14 Kasım 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

İstatistiklere göre, son on aylık ticaretimizde ihracat le- hine on küsur milyon lira fark vardır. FİYATI 5 KURUŞTUR , Sanki verdim.. | İngiltere ile Amerika arasında bir aydan beri Waşington'da bey- nelmilel borçlar meselesi etrafında cereyan eden müzakereler müspet bir netice vermedi. Haber verildi ğine göre, bu müzakerelerde İngi tereyi temsil eden murahhas, ikinci bir “sanki verdim,, itilâfı yaparak Amerikadan ayrılmıştır. İtilâfa gö- te, İngiltere on dokuz milyon yeri- ne bir buçuk milyon kadar bir pa: ra verecektir. Geçen temmuzda da böyle “sanki verdim,, tarzında bir tediye ile İngilizler işin içinden çı- kıvermişlerdi. İ Amerika ile İngiltere ve Fransa arasındaki ihtilâfın mahiyeti hatır. | lardadır: Harpten sonraki alacak verecek hesaplarında başta Fran- | sa ve İngiltere olmak üzere muha- rebenin galip devletleri, Almanya- dan “tamirat bedeli,, namı altında alacaklı ve Amerikaya da “harp | borcu,, ismi altnda borçlu — çıktı lar. Geçen seneye kadar da Âme- rikaya olan borçlarmı, Almanya» dan tamirat bedeli ismi altımda al- dıkları para ile ödemekte “devara ettiler, Göçen sene nihayet Alman- ya tamirat bedeli (o ödemiyeceğini bildirdi. Lausanne konferansı da | Almanyanın bu kararını aşağı yu- karı tastik etti. Binaenaleyh huku- ki vaziyet ne olursa olsun, hakikat şudur ki Almanya bundan böyle tamirat bedeli namı altında tedi- yatta bulunmıyacaktır. Almanyadan tamirat borcu na- mı altında para alamıyan İngilte- re ve Fransa, bu defa Amerikaya olan borçlarmı tediye etmek iste- mediler. İki nevi borç arasında hu- kuk nokta ian hiç bir mü- nasebet olmadığı halde Amerika- dan abnan paraların © verimli te- şebbüslere sarfedilmediğini, müş- terek bir harbin Oo kazanılmasma tahsis edildiğini, tamirat borcu ile bu borçlar arasında her halde zım- ni bir münasebet olduğunu ileri sürdüler. Amerika bu noktainazarı kabul etmedi. Tediyede ısrar etti. Nihayet taksitlerin tediye tarihi o- Jan 1932 senesi o kânunuevvelinin on beşi gelince; Fransa tediyeden büsbütün istinkâf etti. İngiltere ise bu defaya mahsus olmak üzere bor- .cunu ödedi. , Fransanın borcunu ödemekten İstinkâf etmesi o zaman kapitaliz- me ihanet telâkki edilmişti. Fran- sada bile bu mesele o kadar derin lâfı mucip oldu ki Herriot ka- binesi devrildi. Fransa Herriot'yu eda etti amma borcunu da vermedi. İngilizler altı ay daha sabretti- ler. Taksitin vadesi haziranm or- tasında tekrar geldi. Arada geçen altı ay zarfında İngilizler Amerika ile anlaşmağa çalıştılar, Anlaşama- Yıp ta 15 haziran tari| Ya altı ay evvel kendileri ğ arayı vermek, yahut ta altı ay evvel Fransanın yaptığı gibi te- diye etmemek şıklarından birini in- tihap mecburiyetinde kaldılar. Bü- tün dü İngilterenin bu iki şık - tan birini intihap edeceğini erken, İngilizler, ne bi ötekini yaptılar. “Sanki verdim,, İsmi altında küçük bir meblâğ ve- rerek kendilerini borcu tamamen tediye etmiş telâkki ettiler. İşte bu defa da yaptıkları ayni şeydir. 