17 Eylül 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Tarihi tefrika: 114 Yıldızdan Ordu Köşküne . Yazan:" 5. N. Sultan Aziz ve 5 Ali Paşa, “Cümbüş” ün keyfini kaçırdı! Âli Paşanın büyük! yz rk Mısır Prensleri bir hizmeti. — Sultan Hamit zamanında Mısır meselesi. Hidivin Sultan Azize lin ettiği saz takımı hediyesi- ni ve İsmail Paşaya yazılan iltifat- nameihümayunu haber almıştı. Fa- kat Hünkâra hiç bir şeycikler aç- mıyor, sezdirmiyordu. Günün birinde Sultan Aziz, Âli Paşayı çağırmıştı; © maniye ilâveten © ba alınması arzusunda butunduğu- © Hu ve bunun tedarikine çalışılması Önr irade etmişti. Ali Paşa,, bu iradeyi şükran ile te- © Jükki etmekle beraber berri, bahri hazırlanışı bahsi #oağ ve bunun neticesinin her hal- © de iyi bir şey olmuyacağını arz ve i- “zah etmeğe fırsat bulmuş ve ihata- lı, mahirane sözlerile | Hidivin te- şebbüslerini, hülya ve sevdalarını yesi hakkındaki iradeişahaneleri mahzı isabet ve keramettir. Bu ar- “zu ve iradeimülükânelerini sühu- letle ve masrafsızca husule getir- mek pek mümkündür. Hidiviyete hiç lüzum olmad halde İsmail Paşa kullarının İngiltereden teda- rik ettiği harp gemileri Tersanei kümayuna celp ve onaklile hem maksadr âlii mülükâneleri vücuda gelmiş olur, hem de hal ve âti için — hatıra gelebilen #nahzur ve mazar- ratların tam vaktinde önüne geçi- lebilir! « Diyerek Padişahı doğru yola ge- tirmis ve bu suretle devlet ve mem- İekete büyük bir hizmet etmişti ki © Osmanlı donanmasının o zamanda- ki terâkkiyatı ve Mısırdan alınan | zırhlıların tersaneye getirilmeleri tarihlerimizde yazılı ise de bu mü- him nokta yazılmamış olduğundan bilhassa kaydettim. tedbirlerile yola getirebilmiş; Mı. sır, Osmanlı o Devleti idaresinde masma muvaffak o olmuş iken Sultan Hamit devrinde. bir taraf- tan kendisinin tereddütlü, şüpheli, vesveseli hal ve hareketleri, diğer taraftan vükelâsının birbirlerini is- tirkap ve tahtıaları ve beceriksiz» likleri, İrabi vak'asını devlet lehin- de halle ve fasla muvaffakiyetin- den mahrumiyete düşürmüştür. © © Bari Kâmil Paşanm © arzettiği itedabir ittihaz ve kabul edilse, - yahut Hasan Fehmi Paşanın Lon- dradan getirdiği lâyihanm tatbiki imkânı bulunsa idi, ne ise ne idi; tâkin onlar da akim bırakıldı. İrabi vakasından sonra | Hidiv Tevfik Paşanm mevkii sarsılmıştı. Çok geçmeden vefat etti, (1892 - 1309). Yerine oğlu ikinci Abbas Hilmi Paşa tayin olundu. Müşarü- nileyh Viyanada © (Trezyanom) mektebinde tahsilde idi. Viyanada tahsilde bulunduğu müddetçe, sa- rayca şüpheli idi, hakkında iyi not- lar verilmiyordu. Mısırlı Prens Halim Paşa, yaşça ailenin büyüğü (olduğundan ve H et veraset usulünün değiş- mesi yüzünden mağdur kaldığın- dan şu karğaşalıktan istifade ile Hidiv olabilmek için gayrete gel- miş, ve Sultan Hamidin Kızlara- ğası meşhur Hafız Behram Ağayı ve vükelâdan bazılarını ele alarak geceli gündüzlü çalışmış ve feda- kârlıklara katlanmışsa da emeline nail olamamıştı. Yeni Hidiv Abbas Hilmi Paşa a- leyhinde Sultan Hamide pek çok mühim curnallar verilmişti. Viya- nada