19 Ağustos 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

EE p ğ i N ERİŞ ARŞ Tarihi tefrika: 89 Abdülhamidin batıl itikatlara inanması — Çıplak Mustafa, sokağa çıkmış! — — Halkın uğur saydığını, hünkâr, uğur saymıyor! Çıplâk Mustafa Padişahın vehmi! kimdir? nesilden nesile devam etmiş, adeta ta- ribi mahiyet almış olanları bile var- dır. Yakm zamanlara kadar sağ olan Üsküdarlı Saffet Hanım, o Adam ol Mehmet Efendi, Pazarola Hasan Bey ve sairenin hayalleri hâlâ hatırlardan silinmemiştir. Eski İstanbulun batıl itikatlara faz- la itikadı, imanı vardı. Zavallı saf, cahil halk, kandilleri kör yanan tür. belerden, yıkık, yosun mezar ve sonra kim bilir hangi ei hik Mnlaliyenii balına yere cezasi geçen veyahut galatıhilkat meczup- lardan, idrosefallerden, onların ma- Pazarola Hasan Bey bir zamanlar İstanbul halkın gözdesi bir tip değil mi idi? Onun, elindeki aylandoz dalı- nı sallıya sallıya o kendine o mahsus “reftarı haraman,, ile sağa sola selâm sarkıtarak geçişi ve ondan çarşı pazar esnafının, dükkâncıların adeta bür- metle iltifat bekledikleri henüz umu- tulmamıştır. Sn mi Sultan Aziz dev- rinden kalma tiplerdendi. Ya bir iç- donu, alir bir peştemalla yalmayak bası kabak sokakları dolaşır dururdu. Zamanın mizah gazeteleri, Divojen, Çıngıraklı Tatar ve saireler muhtelif fırsat ve vesilelerle onun karikatürle- rini yaparak neşretmişlerdi. — Çıplak Nuntafaya halk ve dolayısile gazeteler shemmiyet veriyar, alâka gösteriyor. lardı, Mustafa Efendi, kimseye zararı ol- mıyan, iyi kalpli saf, Allahlık bir a- dam olarak tanmmıştı. Bu zararsız meczubu halk sviyordu. İstanbul hal- kı, ona, sokakta tesadüf etmeyi özler ve onun kendi içinden koparak selâm verivermesini uğur sayardı. Fakat Sultan Hamidin uğurluluk, uğursuzluk telâkkileri de | büsbütün başka idi. O, uğuru veyahut uğursuz- İuğu halkın umumi kanaatinde, sevgi- sinde, sempatisinde bulmaz; & kendi hislerinden, temayüllerinden, vehimle- rinden, vesveselerinden başka bir şey- den ilham almazdı. Çıplak Mustafa, yüzünden günün birinde garip mi, gülünç mü, hazin mi, artık nasıl kabul ederseniz edin, bir va'd'a hâdis oldu. Her hakkı (Milliyet) indir. Bir gün, sarayda serhafiye yaver Ahmet Celâleddin yemek yiyorduk. O sırada bir bekçi geldi, hünkâr paşayı acele istediği- Merak ve endişe içinde biribirimize baktık. Her halde yayet müstacel bir haber gelmiş veyahut mühim bir vaka çıkmış olacaktı? Ahmet Celâleddin Paşa, yeme: bıraktı, telâşla yerinden kalkıp Beş on,dakika sonra paşa, tekrar gö- rümmüştü: — Şevketmenp efendimiz, çıplak Mustafa Efendinin hanesinden dışarı çıktığını haber almışlar, merak etmiş “e büna dönerek: ariz ye amik tahkik ve arzetmenizi irade buyuruyorlar! Diye iradeyi tebliğ etti. Mesele mühimdi; Çıplak Mustafanın sokağa çıkıp ear tahkik ede- pol dim. Artık Çıplak Mustafayı görmek kalıyordu. Tarif edilen evi buldum; içerlik ya- pılmış iki