14 Kasım 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi uncu cuzu çıktı 43 Onuncu sene: No. 3422 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet, İstanbul Posta kırtuau: Istanbul, NO. 246 Telafon: Başmuharrir: 22366, Tahrlr müdüru: 23236, îdare müdurü: 22365, Matbaa: 20472 düğü ve sayun vergisinin bunlardan biri olduğu bildiriliyordu. Mezkur telefon haberi yeni vergi aramak mec buriyeti olduğunu etkrarladıktan soru ra, arana'cak yeni vergiler arasında resmî ve hiKUSÎ müesseselerin memurla nndan kücük bir nisbet dahilinde yeni bir vergi alınması da ihtimal da hilinde olduğu ve henüz bir karar verilmemekle beraber Maliye Vekâ . letinde bu mevzu etrafrnda tetkikat yapıldığı bildirilmekte idi. Mabadi 2 inci sahifede Salı 14 Teşrinisani 1933 Hayat Ansiklopedisi Büyük bir kütaphaneyi bfr arada evfnize geliren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. En kuvvetli Silâh: Tayyare lmanyanm Silâhlan Azaltma konferansile Milletler Cemi yetinden çekilmesi uzerine s i • > lâhlan azaltma işi şimdilik suya düj • müş sayılacak bir neticeye sürüklendi. Konferansın kat'î iflâsma hükmedilmedi ama ortadaki gamlı vaziyet bundan başka bir mahiyet arzetmemek tedir. Mes'ul devlet adamlanndan hiç kimse sulh teranesini ağzından diisür memekle beraber silâhlar azalmadıkça bunların çoğalacağı ve silâh yanşının harp tehlikesmi de beraberinde süriikliyeceği muhakkak bulunduğunu da bilmiyen yoktur. Onun için dünyanm telâsı biraz artrruş bulunuyor. tngiliz ricalinden Lort Rotermer galiba bu tesir altında geçen giin sulhırn muhafazası hesabına lngiltere ile Fransa arasında tedafüi bir ittifak akti zarurî olduğunu ilân eden gayet mühim beyanatta bulundu. Bu beyana tın en canlı kısrrunı da müstakbel bir harpte tayyarenin oynıyacağı rol teşkil ediyordu. Lort Rotermere göre lngiltere müstakb«I bir harpt« tayyare taarruzlarından en ziyade müteessir olacak bir memlekettir. Kendisi galiba tayyarenin tesirini zlhninde lüzumun • dan biraz da fazla büyütmüı olma • lıdır ki Doovr havalisinde yekdiğerini takip eden niifusu kalabalık bir sürii tngiliz kasabalarının birkaç saat içinde hâk ile yeksan olması isten bile olma dığını açık ifade etmekte idi. Lort Rotermer biraz mubalâğa et miş olsa dahi tayyarenin çok miiessir bir silâh olduğuna süphe yoktur. Bu işte herkes için huzur ve emniyet ça • resi mukabil tedbir'erde kusur etme mekten ibarettir. Tayyarenin miiessir bir sîlâh olduğunu kabul etmekle beraber bu bahiste her silâhın kendisi ne göre bir tesir ve tahrio kuvveti olduğunu düsüeıebiliriz. Meselâ mîtralyöz bir öliim orağı gibi birşeydir, tevecciih ettiği sahada adamlan adeta biçer. Tayyareden evvel mitralyözden <]?ha miİPKİr diqpr silâhlar yok değildi. Elğer bu silâhlar önlerinde bir mania görmeseW alabildiğine tahribat yapabilirler. Onların bu sonsuz gibi görünen tesir'eri bittabi heo mukabil tedbhlerle tadil olunuyor. Tahtelba • hirlere karşı bile ne rrrâni tedbirler kesfolunmus olduğunu biliyoruz. Ikide bir Almanyadan orada guya şöyle miiessir ve böyle muharrip ze hirli gazler bulımmus olduğuna