22 Mayıs 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

Marko Pa. yadert yanış| Gerek unun ve gerekse yağın fi- atleri, beş sene evvelisine nazaran aş teri edilemiyecek kadar düş kün. Bir yumurta, bir bardak su- dan daha ucuz. Beş sene evvel 120 kuruşa vetilen beyaz peynirin en i- Yisini 40 - 45 kuruşa almak kabil.. Böyle olduğu halde beş sene ev- velki dirhemine yarım dirhem ilâ- ve edilmemiş olan yarım avuç ka- dar bir buğaçayı fırmlar, hâlâ beş kuruşa veriyorlar... Beyoğlunun büyük bakkalların- da bile bir okka fasulye 8 ve bir okka zeytinyağ 40 kuruşa satılı yor. Buna rağmen lokantalar, ser- mayesi bir tutam fasulye ile yarım ve fincanı zeytinyağı olan bir tabak fasulye piyazını hâlâ halka bir buçuk okka fasulye pahasma sürüyorlar... Bu müşahede, bir ihtikârla yüz yüze bulunduğumuzu gösteriyor. Hattâ daha doğru tabirile ihtikâr mevcudiyetini, ağır bir lobut gibi başımıza vurarak bize ihtar ediyor. Ticaret meşrudur; kabul ediyo- ruz. Kazanmak haktır; buna da itirazımız yok. Fakat bu hak, bir kasının zararına silâh olarak ik zaman ticaret ismi. ni alır. Aksi halin adı, ihtikârdır. Hususile burada zarar gören fert değil, kesif bir cemaattir, İnkâr gayrikabil bir hakikattir La Ra YY gösteren ; Bir slalık ki Şok bariz, çak kat'i. Görünüşe na- : ,M i ram dahilindeki en rko paşaya derdimizi yanıyo. fr O da başını sallayarak tatlı yatir bizi dinliyor. Ve sadece din- “mekle kalıyor. Netice ise şu: “Alem gene ol âlem, devran ge- ne ol devran.,, arko Paşayı harekete getirmek 2. bilmiyoruz, İsrafilin | sürunu cad liyeyim. Loti Yoksa, Piyer desindeki soluk boyalı konak bozması İlan le merdi- bileşime, başlar i , ORMUZ” mevmlar #zerinde halimde e erman her bir hakkın - Vekili Celil Beye MEM i * işlerini alikadar eden rapor. teki ticaret mümessilleri tara- hazırlanmıştır. Vekil Bey bu ra birer <hemmiyetle tetkik fazla ehemmiyet Z Wi ! i h alman cetveldir) 20 MAYIS 1933 eşi ktam Fiatları Hatirla. Tahvilt BEY 0680 £ Elekerik im Sari, girikranı 20 $ Tramvay AM, BD. yelen 270 İ Tünel —— Şömrüller Sa İ Betim 1825 Şeydi mai ZE Ş Anadelel 430 Year MU — * seketize.. 728 m İş Banka NE SLAM İş Banlinaı Nar 2 Manila Kam Mei Kadehi Hime 2kc0 $ Tama, iye anime oan ta Mi hayriye > Şaş is Telefon Şark m. sena 2 » —— ram - VEN... S ; İleri © msi 3 pa” > 2 Lir MO Mek (O — > İ. Belçiem - 1 Zeleti 4— 2 Drahmi © ze $ Çİ Pega 3— 2; İmvisre ag, - Ler Zi Klara ğer “ Kerim . iğ Çersavaş —— er Çek Aİ ae Basinot 22 Ekonomi İtilâf oldu Ücretlerde yüzde 30 tenzilât yapılacak Transit halı tacirlerile Rıhtım şirke ti arasında itilâf hâsıl olmuş ve antre- po ücretlerinde yüzde 30 tenzilât ii rası takarrür etmiştir. Ardiye ücretle- ri bir nisandan itibaren bu tenzilât ile hesap edilecektir. Tacirlerle şirket arasında bu hususta bir mukavele ak- tolunmaktadır. Keyfiyetten Ticaret ©- dası da haberdar edilmiştir. Mersinden ihracat Geçen nisan ayı 'azrfmda Mersin limanından 124 bin lira kıymetinde eşya ithal ve 132 bin liralık eşya ih- raç edilmiştir. . Sansar derisi Son bir hafta zarfında M; istan dan 4500 Tire kıymetinde kısrak ithal ettiğimiz anlaşılmıştır. Ayni müddet | zarfında memleketimizden Macarista