara ait bir raporla beraber bir heyete tev. di edecektir. Heyet mesaisini üç ay içinde ik- mal edecek ve raporunu hazırlaya- caktır. Bu rapor ve proje şehir mec- lisinin tetkikinden geçtikten sonra hü- kümetin tasdikine gönderilecektir. Hükümetin tasdikinden sonra bu üç mütehassıstan biri şebrin asıl imar plânmı hazırlayacaktır. Maarifte Talebenin istediği Meclise intikal eden tram- vay meselesi nedir? ücretlerinin. â izdiham ve su hulet gösteril inden şikâyet etmek 70 bin liralık tahsisat Üniversite Fen fakültesi kimya İcür- NE A Bu profesörler İlmya enetiisünüi geze rek Karasasarlardıll poksan âlât ve © yapılmış ve evrak altıncı istintak dai- esine tevdi edilmiştir. İstintak hâ- kimliği Fame mevkufiyetinin de- yamma karar vermiştir. Bu işe ait ilk tahkikat ikmal edilince evrak son tahkikatın yeniden açılması için ağır ceza mahkcmesine sevkedilecektir. Münferit hâkimlik Son adli teşkilâtımızda İstanbuldan başka yerlerde ağır ceza mahkemesin - den başka müçtemi hâkimlik yoktur. Bütün Asliye mahkemeleri tek hâkimlik Mevzuunu kaybeden bir semt Hayli zaman varki geçmemiş- tim. Dün bir işim dolayısile uğra- dırı. Ve doğrusu yüreğimin sızla» dığını da duydum: Bahriye, orada iken Kaşımpaşa da hayat, tıpkı (yerden fışkıran bir su halinde kaynardı. Adım ba- şında bir babriye zabitine,adım b: şında bahriye neferlerine rastgeli- nirdi. Halicin o yakası, ganbotlar- dan zırhlılara varmcaya kadar kıç tan kara eden harp (o gemilerinin durak yeri idi, ve sahil bir gemi tarlası halinde idi. Ve la Bahriye hastahanesi, eteklerini süs lüyen çam ağaçları üstünde kram renkli çehresini Halicin durgun su- larında seyrederek narin bir imti- dat ve eda ile uzanırdı. Dün geçerken baktım da yakın vakitlere kadar şen omamurolan oraları, bugün boş, tenha ve müh- mel bir hale gelmiş. Kasımpaşanın dillerde destan 0- lan ve darbimesellere | giren bir mecrası vardır ki, onu hepimiz bili. riz. Gariptir ki bu mecra, burada senelerce ve asırlarca aktı, durdu. Beyoğlu semtinin bütün müzahre- fatmı taşıyıp nakletti, Halbuki bu mecranın menbamdaki (Bahriye sarayında İmparatorluk devrinin anlı şanlı, dağ yaratan kaç nazırı gelip geçti. Ve kaç nazır, senelerce bavaymesimiyi, bu mecranın hava- sile memzuç olarak teneffüs etti; fakat hiç birisinin aklına bu müte- affin ırmağı örttürmek (gelmedi. Nihayet hatıramda yanılmıyorsam, Bahriye Nazırlığı zamanında Ce- mal Paşa, bu mahzuru defederek koca bir semti bu yürüyen belâdan kurtardı. Fakat dün gördüm ki.“Uğraşır- san bağ, bırakırsan dağ olur!,, Ka- idesi burada da kendisini göster. miş: Mecranın üstünü örten beton yeryer çökmüş. Öyle çöküntüler ki, bugün tamirleri yerine göre yarım çuval çimento ile kabil olduğu hal- de, yüzüstü bırakıldığı takdirde bu arızaların tamiri, yarın © yüzlerce ve belki binlerce | liranın sarfını istilzam edecek. Ve (o hattâ belki, bugün tahtelârz gitmesi | itibarile gözden silinerek tarihe karışan bu mecra, bir gün gelip, Beyoğlu sırt- larile Haliç arasında kablettarihe ait bir ejderha gibi tekrar hort- hyacak. Bugünkü Kaşımpaşada mevzuu. nu kaybeden bir semtin hali var, Bir hal ki insana, sararmış yaprak- ların yerlerde süründüğü ve yeşil dallı ağaçların kadit olduğu tenha bir ormanda geziniyormuş hissini veriyor. Ne yazık ki, Bahriye âlerinin neşeli, şen Kaşımpaşası yavaş ya- vaş inhitat ediyor, yavaş yavaş sö- nüyor. Salâhattin ENİS Küçük haberler | doçenti, Süheyil Bey dün ak- kri 185 ta Beyağl Tiğ Cenk cüzam hastalığı zin bezi, Mya Mi Ri miştir. BORSA (Iş Bankasından alınan cetvelidir) 19 Kânunuevvel 1933 Akşam Fiatları Jetikram dahili 8625 ahvilât 1933 Bizin —— Eler —— yel Te nitörk AĞ Tal” . " 2645 5 Rabtım 1778 e İİ 2680 Anadolu 1 4640 : ” m “ Bağdat 9153 kuponsu T. aakeriye— 878 İ Mümesil © 5290 ESHAM İş Bankası Na Telefon 2 130 "im wn Hamiline 945 Terkos 28 >. 106 $ Çimente 110 Tramvay saz Küm der, a0 Anadolu Hisse 2780 ğ Şerk dey, te Şir, Hayriye 16 $ Bare 185 Şark m. sera 205 ÇEK F FI ATLARI Paris 1208 $ Pr. ie e $ Ven Nüyork 74.65.94 Madrit 5.705 Milano * Berlin 108,12 Brüksel m8 Belgrat 24.7475 Atina 52,48,50 $ Zieti 42083 Cenevre 2M20 4 Peşte 3578 Amsterdam | 117.505 Bükreş 7009 Soya 8425 $ Moskova 1094 NUKUT (Satış) Kuruş Kuruş 20 (. Fransız 205 1 Şile Av, 24150 7 İsterlin 60 1 Peveta 16 1Dole , 8S 1 Mark “. 20 Lira e “— 70 £. Belçika MIĞ 20 ler 023 20 Drahmi 24) 25 Diner — 20 |. İsviçre 8184 | Çernoriş —— 20 Leva a 1 Altın s3 21 Kur. Çek. .. 1 Mesidiye “0. 1 Florin “ Banknot