dair akseden haberleri mevzuu bahseden bir Fransız muharriri bu tiirlii haber lerle halkın maneviyatının bozulması • na mahal ve cevaz olmadığmı ileri sürerek maruf tabirile: « Eğer Almanlar çok müessir zehirlî gazler kesfediyorbrsa Fransız kunyagerlerinin elleri armut taşlamı • yor.» Diyordu. Her memleketin millî müdafaasını deruhde eden mes'ul heyet lerfn her vadide alınması lâzım her tedbiri almakla mesgul bulunduklan şüphesizdir. Bizim memleketimiz için dahi vaziyetin baska tiirlii olacağmı tevehhüm etmeğe sebep yoktur. Türkiyede tayyare silâhmın çoktan millete maledilmiş bir iş olduğunu bi liyoruz. Hükumetin kendi bütçesindeld tedbîrlerine zamimeten milletin Tay yare Cemiyefcine göstermekte olduğu alâka ile en yüksek vatanî vazifelerin den birini seve seve ifa etmekte bu lunduğu dünyanm ma'umudur. Bu manzara en müessir süâh denilen tayyareye Türkiyede yalnız hükumetçe değil, onunla beraber bütün milletçe de gösterilen alâkanın en beliğ ifadesini teşkil eder. Bu vesile ile Türk miHetJnîn tayyare silâhına atfettiği ehemmiyetin nekadar yerinde olduğunu burada şükran lisa nile yadederken Tayyare Cemiyetimizin kendisine mevdu mukaddes vazi feyi hakkile, yani bütün bir itina ve ihtimamla ifa eden çok yüksek dere cede vatanperver millî bir heyetimiz olarak tebarüz etmiş bulunduğunu kezalik iftiharlarla zikretmekten kendi mizi alamayız. Evet, tayyare çok müessir bir silâhtır, fakat Türkiyede bu hakikat ne meçhul, ne de unutulmus birşey değildir. Sen»ler var ki Cumhuriyet hüku • meti ve Türk miUeti o hakikatin muktezalarma uygun bir yolda yürüvüp gidiyor. Eğer alacağrmız tedbirlerde daha yeniliklere ve fazlalıklara lüzum varsa asla telâs ve endiseye düsmek sizin onlan dahi almakta tabiî kusur etmeyiz. Silâhlan Azaltma konferansmm düştüğü ümitsiz veya zor vaziyete nazaran diğer tedbirlerimiz meyanında tayyarece kuvtotli olmak yolundaki fedakârlıklarımızı eğer icap ediyorsabir miktar daha artırabiliriz. Tayyare silâhına lâyık olduğu ehemmiyeti at • nı vergı mı Resmî ve hususî memurların maaşlarından yeni bir vergi alınması kararlaştırılmış değildir Dünkü gazetelerden birinm Ankaradan aldığı bir telefon haberinde önümüzdeki sene içinde bütçenin varidat fashndaki tahminlerin tahakkuk etmesine imkân olmadığı söylendik • ten sonra, bir taraftan yeni varidat membalan aranırken öbür taraftan da vergi ve saire seklinde yeni bazı mü. kellefiyetler düsünmek zaruretinden bahsolunuyor, sonra da malî vazi yet ve mavazene zarureti nekadar miihim olursa olsun, bazı vergilerin biraz indirilmesine mecburiyet görül Mahterem misafirlerimiz Sovyet rîealile kendilerini teşyi eden heyet azasımn Odesaya muvasalatla • nndan bir inttba: Vorosilof Yoldaş evvelce bildirdiğimiz hitctbesini irat ederken 4 iincü Balkan konferansmın neticeleri En mühim mesele Balkan Misafirleri gümrük ittihadıdır dar teşyi eden heyet dün Inhisar idaresi eski mahsulü de mubayaaya başladı, Evvelâ, Türk heyeti tarafından ileri sürülen gümrük ittihadı esası üzerinde mühim kararlar alındı Selâmk (Hususî) Bilmem ne den matbuatm bir kısmı Balkan