4 Nisan 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 3

> Ekonomi Halı ibtilâfında çare Transit halıların muhafazasını vekâlet üzerine almak istiyor Rıbtım şirketile trai halı ih- Taç tacirleri arasındaki ibtilâf bü- yük bir mesele halini almıştır. İstanbuldaki bütün halı ihraç tacirleri İktısat Vekâletine bir tel müracaat etmişlerdir. Tacir ler bu telgraflarında Rıhtım kum- panyasının Türk halı ticaretine kasıtta bulunduğunu, kendilerile anlaşmak a ve bunun için anlaşılamadığını yazdıktan sonra, kendileri için yapılacak bir y kalmadığını bildirmekte ve sat Vekâletinin Türk halı tran- sitticaretini kurtarmak için tetbir almasını istemektedirler. Ankaradan gelen malümata nazaran, İktısat Vekâleti bunun üzerine kuvvetli tetbir almağa ka- rar vermiştir. Iktısat Vekâleti daha müsait şerait altında transit halılarm mu- hafazası için icap eden tesisatı bizzat yaptırmak kararındadır. Süngerciliğimiz İktisat Vekâleti süngerciliğimi- zin inkişafı ve bugünkü vaziyet- ten kurtarılması için hükümetin bir iş addedilen süngercilikten memleketimizin yaptığı istifade hiç denilebilecek kadar azdır. Ticaret Odası süngerciliğimi- Zin inkişafı için anonim bir şirket yerine bir kooperatif şirket yapıl- ması ve istihsalle ihracın bu Şşir- ket elile olmasını muvafık görmek tedir. Bu kooperatife hükümetin de ortak olması lüzumlu görülmek “tedir, Oda bir mütaleasını İktisat Ve- ületine bildirmektedir. Stok m lik Saniabeline İle dila ei İktısat müşavirliği İktısat Vekâleti müşavirliğine tayin edilen İhracat ofisi raportör lerinden Halük Bey bugün Anka- raya yeni vazifesine baş- Halük Beye yapılan ilürenitakiyelle malak ali (İş Bankaşından alnan cetveldir) 3 NİSAN 1933 Akşam Fiatları İstikrazlar Tahvilât İstkrazı dahili 57 — 2. em 35 | Balya Fy gi Şark m van “208 aa ÇEK FİATLARI Pari, Prsğ 15,94,5 Köndra Viyeca 43012 Fiz 5 ri : EE B.EEBE e i ği : i Bir aylık. Japon ithalâtı Bir istatistiğe göre, şubat ayı i- çinde memleketimize giren Japon eşyası 38 bin küsur lira kıymetin- dedir. Bu eşyanın 4500 liralık kıs- mı İzmirden ve 2084 Kiralığı Mer- sinden girmiştir. Fındık ihracatımız Fındık ihracatımız son seneler- de artmıştır. İhracat ofisinin yap- tığı tetkikata nazaran fındık ihra- catımızın miktar itibarile hem de ehemmiyetli şekilde artmasma mu kabil, kıymet ve memlekete giren para azalmıştır. Kıymet azlığın- dan mütevellit bu zararm ihraca- t daha fazla yükselterek telâfisi öne sürülmektedir. 