15 unuevvel taksiti öyle bir “san- ki verdim,, ile geçilecek demektir. Filhakika bu, çok orijinal bir usül. » Meşhur hikâyedir: Hasis bir adamın, canı bir şey yemek isledi- ği zaman, “sanki yedim,, (der ve Parasmı bir cebinden çıkarır, öte- ki cebine atarmış. Bu adam niha- Yet toplanan paralarla cami Yaptırmış ve adını da “Sanki ye- dim,, camii koymuş. Acaba İngi- İizler de “sanki tediye ettim, diye- Tek hakikatte hiç te tediye ( etme- dikleri paraları böyle hayırlı bir maksada mı sarfedecekler? Biz, bu alacak verecek içlerine tarşı uzaktan seyirciyi: me de İngiliz ve Fransızların para- ri tediye o etmemelerinde bizi doğrudan doğruya alâkadar ede- *ek, bir cihet yoktur. Fakat bizden Alacaklı olan bu & memleketlerin, orçlu vaziyete düşer düşmez, ta- ip ettikleri “alacağına şahin, ve- Yeceğine karga,, | siyaseti de ber de ibret vericidir. Ahmet ŞÜKRÜ : Üniversite için istikraz yapılacak Ecnebi profesörler üç sene zarfında türkçe öğrenip tedrisat yapmak mecburiyetindedirler ANKARA, 13 (Telefonla) — Üni- versitarla vapılan tösisat ve (o teşkilât geye) dolayısile sarfına lü- S İn görülen 1 milyon 426,744 lira için mali- © yenin kefaletile Maa- rif o Vekâletince bu mikterda bir istikraz aktine veya hesabıcari küşadma mezuniye mutazammın bir lâyi- ha Meclise gelmiştir. esbabı tahsisat olarak maliye ia. we.cne bütçesine - konan 777 bin 824 liranm üniver- sitenin tesisi dolayısile yapılan o mas- raflarda ve tayin edilen bir çok mü- derris, muallim ve müderris muavin- lerinin açığa kması, bunlara açık ma talim heyetinin takviyesi için (garp memleketlerinden bir çok mütehassıs profesörler celbolunmasından dolayı kâfi gı iği izah olunmaktadır. Tıp Fakültesinin İstanbula nakli do- layısile Haseki, Gureba ve Cerrahpa - şa hastahanelerinde tamirat ve tadilâ- ta da lüzüm hâsil olmuş ve | bunların mesârifi 762,800 lira tutmuştur. Bun- 'dan başka celbedilen ecnebi profesör- lerinden lâyikile istifade için mevcut lâboratuvarların noksan alât ve ede- vatının da ikmali lâzımgeldiği | gibi mevcut olmıyan diğer lâboı arların ve kütüphanelerin dahi tesisi icap €t- mektedir. Bunlarla beraber üniversitenin ida: yen 626,800 liraya baliğ olmuştur. Bütün bu masarif yekünu da 2 mil- yon 312,900 lira tuttuğundan ve bu- nun ancak 886,623 lirası maliyece ve- rilen maktu tahsisat ile üniversitenin kendi menabiinden karşılanabildiğin- Türk Vapurculuk Şirketi, bugünden itibaren faaliyete geçmektedir. Bugün Bmanımızdan —ilkol:rak — şirke tin biri Mudanya, biri Karadeniz ve diğeri Mersine olmak üzere üç vapuru hareket edecek ve hareketleri esnasın- 'da sade ve mütevazı şekilde tezahürat yapılacaktır. Şirket teşkilâtmı ikmal etmiştir. İş- letme Müdürlüğünü evvelce kabul e- den Burhanettin Beyden maada Mu- zaffer Bey Zat işleri » müdürlüğüne, Ahmet Levazım Müdürlüğüne ve Bey Hukuk Müşavirliği- işlerdir. Şirkete intikal eden bütün vapurla- rm bacalarına şirketin forsları yapıl- mıştır, Mürettebat kadroları da ikmal edilmiştir. Şimdiki halde vapurlarının gros tonaları yekünuna nazaran, mev- cut bütün hatlara işliyecek vapurlar yüzde otuzu şirket hissesine ayrılmış- tır. Mütebaki yüzde yetmiş hisse, Dev- let Denizyolları İdaresine aittir. yin istifa ettiği yazılmıştı. Şirket kafilinde, Ali Rıza Beyden, müdürü. (Üniversite için bir istikraz yapılması kararlaştı Ecnebi profesörler kadrosu ve fakülte lile hastanelerin münasebeti tesbit edildi re ve tesisat masrafları yekânu İ mil. Vapurcular arasında yeni bir ihtilâf daha çıktı Maamafih şirket bugün ilk defa üç vapurunu muhtelif hatlara işletiyor Vapurcular Şirketinin yeni forsu: Bacada siyah üzerinde beyaz ve kırmızı İMiyet Sahip ve Başmuharriri: Siirt Meb'usu MAHMUT den mütebakisi içini 1,420,744 Vira tah- sisat vermek zarureti hâsil olmuş ve bundan dolayı da bunun istikraz su- retile karşılanması tensip edilmiştir. Fakülteya