22 Mayıs 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

İstanbul'un hususi vaziye- tine göre bu sene yeni maa- rif teşkilâtı yapılacak. FİATI 5 KURUŞTUR Türkiyenin Sulh davası Türkiyenin sulh tezleri, tahak- , her gün biraz daha isinin devlet reislerine gönderdiği beyannamesindeki görüşler, teklif ler; bizim sulh prensiplerimize ta- mamen uymaktadır. Bu uygunluk, Türkiyenin senelerdenberi, bir ta- raftan kendi komaşularile, öbür ta- raftan alâkadar olduğu beynelmi- lel müzakerelerde takip ettiği po- litikanm doğruluğunu gösteriyor. Milletlerin önüne iki yol açıl- mış: harp ve sulh yolları... Her millet, sulh yoluna girmek kara- rında olduğunu söylüyor. Bu kara- vın gecikmesine başlıca sebep; her birinin sulh ve emniyet meseleleri- bi ayrı ayrı zaviyeler altında gör- meleridir. Biribirinden çok farklı plan ie —i haleti ruhiye, silâhsız- 'anma konferansında göze çarp- gktadır. Fransızlar ve onun etra- ında , “silâhları azalt- emnüselâimet 51, diyorlar, —— Teminat, teminat... Fakat ,yeut muahedeler değişmedikçe a (eininat hâsıl olur mu, emnüse- i halledilir mi?.. yaşcaba, Mister Roosevel'in be- çe pamesindeki esaslarşbu ili nok pazarı telif edebilecek mi? Biz t Ve ihtimallere nispetle » Tahlara nispi bir sükün sek isicümhur sebebi Amerika e mn tesiri amg yaa ye olmıyan Alman Başvakilini peten yumuşak sözlü men nis Bizim samimi kanaatimiz şu idi i, Amerikanm beyseimilel ii Meselelerine, dünya | iktisadiyatı. in düzelmesine s1, endi kobuğuna çekilerek kopan feryatlara kulaklarını rilkanm tikasma sapması; yalnız başka milletlerin değil, bizzat kendisinin de hayati şartlarma ve ihtiyaçları. Da uyamazdı. Monroe devrinden Ve © günkü politika icaplarından çok uzaklaştığımız bu devirde, yal- mız tarihi mukadderatın değil, hâ- dise ve ihtiyaçların icbarı; Ameri- kayı beynelmilel vazife ve rolünü yapmak yoluna götürüyor. İşte üyük Reis Roosevelt'in beyanna- Wesi, bu asil karar başlangıcıdır. Reisiciümhur Hazretlerinin Roo- tevelt hitabesine verdikleri cevabı, ük gazetemizde okuyanlar; bu nı ,Jevlet reisinin moktai nazarla- ka da ne samimi bir mutabi yeğ lduğuna derin bir memnu: yil aim Cm i tekrar edişi ve her ta- ve teyit seslerile kapılması v1 ayrıca kayda değer cümbrizei çinde Türkiye fan etmektedir. pi nald'ın teklifi © münasebeti 29 bu mülâhazalarla dünya efkâru mumiyesine bildirilmesini faydalı Cİ üye » sözlerile işaret buyur- dukları gibi, Amerika Reisicümhu- ilg» beyannamesindeki esasları ir cin Yeniden b. rn 8 inci sene No. 2613 Sahip ve Başmuharriri: Siirt meb'usu MAHMUT Ziraat ve Milli Müdafaa bütçeleri tasdik edildi Milli Müdafaa ve Ziraat Vekilleri Mecliste izahat verdiler ANKARA, 21. A.A — B. M Meclisi bagün rtis Kâzım Paşa Hazretleri, riyasetinde toplanarak 1933 senesi büt Zn Vak a e e — is bu münase betle ileri sürülen mülakaz cevap ve- e teşkilât kanınu- men yakmda se verileceğini söyle di, ve dedi kiz &? , Huzuru âlinizde vadedüp de bir şey yapmamak : hicaple çıkma- mak için arzedeyim ki teşkilâtı mem leketin her tarafında birden yapma- ğa ne bütçemiz ne de