13 Eylül 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

. 2 MİLLİYET ÇARŞAMBA 13 EYLOL 1933 Tarihi tefrika: 110 yas “S5.N. 1 Sultan Aziz ve Padişahm ve Hidivin sefahetleri — yahut “ Genç Osmanlılar” kısmının d Hidiv İsmail Paşa salâhiyetini genişletince hesapsız bol bol istik- razlar akdederek ve milyonlarca istikraz akçasınm çoğunu sefahat yoluna sarf ve bezleyliyerek Mı- sırı alından kalkılmaz, içinden çı- kılmaz borç ve dertlere uüratmıs- tir. İsmail Paşanın israf ve sefahat- leri, Avrupaca emsaline tesadüf €- dilmiyecek dereceleri aşmış ve o zamanın gazetelerine yazı dediko- lak” “Çıngırakir Hayal” “Diyojen ” gibi o devrin gazeteleri yaza yaza bitire- memişlerdi Ne kadar hazin ve mü- essif tesadüflerdendir e ki tâbi ve metbu, yani Hidiv ile Hünkâr, her ikisi gerek istikraz işlerinde, gerek alınan paralarm keyif ve zevk için sarf ve istihlâki yolunda at başı be- raber gidiyorlardı; Fakat bu gidiş , âdeta ile, tırısla değil, dört nalla bir yarıştı. Evet! Ahtı Azizinin maliye ümuru iktisadiyatı, istikraz muameleleri bep akıl ve mantık, hesap kitap ha- ricinde, batmasıya bir gidişten baş ka bir şey değildi. Bu sefihane ha-! reketlerile Filim. Mısır halkini; Hünkâr, Osmanlı milletini gırtlak- larma kadar borçlara sokuyorlar- dı. Öte tarafta haris, ecnebi bazir- Mısır Hidivliği veraset usuli de- ğişince, oHidiviyeti o ihrazdan mahrum (yahut Ouzak Oka lanlar , meselâ Halim, Mustafa Fazıl vesair paşslar dev- İste Sultan Azize muğber oldular. Mısırda, Arabistanda, Avrupada Mısır hükümeti, Babıâli ve Hün- kâr aleyhinde neşriyat ve tahrikâta kalktılar, İstanbula ; geldiklerinde de rahat Küskün, dargın Mısır pole nin alayhtarane hareketleri, muk riz, muhteris Avrupalıların elk meğini yağladı, bıçağını zağladı; ila başına gelmedik belâ kal- madı. Ayni tarihlerde türüyen “Osman li Fırkai ehrarı” yahut “ Genç O- maniılar,, cemiyeti ki Şinasi, Na- | bik Kemal ir Ziya, Ahmet Mi. t, Abdülhalim Memduh, Hasan Fehmi Efendi, Bey Paşalar vesaire den:mürekkepti. “Genç Osmanlı- lar, dargın Mısırlı prenslerden yar dünlar gördüler, çok paralar aldı- | lar; burada, Avrupada, yediler, iç- tiler, hoş geçindilerdi. Hele Mısırlı Mustafa Fazıl Paşa, Osmanlı ehrar fırkanın önüne düşmüş, bayrağını çekmiş, bol ke- sesini açmış, samimi bir mücahit ye müessis kesilmişti. Prens Mustafa Fazıl Paşa, son- sadan bir aralık Sultan Aziz ile ba-! rışmış ise de ailesi erkânı istipdat | aleyhinde mücahedelerinde devam etmişlerdir. Nitekim prenses Naz- | İı Hanımefendi ve Mehmet Ali Fa- İ 4ıl paşa ve İbrahim Fazıl Paşa, son tarihe kadar ikinci Jön Türk par- tisine fili ve mali iştirâk ve müza- “Yildızdan Ordu Köşküne Her hakkı (Miltiyet) ledir. Mısır Prensleri “ Osmanlı fırkai Hidiv — hanedanmdan ahrarı” bir argmlıkları herette bulunmuşlardır. Aileihidividen merhum Prenses İsmet Hanımefendinin zevci Ser- hafiye Ahmet Celâlettin Paşa, Jön Türk erkânını celp ve davet Parise ve Jeneve gittiğinde, bu rı orada faaliyet halinde bulmuş- tu, Ahmet Paşa ve onunla