tahsis edilecek hasfahaneler 3 (Telefonla) — Ahi- lede kabul edilen bir demlerinin bu fakültece temin edilecektir. Fakülteye verilen yataklı ta inşe ve ilbasları ve diğer o mutat masraflar gene merbut oldukları has- tahanelerden tesviye olunacaktır. Fa- kültenin bu hastahanelerde tedrisat ihtiyacı için nakledeceği eşya ve alât gene fakültenin demirbaşı kalacaktır, Profesörler bu kliniklerde mes'ul müdür sıfatını haiz olacaklar ve fa- kat fenni hususat haricinde hastaha- ne başhekiminin emri altında buluna- caklardır. Şişli çocuk hastahanesinin 130 ya- (Devamı 5 inci sahifede) Maarif Vekili Hikmet Bey te devamı rica edilmektedir. Gene anlaşamadılar! Diğer taraftan şirkete giren ve şir- ket haricinde kalan vapurcular ara- sında gene bir anlaşamamazlık çıkmış- tar. Şirket haricinde kalağ vapurcular, bazı kuyut ve şurut ile şirkete girmeyi kabul etmektedirler. Bunlar, İdare Meclisine girmesi tekarrür etmiş olan Yelkenci Zade Beyin, Sadık za- da Ruşen Beyle birlikte murahhas a- za olarak şimdiden kabulünü ve tarafından şirketin idare edilmesi ise, bunların bilâhare : ör şirkete ferağ et ir takrir vermeleri lâzım ricini v vet edilip 18 gün sonra yapılacak içti- mada tezyidisermayeye karar mesini ve o içtimada kendilerinin purlarmı ferağ edebileceklerini söy! mişlerdir. Bu şekil, şirket tarafından (Devamı $ inci sahifede) Zehirli gazlar Memlekete Sokulmıyacak Meclise bir lâyiha verildi ANKARA, 13 (Telefonla) — Zehirli gözlerle bunları kullanmağa mahsus va sıtaların memlekete sokulmasını ve mem- İek:tte imalini men için hazırlanan ka- nun lyihası Meclise sevkedilmiştir. Bu lâyikaya göre bunların Türkiyeye 80 - Tulması ve Türkiyede yapılması mem- nudur, Ancak Milli Müdafaa ve Sıhhat ve'İçtimai Munvenet ve Ziraat vekâlet- lerinin ihtiyacı için hariçten getirtile - cik veya dahilde yapılacak mevad bu hükümden müstesmadır.Ne çibi mevat ve vasıtaların ithal ve imalinin memnu ol- doğu vekiller heyetince tayin edilecek tir. Hâlen i ellerinde bulundu- anın kanuniyet kesbettiği ta ribten itibarön 3 ay içinde bir beyanan- me ile in en büyük mülkiye âmi- rine bunları teslim etmeğe mecburdür- lar. Teslim etmeyenler hakkında kaçal- çılık kanunu ahkümı tatbik edilecekti Hükümet beya yazılı me - vat ve vesaiti maliyet fiyatı üzerinden satın alacıktır. Kanunun sureti tatbiki hakkımda bir talimatname yapılasak kanun neşrinden 3 ay sonra meriyete gi- recektir. Gıdasız çocuklar Hilâliahmer muavenetini tahdide mecbur oluyor Istanbul Hilâliahmeri her sene ilk tahsil çağında dört bin çocuğu haftada dört gün döyurmaktadır. Hilâliah - merin fakir çocuk - ları bu himayesi ilk tahsil için bü - yük bir destek ol- (Devamı 6 ıncı sahifede) Von Papen'in Bir hatırası lamine y Gazi Hz.nin 1918 de Von Papen'e söylediği sözler Berlienr O Bocrsenzeitung yazıyor: .Cümhuriyetin onuncu »1ldönümü müna- sebetile Berlinde yap Jan bir kabul resmind İğ Başvekil muavini Vor Papen söylediği nutul ta ezcümle dedi ki v 2 en ağ | yan yaza börebör har, SENEM TER, beden eski silâh arka. daşları, Türk imilleti ği nin milli davaya nasi O vefalı kaldığını; kend ve mevcudi kanımı nasıl her kesten yenin (rehber) i olan iş ve hareket ada imna gayri müsait bir zamanda bir fır- satla yaklaşmıştım. Alman ordusundaki (Devamı 6 ıncı sahifede) 14 TEŞRİNİSANİ 1933 i İ şemiliteri dün akşam saat 17,30 da ge- ne İzmir vapurile şehrimize dönmüşler. dir. Heyeti rıhtımda Cümhuriyet Halk İtalyanlar, muahedede