na 1800 lira kıymetinde yaprak tütün ihraç edilmiştir. Geçen hafta içinde İn giltereye de sekiz bin lira kıymetinde işlenmiş sansar derisi sevkolunmuştur. Pamuk ihracatı Mevsim başından Mayıs bidayeti- ne kadar, Mersinden 782 bin lira kıy- metinde 12,240 balya pamuk ihraç e- | dilmiştir. Bu ihracat geçen senekin- den azdır. Fiyat itibarile geçen sene- ye nazaran ayni ise de 93İ senesine nisbeten yüzde 15 eksiktir. Fındık ihracatı Giresundan 15 Mayısa kadar muh- telif memleketlere 14 bin lira kıyme- tinde iç fındık ihraç edilmiştir. İhraca tın bu kadar az oluşunun sebebi, mev simin geçmesi ve bilhassa Giresonda #tok fındık kalmamış bulunmasıdır. Üzümleri kurutmak için Berlindeki Türk Ticaret odasına, Alman Fen mektebi âlisi profesörle- rinden biri tarafımdan bir vuku bulmuştur. Bu profesör, üzüm ve incirleri kurutmak için bir makine ine ile üzüm ve in ve etmiştir. Oda, keyfiyeti İktisat Ve- 'kâletine bildirmiştir. Pancar zeriyalı Bu sene memleketimizde istihsal e- dilecek pancar mikdarının geçen 1€- neden çok fazla olacağı anlaşılmakta- dır. Trakyada 110 bin dönüm arazide pancar ekilmek üzere hazırlıklar ya- pılmıştır. Eskişehirde şimdiye kadar pancar ekilen sahalar 60 bin dönümü bulmuştur. Uşakta da geçen seneden fazla pancar ekilecel Bu sene ş6- ker istihsalâtımızın acın yüzde yetmişine tekabül edeceği tahmin edil mektedir. Çiroz ihracatı Çiroz ihracatımız gittikçe artmak tadır. Romanya ve diğer Balkan mem leketlerinden maada geçen hafta A- merikaya bin liralık çiroz ihraç edil- miştir, Bu parüden evvel Âmlerikaya ünderilen çirözlerke orüda Fuğbör yör düğü asleşılmaşlır. Gelecek sonu Ame rikaya daha fazla çiroz ihracını temin için şimdiden tetkikat yapılmakta, Ba lıkçılar cemiyeti de bu işle alâkadar olmakta, der. Türk-Yunan itilâfı Son Atina itilâfnamesi mucibince, Atina ve İstanbulda birer Türk « Yur | nan Ticaret ofisi teşekkül edeceği ma- lümdur. İktisat vekâleti, bu ofise ait talimatnameyi hazırlamaktadır. Ofis- te Yunanistana ihracat yapan tacirler den mürekkep ve Ticaret odasınca müntehap bir posta teşekkül edecek- tir... Ofis, itilâlname mucibince Yu- ranistana yapılacak ihracat ile Yuna- nistandan memleketimize vaki olan it- halât nisbetlerini kontrol edecek, her on beş günde bir, Yunan tiçaret mü- messilinin iştirakile içtimelar yapacak. On beş günlük ithalât, ihracat Gümrük ve İnhisarlar vekâleti İsta tistik ve Tetkik müdiriyeti mayis ayı, sine kı racatımız bunun 489.527 Vira lie 2.403.289 lira olmuştur. Bu senenin dört ayma sit rakamlar bu son rakamlara katıştırılmca dört buçuk aylık ithalâtn 25.621.737 ve vracatın da 27.356.101 Tira olduğu #örülür ki bu dört buçuk ayda ihra- olma nlaltan 1.734.364 lira fazla yili 932 senesinin ilk dört buçuk te da ge ei ise 28.140.961 ve ihraca 039.391 Kirayı bulmuş ve bun lara göre ihra, ki lira kadar g. catrmız ithalâtı 7899810 Pamay ziraat mahsulleri 2 gel 5 inin küşadep Me derek at mahsulleri ithalâtrnın. kontenjant mana tabi tutulması ve Alman 3 sadiyatını ıslah için derpiş edilmekte olan tedbirleri muhik göslermeğe çer aşmıştır. Maariite Yeni teşkilât İstanbul teşkilâtı büyültülecek Önümüzdeki ders senesi başında