25 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi üncü cüzü çıktî 44 Onıınrıı «ono Nn vııuıibU IAOO 9CII6. n u . 0TOJ u m hu r i yet ^, ISTANBUL CAGALOGLU Telgral ve mektup adresl: Cumhurtyet, Istanbul Posta Kutusu: Istanbul, NO. 246 Telefon: Başmuharrir: 22368. Tahrlr müdürü: 23238, Idare müdürü: 22365. Matbaa: 20472 b U m a n e S I niimflrtPQİ Bulgaristanda Hükumet ve komita ulgar hükumeti rdsi M. Musanofun Sobranyada haricî siyasete ait beyanatı sırasmda bilhassa Bulgar Türk münasebetleri ü • zerinde çok dostça bir lisanla ve e hemmiyetle durmuş oîduğunu memnuniyetle öğrendik. Diinkü nüshamıza aynen dercetmiş olduğumuz bu beyana tmda M. Muşanof Ismet Paşanın Sofyayı ziyaretini bir şeref saymakta ve Trakya komitasımn biz Türkleri gücendiren hareketlçrini şiddstle tenkit ederek nihayet Bulgar hükumetinin Bul garistana kıvmetli bir dostluğu kay bertirmek tehlikesini gösteren bu ko mitanın haklondan gelmekten âciz kalmıyacağını ve konvtaya karşı yapJaok muamelenin arhk daha ziyade gecik miyeceğini anlatmaktadır. Biz Bulga ristanla hakikaten samimî bir dostluk tesis ve idamejinfi taraftar olduğumuz için M. Musanofun lisanile nihayet Bulgaristanda hükumetin komitalardan üstün bir vaziyet a'mağa karar vermis oldugunu öğrenmekten yalnız kendi hesabımıza değil, komşu memleket ve ır.illet hesabma da mempun olmus ol duğumuzu saklamıvacağız. Bu sözlerin filiyatla teeyyüdü komsulara huzur ve sükun verdiği kadar binnefis Bulgaristanı dahi yükseltecek bashca bir sebep teşkil edeceğine süphe ycktur. Hiçbir memleketin dahilî siyasetine kanşmak aklımızdan geçmez. Fakat nihayet iste bizzat Bulgar Başvekili dahi acı acı şikâyet ettikten sonra Bulgaris • tanda komita hayatımn Bulgar menfaatlerine bazan pek fazla hasar iras ettiğini samimî bir müsahede olarak ifadede bsis görmiyebüiriz. Bütün Balkanlar e^çok boyle bir komita hayatmdan geçt ler. Arhk bu tarihin bir nihayet bulması ve B?'kanlı'ann kendi ara'annda kardeşçe ve insanca yasıyan yeni ve dsha yüksek bir hayeta intibak etme leri zamanı iyiden iyiye hulul etmiş bu • lunuyor. Blkanlarda Sarkî Roma tmparatorluâile onun devamı demek ol»n Osmanh fmparotorluğıı bir tarihti. Bu tarihlerin tasfiyesi hesabma geçirilen hercümerçler ve çekilen ıstıraplar artık 1 ^fi olmuş savı'mahdır. Neden ve nelerden sonra Bulgarlann ırkan Türk olduk'annı kesfetraekten hayretiere düştük. insanca yaşamak için insania • ra insan olmak yetmeli iken ayni ırk • tan iki mi'letin yanyana bulunuslannda kardeşçe yaşaminm kuvvetli bir te meli görülmelidir. Bu düşünce nerede, guya ırkan Bulgar imişler diye mese • lâ Pomaklann hıristiyan yamlmak isteniimeleri gayreti nerede? Bulgar demek, hıristiyan demek değildir ki su • nu bunu hıristiyan yapmağa çalışmakta bazı Bulgarlara hak verdirecek her hangi bir esas bulunabilsin. Ona bakartanız yeryüzündeki Türklerin birçoğu da bugün müslüman dininde bulunu yorlar. Buna istinaden Bulgarlar ırkan Türktürler, ekseriyete tâbi olsunlar diye onlarm hıristiyanhktan çıkarak is !