25 Kasım 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Bugün Edirnenin düşman istilâsından kurtuluşunun yıl dönümü büyük tezahüratla tes'it edilecek, Sahip ve Başmuharriri: Siirt Meb'usu MAHMUT Hariciye Vekilimiz vağıl oldu ve Balkan As Atnaya sulhu nün takviyesi için temaslar- da bulundu. FIYATI 5 KURUŞTUR 8 imci sene No, 2800 Romanya'da Kabine değişmesi Romanyada kabınelerin değişmesi, başka parlamanter memleketlerdeki ka binelerin değişmesine benzemez. Ro- manyanın siyasi hayatımda kabine de- ğişmesinin teamülü şudur; Meclisin ek- teriya kahir ekseriyetine dayanan hü- kümet ansızın iktidardan çekilir. Yeri" ne yeni bir hülümet geçer. İntihabat yeni hükümetin idaresi altında yapılır ve daima hükümet fırkası kazanır. Ye- hi hükümet, değişmesi zamanı gelince- ye kadar iktidarı muhafaza eder. Romanyayı ötedenberi münavebe i- le idare eden fırka hükümetlerinin ge- lip geçmesi böyle olmuştur Geçen hafta Vaida kabi uygun bir şekilde oldu. Meclisin dina mazhar olan Vaida, parlamento iç- tima etmek üzere iken çekilmiş. Yerine milli Liberal Fırkanm reisi Duca geç- miş ve derhal yeni intihabat yapılması- Ba karar verilmiştir. Am'aneye göre, Duca hükümetinin dayandığı fırkanın yapılacak intihabatta kazanması lâzrm- dar, Meclis toplanmadan ve hükümetin takip ettiği siyaset münakaşa bile edil- meden evvel Vaida kabinesi neden çe- kildi? Gerçi şimdi iktidarı eline alan Duca fırkası son zamanlarda hükümete karşı muhalefeti şiddetlendirmeğe ka Fırkanın verdiği bir kara- ra göre, muhalif mebuslar meclise an- cak muhalefet yapmak için iştirak ede- cekler ve müsbet işlerde hükümete ms- la yardım etmiyerek obstrüksiyon yapa- taklardı. Ancak bu yeni usul muhalefe- tin tatbikine em vermeden Vaida half farkadan korktuğu için de hükümet ve gerek fırka erkân: tebarüz eden ihtilâf şiddetlen- Hükümet fırkasmın İideri M, Maniu tidardan çekil- Bikten sonra Vaida kabineyi teşkil et- miş fakat Maniu fırka liderliğini muha- Bu, tıpkı Fransada Her- | Sosyalist fırkası li ini muhafaza ederek | Başvekâlete fırka erkânmdan bir diğerinin geçmesi Be benzemişti. O zaman Maniu ile Vaida arasında bir ihtilâf mevzuu bahis değildi. Fakat zamanla milli köylü fırkasmnın ba iki mühim rüknü arasında ibtlif tebarüz etti, Nih idare meclisinden çekildi. Fırkanm İ- kinci rewi Mibalaş ta fırka içinde diğer bir hizip yarattı. Hükümetin iyasetine hücum edildi, Kral ile olan münasebeti tenkit edildi. Velhasıl i muhalefet yü- Zünden Vaida'nın vaziyeti zayıfladı. Bu şartlar altında Başvekil intihabatı yapmak için askerlerden ve sdliye kânından mürekkep bir kabine teşki tavsiye ederek istifa etti. Kral Vaida' nasihatile âmil olmayarak Başvekdi- leti muhalif fırkanın roisi olan Duca'ya vermiştir. Bundan sonrada meclisin dağ Yeni Başvekil, bir kaç gün evvel, Rador Ajansma yaptığı beyanatta ye- ni hükümetin takip edeceği siyaseti i- Bah ediyor. Duca diyor ki: «Riyaset ettiğim kabine, önünde bu- kunduğu bir çok müşkülütin çizdiği “bir vazifeyi üzerine alınış bulunuyor. Mem- İeket, ber şeyden evvel temiz disiplin .an'anesinin, intizamın, ve milli faaliye- tin her sahasında müvazenenin tatbik e- rejiminin esasını teşkil eden bu mane- Vi nizamı zihinlere yerleştirmeğe sarfı yret edecektir. Bugün her zamandan ade, memleketimizin çaşmaz bir tarz» da merbut bulunduğu parlmanter de mokrasi, her vatandaşın sıkı bir disip- lin dahilinde hürriyetlerini ve hakla rını temin etmek için hükümet otorite- sinin zanf göstermeden tecellisini is- tiyor. Mili Liberal fırkasının an'ane- tatbikatta da göstermek bizim için bir