İstanbul Maarif müdürlüğü teşkil tevsi edil, tir, Yeni teşkilâtta Ma- arif müdürünün sâlâhiyeti arttırıla- cak, yeniden muavinlikler ihdas edi- lecektir. İstanbulun hususi vaziyeti dolayısile diğer vilâyetlere tatbik edi- len Maarif müdürlüğü teşkilât kâfi gelmemektedir. Yeni Maarif teşkilâtı kanununda İstanbul Maarif müdi ğü maaşı dokuz bine çıkarılacaktır. Barem kanununa nazaran maarif mü- dürlerinin maaşı beş bin beşyüzden fazla olmamaktadır. Derslere nihayet verildi Darülfünun fakültelerinde derslere nihayet verilmiştir. Haziran birden iti- baren imtihanlara başlanacaktır. Elişleri sergileri İlkmektepler, talebe elişleri sınıf sergileri 13 haziranda açılacak ve 20 hazirana kadar devam edecetkir. Bu sene her mektep bir sergi değil, her etirecektir. Sı- en muvaffak amıf sergileri iştir | #irilecektir. Bu sene muallim çıkmıyacak Muallim mekteplerinin beş seneden altı seneye çıkarılması münasebetile bu sene muallim çıkmuıyacaktır. hafta sonra başlıyacak olan imtihan- larda muvaffak olan son sınıf talebe- si mezun olmıyacak, altıncı sınıfa ge- çecektir. Tarih imtihanları kolay geçecek Öğrendiğimize göre bu se: ve orta mektepler bakalorya imtihan- larmda talebeye tarih dersinde çok Bu- müşkül sualler sorulmıyacaktır. nun sebebi bu sene bakalorya imi nı verecek olan talebenin T. T. T, Ce- miyetinin dört cilt tarihinin hepsini oku mamış olmalarıdır. İmtihanda talebe ye okunmuyan ciltlere dair umumi #w- aller sorulacaktır. Şehrimizde tarih tedrisatmı teftiş etmekte olan Tedrisat umumi müdürü Hümit Bey Maarif Ve- kületine bir rapor göndererek vaziyeti izah etmiştir. Mahkemelerde Örsle kafasını patlatmış! Katil cinayeti bülbül gibi anlatıyor Üsküdarda Ihlamur caddesinde usta #1 Maçkalı Osmanı öldürmekten suçlu Oflu Molla İbrahim oğlu Alinin muha- kemesine dün Ağırceza mahkemesinde başlanılmıştır. Suçlu hâdiseyi şöyle anlatmaktadır: — Ben ayda 4 hira ücretle, inşem ve ibalem Osmana âit olmak üzere onun yanında çalışmıya başlamıştım. Bir ge- ce hana münasebetsiz bir teldifte bulun du, siddetle reddettim. O zaman bana: — Öyleyse sana ayda 4 lira vermem, senede 75 Tira veririm, esasen sen kalay lanacak kapları iyi yıkamıyorsun, dedi. Ben de senede 25 liraya çalışmıya razi olmadım: — Öyleyse ver benim nüfus tezkere mi, çalışmam senin yanında dedim. — On sündür ekmek yiyorsun, ver Girajan 'a nufus tezkereni vereyim, Param yoktu, münakaşa büyüdü, ba na hir tokat vardu, ben de örsü kaptım ve koluna vurmak istedim, fakat örs ba sına geldi, ve ustam öldü. O zaman onu soydum ayağındaki iskarpinleri kendim giydim, cesedi tahta kepenğin altma soktum, üzerine de büyük bir ot minder koydum, hu suretle kedilerin ve farele- rin cesede dokunmamalarmı temin et- mek istedim. Bu İsleri bitirdikten sonra nın yatağının altında 6 lira buldum, o parayı aldım, dükkândan çıktım, İstan- bula geçtim, bir liraya bir kasket, dört i yeni hir iskarpin aldım, maksa- dönmekti, müddet dükkânda oturdum, sonra dük- kün kapayarak tekrar dışarı çıktım ve gidip karakola: — Ustamı öldürmüşler, diye haber verdim. Polis tahkikata baş” ladı, neticede cinayeti benim yaptığım anlaşıldı, beni yakaladılar ve mahkeme- ye