âm'*&a girmelerini mî istemeğe gide lim? Dinlerin tesadüfî cereyanlarmı tafciî görmek mümkün ve fakat onlan hâlâ insanların basma belâ kılmağa uğ raşmak manasız ve hatta muzırdır. Osmanh Türklerinin en kuvvetli zaman larmda dahi hiçbir kavme ve hatta hiçbir tek üısana dinî herhansi bir cebir yapmamıs olmalan biîvük bir sereftîr. Herkes bi'ir ki eğer Osmanh Türkleri öyle istemis ve öyle yaprrra olsalardı bugün bütün Tuna havzası, Bulgaristandan daha çok yukarlara doğru hep müslüman bulunurlardı. Bu mesele Osmanlı tarihinde hîc düjün'ilmemis bir mesele de değildir. Onu biran îcin düsünebilen en kuvvetli bir pp^isah kendi müftisinin: Din hususunda cebre cevaz yok tur! Cevabîle kar«»la<mîs ve snsnrosrur. O padisah bir Türktü ve o müfti bîr Türktü. Müftinm makul, insanî ve medenî sozü vazivete hâkim olmustur. Irlannzın bu vüksek hürriyetperverli • ğile *«*>eak iftihar edebfl'riz. | Kfliseye veva camive grtmefe a • n*dan baba^an bulunma bir vicdan aİP'Jesrnden ibaretHr. Her iki akide sa hibtnin aradığı teselli birdir. Bunun ü zerîMe fazla tevakkuf etmeğe yer yoktnr. Fert. cemiyet ve mület olarak in sanTarm '»anca yasavm yasamamala • ndır ki ehemmivetî sniHikce artan bir mese^e teskil edebüir. Bu noVtadan Baikanlardakî m'lletlerin ne îçin vekdi ğerlerini fkmal ederek en saadetli ve en rahat bir hayat temin etmiyecekle rme sasıîmak îcap eder. Mesele bu safhava n?k'olununca hudutlar bile göz İerden silînerek varivete hakikaten în sanca ve kardeşce bh* yasamamn çok cazî» ahenıri hSlom olmaara baslar ve başlamalıdır. O halde dahi en mühim mesele olarak surada ve burada ekal lijetiere karşı tatbik olunmakta olan 9R Tp5rİnİ<ianİ 1 Q 1 ^ & I B Ş n n i S B n i I8W Hayat Ansiklopedisi Büyök bir katüphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir (ane bulunmak lâzımdır. Tevfik Rüştü B. Atİnada Hariciye Vekilimizle Yunan ricali arasında mühim mülâkatlar oldu Yunan gazeteleri, Tevfik Rüştü Reyin yapacağı görüşmelerde, Balkanlarda bir dörtler misakı akti meselesinin de mevzuu bahsolacağını yazıyorlar Atina 24 (Ha ridye Vekilimize refakat eden arkadasımızdan) Bu sabah stJ'tizde Pi reye muvasalat ettik. Rıhhm kesif bir halk kütlesi il« dolu idi. İs tikbale pelenler a rasında Yunan Hariciye Nazırı M. Maksimos, Başvekâlet müsteşarı, Hariciye Nezare tinin yüksek me murlan, Yunanis • tandaki ecnebi sefaretler mümessilleri, Türkiyenin Atina elçisi Enis Bey, Türkiye el • çiliği erkânı Pire " Türkiyenin mucizeler adamıMustafa Kemal,, Bir Amerikalı muharrir, Amerikahlar, mucizeler adamının liderliği altında Türkiyenin gösterdigi tetakkiyata teveccüh ve.irtiharla bakmahdır, diyor Şimalî Amerika müttehit hükumetlen dahilinde Oakland şehrînde intişar etmekte olan Tribune gazetesinin ilâvesi Daily Mayazinenin 30 ve 31 teşrinievvel tarihli nüshalarnda Stanley Howe imzasile ve «Mustafa Kemal: Türkiyenin mucizeler adam»ı serlevhası altmda u zun bir makale intisar etmiştir. Gazete, bu münasebetle Gazi Hazretlerinin büyük kıt'ada bir resimlerini de dercet miştir. Mesafenin uzaklığı ve rabıtala nn azlıgı dolayısile Türkiyede olup biten işlerden pek haberdar olmıyan Ame • rikalılara Türk inkılâbını tanıtmak maksadile yazılan bu makalenm bazı kı sımlarmı berveçhiati naUediyoruz. Amerikalı muharrir Cumhuriyetin ilâmndan evvel Türkiyenin dahilî ve haricî vaziyeti nekadar ümitsiz oldu ğunu tasvir ettikten sonra diyor ki: « Artık ölmüş sayılan bu milleti ancak bir mucize diriltebOirdi. Işte on sene mukaddem Cumhuriyetin ilânile bu millet mezanndan çıkmışhr. Dahilî işlerinde bu kadar muazzam icraatta bulunan , bu harikalar adammın vücude getirdiği eserlerin Amerikada dünya ahvalinden haberdar zevata bile pek az malum olması şaşılacak birşeydi. Biz Amerikalılar Musolini ve Stalin hakkmda pek çok şeyler işitiyoruz. Halbuki Musolini ile Stalinin daha geniş FOTO snrtyya M. Çaldaris Tevfik Rüstü Bey ve Atina esrafı