elemanımız kâ- fi değildir. Tedricen yapacağız. Ev- velâ bir mıntakada tecrübeye başlıya- cağı, Gelecek sene . makina bütün faaliyetle memleketin ber tarafında işlemiye ve çalışmaya başlıyacaktır. Vekil B. Ziraat odaları (o kurabil. mek için kuvvı ridat menbaı bul mak lâzım geldiğini söyleyerek ilâve etmiştir : Teşkilât kanumumuzda su işleri i- çin hususi bir büro teşkil edeceğiz. Su işlerinde Nafia Vekili Bey arkada- sımızla dalma beraber çalışmaktayiz. Muhlis B. fidanlıklar ve tohum is- lah istasyonları hakkında izahat vere rek demiştir ki: Memleketimizde yapılacak olan pa muk sanayii ile hemahenk olarak pa- muklarmızın islahı için lâzım gelen tedbirleri almış bulunuyoruz. Ame- rikadan getirilmiş olduğumuz klev- Ziraat Vekili Muhlis ve Müdafaai Milliye Vekili Zekâi Beyler lent 5 nu. denilen cins bir pamuktan 10000 libre getirdik. Adanada tek- sir çiftliğinde üretmeğe başladık. Az bir zamanda bizim memleketimize ©- yi geleceği anlaşılmış olan pamuk ne- vini tespit iz. Nazillide ve Ay- 'dmda pamuk tecrübelerine başlamış bulunuyoruz. Eğer Meclisi âli tahsisat koyacak olursa nazillide bir islâh is- tasyonu açacağız. Gelecek (o senc de Geyve'de açacağız. İslâh meselesin- de pırmcı dahi unutmamakla beraber pırınç nevileri üzerinde de kıymetli tecrübeler yaptırmaktayiz. i Vekil B. ormanlarımız hakkımdaki (Devamı $ inci sahifede) Cümhuriyete baş kaldıranlar Cümhuriyeti koruma kanununun şedit hükümlerine çarpılacaklar.. Adliye Vekili Yusuf Kemal Bey Hükümetçe Meclise tevdi edilen ve yakında müzakeresine başlanacak 0- lan cümhuriyeti koruma kanununun ihtiva ettiği esaslara göre Ankara, İs- tanbul, İzmir, Adana, Diyarıbekir, Erzurum sağır ceza mahkemelerinin kaza daireleri bazı ahvalde genişleti- lecek ve her bir ağır ceza mâhkemesi için bir kaza hududu çizilecektir. Bu kaza budutları dahilinde dö rümlere de ayni hudut dahilinde baş ka ağır ceza mahkemeleri bulunsa da” hi münhasıran yukarıda ismi geçen ve o hudut dahili | dairci kazaiyesi ölen ağır ceza mahkemesi bakacaktır. Rüyet etmek salâhiyeti ancak altı ağır ceza mahkemesine verilmiş olan cürümlerden başlıcaları şunlardır: 1 — Türkiye cümhuriyeti toprakla. rının tamammı veya bir kısmını bir e nebi devlet idaresine geçirmeğe veya gevletin istiklâlini tenkise veyahut ideenleketin bir parçasını hükümet in sinden çıkarmaya (teşebbüs et- 2 — Türkiye devletinin harbe yara- kü, bütün dünyanın istediği anlaş- ma ve uyuşma yolu; ötedenberi ta- kip ve müdafaa ettiğimiz samimi dürüst ve şaşmıyan bir * * politika, mızdır. Siirt meb'usu MAHMUT rma tevdi, tebliğ ve neşret- mek, bunlar hakkında malümat istih- salini kolaylaştırmak, devletin emni- yetine müteallik askeri sırları ifşa ot- mek, 3 — Teşkilâtı esasiye kanunun ta- mamımı veya bir kısmı tağyir, tebdil veya ilgaya, bu kanun ile tı miş olan Büyük Millet Meclisi ta veya vazifesini yapmaktan men” teşebbüs etmek, kavli, tahriri veya fiili fesat çıkararak meydan ve sokak- larda halkın toplandığı mahallerde nutuk irat ederek, yafta yapıştır» rak, neşriyat yaparak halkı bu cürüm leri işlemeğe teşvik etmek, — Icra vekilleri heyetini cebren iskata ve vazife görmekten cebren ve halkı bunlara teşvik €y- 5 — Hükümet aleyhine halkı silâh ile isyana, mukateleye teşvik etmek. 