beraber İstanbula gelen merhum Süleyman Nazif Bey kardeşimiz, Prenses Naz h Hanımefendinin Mısırlıdan ziya de bir öz Türk gibi vatanı ve milli hissiyat ile meşbu olduğunu hikâye ve beyan ederlerdi. Bir aralık Mustafa Fazıl Paşa i- le Sultan Azizin yıldızları barışmış, Fazıl Paşa, “ Divanı Ahkâmı Adli- ye,, Nazırı olmuştu. O demlerde Ad liye Nezareti, kuvvei kanuniyeyi temsil eden büyük ehemmiyeti ha- iz, yeni bir teşekkül olduğundan Mustafa Fazıl Paşanın hoşuna git- mişti. Zaten zengin ve devletçe de böy- le âli bir makama sahip ve mekin olunca keyfine, zevkine payan yoktu. Boğaziçinde, muhteşem ya- İssımda, her gün, her akşam zevki- sefa ediyordu. Etrafında toplanan zamane ricali dalkavuklar, kendi- sini pöhpöhleyip kabartıyorlardı. Günün birinde, söhbet esnasın- da, Fuat ve Âli Paşaları tenkit ve takbih yollu söylediği sözlerin ucu, İ zatışahanenin nefsinefisi hümayu- nuna dokunmuş ve bu acı dedikodu derakap “vasılı semiâli,, olmuştu. Mütekebbir, azametli Padişah, ga- zebe gelerek hemen Fazıl Paşayı Divanı Ahkâmı Adliye Nazırlığın - dan azlediyermiş ve azil haberi, ak- şamdan sonra, yalıda bir çok mute- ber davetliler, hanekiler mevcut ol- duğu ve İstanbulun en meşhur ve güzide saz takımı terennüm etmek- te, bittabi işret edilmekte bulundu- ğu sırada, Babrili teşrifatçılığı ta» rafmdan tebliğ olunuvermesile ge- ne araya kuvvetli bir soğukluk gir- mişti. Bu soğukluğu bir taraftan ar tırıcı, diğer taraftan da Mısırlı hiz bi okşayıcı bir sürpriz olmak üzere Adliye Nazırlığına Mısırlı Prenses Zeynep Hanımefendinin zevci Yu- suf Kâmil Paşa, yani Mustafa Fa- zıl Paşanın eniştesi tayin o olunu- yordu. İasan, buna kızmaz mı, sıkılmaz mı, çileden çıkmaz mı? Mustafa Fazıl paşayı, bu kadar kahretme- ! ğe kâfidi. Paşaya bu katmerli dar- beyi Sadrazam Mahmut Nedim Pa- şa indirmişti. Sultan Azizi türlü mü iklerle iğfal etmiş, hiç umul- | mıyan bir sırada siayet ederek böy-' le çirkin ve soğuk bir tarzda men: | küp düşürmüştü. Paşanın kızması, sıkılması, Ad- | liye nezareti maaşından mahrum kalmasından değildi. o Ona göre maaş, ne demekti? Nezaret maaşı., bir günlük işret, ziyafet sofrasına meze bile olamazdı; Öyle şeylere ihtiyacı yoktu, (zengindi. Fakat makam, mevki ikbal, insanları pa- radan fazla büyülüyordu. Onun el- den gitmesi, paşanın keyfini, neşe- sini kaçırıvermişti. (Bitmedi) Yarın: i Sultan Aziz ve Mısır Prensleri 2 Yusuf Kâmil Pş. ve Prenses Zeynep H.— Sultan Azizin, Zeynep H. konağında iftar etmesi. — İki altın tepsi içinde Sultan Azize takdim Yusuf” Kâmil Paşanm Sultan Azize hediyeleri irili Tetkikat Afet Hİ. ve Ruşen Eşref Bey Mısıra gittiler i Afyankarahisar Re ve kalk beder di, Ege havzası ile Mısır, Filistin ve Su- riyede tarihi tetkikatta bulunmak üze re Romanya vapuru ile Selânik'e hare. ket etmişlerdir. ——— * Kastamunide zelzele KASTAMONU, 12 (Milliyet) — Dün akşam saat 20,35 te hafif zelzele oldu, dort saniye devam etti. Amerika baloncuları bulundu NEVYORK, 12 (A,A.) — Gordon Bonnett kupasına iştirak edip