vazifedir.» M. Duca'nın bu sözleri, yeni Roman- Ya hükümetinin karşılaştığı müşkülâtın hakkında bir fikir vermeğe kâ- akika Romanyada siyasi ha- t milli köylü fırkasının da kette büyük bir kuvvet teşkil etti; kâr edilemez. Sonra Duca'nm frkasın- dan manda Liberal zümrelerin hükümete karşı nasıl bir vaziyet ala <akları henüz belli değildir. Hülâsa Ro- manya büyük ve çok şümullü politika mücadelesinin arifesinde görünüyor. Romanya namına memnuniyetle kay- dedilecek bir nokta şudur ki hai Yaset bu politika mücadelesinin dışım- da bırakılmıştır. Tıpkı Yunanistanda “lduğu g siyasetin istikrarın» en mühim âmil de Hariciye nazırı M. Titu'escn'dur. Bir kaç hafta evvol Memleketiii ziyaretinin samimi inti. alarını osima hatırlıyacağımız bu #e- vimli devlet adamının yeni kabinede vE vazifeyi muhafaza etmesi, Baş- mevzuu bahis Zumamdır. olmıyacağna kâfi bir Ahmet ŞUKRU Yunan Başec kili ATİNA, 24 (A.A.) — Türkiye Ha- riciye vekili Tevfik Rüştü Bey, bu sa bah Atinaya gelmiş, Hariciye nazırı M. Maksimos ile Hariciye nezai yüksek memurları, Türkiyenin elçisi Enis Bey ve Türkiye elçili kün: tarafından karşılanıp selâmlar- in gazeleler Türkiye Ha- riciye vekiline “hoş geldiniz” demek te, bu ziyaret hakkında hararetli ve #amimi mütalealar yürütmekte, baş- makaleler neşretmektedir. Bu cümleden olarak Messager d'- Athenes gazetesi diyor kit “Tevfik Rüştü Bey ile M. Çaldaris ve M. Maximos arasında yapılacak ko nuşmalar Balkanlarda sulhün kuvvet lendirilmesine taallük edeceğinden u mami harici siyasete ilişikli olacaktır. Belgratta da Türk - Yugoslav dost « luk misakının akdi suretile ayni gaye gözetilecektir. Bu son misak muhtelif Balkan devletlerini bir araya toplayan zincirin yeni bir halkası olacaktır. Mevcut iki taraflı misakların ge- nişler Balkan yarıma - sık: ve samimi bir yaklaşma ve uzlaş- ma vücude getirilmesi imkânları bak fikir teatisinde bulunulacağı di “Katimerini” gazetesi de Bulgi tanın yalnız başıma ve ayrı bir halde kalmakta ısrar göstermesi takdirinde bir dörtler misakı akdi mümkün oldu Zuna kani bulunduğunu bununla bera ber Bulgaristanın da se - bu misaka girmek hususunda iyi bir kabul göreceğini yazmıştır. Ihtiyaç nisbetinde Türk kömürünü ve - rebilecek olan havzamızdaki bugünkü faaliyetten bir vargel Aldığımız malümata göre kömür müstahsillerinin Türk topraklarında ecnebi kömürünün transit suretile satıl masma meydan verilmemesi hakkın - daki müracaatlar , İktısat vekâletince, ehemmiyetle nazarı dikkate alınmış- tir. Memleketimize hiç bir faydası ol- mıyan ecnebi kömür satışına nihayet M. Çaldaris, Tevfik Rüğtü Hariciye Vekilimiz Atina- da samimiyetle karşılandı Atina gazeteleri Balkanlarda dörtler misakının aktini mümkün görüyorlar Tevfik Rüşte Bey bugün Belgrada hareket ediyor dasındaki memleektler arasında daha | CUMARTESİ 25 TEŞRİNİSANİ 1933 | Edirnenin Maximos Bey, M. Bu gazete yazısına şu suretle de « vam ediyor: “Herhalde Yunanistan komşu mi letin mümessilini Türkiye ve Yunanis- tanı sulh uğurundaki büyük ve asil gayretlerinde birleştiren candan dost- luk bislerile duygulanarak karşılayor. Proia gazetesi de, dörüler misakr hakkında ayni mütelenleri yürüttük ten sonra Yunan efkkârı umumiyesinin, mücerrep ve sağlam bir dost olan Tev fik Rüştü Beye tekrar | kavuşmakla bahtiyar olduğunu ilâve ediyor. & berlerde Türkiye, Yunanistan, Ro - manya ve Yuzoslavyanın bir Balkan misakı yapmağı ve bundan sonra Ar- pavutluk ile Bulgaristanı » Balkanlar» da sulhü ve iktisadi terakkileri sağ- lamaştırmak maksadını güden » bu u- mumi misaka iştirake çağırmağı kas raraştırdıkları