tahsilde bulunduğu müddet- çe Osmanlı Sefareti o maiyetinde müstahdem istitlâat memurları ve Mısırlılardan hususi alâkadar kim- seler tarafından Abbas Hilmi Pa- şanın talebelik (hayatı günü gü- nüne takip ve notedilerek Sultan Hamide arz ve ihbar edilmişti. Bu meyanda gençlik harareti ve mede- niyet telâkkilerile Abbas Hilmi Pa şanın Sultan Hamit aleyhinde lendiği ve tevarüs edeceği Hi yet makamına geçince şöyle böyle hem Mısırı istiklâline kavuşturaca- ğı, hem de Osmanlı milletini zulüm- den, istibdattan kurataracağı hak. kında beyanat ve ifşaatta bulundu. ğu yazılmıştı. Bununla beraber Avusturya İm- paratoru ihtiyar Fransua Jozef'in kendisini mahremane surette mülâ- kata kabul ile telkinatısiyasiyede bulunduğu ve Viyanadaki İngiliz Sefirinin de Abbas (o Hilmi Paşayı İngiliz siyasetine çelmek ve çekmek için mütemadi sarfımesai edegeldi- ği bildirildiğinden, hünkâr teveh- hümünde haksız değildi. Bu kadar işkil ve Halim Paşanın menfi tarzda mesai- imütehalikânesine rağmen Hidivi- yet makamına geçmiş ve yukarıda ! engellere ve! MELLİYET PAZAR 17EYLUR 1933 HARICI HABERLER| M. Kanya'nın Seyahati Siyasi mahiyette olmadığı teyit ediliyor PARIS, 16 (A.A) — Hav sından: Macar mahfilleri M. de Kanyanm yanında mütehassıs sıfatile hiç kimse- nin bulunmadığı hususunu vwrarla kay- detmektedir. M. de Kanya'nın Fransız nazırlarile | kapacağı konuşmalar, ce iktisadi meseleler hakkında ve mah. dut bir mahiyette olacaktır. Memleket. ler arasmda iki taraflı anlaşmalar yapıl- masindan daha geniş hir sisteme mü- racaat edilmesi derpiş olunmuyacaktır. ta vE de Kanye, Fransn ile Macar daki iktısadi münasebetlerin ialişaf edeceği ömüdindedir. Temps ne diyor? PARİS, 16 (A.A.) — Tempa gaze tesi, Macar hariciye nazırı M. de Kan- Parise gelmesi münascbetile neş- günlük baş yazısında diyor ki: "MA de Kanya, M. Paul Boncouri- le bir kaç defa - görüşecektir. Beynel. milel matbuat bu konuşmalarda mer. kesi Avrupayı alâkadar eden meselele- rin halli bakımından daha şimdiden az Sok bir ehemmiyet afetmektedir. Bu sözlerden sonra Temps gözete telgraf ajanımın meşrettiği iğde çok ihtiyatlı bir lisan kulla maliş olduğu, M. de Kanyanin Parix- te yapacağı görüşmelerin çok umumi bir mahiyette olacağı fikrini ileri sür- mektedir. Temps, yazısına şu suretle devam ajan 4. de Kanyanın, Fransız politika. 8ı ve Fransız hükümetinin niyet ve te- mayülleri hakkında şahsen malümat © dinmek hususunda hiç bir zorluk çek. miyeceği zannındayız. Merkezi Avrupadaki bütün ticile- ketler gibi Macaristan da bugün çek. mekte olduğu sıkıntılara — Tuna bo. yundaki hükümetler arasmda erevcut iktisadi münasebetlere yeni bi ns öğrenip bil. mekten ibarettir. Alman siyaseti Alman “hariciye nazırı mühim bir nutuk söyledi BERLİN, 16 (A.A) — Hariciye anzırı Von Neurath, dün ak; : 10,30 da ecnebi gazete muhabirleri ö- gönde Almayan emeli, halada Alman Hari aylarda beynelmilel mesai cuda getirmek için yapıl şebbüsler | beynelmil tesir: söylediğimiz veçhile yaveriekrem | Müşür Ahmet Eyüp Paşanın götür- düğü fermanı