kaybo- lan Amerika baloncuları Ontario hülcü- metinin cenubundaki issrz ve ormanlık bir arazide bulunmuşlardır. Baloncular çektikleri zahmetten ve açlıktan zayıf ve hasta bir halde idi- ler. emi Feci bir tayyare kazası BELGRAT, 12 (A.A.) — Lioubli- ana'dan Sucak'a giden bir tayyare bu sabah saat 6,10 da kesif bir sis yüzün- den bir ormana düşmüştür. Tayyaredi ki pilat, makknlet ve altı yelken, Simiiç, IHARICI H ! Biz harp İstemiyoruz neler söyleyor? BERLİN, 12 (A.A.) — Berli an birisinde Von Papenden alan propaganda nazırı M. Goebbels şunları söylemiştir: — Biz, dünyayı kargaşalıklara'sok- mak için gelmedik. Hiç bir harp iste miyoruz, Biz sulh istiyoruz, Fakat hak- larınızı tanıyacak, gündelik o ekmeği- mizi temin edecek bir sulh istiyoruz. Bu sözlerden sonra, intikam fikrini propaganda etmekle ittiham edilen Hit- İerizme karşı bütün dünyada mevcut sebepsiz itimatsızlıklan bahsetmiş ve demiştir kiz — Bütün dünya huzurunda yalnız bir şey istediğimizi açıkça bildiriyoruz. O du sulh içinde çalışmaktır. Yapmış olduğumuz harp işsizliğe karşı olan harptir.,, Fransa - Rusya Fransız hava nazırı Moskovaya gidiyor PARIS, 12 (A.A.) — Hava meze retinden verilen son haberlere göre, ha- va nazırı Pierre Cot, Moskovaya sün öğleden sonra Villacornblay hava meydanından hareket edecektir. Hava nazırmın filosunu teşkil eden 4 tayyare, sant 14 te uçacaklardır. Filo, Strasbourga saat 16,30 da va- racaktır. Eski bir suikast projesin- den sonra PARIS, 12 (A.A.) — Mayenceden bildirildiğine göre, karşı yapılan bir harekette, bundan bir sene evvel, "Kızıl muharipler birliği, tara- itlere karşı bir suikast tertip yilmaştır. Bu suikast 13 haziran 1932 de Hit- ler Mayenes'de bir nutuk söylemek ü- zere geldiği zaman yapılacaktı. ”Kazıl birliği, min tek- rar teessüs şüphelenen hü- kümet Dortmund'da 30 'kişiyi tevkif ettirmişlerdir. İçlerinden 13 ü hükümet aleyhine suikast tertibile müttehimdir. İngiltere bankası umum müdürü LİVERPOL, 17 (A-A.) — Tağili tere umum müdürü M. Mönz tagu "Norman, Laconia vapuru ile düt öğleden sonra Amerikadan buraya gek “2 BENİ : ğ M. Venizelos'un seyahali MONTPELLİER, 12 (A A.) Couteret'den gelen M. Venizelos, ge- ceyi burada geçirmiştir. Bugün bir kaç gün kalmak niyetinde, alduğu Cannes şehrine otomabille zevcesi ve iki kâtibi vardır. M. emar Tosun sıhhati > “men ze On dört tonluk altı satılilı bir tayyare HAVR, 12 (A.A.) — Fransiz de niz kuvvetlerine mahsus olmak üzere bugün yeni bir deniz tayyaresi örneği suya indirilmiştir. Altı satıhlı olan bu tayyare her hiri 800 beygir kuvvetiride üç motörle mü- cehhezdir, Tayyarenin ağırlığı on dört ton, kanatları açık olduğu haldeki ge | mişliği 35 metre, uzunluğu 22 metre. dir. Havr Türbanı üzerinde bir saatten fazla bir tecrübe uçuşu yapan bu tag: yare harbe değil, fakat meka” dile işletme işlerine & tr ——— Silâhları azaltma meselesi BERLİN, 12 (A.A.) — WolfE ajan sı bildiriyor: Kreuz Zeitung gazetesi, silâhları a- zaltma meselesi hakkında neşrettiği bir yazıda diyor kiz “Beş