6 — Bir fesat heyetine maksadını icra için silâh, cephane, bıçak, bomba ve buna mümasil yıleer ve yakıcı, öl dürücü âletler yapmak, taşımak, ha- zırlamak, gizlemek, taşımak, Türkiye ye sokmak. 7 —— Bütün bu cürümleri bildiği hal de hükümete haber vermemek, fesat- çıları bir yerden bir yere taşımak. 8 — Devletin silâhlı kuvvetlerini, Brahms ihtifali Meşhur Alman musiki üstatların dan (Brahms) m doğduğunun yü- züncü yıldönümü münasebetile dün Darülbedayi tiyatrosunda kon servatuvar muallimleri tarafından bir musiki ihtifali yapılmıştır. PAZARTESİ | 22 MAYIS 1933 Matbuat Kanunu ——— Dahiliye encümeni bazı tadilât yaptı ANKARA 21 (Telefonla) — Da- biliye encümeni bugün heyeti umu- miye içtimamdan sonra toplanarak Giresin meb'üsu Hakkı Tarık Be- yin Matbuat kanununun bazı mad- İİ delerihde tadilât yapılmasına dair İİ olan kanın teklifini müzakere et- miştir. Encümen teklifi esas itibarile mu vafık görerek ancak kanunun meş” ri tarihinde gazetelerde imtiyaz sa- hibi, başgıtıharrir ve yazı işleri mü- dürü/olarak filen bulunanların tah- sil kaydından vareste kalmalarına karar vermiş ve teklifi tadilen ka- bule karar vermiştir. Teklif Adliye “ncilmenine tevdi edilmistir. Ahlâk bozan Resimler Müesseselere tebligat yapıldı; Ali Rıza Beyin beyanatı Bazı çukulataların içinden çıkan resim, yazıların ahlâki olmadığı ve ları ekseriyet- le mektep çocukla rı ile bu çağdaki çocukların alması onların terbiyeleri üzerinde kötü tesir ler yapmaktadır. Hattâ bu mesele afta B. M. Meelisinde de gö- rüşülmüştür. Maa- rif Vekili Dr. Reşit Galip Bey buna ce vapolarak vekâle- tin esasen bunu ev- velce görerek taki bat yapılmasını ça kuluta fabrikaları ın bulunduğu İs- tanbul vilâyeti valiliğine bildirmiş ol- duğunu söylemişti. Bu mesele hakkım da ayrıca Dahiliye vekâletinden de vilâyete takibat yapılması bildirilmiş- tir. Ali Riza Bey Dün bir muharrimi: ALI RIZA BEY ne diyor? x vali muavini (Devamı 5 inci sahifede) EKRAN K. Karabekir Paşa ve gerillâ Közum Karabekir Paşa, mektup- larının birinde Gerillâ muharebe- sine temas etmiştir.Bu mesele hak kında yürüttüğü mütaleaların yan lış olduğunu gö- ren kıymetli mü- tekait erkânı harp zabitleri- askeri mumi vaziyetini izah ediyor. İkin- ci makalede bakımdan Ge: rillâ harplerini ve Gazinin bu mü: nasebetle verdiği direktif emirna- mesinin zamana ye abvale ne ka- dar mutabık olduğunu tahlil et- mektedir. Kaymetli bir erkânı harp zabiti ve şimdi de Erkânı Harbiye akademisinde tarihiharp müalli- mi olan Ali Rıza Beyin bu yazıla- rını karilerimizin alâka ile okuya» caklarına şüphe etmiyoruz. Birin- ci makale dördüncü sahifemizde- dir. »04 1933 Otomobil ve motosiklet yarış- larına başlanıyor. Yarınki Otomobil sahifemize dikkat.. ANLAMAK Dört devlet misakı için yapılmakta olan müzakereler oldukça ilerledi. Tel: Müdür 24318, Yazı müdürü 24519 İdare ve Matban 24310 Darülfünunun ilgası Teşkilât