22 Mayıs 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

A 'arihi tefrika: ———— Yıldızdan Ordu Köşküne Yazan: $. N. Her hakkı (Milliyet) indür 4 Devlet misakı Maliye kapısına hücum eden dullar| İlerliyor Epi. Sarayın sefaheti ve tasarrufa — Türkiyede vatanını tehlikeden kurtaracak bir “Jan Dark,, yok mu? — Aktör “Koklen,, e ihsan. Sultan Hamidin Abdülâziz gibi is rafatı yoktu. Bizzat sefahat etmezdi. Hattâ hasisliğinden dolayı kendisine “pinti Hamit,, diye lâkap takmışlardı. Fakat Devletin Maliyesi butçeden; muvazr neden mahrum idi. İstanbul dan vergi alınmaz gibiydi. Yalnız her- hangi bir mülke satılığa gine müterâkim vergiler ancak tahsil edilebilirdi. Buna mkabil, ver ver gi, diye Anadolu halkın basılır, altından şiltesi, üstünden yor- almadı. ker, acınacak halde idi. | Hükümet muntazam maaş veremezdi, o gerek taşrada, gerek merkezde, ulâfe şek- linde senede nihayet üç dört aylık ma- aş veri vaktinde ve muntazaman vermek bir türlü müyos- bir kaç ay muntazam surette maaş ve- rilmeğe başlanır, arkası gelmezdi, gene tedahüle kalırdı. Meselenin acınacak ve gülünecek tarafı, bu paraların, hükümet kasala- rından çıkmış olmasıdır. Sene nihaye- tnde, maliyece hesaplar yapılır, w- mum memurin vesaire maaşlarının yüzde doksanınm hazineden çıkmış, tamamen verilmiş olduğu anlaşılırdı. Bunun başlıca sarı, sebebi de şu” dur: Maaş kıran saraflar, tefeciler, bu kabil muameleciler, memurlardan yüzde altmış, hattâ yetmiş noksanma kırdıkları maaş cüzdanlarmı, bir ko- laymı kulpunu bularak o buyrultusu- nu çıkartıyorlar, maaşları tam olarak tahsil ediyorlardı. Saraya mensup olanlar, nüfuzlu Ri- cl; Reji idaresinden, Osmanlı Banka- sından, Gümrükten, Defterhaneden, Aybaşlarnda maaşları teker teker alı Maliye kapısına hücum eden dullar Politika meraklısı bir meczup. — Padişah, sarayda kıyametleri kopartıyor. — “Şahsı meçhel,, ar anıyor! Vân ett, Filvaki Ömer iyi güreşiyorsa j sahibi, Kur'a neticesinde Ömer alta düştü. Fabyan bu devrede ayakları ve bilhas- İ si çu , il Binmpaleyh Hakemliğe daha ez sinir ileri koymak İzem , Ahmet Beyin de emi mütadır. Ancak badema Tenis turnuvamız Oynanmadı Dün havanın mütemadiyen yağması dolayisile tenis turnu- vamız oynanamamıştır. Müsabakalar cuma günü ha- va müsait aldeğa taktirde oy- ve mes'uliyot,, unvanlı risalesinin ü- güncü kınmının 14 üncü sahifesinde “kadınlara mahsts,, ya makale, cidden ha: değer. başlığila yazdığı yretle okunmağa * Kadınlara mahsus ,, “Bir gün, B - knunusani - 1887 tari- hinde Beyazıt meydanından geçiyor- dum. Hava karlı ve pek soğuk idi. Ku- kadın yaygarası çalındı. Fer- Babıseraskeri duvarları. Siren Tahkik «- tim, daha temmuz maaşı İi — muş!? “O gece, Mabeyni hümayun tyat- rosunda oynayan “Koklen” dört yüz lira ihsan “Hükümetten alacağını istemek, ba- husus bunu oduna, kömüre, ekmeğe en ziyade ihtiyaç görülen bir mevsimde istemek haktır. Bu yolda nekadar gebrüşidder gösterilme meşru- dur, Lâkin kadınlar, nasıl oluyor da paradan başka şeylere, meselâ çocuk- larını cellât pençesinden kurtarmağa ve ibram kadar da m bir fedakârlığa r? den muhafaza için tavuğun azılı köpekler üzerine atıldığı