kon • feranslannın aleyhindedir. Geçen Balkan konferansına iştirak edenler, bu dördüncü Balkan konferansmm ne büyük bir terakki merhalesi ifade eyle . diğinin belki farkına varamıyorlar. Binaenaleyh Eleftero» Anthropos gazetesinin «konferans, mesaisinm ilerlemesi nisbetmde nihayetine varmaktadır.» demesi doğru bir göriu ve doğru bir iddia değildir. Vorosilof Yoldas Moskovada t 1 Türk Yugoslav afyon bürosu faaliyete geçiyor Odesaya kafiatler hariçte ve dahilde yükseldi Türkiye Yügoslavya müşterek afyon satış bürosu, önümüzdeki haf. tadan itibaren mesaisine başhyacaktır. Balkan konferansında aza oldu. ğu için Selâniğe gitmiş olan Yügoslavya delegesi M. Mihailoviç, per • şembe günü sehrimizde bulunacakhr. İlk iş clarak aradaki mukaveleye müsteniden bir büro nizamnamesi hazırlanacaktır. Mukavele mucibince her iki memleket kendi Ulkesinde, afyon işnv elinde tutan millî birer müessese vücude getirmeğe mecbur. dur. Yügoslavya, mahsulâtı arziye ihraç şirketinin afyon şubesini miistakil bir hale koymustur. Bu şube, rmıamelâtma inhisar mahiyetinde Mabadi € ıncı sahifede Istanbula döndü Bulgarlar Balkan misakım kabal ediyor Bugün umumî heyet içtimaına ta . kaddüm eden oğle ziyafetinde Buigar demiryollar idaresi umum müdürü nutuk yerine beyanatta bulundu ve memleketinin diğer Balkan devletlerile ir tibat ve iltisakmı yapmağa hazır ol duğunu söyledi. Umumî heyette Sa . kizof, geçen senenin büyük fırtınasını teşkil etmiş ve Bulgarlann konferans tao çekilmesme sebep olmuş olan Balkan misakım ufak bir kayitle kabul ey. lediklerini beyan eyledi. Buigar heye tinin yaptığı ufak kayit muahedenamelerin hüsnii niyetle ve ulüvvü cenapla tat bikini istemekten ibanet kaldı. Değil Afyon inhisarı Müdüru Ali Sami Bey Üniversite teşkilâtı için 1,426,000 lirahk istikraz i Konferanstn Yunan heye'i murah • hasan reisi M. Papanastasiu Balkan konferanslannı hatta Balkan milletlerinin birleşmelerine ait o büyük ve Mabadi 6 ıncı sahifede Odesaya muvasalat gününden bir başka intıba Aziz misafirlerimiz Sovyet ricalini Odesaya kadar teşyi eden heyetimiz dün akşam şehrimize dönmüştür. Heyeti, Mabadi S inci sahifede Evvelce verilen 777,000 lirahk tahsisatın, muhtelif sebeplerden dolayı kâfi gelmediği anlaşıldı Ankara 13 (Telefonla) Universitenin yeni teşkilât ve tesisatı için 1,426,744 lira tahsisi hakkında Ma liye Vekâletinin kefaletile Maarif Vekâletince bir istikraz aktine veya he sabı cari küşadına ait bir lâyiha Bü • oik Millet Mecltsine sevkedilmişrtir. ııııııııııimıııımıımımııiH Riişvet alan polisler memuru Remzi Beylerin alâkadar olduklın çok dikkate şayan bir cürmü meşhut hâdisesi cereyan et . miştir. Aldığımız malumata göre, hâdise şu suretle olmustur: Beyoğlunda idare ettiği randevu evi geç^nlerde kapatıhnış olan Merzuka Hanım isminde bir kadın, Be. yoğlu merkez memuru Hulusi Beye istida iîe müracaat ederek evlnin tekrar açılmasına müsaade istemiş tir. Zunu . I :, laharri memuru Remzi Efendi vasıtasile rüşvet olarak 200 lira verildiği takdirde bu evin açtınlaca&ı kendisine bildiril . miştir. Merzuka Hanım bu teklifi