alıp okuduktan sonra | Mısır fevkalâde Komiseri Müşür Yaveriekrem Ahmet Muhtar Paşa ile beraber İstanbula gelerek Sul- tan Hamide arzıtazimat ve teşekkü- rat eylemiştir. Makamıseraskeri Müsteşarı şair Muhtar Efendi. . bir manzume ile bu hâdiseyi kaydederek hünkâra takdim etmişti. rath ezcümle demiştir "Almanya cihan efkârı umumiyesi- nin gözünü açmak hususundaki geyret- lerinden hiç bir veçhile fariğ olmıya- caktır. Bu yaz bir çok muahedeler, mu- kaveleler aktı ki de bunlar Av- rupa siyasetinin vaziyetinde fili bir değişiklik husule iştir. Avrupaya nit meselelerin halli lunda en mühim adım, M. Mus: di nin yapmış olduğu büyük teşehbüstür. Bu teşebbüsün neticesi, dört devlet mi- sakının imzası olmuştur. ML Mussoli- ninin ilk düşümcesinin misakm — (Arkası var) Yarın: Abdülhamit ve Mithat Paşa Sultan Azizin israf ve sefahati. eden muhacirler. Rusya itim Kafkasyadan hicret serzenişi, Miraslar tetkik ediliyor Ehli vukuf; vapurların kıymetleri hak- kında kat'i kararlarını vermeğe başladı rar vermediği anlaşılmaktadır. © Hususi vapurcular şirketi teşkil e — dilirken takdiri krymet komisyonunun. “yapurlara biçmiş olduğu kıymetlere va Opur ün itiraz ettiğini, kanun mucibince itirazlar da hakem birinci ti- caret reisi Osman Nuri Bey olduğunu yazmıştık. © Osman Nuri Bey cuma günü de ak- © şama kadar çalışmış ve bu işte istişa- reden istifade için istişare vaziyetinde bir ehli vukuf seçmiştir. Bu ehli vukuf havuzlar fabrikası mü- —hendisi Yusuf ve liman heyeti fenniye- izine memur Hıfzı ve Haydar Beyler. Bu zatlar dün Osman Nuri > — damda toplanmışlar ve akşama kadar çalışmışlardır. Heyet takdiri kiymet komisyönunun kararını, fiyatları, iti- razları karşılaştırımş ve kararlarını ver. o meğe başlamıştır. Karar kat'idir. Ve gayri kabil razdır. Nuri Bey hakem sıfatile 11 gü ne kadar bütün kararlarını vermiş ola. saketr. Bu mesele cidden nazik bir iştir; ,| — Vapurcuların kesan mühümmü — ki itiraz etmiyen üç beş firma — takdiri kıymet komisyonunun © vapur sahiplerini temsil eden Hüsamet- © tin Bey ve Mösyö Yonye de konulan , keymetleri fazla bulmuşlar ve itiraz et- dir, © Bundan da komisyonun ittifakla ka- rifi e namile yemem kay. mete yü; e ni yapılmış olmasına İtirazlarını alanlar Hususi vapurcular, & ül ski ii teşekkül edetek lerden mürekkep bir eti Ankaraya a göndermişlerdir. Si N Takdiri kıymet itirazlarınm — biran evvel neticelenerek | şirketin faaliyete ilmesi için Adana ve Arslan purları sahipleri de itirazlarını lmaşlardır, meselelerde zet devlet. arasnda De iF vücuda gerilmesinin. mümkün olduğu kanan. Silâhları meselesi ekimik. beşlik benze 17 meyi tarihinde yapılan ve Reich tara” findan ittifakla tasvip olunan beya nalı alikndar devletlerin anlıyamamış olmaları da teessüfe değer. Silâhları bi- rakıma | konferansı, müsbet hiç bir me- tice elde edilmeksizin tur, olunmuş. in Alman milletine dayanmak- ta olan Alman hükümeti, Almanyaya şerefli ve kendisine lâyık bir inki; min etmek arzusundadır. İkt rakkinin esasları sükün ve İtimattır. Ve bu sükün ile