nasıl olacak? M. Malche'ın beyanatı Dün müderrislere fişler dağıtıldı Anhara 21 (Tele. fonla)— Maarif en dümeni yarın İstan. bulÜniversitesi hak kındaki o lâyihayı Maarif vekilinin hu zurile tethike baş- ıyacaktır. .» Darülfünun ısla- hatma dair Profe- sör Malche tarafın- dan verilen rapo- run Maarif vekâle- tince tasdik edildi. ği ve yapılacak 1- lahat hakkında ha- zarlanan lâyihanm tatbikatına geçil- - mek üzere B. M. Meclisine tevaı edildiği yazılmıştı. Bu lâyihaya göre İstanbul Darülfünun ve ona merbut bütün müesseseler kadro tlarile birlikte 31 temmuz 833 tarihinden itibaren lâğvedilmek- tedir. Maarif vekâleti 31 temmuz 933 den itibaren İstanbulda Üniver- site namı altında yeni bir derülfünun tesisine memurdur. Şimdiye kadar Nafin Vekâletine merbut olan oyüksek (o Mühendis mektebile İktisat v. i yüksek iktisat mektel t cek Üniversite teşkilâtma bağlana- caktır. 3İ temmuzdan gelecek sene- nin 3i Mayısına kadar devam etmek üzere muvakkat bir tedris kadrosu tesis edilecektir. Eski Darülfünunda müderris ve muallimlik edenler bü muvakkat kadroda çalıştıkları müd- detçe bütçedeki muayyen ne alacaklardır. Yeni lâyihaya göre Üni versitede bir telif ve tercüme heyeti teşkil edilecektir. Lâzım gelen evsafı haiz olan müderris ve muallimler bu azası arasında bulunacaklar- dır. Bizim mevsuk olarak öğrendiği- mize göre Darülfünunda tesis edile- cek bir senelik muvakkat ders kadro- suna hariçten de müderris alınacaktır. 1 Temmuz 933 de lâğvedilecek olan Darülfünunu Üniversitenin istihlâf ©- deceği Mayıs 934 tarihine kadar ye- ni kadrolar tamamile tesbit edilmiş, kalacak ve kaldırılacak kürsüler ta- ayyün etmiş olacaktır. Üniversite ku- ruluncaya kadar hükmen lâğvedilmiş olan eski Darülfünunun ilmi ve idari Ma. 7 Macarlarla ikinci çarpış- En! M. Malche wlahata memur edilen komüs- yona riyaset ediyor. istiklâlinin mevzuu bahsolmayacağı söylenmektedir. Heyet dün de toplandı Talim ve terbiye azasından Avni ve Zühtü, Mühendis mektebi müdürü Ke rim, Ankara lisesi müdürü Osman bey lerden mürekkep olan wlahata me- mür heyet, dün de Darülfünun ıslahat üşaviri Pr. Malehın riyasetinde top- M. Malche'in beyanatı Pr, Malch, dün bir muharririmize şu ta bulunmuştur: — Ben İstanbul Darülfünununu 19- lah ve tensilka memur heyetin reisi” yim. İslahat hakkında verdiğim rar por Maarif vekâletince tasvip edildi. Vazifem bundan sonra“ vekületin 19- dair peyderpey vereceği emir- bir şekilde tatbike çalışmaktır. Şunu demek istiyorum: İcra salâhiyeti bende değil, vekâlettedir.. Maarif ve- halde gazetelerde neşredilen Darülfü- nun lâyihasmdan başka müsbet bir şey yoktur. — Darülfünunun ilmi salâhiyeti kalacak mı? — Bu nokta hakkında sizi birkaç kelime ile tenvir etmek isterim. Her Üniversite nunda da ilmi aaruridir. Bu müesseseye tam ve şâ- (Devamı 2 inci sahitede) mamızı da dün yaptık Müsabakaların gene 4 ünü kay. bettik, 3 2. unu müsa- kazandık.. rübe edebilmektir. Müsabakalar 6,20 de k şir ii bu çarpışmanın ikası bittiği zaman hakemle- iri Ömeri faik diğeri berabere i- (Lütfen sahifeyi çeviriniz) z EE £