görülüyordu. U>iVbal merasim» pek saminv oldu. Rıhhmda biriken halk Tevfik Rüstü vt Recep Beyleri hararetle alkışladı. Bir bphriye müfrezesi selâm resmini ifa etti. Bundan sonra otomobillere binilerek Atinaya hareket edildi. Heyetimiz Atinaya muvasalat edin • ce doğruca Türkiye elçiliğine gitti. Burada bir müdde tistirahat edildi. Bundan sonra Haricîve Vekili Tevfik Rüstü Bey evvelâ Hariciye Nazuını, sonra Başvekil M. Çaldarisi makamlannda ziyaret etti. Bu ziyaretler esnasında Hariciye Vekilimizle Yunan ricali arasında hususî görüsmeler oldu. Hariciye Nazın M. Maksimos öğle üzeri Tevfik Rüstü Beyin şerefıne bir öğle ziyafeti verdi. Hariciye Vekilimizle M. Çaldaris ve M. Maksimos Bel grat seyahati ve alelumum Balkan mesaili etrafında cereyan ettiği zannolunan mbkâlemelerine bu ziyafet esnasmda ve zîyafetten sonra da devam ettiler. Gece hükumet tarafından resmî bir akşam ziyafeti verilecek, bu ziyafeti büyük bir kabul takip edecektir. Yann (bugün) Türkiye elçilığinde bir öğle ziyafeti veriiccektir. Yann (bugün) saat 18,30 da A tinadan Belgrada müteveccihan ha reket edeceğiz. DOĞAN Afna gazetelerinin neşriyaiı Atina 24 (A.A.) Bütiin gazete ler Türkiye Hariciye Vekiline «hoş ?eldiniz» demekte, bu ziyaret hakkında hararetli ve samimî mütalealar yürüt mekte, başmakaleler neşretmektedirler. Bu cümleden olarak Messager d'Athenes gazetesi diyor ki: «Tevfik Rüştü Beyle M. Çal daris ve Maksimos arasmda yapılacak konusmalar Balkanlarda sulhun kuv vetlendirilmesine taalluk edeceğinden urmımî haricî siyasetle ilisikli olacak br. Belgratta da Türk Yugoslav dostMabadi 2 inci aahitede M. Maknmot Manevver Amerikalıların takdirkâr ve hayram olduklart Gazi Mustafa Kemal Hz. sahada, birlikte vücude getirdiklerin den fazla harikalar ve mucizeler yara Mabadi 4 üncü sahifede Dilsizler de asker olmak istiyorlar Dilsizler Cemiyetinin dün yapılan senelik konerresi çok sayani dikkat oldu Dılsizer Cemı yetinin senelik kongresî, dün Şehza debasında Letafet apartımanmdaki merkezde aktedil miştir. Cemiyetin kâ ^ tibi umumisi Me deni Bey yazdı ğı bir nutku isa retle irat etmis tir. Medeni Bey bu mıtkunda ez cümle sunları söy lemistir: « Kadınlar bile bugünlerde asker olmak i çin teşebbüslerd" bulunmaktadnlar. Fransız kabinesi düştü Bu kabine de Meb'usan meclisinde bütçenin tevzini tedbirleri görüşülürken ekalliyette kaldı Edirnenin bayramı Kurtuluş yıldönümü bugün parlak şekilde kutlulanacak Dilsizler Cemiyetinin diinkü kongresinden bir inttba Binaenaleyh tasvip edildiği takdirde cemiyetimiz bu hususta teşebbüse girişecektir. Bundan dört yüz sene evvel dilsiz< Mabadi 4 üncü sahifed* Istita eden habinenin nazırları Basvekille birlikte Paris 24 (A.A.) Meb'usan meclisi bütçenin tevrin ve tanzimi hakkındaki müzakereye devam etmiştir. Hükumetin meclise verdiği bütçe lâyihasında idarî ıslahata dair olan maddenin müzakeresinde sosya • yalist Bedouce sosyalist mukabil projesinin tadil tekl.fi olarak müzakeresine tekrar başlanmasını teklif etmiştir. Mazbata muharriri Jacuier meclisten komisyonun metnini kabul etmesini istemiştir. M. Sarraut tadil teklifinin red dedilmesini istemiş ve itimat me selesini ortaya koymuştur. muamelelerin mahiyeti göze çarpar. Hakikaten bu, bir mesele dir. Ancak ekalliyetlertn behemehal insanca muamele görmelerile hallolunabilecek bir mese le. Dostlanmız Bulgarlann fazla ehemmiyet verdikleri bu meselede bizim kendflerfle tamamen beraber olduğumuzu açık söyliyebiliriz. Fakat