katlı eski, harap bir bina idi. Çıplak Mustafa Efendinin hemşiresi kapıyı açmıştı; hanımdan sordum: — Mustafa Efendi, evde mi? — Evde efendim. . Zaten yıllardan beri bir yere çıktığı yok! bahçede şimşir kümesini gösterdi: — İşte bakın, heyefendi, şu şimşir ağaçların yanında olurmuş, zeytin, peynir yiyor! Biraz ilerledim, kendisini gördüm, selâm verdim. Hiç sesini çıkarmadı, sadece selimıma selâmla mukabele etti. Artık ağaçları ve hakikati arzettim. Saltan Hamit, pek memnun olmuş! Evvelki telâş, merak ve in sonraki memnuniyetin sebebi ne olsa beğenirsiniz? Sultan Hamit, Çıplak Mustafa'nın sokağa çıkmasını, kendisi için uğursuz. sayarmış! Ne denir? Batıl itikatlarda mana, mantık aranır mı? (Arkası var) Yarın: Abdülhamidin batıl 2 Padişahın fala, itikatlara inanması efsuna merakı ve rağbeti. — Aynalı bakıcı Lan- galı ebehanımlar, Zenci Turşep kadınlar. — Saf halkı dolandıran Muğribiler, Türkistanlı Türkler birliği Dün Halkevinde bir toplantı yaptılar Türkistan Türk gençler birliğini dün altıncı yıldönümü idi. Bu müna- sebetle Halkevinde büyük bir kutlu. lama merasimi yapılmış, nutuklar irat edilerek milli havalar çalınmış ve dans lar yapılmıştır. Öğleden sonra Halke- vi salonunda İstanbulda bulunan Tür: kistanlı kadın, erkek, genç, ihtiyar top Taamıştı. Gelenlerin içinde Buhara Halk hü- Reisicüml kümeti sabık huru Osman B. İp ile, Hariciye vekâleti memurlarından Ahdullah Battal Bey ve İstanbulun tanınmış yüksek şahsiyetleri bulumu- yordu. Evvelâ gençler birliği reisi Dr. Sa- ih Bey söz alarak bayramın başladır işini söylemiş ve hazır bulunan genç ler hep bir ağızdan İstiklâl marşı söy lemişlerdir. Bundan sonra Salih Bey birliğin 6 sene içindeki inkişafından bahsetmiş, Türkistanlı gençlere yapı" lan yardımlardan bahsetmiş, birliğin faaliyetinden ve yeni yapılacak işlere temas ederek Türkiye kiminin ve Ulu Gazinin büyük irşat ve yardım larile her başlanan işte muvaffak ol- 'duklarını söylemiştir... va Buhara Halk hükümeti sabık Rei- sicümhuru Osman Bey söz almış, ve Türk. gençliğinin Deliğinden bahsede rek demiştir kiz — Artık biz Ziya Gök Alpin dediği gibi ümmet devresinden milliyet dev- resine intikal ediyoruz. Bu devrede bizim rehberimiz ancak bilgi ve ilim- dir. Biz bilgiye dayandıkça bu milli- | İ yet sahasında Türk kültürünü yükselt meğe de muvaffak olacağımıza emi- miz.” Osman Bey bundan sonra Türk kül türüne temas ederek — (Orta Asyada doğan Türk medeniyeti Avrupa mede niyeline âmil olmuştur.) demiş ve Türk kültürünün medeniyet âlemin- de bıraktığı izlerden bahsetmiştir. Bundan sonra büyük Gaziyi selâm- Hyarak sözlerini bitirmiştir. İlariciye vekâleti o memurlarından o Abdullah rene yaş amrirmeğri lerinin Türkistan Türklerine göre bir tağralı olduğu ülkü birliği Köle İ kin bir raporuna nazaran 15 ağus ğunu söylüyerek sözlerine nihayet ver : Kırım gençleri, | Türkistanlı gençler milli kıyafetlerile