görü almağa gelen tüfekçinin üzerine dişi aslan gibi hücum eden analar neden görülmüyor? Bu havf ve meskenet nedir? “Ka imlar; evladının vatanının bu- kukunu istirdat etmek, kocasını, kar- 'deşini zalim pençesinden kurtarmak bu zülüm ve istirapta da, bu rillet ve 6 sarete nihayet vermek için bilittifak ellerinden geleni yapmalıdır. “Fransada bir ,,Jan Dark” çıktı, va- tanım tehlikeden kurtardı, bizde böy- le hamiye tli bir kız aceba zuhur etmi- yecek mi Ahmet Riza Beyin, yukarıya aynen geçirdiğimiz bu yazısı, neşri tarihin- den, tam beş sene sonra, bir tesadüf seri olarak Sultan Hamidin manzu- | ru olmustu. (Devamı vat Çin - Japon ibtilâfı NANKİN, 21 (A.A.) — Mer- közi hükümet, Çinle Japonya ara. sında sulh müzakeratr. yapılmak ta olduğuna dair haberleri tekzip etmektedir. M. Pauli Boncur Cenevrede i PARİS; 21 (A.A.) — Havas Ajansından; M. Paul Boncour dün sabah Al | manyanım Paris elçisi ile görüş. müştür. M. Pal Boncour Pazar. | tesi sabahı Cenevreye varacaktır. İtalyan mehafilinde nikbinlik var. LONDRA, 21. A. A. — Haber alın. dığına göre mutat diplomasi yolları ile bir 4 devlet misaki akti için yapıldmakim | olan müzakereler mühim surette ilerle- miştir. la temaslar ROMA, 21. A .A — 4 devlet misa- kına müteallik noktaj nazar teatileri bir | birini takip etmektedir .M. Mussolini nin projesinin kat'i safhaya girmiş oldu ğu zannolunmaktadır. M. Mussolini, M. Goering'e dün öğ eden sonra M. de Jouvcnel ve M. Gran ham ile görüşmüş beer hustsat hak kında malümat vermiştir. M. Getrine, begin Berlin'e öönücek tir. Italyan mehafilinde o nikbinlik Yar. dır. Bu mehafil, bu misak (aktedildi takdirde misakin Londra konferansı çılmazdan evvel imza edilmesi icap ede ceği mutaleasındadır. 4 büyük devletin bu suretle hüsmü niyetlerini ilin etmeleri | keyfiyetin Londra konferansının işlerimi kolaylaştı | racağı boyan Filvaki dün M. Mussolini'nin nüfuz ve tesiri altında muhtelif noktai nazar | larınnı birbirine yaklaştırılması smda oldukca ileri gidilmiştir. Müzakere edilen metin, bir mukadde- me ile asıl misaktan m“rekkep olacaktır. ———— Terakki asrı sergisi CHIKAGO, 21 (A.A.) — ,Te- rakki asrı” denilen sergi açılmış- tır. Sergide 75.000.000 dolar kıy metinde 500 şaheser vardır. Iktisat Konferansı Amerika “Hariciye mu-| avini fazla bir şey beklemiyor VASHİNGTON, 21 A -A. — Hari- Giye nazırı muavini, telsizle neğrolunan bir nutkunda Londra konferansi hetice lerinden fazla birşeyler ümit. edimeme- sini söylemiştir. , Mürmileyh bundan © başka demiştir ür maşkilkearırmezim. bir çoğu kendimizdedir ve cihan müşkeilerini hafifletecek “beynel- saha- | milel tedbirleri ihtiva (edecek bir plân yapabilmesini beklememelidir. Mümnileyh, bilhassa gümrük sedleri- ne karşı vasi milyasta taarruz yapılma. ——— Rusya - Fransa MOSKOVA, 21 (A. A.) — Tass Ajansından: M. Litvinoff, M. Paul Boncour a bir telgraf çekerek Fransa - Sov yet ademi tecavüz misakının Fran sız meclisi tarafından ittifak ile kabul edilmesinden Sovyet hükü- metinin pek memnun olduğunu ve bu kabul keyfiyetinin “Fransız mümessillerinin - Fransa - Sovyet mukareneti lehinde bir nü teşkil etmekte ve misakın kıy- metinin arttırmakta bulunduğu bildirmişti Borçlar meselesinde Amerika VAŞİNGTON, 21 (A.A.) — Ri yaseticümhur idaresi, Fransanın 15 Haziran taksiti için bir mora- toryom eldeedeceğine ve bu şera- it altında ne bu taksiti nede *v- velkisini tediye etmeğe karar ve- İ remiyeceğine dair olan ve Paris- ten gelen telgraflar hakkinda mü- talâalar serdetmekten imtina et- mişi tir, VAHİNGTON, 21 (A.