gös- terilen miktardan bir az fazla olarak Almanyaya silâh veril- mesini isteyorlar. Tel: ( Rus misafirleri teşyi eden heyet Odesadan döndü Sovyet heyetini teşyi için İzmir va purile Ödesaya gitmiş olan Ordu mü - zzettin Paşa ile Muzaffer Paşa- nın riyaseti altmdaki askeri mihmandar larımız, Halk fırkası İstanbul idare he- yeti reisi Cevdet Kerim, Hariciye ka - İemi mahsus müdürü Refik Amir bey - ler, Şehir Meclisi azasından Nakiye Ha nim, Sovyet sefiri M. Suriç Sovyet ata- Fırkası erkânı, Halkevi reisi, Ticaret odası “isi ile şehir meclisi azası, Sov - yet konsdloshaesi erkânı karşılamışlar » dır. Türk heyeti Ödesada samimi teza - hüratla karşılanmış ve dostça izaz ve ik ram edilmiştir. Heyet ile birlikte Ode « saya giden ve dün akşam şehrimize dö- nen ari diyor ki: — Geçen üçte Galata rihtmindan hareket ettik. Ertesi günü Karadenizde şiddetli bir fır tına vardı. Herkes yattı, bütün gün biri irimizi görecek halimiz yoktu. Cumarte sabahı uzaktan Odesa sahilleri göründü. Yirmi mil mesafede, Sovyet Rusyanın Karadeniz filosile karşılaştık. Filo top atarak İzmir vapurunu selâm ladı. Gemilerle beraber Odesaya Y. landığımız sırada Sovyet tayyareleri ründü. Limanda vapurlar fabrikalar dü dük çalarak bizi selâmladılar. Rıhtım - da Kızılorduya mesnup kıtaat, halk Türk heyetini bekliyordu. Ukranya hükümeti, ânı, İzmir vapuruna gelerek Türk heyetine hoş geldiniz dediler, Vapurdan İzmirde Türkiye futbol şampiyonlu- ğu maçını kazanan Fenerbahçe takımı dün sabah şehrimize döndü. Fenerbah- çeye sabahleyin hararetli bir resmi kabul yapıldı. Fenerbahçenin güzel oyununu içim İzmire gidenler de dön- müşlerdir. Spor teşkilâtmizın ikinci reisi Beya- zıt mebusu Halit Bey İzmirde Türkiye şampiyonası faaliyetinde bulunmuştu. Halit Bey kendisile görüşen muharriri- > mize intibalarını söyle snlatmester: — Bilirsiniz ki İzmire birincilik müsa- | bakasında bulunmak üzere gittim. Ayni zamanda İzmirin kulüplerini ve sa halarını da bu vesile ile görmüş oldum. Sahaların ve spor kulüplerinin noksanla rının itmamı için alakadar makamat ile Müdür: 24318, Yazı işleri müdür İdare ve Maiksn; 24310. Üç torpito ve bir hava filosu heyetimizi Odesa açıklarına kadar teşyi etmiştir Odesada heyetimiz şerefine yapılan geçit resminde M. Voroşilaf, İzzettin ve Muzaffer Paşalar Türkiye şampiyonu Fener bahçe dün İzmirden geldi. Şampiyon takıma İstanbulda hararetli bir karşılama -yapıldı çılınca İzzettin ve Muzaffer Paşalar, resmi selâm ifa eden askerin önünden ge çerek askeri teftiş ettiler. Halk ve asker hurra seslerile bizi selâmliyordu. Asker bir geçit resmi yaptı. Askerden sonra Halk ta, gene hurra seslerile İzzettin Paşanın önünden geçti. Şehirde geçtiğimiz yerler hep Türk (Devamı 6 ıcı sahifede) temas ettim. Ve bu ihtiyaçların temini için söz aldım. İzmirdeki kulüplerin pek müsait olmayan şerait altında iyi çalış- tıklarını memnuniyetle gördüm. Fener- bahçe - İzmirspor maçı bazı sebeplere yarıda kalmıştı. İzmirdeki stad mer-i— ketimizdeki statlarınen iyilerinden biri sidir.. Bu maç İzmirde şimdiye ka.ar görülmeyen bir alâka uyandırmıştı. Ge- rek Fenerbahçeyi, gerek İzmirsporu maç canasında gösterdikleri sportmenlikten dolayı tebrik etmeği bir vazife bilirim. Beynelmilel hekem de idare ettiği bu 0- yundan bana memnuniyetle bahsetti, Gerçi Fenerbahçe galip gelerek Türkiye şampiyonu, İzmirspor da Türkiye ikin- cisi oldu. Ben oyunun teknik taraflarile (Devamı $ inci sahifede) mma