mişler ve çok alkışlanmışlardır. Res- mi kasım bu suretle nihayete erdikten sonra gençler birliği bars şubesinin musiki kolu tarafından Türkistan ha- vaları çalınmış ve gençler tarafından Türkistan oyunları oynanmıştır. Çok alkışlanan bu oyunlar birkaç defa tek | rar edilmiştir. Geç vakit merasime ni hayet verilmiştir. Almanyada tedavül eden para BERLİN, 18. A. A. — Rajişban tos tarihinde tedavülde O bulunan banknoiların karşılığı yüzde 10,4 çıkmıştır. Geçen hafta bu nisbet 9.9 idi. | beraber yürümeli, millet için çalış ill, i ta ilk adımını, i dair ; ve bütün eserlerinde bu mevzua te ; alâkası olmıyan bir mistiszim orta MİLLİYET CUMARTESİ 19 AĞUSTOS HARICI HABERLER | Radyo merakı Berlindeki sergiyi propa- ganda nazırı açtı BERLİN, 18. A. A. — Volff a- Jansından : Telsiz telgraf ve telsiz neşriyatı sergisi bu sabah Berlinde açılmış- tır. Bu sergide 256 kişi tarafından muhtelif telsiz alet ve cihazları teş hir edilmiştir. Sergi 27 ağustosta | kapanacaktır. Almanyanın her tarafından bu susi trenlerle bir çok Ziyaretciler gelmiştir. Radyonun ve radyoya ilişiği o- lan sanatların inkişaf hareketini düzgün ve eksiksiz bir surette gös teren bu sergide bilhassa iyi bir surette vücuda getirilmiş bir tarih şubesi vardır. Sergiyi uzun bir nutukla açan propaganda nazırı M. Goebels rad yonun ehemmiyetini etraflı bir su- e anlatmıştır. M. Goebbels matbuatın yedinci büyük kuvvet.olduğu yolunda vak tiyle Napoleonun sarfettiği hatırlattıktan sonra demiştir ki “ Şimdi radyo sekizinci büyük kuvvet olmuştur. Radyo milletle malı, hükümetle et arasında bir mütevassit rolünü © oynamalı, Alman milletinin hususiyetlerini, yaşayışını ve çalışmalarını bütün dünyaya doğru ve eksik bir suret- | te aksettirmelidir. ” Amerikadaki Yunanlılar Atinadan Patrik Ef. ye bir heyet gönderdiler Amerikada yerleşmiş Yunanlılar. dan 300 kişilik bir seyyah kafilesi, başlarında Amerikada çıkan yunan. ca gazeteler sahipleri ve muharrileri olduğu halde hususi bir gemi ile Yu- manistana gelmişlerdi. Bu kafile Pat- rik Efendiye de hürmetlerini arzet- mek ve duasını dilemek için şehrimize de bir heyet göndermiştir. Beş kişiden mürekkep olan bu heyet dün Eğe va- purile Pireden şehrimize belmiştir. He yeti rıhtımda Saint Simode meclisi a- zasından Avadamandios Efendi kârjı- lamıştır. Heyet dün akşam Patrj& Ef. tarafından kabul edilmiştir. Ee Bir lâyemut öldü | PAU, 18. A. A. — Fransız aka demisi azasımdan rahip Bremond Orthezdeki malikânesinde dün öğ | ledi sera ölmüştür: İ PARİS, 18. A. A. — Havas A- jansı bildiriyor 5 Fransa aksde- misi azasından olup dün 68 yaşm- da olduğü halde vefat etmiş olan Rahip Bremond, mümtaz edebiyat münekkitlerinden idi. Kendi İok gire onılokumminı - saçık yük münekkidi Sainte Beuve'e bön zetirlerdi. Maurice Barres'in gayet iyi dostlu olan müteveffa, edebiyat “dini ir kalem tecrübesile altmış mas etmiştir. Baslıca eseri, Fransada