itimat milletler ara- sındaki münasebatta adalet ve nisfet kaideleri hâkim olmadıkça tecesüs ede- mez. Ecnebi memleketler, Alınan mu. hacirler tarafıdnan yapılmakta olan mü yalaka yalan olduğunu bilimelidir- güzndili yAllalapa öekaği o li takil bir millettir. Diğer milletler hak: kındaki hükmünü onların sevgi ve tel veccüh tezahürlerine göre değil, efal lerine gör il hükümet farkları ile ihlâl edilmemeli Bundan dolayı Sovyet Rusya ile Almanya gine bütün diğer Avrupa devletlerle de işin böyle olacağına kaniim. Siyasi cereyanların ve muhtelif iktı- sadi kuvvetlerin oyuncağı olmiyarak Alman milletinin hayır ve menfaati i- çin sağlam bir surette vücuda getirilmiş prensipleri kendisine rehber ittihaz et- miş bulunan başveki tiği bir ü nm kendileri için bir ziman teş- kil edeceğini lara M. Mussolininin telâkki rafından kabul edildiğini al n Diğerleri reddedilmedi 75 itirezdan an birinin hakem Diğerleri heniz henüz vir vasiyette Faysal'ın cenazesi Bağdatta... e Tahkik b reddedil- mesi nasıl karşılandı? BAĞDAT, 16 (A.A.) — lü bir surette yapılmıştır. bir lâhide konmuştur. CENEVRE, 16 (AA) — Asuri ından verilen istidadının tetki- zeri bırakılması hakkında İ- rak hükümetinin Milletler Cemiyeti nez- dinde yaptığı teşebbüs © beynelmilel matbuatta şiddetli muahaze ve tenkit- lere yol açmıştır. Journal de Geneve, bu bususta bil- hassa şunları yazıyor: "Bir hülüümetin, hariciye mazırını bir tezin müdafaası için Milletler Ce- miyeti meclisine göndermesi çok iyi bir şey olmakla beraber zaruri değil- dir. Bilhassa İrakın Cenevrode daimi bir murahhas vardır. ler nin neşrettiği tebiiğlerden de anlaşıl- dığı üzere bizzat vak'alar hakkında or- tada muhtelif iddialar vardır. Böyle olunca ortadaki iki tezin kar- şlaştırılmasını geciktirmekte, hakikati ortaya çıkarmaktan başka bir maksat gözetmiyen bir müzakereyi yeri bırak- makta mana nedir? Her hangi bir makkeme huzurunda davacılardan biri vakit kazanmağa kal kışacak olursa, hâkimin vicdanında, da- vasının çürük olduğu, yaptığı için w- yandırdığı heyecan ve teessürün ha- fiflemesini beklediği hissini uyandırır. Irak hükümetinin bu tehir talebi de ta- mamile ayni tesiri hasıl etmiştir. "Ortada ehemmiyetli bir mesele, bab- se mevzu bulunuyor. Milletler Cemi- yeti azasından biri hakkında sürülerle insan öldürmüş olmak ittihamı ileri sürülüyor. Bu vak'alara ai ve müzakerenin her hangi bir suretle geciktirilmesi yalnız Irak'a değil, fa- iyetine de Zarar Catana limanı ROMA, 16 (A.A.) — Catane lima- nında yapılacak inşaat için 27 milyon hakkındaki kararname res- çıkmıştır. Stefani Deniz faciaları STOKHOLM, 16 (A.A) — Dün kazaya uğrayan İdo gemisine ait tahli- siye sandallarından biri Oeland açığın- da bulunmuştur. Daha evvelce gene bu gemiye ait bir tahlisiye sandalf daha Bulunmuş” tur. M0 Von Papen Macaristan'da BERLİN, 16 (AA) — M. Von Papcn, Macar başvekili M. Göemboes tarafından bir av eğlencesine davet © dildiğinden Mucaristana gitmek üze re dün Berlinden ayrılmıştır. M, Von Papenin yanında yaveri ve bir hükü- met