temin olunmaktadır. Bugün Türkiye Hariciye vekili Tev fik Rüştü Bey şerefine, Hariciye nazı” rı M. Maximos tarafından bir öğle zi- yafeti verilmiştir. Bu gece de hükümet tarafından res ir akşam ziyafeti verilecek, bu zi yafeti büyük bir kabul resmi takip e- decektir. le ziyafeti çekilecektir. Tevfik Rüştü Bey Bulgrada git » (Devamı 4 üncü sahifede), Türk kömürü varken.. Boğaziçinde bile ecnebi kömürleri kayıtsız, şartsız cayır cayır satılıyor verilmesi için bugünlerde hükümetin bazı kararlar ittihaz etmesine İntizar edilmektedir. Istanbulda Boğaz sahillerini doldu ran kömür depolarında senede yüz bin ton kömür satmaktadır. Bu kö » mürlerin içinde bir tonunun bile Türk kömürü olmadığını iddia edilebilir. Hü kümetin bir müsaadesinden istifade e- den bu depolar Boğazdan geçen va- purlara Türk sularında mütemadiyen yabancı kömürü satarlar. Bu kömür - İer devlete on para bile verilmeden kabulü muvakkat suretile depolara girmektedir. Kömürlerden ne vergi, ne de gümrük resmi alınmamaktadır. Devlet bu alışverişten hiç bir şey kar zanmamaktadır. Satanlar kazancı | da, kömürün parası da hari tedir. Buna mukabil Türk kömürüne müş- ! teri bulmak için bin bir müşkülâtla karşılaşılmaktadır. Kömür müstahsil « leri kömür ihracatında hattâ zararı da göze aldıkları, ton başma 2 - 3 lira | kırdıkları halde bu rekabet karşısın. | da ezilmektedirler. Başvekil İsmet Paşa Hazretlerile Iktisat Vekili Celâl Beyin kömür hav- #on tetkik seyahat « a büyük bir ehem - gimek madenlerimizden adenin temini için her türlü ted - iri almak kadar tabii bir şey olamaz. Boğazlardan geçen ecnebi vapurla nm Türk sularında o Türk kömürü maları da gayet tabii görülmektedir. Havza kömürerinin satışı ıçin vuku bu lan müracaatalar üzerindeki tetkikat bugünlerde neticelenecek ve Türk mürlerinin satışı temin edilecektir. Kurtuluşu *Bugün Edirnede sevinçli gün tesit edilecek Bugün Edirnenin kurtuuşunun yıl- dönümüsür. Düşman istilâsmın en bü yük acılarını çekmiş ve en sonra kur > tuluşa kavuşmuş olan Edirnemiz bu - gün bu kurtuluşu büyük bir coşkun * hukla tes'it edecektir. Edirnenin kurtuluşu yıldönümü mü nasebetile bugün Halkevinde Edirne lisesi mezunları cemiyeti tarafından saat 15 te merasim yapılacaktır. EDİRNE, 24 (A.A.) — Edirne kur- taluşunun on birinci yıldönümünü kutlu Inma hazırlıkları bitmiştir. Fırkada ve balkevinde hummalı bir faaliyet göze çarpmaktadır. Gülnerden beri hazırlan- makta olan Edirneliler yarını büyük bir sabırsızlıkla beklemektedirler. Bayram şenliklerine iştirak etmek ü- (Devamı 6 me: sahilede) Mickiewicz için Şehrimizde öldüğü eve bir plâk konacak Yarın meşhur Lehistan şairi Adam Mickieviez'in 26 teşrinisani 1855 & Leh kolonisinin iştirakite bir plâk kon ma merasimi yapılacaktır. Merasime Lehistan eneral konsolosu M. M.R. Vegnorowicz ziyaret edecektir. Leh saat beşte gene Leh kulübünde Leh şairinin hâturasını taziz için bir top - lantı yapılacaktır. Sağırlar, dilsizler Dün senelik kongrelerini aktettiler Sağırlar, dilsizler ve körleri hima- ye cemiyeti senelik kogresini dün ce- miyetin Şehzadebaşında Letafet apar tımanındaki merkezinde yapmıştı Cemiyetin bütün azası kongreye işti - Tak eetmiştir. Kongreyi cemiyetin u « mumi kâtibi Medeni Bey açmıştır. Medeni Bey bir senelik raporu dil em .