dini his- sin edebi tarihi, olup dokuzuncu cildi bundan bir kaç ay evvel inti- şar etmiştir. Rahip Bremond, 1925 tarihine doğru halis şiir hakkında zuhur etmiş olan şiddetli mücadelede dua ile şiir arasında irtibat bulun ! duğu tezini izah etmek ve dinle ya atmak suretile halis şiirin mü- dafiliğini yapmış ve büyük'bir şöhret kazanmış idi. Bremond, bu münasebetle Raci- ne ve Valery hakkındaki tetkikg- tn neşretmiştir. elimeklknk Brerien vapurunda arka- daşım öldüren adam BREMERHAVEN, 18. A. A. — Volff ajansından : Bremen Posta vapurunun kamaralarından birih de dostu Heyeti tedbirsizlik ve ha- ta yüzünden öldürmek suçu ile zannaltına alınan Amerikalı Man- ger 30 eylül 936 senesine kadar te cile tabi olmak şartile üç ay hap- se ve üç bin mark para cezasına mahküm edilmiştir. rom İtalya bankasının ihtiyat altını ROMA, 18, A. A. — İtalya ban! kasının ağustosun ilk on günü i- | çindeki vaziyeti ihtiyat altın para- | nın sürekli surette arttığını göster melitedir. Altı milyar 933 milyon. 984 bin liret ol ihtiyat altın mevcudu bu on gün içinde yedi milyar 13 milyon 415 bin lirete çılkmıştar. yin tr, Sovyetlerle İtalyanlar siyasi | tenzadan bildirildi | gada karısı ile kayın pederin 1933 Blasko İbanez Kemikleri büyük mera- !simle vatanına götürülüyor PARİS, 18. A. A. — Matinga zetesi , Madritten istihbar ediyor: İspanya hükümeti, maruf ispan- yol romancısı Blasco İbanezin ke- miklerinin, vefat etmiş (olduğu Mentondan Valences nakledilme- sine müsaade etmiştir. oİbanezin bayası teşvinievvel ayında bir harp gemisi'ile İspanyaya nakledilecek harp gemisine bir filo refakat ede cektir . Valance mutantap cenaze mera simine sahne olacak ve bu mera- simde reisicümhur M. Zamora ile M. Azana ve Fransanın muhibbi olan büyük muharrire karşı yapı- lacak ihtifale iştirak için resmen davet edilen fransız erkânı memu- rini hazır bulunacaktır. Amundsen'in tayyaresi bulundu mu? OSLO, 17. — Norveçin şima- lindeki Trompsoydan gelen haber- lere göre Norveç balıkçıları Spitz- bergin cenubunda balık avlarlar. ken ağlarına tayyare kısımları ka rışmıştır. Enkaz 1928 de kaybo- lan Guilbot ve Amundsen tayya- resine ait olduğu tahmin ediliyor, Tahkik için bir heyet gönderilmiş ——— Yeni bir itilâf bir muahede yaptılar ROMA, 18. A. A. — İstefania | jansı bildiriyor : Sovyetlerle İtalya arasında siyasi mahiyette bir itti- lâfname akdi için yapılmakta olan müzakereler müsait bir hava için- de cereyan etmiştir. İtilâfnamenin bugün imza edilmesi muhtemeldir. ROMA, 18. A. A. — Sovyetler birliği ile İtalya arasında siyasi ma hiyette bir anlaşma yapılması için girişilen müzakereler müsait su- rette devam etmektedir. Yapılacak itilâfın ağustos içinde imzalanma- sı muhtemeldir. Delirdi mi? NAPOLİ, 18. A.A. Po- ine göre civar- daki köylerden birinde ehaliden biri kıskançlık yüzünden bir kav- dürmüş, kayın anası ile eniştesini ğır surette yaralamış