müşaviri bulunmaktadır. Mütearrızın tarifi mukâvelesi Ee 16 (A-A.) — Sovyetler muzun üçünde Londrada Türkiye, Es- tonya, Letonya, Lehistan, Romanya, Iran ve Efganistan ile aktedilen muka- veleyi taadik etmiştir, Yakında başlıyacak Paris müzakereleri | Türk- Yunan san z Fransada akisleri.. Bir Fransız gazetesi, bu itilâf, bir balkan itilâfının mukaddimesidir, diyor PARİS, 16 (A.A.) — Havas Ajansı bildiriyor: Türk - Yanan mi- sakının akdinden bahseden Le Jowrnal baş makalesinde diyor ki: “Geçenlerde Sovyet Rusyanın bir çok komşuları ile akdetmiş oldu ğu misaklardan pek az bir müddet sonra imza edilmiş olan bu muahe- name, Avrupanın vaktiyle bilhassa hercümerç içinde kalmış olan mın takalarında sulhun faydalı bir sar ette tarsinine medar olan ve umumi anlaşmaların fıkdanını telâfi eden muntakavi itilâfnameler çerçevesine girmektedir. Şimdiki misak Yunanlılarca bilhassa Türklerce hakiki bir Balkan itilâfının mukaddemesidir. 6öyle bir itilâfın usulleri hakkında ihtirazi bir takım kayıtlar dermeydu edilebilir, fakat ne de olsa Bal- han itilâfları çok ziyade alâka uyandırması lâzım gelen bir düşünce dir, Türk - Yunan dostluğunun bu suretle sıkılaştırılması Ege denizin- de bir mahreç istemekten fariğ olmıyan Bulgaristan için çok nazik bir vaziyet ihdas edebilecektir. Maamafih Bulgar Başvekili M. Muşanov un yeni Türk - Yunan muahedenamesinin hiç bir veçhile Bulgar mena füne mugayir olmadığını beyan etmesi yakında yeniden bir takım mü zakereler yapılacağına delil addedilebilir.” Başvekile Sofya seyahatinde refakat edenle ANKARA, 16 (Telefonlu) —- İsmet Paşaya Sofya seyahütinde Fırka umami kâtibi Recep ve Afyon mebusu Ali Beyler de refakat ede ceklerdir. Sumerbank teşkilâtında İş Banka- sının elemanları "ANKARA, 16 (Telefonlı) — Sümmer Bankın yeni teşkilâtında İş Bankasının kıymetli elemanlarından istifade olunması kararlaşmış ve İş Bankasi akler servisinden Nürettin Kâmil, ikinci sınıf müfet tiş Sait Âli, Milâs şubesi müdürü Halil Namık Beyler bu teşkilâtta vazife almışlurde” Belediyeler kongresi tehir edildi ANKARA, 16 (Telefonla) — Teşrinievvel içinde toplanacak olan belediyeler kongresi bir müddet için tehir edilm.ştır, İş bankası müdürleri arasında tebeddüller oldu ANKARA, 16 (Telefonla; — iş Bankası, Ankara vehöleline ürirce müdür li Bey yeni ihlas ne Gelibolu mucörü Salâhattin, ikinci müdürlüğe de Nihat Bey tayin edilmişlerdir. , Samsun müdürü Yakup Bey birinci sınıf müfetlişliğe nakledil- miştir. Samsun nüdüi sın mıntaka müdi dürlüğüne Ali Faik, Adana müdüluğüne Nazilli zilli müdürlüğüne Uzunköprü müd ürü Süheyl, Uşuk müdürlüğüne Sam sun müdürü İfamdi Beyler tayin edilmişierdir, ine Mersin mıntaka müdür vekili Sadık Mer- al U — Dahiliye vekili bugün geliyor © CANKARA, 16 (Telefonla) — Dahiliye vekili Şükrü Kaya Bey, ya- rın (bugün) Avrupadan İstanbula gelecektir. İstanbuldan salı veya çar şamba günü Ankaraya dönmesi muhtemeldir, Belediye hisseler yakında veriliyor ANKARA, 16 (Telefonla) — Gümrük resminden belediyeler his- sesi olan yüzde onların