kabul eder görünerek parayı gön dereceğini söylemiş, fakat Vilâyeti de keyfiyetten haberdar etmiştir. Vilâyet, meselenin ehemmiyetle takibini Emniyet müdürlüğüne havale etmiştir. „„ mıııııııınııı ıı Beyoğlu Merkez Memurile bir taharri memuru ciirmü meşhut halinde yakaîandılar, tevkif edildüer Tahkikatı MüddeiumuEvvelki gTÎn sehrimizde Beyoğlu milik idare ediyor merkez memuru Hulusi ve taharri Polisten dayak yiyen kadın Buna ait olan esbabı mucibe lâyi • hasmda miilga Darülfununun lâğvı ile Unversite teşkili hakkmdaki kanuna vazedilen 777,824 liranm Üniversitenin tesisi dolayısile yapılan masraflardan ve birçok muallimlerin açığa çıkarıl Mabadi S inci ıa/ıreae On senede yaptıklarımız L ' IV ııııiHiıııııımııııııııııııııııiiiıiMiıııııııııııııııııııııiMiıııııııııırtııııııııiııılıiHinınıııınmınııııııııııııııunııııııııı N'193 AN N E E 1t NOVEIVI8RE 1933 APRES JİX A\S DE T REPUBLIOUE URQUE Cârmii meşhudu tertip ettiren Emniyet Müdürü Fehmi Bey Emniyet müdürlüğü de, bir cürmü meşhut hazırlamak suretile alâMabadi 4 iîncü sahifede ı ııııııııııııııııııııtııııııııııııııııııııııııııııııniıııııiHi Dldar Ahmet H. hâdiseden sonraki hali ile Dolapderede polis memuru Lutfi Efendi tarafından yumrukla dövülerek ağır surette yaralandığını idMabadi 2 inci sahifede ıımıııııııııımıımımi'iııııi'iııııııııiMiııııımımım feden Türk milleti bu uğurda hemen hemen hiç noksansız olmak için daha ziyade fedakâr olmak lâzım geliyorsa bunu da kabul ve icradan asla çekin mez. Elverir ki bu lüzum kendisine sarahatle ifade edilmiş olsun. Sonra, mademki tayyareden bah sediyoruz, söyiemekten gene geri durmıvacağız ki Türkiyede sivil tayya reciliğin faaliyete gecmesi hususu bizce hatta çok fazla gecikmiştir. Tayyareyi «rvil hayatta herkesm meluf ve müs tefit olacağı bir alet halinde de görmek istiyoruz. Tayyare Cemiyetimke ha lisan* tekrar söyleriz ki sivil tayyare cilikle bu yeni silâhın millete daha ya ktndan gosterflme«i, herkesin bu yol daki şevk ve hevesmi daha ziyade artıracaktır. Sivil tayyarecüikle mem • lekette bu aleti kullanacak insanlann çoğalmasındaki faideyi ise uzunboylu izaha hacet göremeyiz. Sonra tayyare silâhmın muhtemel tahriplerine karşı tahaffuz keyfiyeti de şimdi olduğundan daha fazla bir ehemmiyetle ele almacak ve o da hü kumetin sıkı kontrolu altında millete maledilecek difer bir iştir. Biz bunun dahi gözönünde tutulduğunu ve tam icabına göre yapılacağmı da muhak kak addederiz. Böylece bütün şeraiti yerine geti rilmek suretile tayyare silâhı mesele sinde tam bir huzur ve emniyete sa hip o'makljğımıza hiçbtr mâni kalma mış olacağı muhakkaktır tabiî. YUNUS NADİ Kat'î netice Almanyada kaç kişi «evet» ve kaç kişi «hayır» dedi? Berlin 13 (A.A.) Alman mil letinin Hitler hükumetince takip o Iunan siyaset tasvip edip etmediği hakkında dün apılan ârayı umumiye ile Rayştag intihabatınm muvakkat kat'î neticeleri şunlardır: tntihabata kanunen istirak etmek salâhiyetmi haiz olan 45,014,885 AlMabadi 6 mcı »ahifede rransızca «Le Miroir du Monde* isimlt haftalıh meemadn'tn son saytsımn kapağt Yazısı 3 üncü gahifededir