—. Cemiyet reisliğine seçil i Sırı ve umumi kâtip Medeni Beyler sizlere mahsus işaretlerle okumuş - tur, Medeni Bey raporu okumadan ev vel kısa bir nutuk irat etmiş, bu mut- kunda kadınlar asker o'mak hususun isteklerine işaret ederek di (Devamı 4 üncü sahifede) Hayvan sergisi Kayıt, muamelesi yarın akşam bitiyor izle Kaydedilen atlardan bi Eski has ahırlarda pazartesi günü hayvan sergisi açılacaktır, Sergide teşhir edilecek hayvanların kaydı ve muayenesi yarın alışam bite- cektir. Sergide ber nevi hayvan teşhir edi- lecek, her cins hayvanın nci, üçüncü gelenin sahiplerine muhtelif ikramiyeler ve hediyeler verilecektir. Bu seneki sergi her senekinden da- ha muntazam olacaktır. Viliyet baytar müdürlüğü icap eden tedbirleri almış- tr. Fenerbahçe dün 1 -0la Galatasarayı yendi bahçe, Galatasaray takımları maçtan evvel Dünkü maç beklenildiği gibi çok sert oldu Hakemin idaresizliği sert oyunu büsbütün karmakarışık etti Zeki ve Nihat yanyana (Fenerbahçe başkaptanı Galataseray takımı kapta» nile beraber) Eyüp » Anadolu ma: ra günün en mühim maçı olan Gala- tasaray - Fenerbahçe maçı oynanma « ğa başladı. Maç tafsilâtına girişmeden evvel bir parça bu oyundna evvelki hava dan bahsetmek istiyoruz. Galatasa - ray kulübü antrenörünü getirdikten yağ başlamış ve takımı çalışmanın verdiği Kal Gülekeisüyilir vrlanaş elik kuvvetlendikleri ve eski hallerini tekrar canlandırabilecekleri tahmin © edili- yordu. Nitekim yaptıkları bir kaç antre- takviye etti. Buna mu kabil Fenerbahçe kulübü, son Türkiye inciliğini kazanmadan evvel, Av - rupada çok fazla şöhret kazanmış ©- lan Vinerspor ve Macar karışık ta - kıumını getirerek çok sık santreneman yaptı ve tamamile formuna girdi. İz- mirde oynadığı oyun bu çalışmanın s8 ” meresi idi. Lik maçlarının takarrür etmesi ve birinci kurada da Galatasara; bahçe maçı çıkme: est rekabet hissi bösbütün kazaçılam dı. Ancak Fenerbahçe takımı bu maç bittikten son- | ileti ruhiye ile*sahaya Rakibini nasıl olsa yeneceği ka naati kendinde hâkimdi. Dünkü oyun da bu hâlet ruhiyenin tabi bir meti- cesi olarak, rakiplerinin sıkı, bir oyun oynaması dolayısile ancak bir golden fazla sayı yapamamışlardır. Maama » fih dünkü neticenin bu kadar beklen miyen bir surette tecelli etmesi, yalnız Fenerbahçelilerin gevşek oynamasın. dan değil, rakiplerinin | Jüzumundan fazla sert oynamasından ileri gelpiş ir. Bu iki sebebe bir üçüncüsünü de e edersek hakikatten ayrılmamış luruz ki, o da iyi dare edememesidir. Bu ri Beye bu kelimeleri mezdik, lâkin ne yapalım ki, yazdık» larımız birer hakikattir ve maattecs- süf dün sahada bulunan seyi: rafından da görülmüş ve ta Galatasaray takımı evet geçen seneki gibi fena değildir ve bunu mü- tenddit yazılarımızda yazdık, fakat iyi olmağa yüz tutan bir takımın, kar gemdaki rakibini böyle take, sille 5 (Devamı 6 ıncı sahifede) Gm Galatasaray kalecisi Avninin gözel bir kurtarış: Fransız kabinesi çekildi Bir celse hadisesi vaziyeti değiştirdi ve kabine ekalliyette kaldı PARİS, 24 (A.A.) — Meclis mali projenin idari ılahata ait maddesinin müzakeresine devam etmiştir. Sosyalist Bedouce 308) bil projesinin tadil teklifi ol: zakeresine tekrar başlanmasını teklif etmiştir. M. Marin teklifi üzerine teşrih etmişti Mazbata muharriri Jacuier Meclis komisyonun metnin kabul etme sini istemiştir. M. muhtelif esaslar il teklifinin redde- ve itimat meselesini ortaya koymuştur. M. Flandin, grupu namma hüküme et ettiğinden, hükümet 227 326 reyle itimat kazanmış Sosyalistler de hükümete itimat reyi vermişlerdir. M. Sarraut'mun zaferi bu suretle te in edilmiş görülmekte iken bir cel- eti tamamen değiştir miştir. Sarraut memur ücretlerinden vergi alınmamak haddi 10 binden ileri sürmüş - tür. Bu teraddüt M. Sarraut'ya neo - sosyalistlerle merkezden bir çokları - ip olmuştur, PARİS, 31 (A. A) ) — Hükümet isti /Lâtlen sayıfayı çeviriniz)