yekünu hazıran ayında 180 bin, temmuzda 510 bin, ağustosta da 360 bin lirayı bulmuştur. Bunların yekünu olan 850 bin lira, bugünlerde belediyel ve tevzi edilecek ve ancak her bele- TARIS, 16 (A.A.) — Havas Nazılâr elisi dün akşam Elyase sarayında M. Daladier'nin reisliği al- tnda toplanmıştır. Meclis, silâhları a- zaltma konferansının mesaisine tekrar başlamasından önce Pariste yapılacak talimatı — M. Daladier ile M. Paul Boncowr'un bu hususta verdikleri iza- hatı dinledikten sonra — ittifakla tas- vip otmiştir. Gubada vaziyet HAVANA, 16 (A.A.) — Amerikan Esme M. Welles yüksek tahsil talebesi idare heyeti ile yaptığı bir konuşmada EM z Yüniş'i takdir ANKARA, 16 (Telefonla) — Yu- nan İktısat nazırı M. Pesmezoğlu Yün İş'fabrikasmı çezdiği zaman fabrika- nm husus defterine gu satırları yaz- “Yeni Türkiyenin sanayii, gerek tekemmül ve ge Beye medyun olacağmı kaydedecektir.” nihayet galebe çalacaktır. Dört devlet misakı imzalandığı sırada M. Mussolini şöyle demişti: "Almanya, 65 milyon- luk münevver nüfusu ile Avrupanın göbeğinde bulunuyor. Gayesi sulh 0- lan biç bir Avrupa siyaseti Almanya sz ve Almanya aleyhinde yürüye- Eee diyenin hissesinden belediyeler bankası için şimdiye kadar tediye edil meyen mikdarda mahsuben yüzde 15 i alıkonulacaktır. Bu yüzde hisse alacağıha mukabil Dahiliye vekâle tince ihtiyacı olan belediyelerden İs tanbul, İzmir, Adana, Konya, Kayseri gibi bazı belediyelerin mahsu- ben aldıkları mikdarda kesilecektir. Bu üç aylık varidatın belediyeler hududu dahilindeki eee naazraı adam başına 18 kuruşu bulmakta. dır. Düzeyi bayramında top atımı ANKARA, 16 (A.A.) — Cümhariyetin onuncu yıldönümü kutlu- lam programın nil haberde isp olum saati yanlış çılımıytır. Top dl mı on yıl evvel ik Millet Meclisinde cümhuriyetin kabulüne müsa- dif saatte yani 29-30 teşrinicvvel gecesi saat yirmi buçukta olacaktır. Tashih ederiz. İzmirde spor ğareketleri İZMİR, 16 (A-A.) — Bugün alsancak stadyonunda 57 inci fırka birinciliklerinin ilk karşılaşması icva edilmiştir. Müsabakalar fırka ka- mandanı Galip Paşanın himayesinde çok intizamlı bir şekilde yapıl- maşlır. Futbol, atletizm, bisiklet ve eskrim karşılaşmaları oldukça heye canlı olmaşlır. .T.D.T.C. dün bir içtim yaptı Tasi ANBUL, 16 (â.A.) —T.D. T. Cemiyeti umumi kâtipliğin- den: T. D. T. Uemiyetuumumi mer kez heyeti bugün beri saat on bırde ötekisi 14,30 da Rıyaseticümhur umumi kâtiti Hikmet Beyefendınin vevliği altında Yolmabahçe sarayında wuk karşdırdar klavuz * için anl. te geler cevaplar üzerind e te na asvam elmiştir. Umu- mi me;hez İuyefi yarın yine toplanacsifır, Ziraat Bankası fındık alıyor GİRESON, 16 (A.A.) — Şehrimiz Ziraat Zurkusı köylu üzerinde ki alacuğına rakabil piyasa fıyatı üze:in'en nat mübayaasına zn lamş*f Giresonda şiddetli bir fırtına | GİRESUN, 16. A. A. — Bu sabah saat ikide birden bire - şiddetli bir fırtına çıkmıştır. Fırtına ufak tefek o hasar yapmıs ise de insanca zayiat yoktur. De- nizde fındık yüklü bir motör fırtınanın sidetinden karaya vurarak parça parça olmuştur.