-A.) — M. Roosvelt'in 15 Haziranda tedi yesi meşrut harp borçları taksiti- ne mahsuben kâfimiktarda para verilmesi fikrinde olduğu söylen- mektedir. Faşist meclisi toplandı ROMA, 21 (A.A) — Büyük Faşist meclisi dün saat 22 de M. Mussolini'nin riyasetinde toplan- | mıştır. Maliye nazırı M. Yung, Avus- turyada ifa etmiş olduğu vazife İ hakkında malümat vermiştir. HARİCİ HABERLER| Silâhsızlanma Konferansı klas Fransızların vaziyeti merak edilmektedir LONDRA, 21. A, A. — M. Nadolay nin Cenevrede M. Hitlerin beyanatını teyit etmesini İngiliz efkârı umumiye- si, Alınanya'nm halihazırda — harpten | sonra kazanmış olduğu bütün teveccüh. let eylemekte bulunduğu suretinde tef- sir etmektedir. , Fakat konferansın maruz bulunduğu müşkilleri izsle edilmi; telâkki etmek meselesine #clince, böyle bir telâkki he nüz uzaktır Ve M Nadoiny'nin İngiliz plânmın kabulü için ileri sürdüğü ve tali mahiyette olup olmadığı suale şayan görülmektedir. Şimdiki halde İngilizler, Berlinden ziyade Parisin alâka celketmekte oldu. Sür'at bekleniyordu BERLİN, »1, A.A — Volif ajansın. dan: Berlindeki siyasi mehafil, silâhla rı İsrakma konferansı reisinin beyana- tından sonra müzak»ratm ameli bir surette sür'at peyda etmesini bekliyor. imdi bu mehafil, o bu intizarn boşa çıkınış olmasından dolayi hayret- tedir M .Henderson, bütün gayretleri- ne rağmen en büyük devlet mümessille rinden hiçbiri söz almamıştır. Japonyaya göre VASHİNGTON, 91. A A, — Uzak şark meselelerinden iyi malümat alan mehafilde Japonyanın “Taarruz silâh- ları” denilen *ilâhları azaltmağa matuf her nevi mukavelenameyi imzadan im tina em ere amm bu haber, resmen teyit edil | Büyük Almanya İ Aiiteriei ile birleş- mek için nümayiş muhabirinden Dün “Dollfuss hükümetinin mezali- mine karşı ve daha büyük bir Almanyı vücude getirilmesi lehinde bir protes- to nümayişi yapılmıştır. Bu nümayişe darüllunun talebesi iştirak etmiştir: M. Frank , Avusturyada çıkarılma senı protesto etmiş ve bilhassa şöyle de miştir: Biz, Avusturyanın Almanya ile bir- leşmesi için bütün meşru vasıtalara baş vurarak mücadelemize devam etmek is tiyoruz. Bu birleşme, tarihi bir zaruret tir. M. Von Kesrs, Dollfuse hükümeti. nin Avusturyadaki Alman milletine kar # tethiş siyaseti takip etmekte olduğu- mu söylemiş ve Hitler'e muariz olan herşey, mahvolmağa mahkümdur, de- miştir. Talebe, bir karar sureti kabul etmiş- lerdir. Bu karar suretinde Almanya ile Avusturyanın birleşmesi meselesinin da hili bir iş olduğu ve hiç bir ecnebi dev letin buna müdahale etmesine müsama- ha olunamıyacağı beyan edilmektedir. Maxime Gorki'ye göre kadın ve erkek MOSKOVA, 21 (A.A.) Tass Ajansından: Isvestia gazetesi ile Pravada ra Gorgi' 'nin bir makalesi- ir. “Amele kadın