932 de muhtelif memleketlere fındık ihracatımız şudur: Ton T.L. Almanya 5811 2.166.609 Belçika 188 71.026 Bulgaristan VB 6.574 Danimarka 61 21.316 Fransa 1.929 Oo 657.556 Holanda 344 111.705 İngiltere 1.670 (o 700.166 İsveç Sudde 77 26.337 İtalya 6.188 2.269.232 Romanya 198 79.768 Suriye 28 5.520 Mısır 160 53.195 935 362356 D.M. 40 17.634 932 de frndık ihracatımızm kıy met ve miktarı şu seyri takip et- miştir. Ton TL 1932 17.640 6.547.894 1931 13.341 8.691.434 1930 14.410 8.401.680 Portakal mahsulü © Yapılan istatistiklere nazaran bu sene yedi milyon portakal ve bir buçuk milyon mandalina elde edilmiştir. Buzhanelerden şikâyet Peynir ve yumurta tacirlerinin, buzhanelerden olan şikâyeti de. vam etmektedir. Peynir tacirleri bu mesele hakkında ticaret müdü- riyetine müracaatta bulunmuşlar- dır. Ticaret müdiriyeti meseleyi tetkik etmektedir. Buğday mahsulü Ticaret borsası bu seneki buğ- day mahsulü hakkında, buğday ziraat mıntakalarından malâmat toplamaktadır. Yapılan bir hesa- ba göre, bu seneki buğday istihsa- lâtının 2 milyon tonu bulacağı tah min edilmektedir. Hisselerini değiştirenler Cümhuriyet Merkez Bankası az maaşlı memurları bankaya evvel ce hissedar olmak için verdikleri paraları isteyenlere iadeye devam etmektedir. Bir kaç gündür bankaya yüzler ce memur müracaat etmekte ve fevkalâde kalabalık olmaktadır. Bunda bayramın büyük âmil ol duğu muhakkaktır. Sahte 100 100 lükler Tahkikat na nazik bir safhaya girdi Sahte yüz er meselesine ait tahikikata Emniyet (2 inci şubesince ehemmiyetle devam edilmekte ve hü. zum görülen kimselerin ifadelerine müracaat olunmaktadır. Mesele, bü. yiik bir ehemmiyet kesbetmiştir. Tah kikat etrafında sıkı bir ketumiyet mu hafaza edilmektedir. Sahte paralarm İstanbulda mı, ecnebi bir memlekette mi basıldığı defa piyasaya kim mdan sürülmiye te- ği bugünlerde tesbit edi- lecektir. Boğazda bahar tarifesi Şirketi Hayriye, bayramertesi ilk bahar tarifesini tatbika karar vermiştir. Şükrü Kaya Bey Dabiliye Vekili Şükrü Kaya B. gün İzmir'e gidecektir. Şükrü Kaya B: bayramı İzmirde geçire- cektir. Şükrü Kaya Bey dün Vilâyete gelmiş Vali Muhittin ve Muavini Ali Rıza Beylerle bir müddet gö- rüşmüştür. sk Belediysde Müşkül hesaplar Hesabı kat'i raporu ge- lecek devreye kaldı İstanbul umumi Meclisi dün saat 14,5 da ikinci reis vekili Ne- cip Beyin riyasetinde toplandı. Nuri B. söz alarak dedi ki; — 931 hesabı kat'i raporu gele cek içtimaa kalsin. Hesap usulle rinde bazı müşkülâttan dolayı vak tinde hazırlanamadı. Daimi encümen ve tetkiki hesap encümeni de Nuri Beyin fikrine iştirak etti. İsmail Sıtkı B. dedi ki: — Mademki hesap üsullerinde müşkülât vardır, talimatname ta- dil edilsin. Galip Bahtiyar B.: — İki muhasebe birleşince &- henk olmadı mı? Tetkik hesap encümeni geçen sene devre bari- cinde de çalışmıştı. Gene bir se- mere hâsıl olmadı. Encümen, müş kül olan cihetleri heyeti umumi- yeye bildirmelidir. Nuri B. tekrar izahat verdi: — İki daire senelerce ayrı ayrı usullerle hesap tuttardı. Bundan dolayı tevhidin başlangicında ba- zımüşküller oldu. Fakat şimdi va- ziyet düzelmiştir. Ahenkle çalışıl- maktadır. Mehmet Ali B.: yor. Bunda hepimizin hissesi var- dır, İşleri zamanında ve tamamen yapamıyoruz. Bunun üzerine müzakere kâfi görüldü ve raporun