büyük devletin 11 - 12 - 932 silâh 41 neticesini verecek bir mukavelenin pek yakında hazırlanmasını temin ede- cek tarzda harekete bu devletleri mec- bar tutmaktadır. Bu beyanname işin 4 veya $ sene daha geri bırakılmasından hiç bir su- retle bahsetmemektedir, Fransa, bu işin! başarılmasına girişmekten çekinmesine sebep olarak Almanyada yeni bir bükü met bulunduğunu, bu halin ise ortaya yeni bir vaziyet çıkardığım ileri sür mektedir. Böyle bir iddia hukuku düvele uy- düşmez. Fransanın imzası ükümeti her hangi bir Alman hü- kimetine karşı taahhüt atma helme; tadır. Rekor kırmak isterken kazaya uğradı VARŞOVA, 12 (A.A) — Leh si- vil tayyarecilik teşkilâtimın idaresi ba- şında bulunan ve birinci sinef turizm tayyarelerine mahsus doğru yolda uçuş rekorunu kırmağa teşebbüs eden kay- makam Filipovitz ile refakatindeki yüz- | başı Lewonievski Tokyo ist uçtukları sırada Szebeksany civarında ve Kazandan 90 kilometre uzakta bir kazaya uğramışlardır. Tayyarecilerden biri ağır sürette ya: ralanmıştır. Öteki paraşutla aşağı in- meğe muvaffak olmuştur. Kaza hakkında henüz majümat alı- namamıştar. ABERLER 'Alman - Avusturya (Hududunda İAlman propağandâ nazırı /Bomba patladı, Hitlerciler| İkaçmağa muvaffak oldular) d. Bavyera VİYANA, 12 (A.A) civarında, iki Hit hududunda, Hallei lerci Alman, Avn: re bir bomba at- Hitlerciler Zarar» vazifesini gören bi muşlar ve ateş etmişlerdir. kaçmağa muvaffak olmuşlardır. lar sadece maddidir.. İspanyol k: “kabinesi M. Serrouks yen yeni kabineyi teşkil etti MADRIT, 12 (A.A) —M. Ler ro yeni kabineyi şu suçetle teşkil et- Beyrek M. Leros, Dahiliye, #2: xırı Mi, Martinez Barrios, Maliye ma- sarı, M. Lara, Maarif nazırı M. Domün- go Barnes, Nafin nazırı M. Guerra del Rio, Hariciye nazırı M. Sanchez Albor- moz, Ziraat nazırı M. Feced, Bahriye na Zırı M. Franzo, Adliye mazırı M, Botel- la Asemsi, Sanayi ve Ticaret mazrı AM. Gomez Paratehe, Münakalât nazırı M. Santalo, Sanayi nazırı BL Samper, Har- biye nazırı M. Rocha, Balbo'nun ziyaretini iade için LONDRA, 12 (AA) — tondan Reuter ajansına göre Amerikan bahriyesinin idaresi ba $ında bulunanlar İtalyan hava filosu- un geçenlerde Amarkapa yaptığı ziya reti bir Amerikan haya filosunun İtal. yaya gitmeşi suretibe inde etmesi müm- kün olup olmadığını tetkik etmektedir. e Almanya üstünde bir Avusturya tayyaresi MÜNİH, 12 (ALA) — Wolff ajan- sundan: Avusturya zabıtasına sit bir tayya- re, Alman şehirlerinden Passau üzerin- de uçmuş ve bir devir yaparak uzaklaş” mıştır. Hududu bu suretle göz göre göre yapılan taarruzun bazı meticeler hasıl etmesi şüphesizdir. kayada | iasarrvi ROMA, 12 (A.A.) — Tasarruf mak- | sadile bankalara yatırılan ve çoğu çalı- ruf mevduatı, göçen sene İ panda 17213900 liret alda halde, besene kaziranın sonunda (17,650,000 Birete çıkmıştır. Tasarruf sandıklarına yatırılan pa- i ralar da dahil olduğu halde bu senin > ilk altı ayı içinde mevduat miktarında- ” ki fazlalık 650,090,000 u bulmuştur. iM. Herriot Parise dönüyor RIGA, 12 (A.A) — Wolf, aja- sundan: M. Herriot, Berlin yolu ile Parise dönmek üzere dün gece Rigadan ayrıl- amaçta. ..aasesasaz . kruvazö ROMA, IZ A.A. — Hemen bir cena ze odası haline ko- nan bir daireye kai dırılmız olan Kral Faysalın naaşı, dün sabah Brendizi hi- manma gelen İrigi- liz kruvazörü Des- pateh'a askeri me rasim yapılmak su- retile nakledilmiş - tör. Bir İrak bayra- ima sarılmış ve al- tı beygir tarafın - dan çekilen, bir top arabasına konmuş İ olan tabutun arkn- sından bir çok za- bitler yürümekte i- di. Tabutu götüren top arabasının ö - nünde Kral, M. Mussolini, | İngiliz ve İsviçre hükümet leri ve Brendizi be- lediyesi tarafından gönderilmiş çelenk Washing- | “aaaeeeraaeezsesearerre. Dost İrak” Kral Faysalın cenazesini hamil. olan Brendiziden hareket etti Kral Faysal'ın naaşı tabuta konduk! an sonra kapatıl- | Misafirlerimiz İş ve Ziraat bankalarını gezdiler | Yün İş fabrikası Yunan başvekil ve İnazırlarına birer kostümlük hediye etti ANKARA, 12 (Telefonla) -- Madam Çaldaris ve Yunan heyetin. deki diğer madam ve matmateller bugün öğleden sonra İş Bankası, Zi. raat Bankası ve Musiki Mektebini ziyaret etmişlerdir. Misafirleri İş Bankasında İktısat Vekili ve refikaları Banka idere meclisi reisi Mah- mut Bey, Banka umum müdür vekili Muammer Bey ve refikaları Hanı mefendi karşılamışlardır. Misafırler İş Bankasının bütün kısımlarını ge zerek gördükleri intizam hakkında takdirlerini ifade eylemişlerdir. Misafirlere bankada bir çay ziyafeti verilmiştir. Misafir hanımlar bu aobah şehri gezerken İpekiş mağa zasına da uğrayarak o muhtelif sipa rişlerde bulunmuşlardır. Misafir Başvekil ve nazırlara Yüniş fabrika sı mamulâtından birer kostümlük hediye edilmiştir. İsmet Paşa, Mah- mat Celâl ve Tevfik Rüştü Beyler de ayni kumaşlardan elbise tsmarla- mışla du. İstanbuldan celbediler mari bir terzi perşembeye kadar elbiseleri hazırlamış bulunacaktır » İcra vekilleri dün toplandı ANKARA, 12 (Telefonla) miştir, Tütün konferansı ve Bulgaristan ANKARA, 12 (Telefonla) — islanhulda toplanan tütün konferan sında hâsıl olacak anlaşmaya Pul garistan bilâhara iltihak edecsktis, İ Zira tütün meselesi her üç mendeketin esaslı bir varidat membatmı teşkil etmekle ve hayati makiyeti hısiz bulunmaktadır. Her üç meml*- ket bu kanaattedir. Zaro ağa evlenmek isteyor İZMİR, 12 (Milliyet) — Zero Ağo tiyatroda bir paviyonda beş kuruşa gösterilmektedir. Zaro Ağı bir İzmir kadını ile evlenmek isle- diğini söylemektedir. İtalyan faşistleri İzmirde İZMİR, 12 (Mülliyet) — Pata viva « saparile bugün şehrimize | zon Foşist genci ve 50 Arkeolog geldi. F ler Gazi heykeline me: gılenk koydular, Bundan sonra se hr eylâl panayırin: gezdiler. Ya. rin Efeze gidecekler ve akşamı şehrimize döneceklerdir. 