İ ri köylü kadınlar” ismindeki bu makalede Rus muharriri kadınım erkekten aşağı olduğuna dair olan fikrin Burjuva — müdafaa etmektedir. Muharrir, diyor ki: Sovyet Rusyada kadınlar, ge. rek akıl ve muhakeme, gerek ça- lışma kabiliyet ve ehliyeti nokta- larından erkeklere müsavi olduk- larını pie. M. Lebrun V Vichy'ye gitti PARİS, 21 (A.A.) — M. Leb- run, resmen yi et- mek üzere bugün Vichy'ye hare- ket etmiştir. Üçüncü cümhuriyetin ilânın- danberi ilk defa olarak bir Fran- sız Reisicümhuru Vichy'yi resmen ziyaret etmektedir. Lehistanın cevabı VARŞOVA, 21 (A.A.) — Ajansından: M. Moscicki, dün Roosevelt cevap vermiştir. kümetinin beynelmilel teşriki me- | sai lehinde müzaherette bulunaca | ğını temin eylemektedir. BERLİN, 21. A .A.— Havas ajansı | pılmış batıl bir akibe olduğunu | Adliye vekilinin istifasına İnir resmi mahafilde malümat yok ANKARA, 21 (Telefonla) — Adliye Vekili Yusuf Kemal Beyin istifa ettiğine dair resmi mehafil de malümat yoktur. Bagün Adliye Encümeni Tem yiz mahkemesinde ihtas /edilecek raportörlükler lâyihasını müzake reye devam edecekti. Encümen içti- mana Adliye müsteşarı gelerek Vekil Beyin İstanbula gittiğini, Cu- ma günü döneceğini ve lâyihanın müzakeresinin tehirini temenni et- tiğini bildirmiştir. Temyiz mahkemesinin Ankaraya nakli gelecek seneye mi bırakılacak? ANKARA, 21 (Telefonla) — Temyiz Mahkemesi teşkilâtını isti- ap edecek bina bulunamadığından mezkür mahkemenin buraya nak- linin gelecek seneye bırakılması nın ihtimali vardır. Saracoğlu Şükrü B. izahat verdi ANKARA, 21 (Telefonla) — Bütçe Encümeni Heyeti umumiye içtimaından sonra toplandı. İçtima da Saraçoğlu Şükrü Bey kaponlar ihtilâf: hakkında azaya izahat ver di. Kükürt satışlarında ihtikâr mı? İZMİR, 21 (Milliyet) — Manis a bağcıları kükürt satışlarında ihti- kâr yapıldığını, bu maksatla İzmir de bir trost teşkil edildiğini Başve- hâlete bir istida ile müracaat edile rek sikâyet eylemişlerdir. Vilâyet bu meseleyi ehemmiyet le tetkik etmektedir. Bir kaç mühim tacirin mahkemeye verilecekleri tahmin edilmektedir. İzmirde 9 eylül panayırı İZMİR, 21 (Milliyet) — 9 Eylülde Gazi heykelinin arka cihetin- deki vasi yerde kurulacak olan panayir için bir komite teşkil edil- mesine karar verilmiştir. Uşak havalisinde kar.. UŞAK,2I. A. A. — Bir haftadan beri Uşak ve havalisine sürekli yağmur düşmektedir. Dağlara kar nie ir bir kış souğu du- Hmm. Çifçiler yağıştan çok memnundı Yeni bir petrol Eynal daha MOSKOVA, 21 (A.A) — Azerbeycanda Lokbaon mıntaka- sında yeni bir petrol kaynağı bu lunmuştar. Bu kaynak günde 8000 ton petrol verecek vaziyettedir. Bonoların vadeleri.. Muhtelif kanunlarla çıkarılan bonoların vadelerinin teciline dair lâyiha ruznameye alındı ANKARA, 21 (Telefonla) — Muh- telif kanunlarla çıkarılmış olan bono- lerinin teciline dair olan ka Bu lâyihaya göre 1177, 1435, 1240, 1550, 944, 1091 ve 2082 numaralı ka- nunlara tevfikan muhtelif işler için verilen bonoların vadelerini alâkadar- larla anlaşılarak 1945 senesine kadar tecile Maliye vekili snlâhiyettar ola- caktır. Lâyiha hakkında hükümet es- babı mucibe marzbatasında ezcümle diyor ki: “Muhtelif