müzakeresi gelecek devreye kaldı. Müteakiben Esnaf Bankasının vaziyeti mevzuu bahsoldu. Cevdet Kerim B. dedi ki: — Bankaya hususi idare 210, Belediye de 70 bin lira vermişti. Banka küçük esnafa yardım ede- cekti. Fakat son zamanlarda ban- kann vaziyeti bozulmuş. Verdiği- miz para emin değil midir? Nuri B. dedi ki: — Bankanın bilânçosunu ya- kında vereceğiz. O vakit vaziyeti arzederiz. Bunun üzerine eski bilânçonun azaya dağıtılmasına, yenisinin beklenmesine ve makamın izahat vermesine karar verildi, içtima nihayet buldu. Meclis gelecek pazartesi topla- nacaktır, Meydanda gin tehlikesi Dünkü Sonposta gazetesi Tak- sim meydanımm çökmekte oldu- ğunu, buradaki apartımanların tehlikeli vaziyette bulunduğunu yazıyordu. Belediye reis muavini Hâmit B. bu haberi tekzip etmektedir. Vali Bursaya gidiyor Vali ve Belediye reisi Muhit- tin B. bu sabah saat 9,5 da kalkan vapurla bayramı geçirmek üzere Bursaya gidecektir. Amerika sefiri Haber aldığımıza göre, Ameri- ka sefiri Mr. Sherrill cumartesi ak samı Semplon ekspresi ile hareket edecektir. M. Sberrill, Belgrat'ta birkaç gün kaldıktan sonra Roma ya gidecek ve oradan da Parise gidecektir. —— Yeni Bulgar sefiri Bulgaristan'm Ankara sefirliği- ne tayin edilen M. Antonoff bu sabahki ekspresle Sofya'dan şeh- rimize gelecektir. Mikegeii Telefonla konuşulan şehirler ANKARA, 3 (A.A.) — Posta, Tel graf ve Telefon idaresi Türkiye il Avrupa hükümet merkezleri arasım- | da telefam muhaberatını 1931 eylülün. ! de açmıştır. Müdiriyeti O umumiyenin bu hususta durmadan devam eden mesaisi neticesinde | memleketimizle Avrupa memleketleri arasında açılan telefon muhaebratı günden güne im- kişaf ederek bugün Avrapanm birçok merkezlerile telefon mühaberesi vapıl ması imkânı hâsıl olmuştur. Memleke timizle telefon muhaberesi yapılan Avrupadaki başlıca hükümet mer. | kezleri şunlardır: Bulgaristan, Yunanistan, Macaris. tan, Yugoslavya, Fransa, İsviçre, AK manya, Avusturya, Çekoslovakya, Lüksemburg, Danimarka, Felemenk, İngiltere, İsveç ve Norvec. y Dahilde acılan merkezler sunlar- mr ANKARA, İstanbul, Yalova, Edir. ne, Bursa, Gemlik, Orhangazi, Adapa zarı ve Geyvedir. Vilâyotte İş saati Dairelerde yaz saatinin tatbikına başlandı Dairelerde yaz saatinin tatbi- kına “başlanmıştır. Sabahları çalış- ma 8,30 da başlar. 12 de paydos- tur. Öğle yemek paydosu 1 saat- tir. 13 te iş başlar. 17,30 da daire- İstanbul - Edirne arasında yapıl rhası düşünülen asfalt şose hak- kmda gi üzere Edirne, Kırklareli, Tekirdağı valileri bay- ramdan sonra buraya gelerek bir toplantı yapacaklardır. Silivriye kadar olan yolun ya- pılması için Vilâyet bütçesine tah- sisat konmuştur. Bulgar artisti Mm Costanzo konserini yakında verecek Şehrimize geldiğini yazdığımız Bul gar operas artistlerinden Mm. Costan 20 Kirona 6 nisan perşembe günü ak- şamı Darülbedayi tiyatrosunda bir konser