9 Eylül panayırını ziyaret edenler İZMİR, 12 (Milliyet) — 9 eylül ponayirini üç gün içinde 130 bin kişi zryaret etmiştir. Alınan beşe: k roş duhuliyeden 2000 lira hâylat yapılmıstır. Şehrimizde bulunmakta o'an Maarif vekâleti mütehassıs mimarı er güzel sanatlar akademisi muallim erinden Professör Egli, panayı: için şu sözleri söylemiştir: “Bu panayir, dekoratif itibarile Avrupa panayizlarının bir eşidir. Paravır ifibariyle simdiye kadar g ördüğüm Balkan leri pr rayırlarının çok fevkindedir. M.Mussolini Romaelçimizi kabuletti ROMA, 12 (A.A.) — Başvekil M. Mussolini, Romanya prenslerin der Nikola'yı Türkiyenin Romo bü yük elçisi Vasıf Beyi ve Bulgur ti- nura, nazırı M. Ghicef'i kabul etmiştir. Milli Müdafaa Vekili ANKARA, 12 (Telefonla) — Milli Müdafaa vekili Zekâi Beyin istifa ettiği veya edeceği © haberlerini Anadolu ajansı tekzip Sa dir - İcra Vekilleri heyeti bugün toplan- ..eresseemeneeeei ..sareseaeaenee T.D.T. cemiye' ISTANBUL, 12 (A.A) — Türk Dili Tetkik Cemiyeti etinden: ın matemi Türk Dili Tetkik Cemiyeti umumi ale a e. geri | 14,30 da İbrahim Necmi Beyin re- i altında Dolmabahçe sarayında i- olunabilir. Kral Faysal Arap memle- keilerinin en buhranlı devirlerinde ifeleri almış ve bu vazife- lerin icap ettirdiği her türlü fedakâr- tığı bezletmiş olan bir reis idi. Başın daki tacı bir hediye değil, bir hak 0- iarak taşımıştır. Büyük harp sırasın - da ve büyük harpten sonra (o Arabis- tan yarım adası cenuplarından iki ta- raftan Türkiye hudutlarına kadar 0 la Arap diyarlarınm geçirmiş oldu- ğu bâdiselerin hemen hepsinde mer- hum Kral Faysalın ismi anılmak za- rureti vardır. Arap istiklâl tarihi bu ismi urutamaz. leri taşıyan kimse- © madan evvel (Ayaktaki zat Kralın kâtibi hasusisidir) ler ve askeri müfrezeler bulunmakta idi. Cenaze arbasmın arkasından Kral Faysal'ım biraderi sabık Kral Ali, 1- İ raklı nazırlar ve memurlar, Brendizi şehrindeki mülki ve askeri memurlar ekte idiler. Çenaze - | tayfası sıra halinde dizilmişlerdi. Alaym en gerisinde bir süvari jan- darma bölüğü bulunuyordu. İtalyan deniz kuvvetlerine mensup bir motör, cenazeyi İngiliz krüvazörü- ne götürmüştür. Krüvazör (Hayfa) ya gitmek üzere saat 9,30 da denize açıl. mmişter. ” OBRİNDİZİL, 12 (A. A.) — Kral Fay sal'ın cesedini taşıyan İngiliz kruva- zörü Despaiu, vu 15, de buradan kalk. Pereembe günü Haylaya Yana. caktır. Kruvazörde eski Hicaz kralı ve Faysal büyük biraderi Ali Hz. ile maiyeti vardır. Kralın cesedine son ihtiramı yapmak üzere askeri ku- ANKARA, 12 (A.A.) — Hüküm yeti Milliye İrak kralı Faysal'ın vefa ide ve "Komşu ve dost İrak, kralı Faysa- ln şahsında şüphesiz, yalı kümdar değil, hakiki bir şef kaybett Taziyet edilmesi mümkün olmıyan dost ye muztarip İraka samimi kar- deş taziyetlerimizi bildirmek isteriz. Kral Hazretlerinin biraderleri olup memicketimizde misafir bulunan E- mir Zeyt Hazretlerini ayrıca ve hem rak vatandaşı ve mümessili, bem de ayai recip ailenin muhterem bir aza omak sfaliyle taziyetlerimizi kabul etmesi ve istirabının memleko- timiz tarafından ne kadar benimsen- Diş olduğunu dost millete iblâg etme sini rica ederiz. İrakın mukaddoratma bizzat reh- bar umuş olan merhumun ruhu, aya. yurdun bütün inkişaf ve tekâmül ta rihinde kendisine manen klavuzluk el mekle devam edeceğine şüphe