kanunlarla müsaadeye istinaden alınan ilen .. ipka ettirilen hizmetlerim mukabilin- de verilen bonoların 1936 , 1937 sene- lerine kadar tecili mezuniyeti verilmiş tir. Halbuki bu bonolarm evvelce ha- iz oldukları faiz nizbetinden daha müsait şartlarla alâkadarlarile anlaş- mak suretile yödi il sekiz sene ileri- ye atılması bir taraftan geçirdiğimiz. bu buhranlı devrede döviz ihracına meydan verilmemek ve diğer cihetten memleketimizde kalacak para ile ge“ ne memleketimizde çek, gayda ilor yapahilmek imkânını bahşedeceğin- den pm bu maksatla hazırlam- - Darülfünunun ilgası (Başı 1 inci sahifede) mil manada salâhiyet ve muhtariyet Ya vel idari . gelince memleket içinde ayrılık ifnd: eden böyle bir muhtariyete bence lü- zum yoktur. Bu hal Üniversiteyi bir nevi tecerrüt içinde yaşatmak netice- sini verir. Muhtariyet, sadece ilmi ma hiyetini muhafaza etmeli ve bu hudut tan dışarı çıkmamalıdır. — Şu halde Universite idari mi riyete sahip Erleri — Şiradilik fazi gey sormama- ii sabreder — Hiç bir şey bilmiyorum. Tıp Fakültesinin nakli llahat komitası ille iş olarak İstan- bul tarafında Tıp fakiri Te bir bi- na aramakla meşguldür. Üniversite- nin tesisine Tıp aa ea nacaktir, İslahat komitası bazı bina- lara bakmışlardır. Fakat beniz biri üzerinde karar » Pr. M. Malche dün bu hususta da demiştir kiz — Evvelce Düyunu umumiye bina- anı düşünmüştük. Fakat burası Ma- arif vekâleti tarafından kolej ittihaz edileceğinden vazgeçtik. Bazı bina- lar üzerinde tetkikat yapıyoruz. F kat şimdilik hangi binada karar cağımızı söylemek doğru değil Esaslı şekilde hangi bina olduğu anla- sılınca işi meydana vurabiliriz.” Yeni bina yapılmıyacak Darülfünun emin vekili ve Tıp Dr. Tevfik Recep Bey in İstanbul cihetinde erin CaN, ük masrafa İürum gönderilmiştir. muallimler bu fişleri nihayet 31 Ma- yıs tarihine kadar doldurarak ıslahat müşavirliğine tevdi etmiş bulunacak” lardır. Fişlerde müderris ve muallim- yene vukufları de- bazı şeyler sorulmak- Re Müderrislerin ana dilinden bir ecnebi lisana her hangi bir eseri ku- sursuz tercüme £ edebilmeleri yüksek derece itibar edilmektedir. Bir ecnebi lisanda konuşmak ve o lisanda meşre- dilen eserleri okuyup mânasını tama mile anlamak asgari derecedir. Fişlerde müderrislerin hangi bins- larda ve hangi mevzulara dair ne gibi eserler telif ettikleri de sorulmakta ve bu eserlerin matbu ecnebi lisanlardan birine kâfi derecede vukufu olmayan müderrider arasmda bu fişlerin tev- zül endişe ile karşılanmıştır. Yüksek İktisat mektebi Diğer taraftan lâyihada Mühendis mektebinin ve yüksek iktisat mektebi nin Darülfünuna ilhakı için Heyeti ve kileye mezuniyet verilmektedir. He“ yeti vekile lâyihaya göre bilâhara bw husustaki salâhiyeti lizumuna göre is timal edecektir. Haber aldığımıza gö” re İktrsat vekili Mahmut Celâl Bey Yüksek İktisat mektebinin ayrı bir yük sek ihtisas mektebi halinde ıslahı istemektedir. Vekil Bey buna daif mektep müdürlüğünden bir rapor i#* temiştir. Rapor hazırlanmıştır. Yağ kmda İktisat vekâletine gönderilecek * tir. Yüksek İktisat mektebinin ayr” fesör celbedilecektir. i olarak ıslahı için mütehassıs bir ei