bu hususta heneyden evvel Balkanların her tarafmdaki bütün ekalliyetlerin hep ayni ölçü ile behemehal insanca muamele görmeleri lâzun geldiği noktasında kendilerile ittifak etnus olmalıyız. Ve bu ittifakımız komita fikirleri halinden çıkarak hükumet esasat ve icraatı derecesine gecmek lâzımdır. Sağlam prens'p ler ancak hükumetlerin malı olarak vaziyete hakimivetleri derecesinde mu teber olurlar da onun icin. Bu türlü mülâhazalardır kî bizi Gospodin Musanofun Türk Bulgar dostluğuna ehemmiyet veren son beyana M. Flandin, grupu namına hükumete müzaheret ett ğinden, hüku met 227 reye karşı 326 reyle itimat kazanmıştır. Neososyalistler de hükumete itîmat reyi vermişlerdir. M. Sarrautnun zaferi bu seuretle temin edilmiş görünmekte iken bir hâdise vaziyeti tamamen değiştir miştir. Başvekil memur ücretlerinden vergi almmamak haddinin 10 bind'en 12 bin franga çıkarılmasi hakkındaki bir Neo sosyalist tek lifin; ret ve 11 bin frank üzerinde uzaşılmasını teklif etmiş ve sonra Mabadi 5 inci sah'Jede II tllllillll illllllilllllIlltilMllllll uıııııııııııııı Güzel Edirneden bir manzara Bugün Edirnenin Kurtuluş bayramı dir. Bu roünasebetle yapılacak parlak kutlulama merasiminde bulunmak ü /ere Uçür.cü Kolordu Kumandanı Şükrü Naili Paşa ile Trakya meb'usları ve tstanbul Halk Fırkası Reisi Cevdet Kerim Bey Edirneye gitmislerdir. Sehrimizde bulunan birçok Edirne liler da b^'r?m merasimini görmek ü zere dün Edirneye hareket etmisler dir. Edirnenm Kurtuluş bayramı münasebetile «Edime Lisesinden Yetişenler Cemiyeti» tarafından buçün saat ücte sehrimiz Halkevinde de merasim yapılacak, Kurtuluş günü kutlulanacaktır. Cemiyet; bu merasime Edirne ile alâk '* olanlan davet etmektedir. itibarile Bunlar erkekten kuvvet yüzde seksen geri olduklan hal de dilsizlerin bu sahada bigâne kalmalan ayıptır. Bilhassa tayyare pilotluğu dilsizler için çok münasip bir hizmettir. 'iııniPiııııııııınıııııııııııııııııııııııiMnıiMMMiıııiıınııııııiıniMiıııııııııııııniMiıııııiıMiHrıMiıııiMiıııııııııııııııııııııııııııııııınnııııııııııiiiuııııımı Diinkü lik maçları 1 Galatasaray: 0 Beşiktaş: 4 Süleymaniye: 0 Fenerbahçe: MlllllllllllllllllllMIMIIIIIIIIlllllMIMIIMIllllilllllllllllllMlllMIIMIIIIIIIMMIIIimillUIIIIIIIIIIM tma büyük bir ehemmiyet atfetmeğe sevketmiştir. Gizli birşey değildir ki, Baîgaristanda bazı komrtsların faali ye*lerinden asla memnun değildik. O rada Vükumet'» koro!tar>ın bazan birbirine kanşır gifeî görüren hareketleri kars'smda çok kere h^kikati seçmekte zorlıık çekivor ve do^rusu vazîvpte ki • min Hâkim oWj?vnu bilemiyorduk. Bu hal Bulgaristanda hPkfmet fikri lehi ne bir vaziyet değildi. Sahs^n vüksek anlayıslı ve salim pöri"Wi ^~'r r'*ıv'f>* a damı o'duği'Pa pek iyi bildîğimiz Gospodin Mu«ırofun son beyanatı bu noktada vaziyeti tasrih etmiş oluyor. Vadoliîn=n 'cra^tın bu beyanatı teyit et mesi, B?'kanlî»rda bütün insanl'«a nö» mune olm^ğa lâyık olarak açılması o kadar arzu o'unan kardeşce yasama devrn» mes'ut bir mukaddeme teskfl edecektir. Lik maçlarının en mühimlerin . den biri olan Galatasaray Fener baîıçe müsabakası dün Fenerbahçe stadında çok kalabalık bh* seyirci kütlesi önünde oynannnştrr. Bu kalabalık Galatasarayla Fenerbahçe a rasındaki maçların, bazı kimsele rin iddialan hilâfına eski hararet ve heyecanını muhafaza ettiğini göstermiştir. Müsabakanın netice sine gelince, bütün alâkadarlann (Mabadi 6 inci aahifede) YUNVSNADt Fenerbahçe ve Galatasaray takımları bir arada