ve kaçmıştır. Bulgar kralı Belgrada da uğrayacak BELGRAT, 17. — Zağrepte çı- kan Novosti gazetesinin yazdığına göre Bulgar Kral ve kraliçesi, İtal yadan avdetlerinde o Yugoslavya kral ve kraliçesini ziyaret edecek- lerdir. Romanya kralının yakında Sofyaya giderek Bulgar kralını zi- | yaret edeceğini de bu gazete yazı- yor. Novosti gazetesi bu seyahatlerin Balkan devletleri arasında daha sıkı teşriki mesaiye mukaddeme olacağını ilâve ediyor. Seville'de grev SEVİLLE, 18.A. A. — Vali, ko- münistlerin yarın için hazırlamak- ta oldukları grevin kanuna muhalif olduğumu ilân stmiş ve bündan baş ka asayişin muhafazası ve icabın- dalkilikin “iktiyaçlafiğeni "telini maksâdile şiddetli tedbirler almış- tir, Beynelmilel ziraat ensti- tüsünde istifa ROMA, 18. A. A. — M. Müsso- ini, beynelmilel ziraat enstitüsün- deki italyan murahhası M. Demi- <heleisin istifasını kabul ederek kendisine teşekkür etmiş ve Fransa mümaileyhin yerine sabık Roma prens Spaa Potenzianinin ta yinin teklif eylemiştir. Tayyare seferleri MOSKOVA, 18.A. A. — Fran. arecisi Yappy Moskovada ii gün kaldıktan sonra dün sabah Leniwgrada hareket etmiştir. LENİNGRAD, 18. A. A. — Tay. yareci Yappey Leningrada yere inmiştir. Yarın sabah İstokholme müteveccihan havalanacaktır, İşsizlere iş ROMA; 18. A. A. — Geçen tem! muz için 46331 işsiz yol yapma iş lerinde kullamImıştır. Dün 14,50 de hafif bir zelzele oldu İZMİT, 18. (Milliyet) — Saat 14,50 de şiddetli, fakat süreksiz bir zelzele oldu. Hiç bir hasar yok tur. (Milliyet — Dün rasathaneden sorduk. Bu zelzele İstanbulda da hissedil- miştir. Fakat sismoğraf bafif bir zelzele kaydetmiştir.) Asuri patrihi İraktan tardedildi BAĞDAT, 18. A. A. — Nazırlar meclisi asuri patriki Marşiman' un İrak hadudu haricine çıkarılma sına karar vermiştir. Maşimum bu sa bah bir İngiliz tayyaresine binerek Kıbrısa gitmiştir. İraktan çıkarılan Patrik bu ya kınlarda asurilerin tarafından veri- len hadiselerden mes'ul tutulmaktadır. Gandhi ne şartla tahliye edilecek? SIMLA, 18. A. A. — Bugün çı karılan resmi bir tebliğde deniliyor ki: “ Hükümet, silâhsız itaatsizlik hareketine teşvik yolunda her tür lü faaliyetten vargeçmeği göze ald ırması şartiyle Gandhi'yi hemen sa- bulunmaktadır. ” İwermeğe hazır Hükümetin bu tebliği Gandhi ye bildirilmiştir. Bulgaristanda 80 komünist K tevkif edildi SOFYA, 18 (A.A.) Gabrovada bir sanayi merkezinde gayri ha- nun komünist fırkasım yeniden teşkile ait bir teşebbüs meydana çıka- rılmıştır. Zabıta kanuna uygunsuz bir çok risale v. ratta kullanılan bir şifre meydana çıkarmış, 80 kişi tevkif edilmiştir. —— m mmm m m Bulgaristan mektupları yazetelerle muhabe- Sofya dışında bir köyde Mustafa Kemal bahçesi Bulgaristanda sayfiye; ekmek, su, hava, uyku gibi bir ihtiyaçtır Avcılarımızla beraber Varnada çekilen resimlerden: Ön sırada soldan sagu: Ziraat nazırı M. Moraviyeff - Türk Be zei i reisi Aha Gündüz