verdiler. Maznun ba itirafından başka poliste ki ve İstintak hâkimliğindeki ifadeleri- ni de aynen kabul etmiş ve bu işi usta. sını öldürmek kastiyle kasten kafasına vurarak değil, koluna vurmak isterken kaza ile yaptığını söylemiştir. İddia makamını işal eden Muhlis Bey suçlunun hali ve vaziyetindeki gay ri tabülliğe işaret ederek müsahede altı- "a ve âleti katlolan örs ile şahitlerin celbini istemiştir. Heyeti hükime bü taleki kahul etmiş, suçlunun müşahede | altma alınmasına | pil i ; il Vilâyetie Vergilere itiraz Defterdar bina vergi- leri işini izah ediyor Bina vergileri için yeni yapılan tak- vergi İomul. yapılmakta rirde bazı binalara yül duğu ve bir çok şikâyetler olduğu m tadır. miş azalardan mürekkeptir. Şu hale gö- re komisyonlarda halk azası ekseriyeti teşkil ediyor. Bu vaziyete göre hatıra şöyle bir mü talân gelemez mi? Yani; vergi yüksek yazılıyorsa, halk mümessilleri onları niçin müdafaa etmi- yorlar, bırakıyorlar. Halbu- ki kanan, halkın menfaatini düşünmüş ve komisyonlara halk azası konmuştur. Binaenaleyh balk azası süküt göste- riyotlar ki; bu da yapılan işlerde - ya- zıldığı gibi - bir yükseklik olmadığını, tabii olarak göstermez mi? Esnsen itirazlar, öyle yazıldığı gibi, çek değildir, mübelâğa ediliyor. Yapılan şikâyet ve İtirazları tetkik için de yalnız bir derece değil, üç dere- ce, yani merci vardır. Bir çok yerlerde yapılan itirazların neticesi alınmıştır. Sihhiye müsteşarı yeldi Sihhiye Vekâleti müsteşarı Hüsa- metfin Bey şehrimize gelmiş ve dün bir müddel Sıhhiye müdüriyetin de meşğul olmuştur. . Hüsamettin Bey bir kaç güne kadar Avrupaya gidecek- tir. Zehirli gazler konferansı e ferans 8 6 - 933 tarihine tesadüf eden Perşembe günü saat 14 te Darülfünun konferans sale, mülâzım Neşet Bey tarafından verilecektir. Odada Be Fındık nizamnamesi Fındık tacirleri dün de Ticaret oda- sında toplanarak fındık nizamname- sinin tatbik sahasında müsadif olduk- ları müşkülât etrafında görüşmüşler- dir.-Findık tacirlerinin nokta nazar- ları, Tiânret odan tarafından bir ra- porla vekâlete bildirilecektir. ye şahitlerin celbine karar verilmiş, rmu- hakeme 19 Temmuza bırakılmıştır. Şahitler getirilecek kıcılık ve üfürükçülük eden Hacı Tahir Efendinin muhakemesine dün Ağırceza mahkemesinde devam edilmiştir. Dün- kü mahkemede şahitler dinlenmiştir. Şa bitler Hacı Tahir Efendinin halacılık ve üfürükçülük ettiğini, hattâ yanlarında bir çocuk icin kurana bakarak bu çocu- ğun uğrama olduğunu ve muska ile ge- geceğini söylediğini söylemiştir. Cürmü meşhut yapan polisler Hacı Tahir Efen ini okunacak dinin. bohçalarla mendiller, tavşan kulakları, kaplumba kabuğu, muskalar, şeker paketleri ve sa ire bulduklarını söylemişlerdir. Hacı Tahir Efendi bunların hepsini inkâr etmiş ve bütün bu eşyaların ken- disine sit olduğunu ve iftiraya uğradığı nı söylemiştir, Muhakeme müsadere edilen eşyala- rm ve diğer şahitlerin getirilmesi için başka güne tar, Esrar çıkmamış mı? İddiaya nazaran Ahmet esrarlar ya- yorulma v için polislere 10 lira da rüşvet teklif etmiştir. Ahmet suçunu külliyen inkâr etmiş, kendisinde esrar çıkmadığı gibi rüşvet te teklif etmediğini söylemiştir. Muhakeme bu