verecektir. Mm. Kirova Anka raya gidecek ve gelecek pazar günü bir konser verecektir. Artistin Anka- radan dönüşte Eskişehre uğraması ve orada da bir konser vermesi muhte- meldir. Mm. Kirova dün bize dedi ki: — Artist Behzat Beyin sanat haya- tına girişinin 25 inci yıldönümü mü- nasebetile verilen müsamerede Bul- gar tiyatroları namma murahhas ola- rak bulunmak üzere İstanbula geldik. Heyet Filibe şehir tiyatrosu artistle- rinden Mm. Ocakova, Bulgar Milli dram kumpanyası artistlerinden M. Mihailof ve Artistler cemiyeti azasın- dan M. Ocakova ve benden ibarettir. 17 senelik bir sanat hayatım vardır. Evvelâ dram artisti olarak işe başla» dım, Sonra tahsil için Viyanaya git- tim, Döst sene santa Opera ark © ampş - Elize ve Lille oper: men, Ayda, Verteri teganni ettim. Burada vereceğim konserde, bulgar- ca, türkçe, almanca, rusça, italyanca şarkılar söyliyeceğim.” Pedagoji Vekâlet seyyar bir sergi tertip ediyor Maarif Vekâleti Ankara - Sr vas hattı üzerinde bir seyyar pe- dagoji sergisi vücude getirmek i- çin hazırlanmaktadır. Sergi husu- si vagonlar içinde hazırlanacak ve yollarda kasaba, şehir, köy is- tasyonlarında durarak mekteplile- rin, muallimlerin gezmesi temin edilecektir. Sergi için İstanbul maarif mü- dürlüğünden bazı alâtı dersiye, resimler vesaire istenmiştir. Bun- lar yakında gönderilecektir. Ser- gi mayıs ayı içinde faaliyete ge- çecek ve bir ay müddetle gezile- cektir. Şileden gelecek talebe Şile ilkmekteplerine mensup bir talebe grupu bayramı geçirmek üzere bugün İstanbula gelecektir. Maarif müsteşarı Maarif müsteşarı Salih Zeki B. bayramı geçi üzere bugün Ankaradan şehrimize gelecektir. Pr. M. Malche Darülfünunu ıslah için kendisi- le mukavele yapılan Pr. M. Malche in bugün İsviçreden şehrimize ge- lerek, doğruca Ankaraya gitmesi beklenmektedir. çıkarmışlarsa da söndürülmüştür. Denize düştü Hamal Mehmet, Kadıköy va- pur iskelesinde vapura binerken denize düşmüş ise de kurtarılmış tar. Parmaklarmı makinaya kaptırdı Kazlıçeşme'de Miçonun Hâstik fabuikanmda gekışan .Biyazi pen maklarını makineye (kaptırmış, yaralanmış, hastaneye kaldırılmış- tar. Mahkemelerde Kapıaltında bir kavga Dökülen mürekkeplerden resmi defterler karma karışık oldu Dün adliyede bir hâdise olmuş, mahkeme kapısı önünde bir erkek bir hanımı dövmüş ve bu dayak hâdisesi kapı Mimi da devam etmiştir. Da- yak şâzm Kenan Bey İmsinde bir zet, tecavüze uğrayan da Fatma isminde alacaklısıdır. Fatma hanım Kenan B. den alacağı olan beş lirayı alamadığı için sulh mahkemesinde dava açmış” tr. Dün m ve alacaklı abay kapısı önünde birleşince Fatma Ha- nım sinirlenerek ileri geri söylenme- ğe İni. Kenan Bey de bundan mike olarak kadının başma bir altına götürmüşlerdir. Sinirli Hanım kapı altında da söylenmiye devam e- dince Kenan Bey burada da hanıma bir tokat , Bu ikinci tecar vüz üzerine sinirlerine hâkim olamı- hokkanın