Bey - Fransız heyetinden ve beynelmilel avcılar meclisi hâtibi umumisi Kont d'Oediz Bal- garistan sokol avcılar teşkilâtı reisi C eneral Katçaroff. İkinci sırada soldan sağa: Yugoslavya heyeti reisi - Romen heyeti reisi » Ma. Ki car heyeti reisi Baron Üçüncü sırada soldan kez heyeti azasından SOFYA, (Avcilar Pe refakat den hususi muhabirimizden:) — Bul. garistan için sayfiye; ekmek, su hava, uyku gibi bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyacı anın sıhhi ve içtimai teşekküllerile beraber her gelen hükü- inet el ele verip temine çalışmışlar. Or- tadan yukarı da muvaffak olmuşlar de nilebilir. Bulgaristana, bilhasız Varnaya ya- bancı misafir getirmek fikri ne kadar & saslı bir faaliyetleri ise kendileri için her yaz dinlenmek ve sıhhatlanmak fik ri de onun kadar esaslıdır. Nerede madeni su bulmuşsa orada bir takım tesisat yapmış. vas lüksüne kadar her Bulgar vatandaşı bun lardan istifade edebilir. Banyolara gitmek, kırlara çıkmak, dağlar ürmenmk: öyle görün KEİ miz gili harilmlâde seyler. Kutup kâ- Gençler dağarcıklarını sırtlıyarak dağla- ra lırmanıyorlar. İhtiyarlar değnekleri- ni kakaral ormanlara yürüyorlar. İsterse gidilir mi? lir bik tereddüt gidi- yorlar. Sofyanın yanında bir dağ var. Cu. martesi öğleden sonra gidenler geceyi 'dağm ortasında geçiriyorlar. Pazar sa- bab dağa cıkıyorlar ve okturn da git. tikleri gibi neşe içinde Bu dağda gecelemek için - er kiş yaz - mahfuz barakalar var. Bu barakalar küme küme dağcılarla doluyor. Yatmak, ısınmak için para fi- lân verdikleri yok. Yeter ki halk, çoluk çocuk açık havada çezsin, yürüsün, gür büzlensin. Bunun bir de krize faydası oluyor dedi ler. Bulgaristan krizi biraz fazla. Yaz gelince hafifliyor. Para şu veya bu şe- hirde sıkışıp kalmıyor. Oradan oraya devrediyor ve bu devir her kasaba hah kına âz çok fayda veriyor. Her kasaba ve köy mahsulünü ciro Bulgar komşumuz eğer ecnebi boyun | tomastır. Sofyadan ayrılıyoruz. duruğundan kurtulursa - ki kurtu Teşkilât rüesasından Dr. M. : Balgar teş kilâir kâtibi umumisi M. Sokaçet - Deniz heyeti azasından murahhas avukat M. Holeviç - Mer nı temenni ederiz - Pek çabuk terakki Fakat bu günün mali zaafı siyasi ve etmektedir. düşen yılana sarılır kabilinden Her gelen, her geçen senebiden, Ve yaptıklarından yarım adm geri dön mek niyetinde değildirler. Nitekim bir Demokratlar - Ra çin Hoca sisteminde yarenlikten anlar- le Bulgaristanın- da ehemmiyet verilen bir taraf ta mek- tep cocukları ile fakir. ve sıhhataiz kü- çüklerdir. Muntazam bir teşkilat bunla rı sokaklarda bırakmıyor. Hastn çocuklar için ayrı sayfiyeler yesi vardı. O güzel musiki bu güzel dinlemek V için seneye bir daha , Komşularımızla yakından ve dağ bir temas halinde bulunmamızın pek Fay rl ze asi cem Pam var Tünel bien bir ME yeli elik ele Gel Tie ..- biplerimizin nazarı dikkatlerini celbede- rim. Bu,da yakından ve daimi bir çeşit M.A.