hususta şahit celbi için 17 Temmuza bırakılmıştır. Hastanede ölen adam Emirgân açıklarında idare ettiği terin Hasan isminde birinin > lan Mustafanın muhakemesine dün baş- Tanmmıştar. yede bu müsademede süi taksiri söylemiş, ok aporda ananın hastahane zatlecdn Sd ğü anlaşılmıştır. Muhakeme şahit celbi için başın gü- ne barakılmaştır. Limon kralı Limon krah Diyamandi Efendi ve rüfekasınn muhakemelerine bugün Bin. ci İhtisas Mahkemesinde başlanacaktır. hakeden İstimlâk işi Yeni kanunla bu işte düzelecek Haber aldığımıza göre B. M. Mecli- sinin bu devreyi içtimamda çıkacak o lan yeni Ebniye kanunu istimlâkât için Himliye kadar Baleiye mahkeme kare li rü n Mn istimlâk muamelesine başlı- yı amıyordu. z Yeni kanunda Belediye umumi hiz- metler ve menfaatler için bir yerin bede Tini verip derhal istimlâk edebilecek, mal sahibi itiraz ettiği takdirde mahke- meye müracaat edip davasını takip ede cektir. Bu soretle istimlik muameleleri yü- Zünden senelerce mahkeme kararı bek- lenip, işler gecikmiyecektir. Seyyahlar için Belediye İstanbula ait ilk propağan- da broşürünü bastırmıştır. Bu broşür Fransızçadır ve 50 bin nüshadır. Bun- lar seyyahlara, acentalara, Avrupa şehir lerine verilecektir. Broşürde şehrimize sit güzel resim- ler vardır. Unkapanı köprüsü Unkapanı köprüsünün tamiri için Jâ- am elan levazımın Belediyenin Balat atelyesinde yapılması tekarrür etmiştir. Belediye tamiri kendi mühendislerine yaplıracaktır, 'Tamirata köprünün enliliği 3 metre darlaştırılacaktır, Hastanelere ilâç Belediye hastahanelerine alınacak i- lâçlar için hükümet 16 bin liralık takas müsaadesi vermiştir. Belediye bu ilâçlar rı ve bazı sihhi malzemeyi yakında mü- bayaa edecektir. Bebek bahçesi Bebek bahçesinin etrafında harap ba rakalar ve deniz hamamı Belediyece hal dırılmıştır.. Kanlar satıldı Belediye mezbahadaki kanları bir mü tenhhide ihale etmiştir. Müteahhit bu kanları isterize ederek kurutmak ve Av» rupaya sevk için bir fabrika tesis ede. cektir. Müzelerde Yeni bir komisyon Maarif Vekâleti şehrimizdeki tarihi evrakı tasnif ve bir araya toplamak için bir komisyon teşkil etmiştir Bu komisyon müzeler müdürlüğü bi pasında faaliyete başlamıştır. Komisyonun emrine Maarif Vekâleti 50 bin lira tahsis etmiştir. Komisyon bu sene de tasnif İşini bitirccektir. —— Gümrüklerde arora memnun Muhasebe lâğvedildi Gümrük ve İnhisarlar vekâletinden dün İstanbul baş müdürlüğüne gelen bir emirde, haziran bideyetinden iti- baren, başmüdürlük muhasebe şube si veznedarlığının lâğvedildiği bildiri! miştir. Bu suretle başmüdürlüğün mu hasebe şuhask temiz: mamarlürila vez: ne memurları haziran iptidasından i- tbaren açıkta kalmışlardır. Bunlar, diğer münhalâia tayin edileceklerdir. Ayni suretle İzmir ve Mersin gümrük; leri başmödürlükleri muhasebeleri de lâğvedilmiştir. Diğer gümrük başmü- dürlüklerinden, merkezlerinde ithalât gümrükleri bulunan baş müdürlükle- rin muhasebeleri ilga olunmuştur. PE Postada İşlerde inkişaf var Istanbul postalarında gün ün ri; edecektir. Şelirimiz- Şambrün riyaset deki Fransız kolonisi zi; iştirak edeceklerdir. 2m Fransız sefiri gidiyor Fransız sefiri Kont dö Şambrün ya- rınki trenle Ankaraya ektir. —e—— Hilâllahmer haftası Eski şairler Gariptir. Kâh oluyor bir eski hal parçası, ki tuğla kırığı, bir esk taş hayretimizi, hürmetimizi çekiyor Kâh oluyor bir eski şair, bir eski 851 bıncımızı ve nefretimizi tahrik edi yer, Bundan birkaç gün evvel şir ve mizah üstadı meb'us Fazıl Ahmet Bf Mecliste Maarif bütçesinin müzakere si sırasında eski eserler yeni harflerle tabedilirken sansüre tâbi tutulmas hakkında bir teklif yapmış. Gazete lerde çıkan sözlerin, Fazıl Ahmet Be yin söylediklerine ne dereceye kada! uygun olduğunu bilmediğim için ihti yat kaydile bu teklifi mütalen edece ğim, Gazetelerde gördüğüm bu teklifi bilhassa eski şairlerin şiirlerinde ür ayıp iddin edilmektedir. iz lâyik bir heyetiz. Eski şa irler dindardırlar. Şüphesiz biz lâyik bir heyetiz. Fa kat eski şairlerden hepsinin dinda! veya dinsiz olmalarına dair elimizde büyük vesikalar yoktur. Bunların için de “zahit” ile daima alay edenleri ol duğu gibi peygambere mersiye yaz. olanları da vardır. Benim bu ba tir. Lâyik, dinsiz demek değildir. Di: darlık, lâyik bir heyeti ne kadar kadar etmezse dinsizlik te o kadar lâ kayıt bırakır, En eski layik memleketlerden Frar sa, papas (Bosseret) nin dünyaca dini eserlerini yırtıp attı mı?, lâ vardır. Neden demişler: “Aldanma ki şair sözü elbette ye landı” 2 — Biz cümhuriyetçiyiz, eski şair: ler mutlakiyet taraftarı, Eski şairler maalesef içtim, selerle pek az meşgul oldukları için bize mutlakiyet veya cümhuriyet esas ları hakkında fikirler bırakmış değil dirler. Yalnız bunların ekserisi pa. şahlardan, vezirlerden para almak i- çin kasideler yazmışlardır. Ekseri de- virlerde de geçinmek ve yasayabil- mek için bir şaire başka yol var mı. dır? Bir sürü Arap ve Acem kelime- leri ve baştan aşağı Acem mübalâğa- sile dolu olan bu kasideleri şimdi de- #il yeni neslin hattâ bundan evvelki atını yedi kat göklere uçuran o sözle re güler. Fakat insafla söylemiye mec il al dürtülmüştür. Yenilerden Namık Ke- mal ve Şinmsiler, daha yakında Eş- ref merhum tecellüt gösteren şairler- demdir. Eğer eski şairler de bizim gibi mutla kiyet, meşrutiyet ve cümhuriyet idare lerini otuz seneden az bir zamanda görmek ve biribirile mukayese etmek frrsatıma nail olsalardı, şüphesiz onlar da mutlakiyet taraftarı kalmazlardı... 3 — Biz kadınlara hukuk müsavi- liği veriyoruz, eski şairler kadından bahis bile etmemişlerdir. Kadınların © erkeklerle © bu- kukukça (müsavi o olması fih- ri dünyada yirmi beş otuz sene lik bir davadır. Ve en eski demokrasi memleketi olan İngilterede bile Hu- kuk isavatı istiyen (Suffraget) is- mindeki kadınlar yakın zamanlara ka dar bu haklarını koparmak için 80- kaklarda polislerle döğüşüyorlardı... Bu kadar yeni bir fikri üç yüz sene vel yaşamış şairlerden bekleyemeyiz... Kadınlar hakkında yazı yazmamış ol hi namına bu adamların in başka ne vardır? Şair değilim. Sülüs lemde ne bir şair vardır, ne de eski divanları yeni harflere bir faydam var. Fakat bu adamlar bizim babalarımızdır. Bunları Kısa haberler Ermeni hastanesinde 100 di sena yeni lem iyln önümüzdeki Cuma Yedikule Ermeni hastahanesinde merasim yapılacaktır. Akil. Bey dönüyor Milâno iştirak eden Haridi