mürekkepleri ve kendisi Ke nan Beye isabet etmeyince ikinci hok kayı kapıp atmış, fakat onu da isabet ettirememiştir. Yalnız jandarmaların bütün evrakı ve mızı ve mavi mürekkeple berbat bir hale gelmiş, bunun üzerine Alemdar karakoluna haber verilerek her iki karsaçı da polise teslim edilmişler- “Bir ölüm kararı bozuldu Bir katil meselesinden suçlu olarak nğeöümn peekliemsezmde idama sanli- küm olan Hacı ile 24 sene ağır hapse mahküm kardeşi Hakkı hakkındaki karar temyiz mahkemesi tarafından nakzedilmiştir. Ağırceza mahkemesin de bu davaya yeniden bakılmış, nak- 78 uyulmuş, fakat maznunların vekil ikemalaı Ke milaie böle li bırakılmıştır. Bir ihtilâs davası Kartal kazasında hizmetini ifa © derken 746 lira 57 kuruş ihtilâs et- mekten suçlu Bakırköy kazası tahsil- darlarmdan Hüseyin Haydar Efendi- nin muhakemesine dün ağırceza mah kemesinde başlanılmıştır. Hüseyin Hüseyin Haydar Efendi bu parayı çal dırdığını, sonra dostlarımdan borç a- hp ödediğini, fakat dostlarına olan borcunu ödemeyince bunu ödemek i- dinn sin makbuzlarda © tehırilat o yapıp 746 zimmetine geçirdiğini söylemiş- tir. Muhakeme tahkikatın genişletil mesi için başka güne bırakılmıştır. İskân sujistimali İskân elele suistimal yapmak tan suçlu Cemil Beyle 4 arkadaşının Mei; atlaya iddiasiyle adliye sas mahitemesine par ye ete beraetine karar verilmiştir. Bir mahkümiyet Sütlücede Zehra Hanımın 5 yaşm- daki oğlu Mustafayı ceviz vererek al- datan 14 yaşımda Osman oğlu İlyasın duruşması dün ağırceza mahkemesin - de bitirilmiştir. İlyas on ay ağır hapse ve mahkeme masrafını ö mah küm olmuştur. 70 yaşmda kadın rakımı ? yı ? Amasrada Meclis mahallesinde otu ran 70 yaşında Yaşar Hanımla 40 ya- şında Zeliha Hanım İsmindeki kızı ra kı kaçakçılığından mazmun olarak ad liye ihtisas mahkemesine getirilmiş- tir. Ana, kız cürümlerini inkâr etmiş- lerdir. Muhakeme tahkikatın genişle- tilmesi için başka güne bırakılmıştır. Gönderilmeyen kitaj a olmamış, p Nüzm Hikmet Beyin “Gece Gelen Telgraf” isimli kitabını müddeiumu- miliğe einen. suçlu olan matbaacı Ali Beyin İ ceza mahkemesinde m Yapılmış» tır. Ali Bey müddeinmumiliğe kitap gönderildiğini söylemiş, şahit e müddeiumumiliğin kitabı polis vasıta» sile celbetti; me yazıldığı esnada da matbaacı ta- rafından kitap gönderildiğini söyle- miştir. Muhakeme tahkikatın genişle- © tilme: az ne dini lll öl İl in başka güne bırakılmıştır. | lerdi Kitap ve inkılâp Genç ve kuvvetli Maarif Vekil Reşit Galip Bey inkılâp maarifi beklediği radikal işleri daima il ri hareketle başarıyor. Mektep kitapları meselesi bu i lerden biridir. İsme bugünkü mektel geçmiş bir inkılâp nesline maari programı ancak böyle kökten temelden hareketlerle meydana karılır. er e ede kafı sını susadığı ihtiyaçları kavramış bir inkılâpçımızdır. Millet Meclisinde bu meseleye| dair geçen münakaşaları eski bir) gazeteci ve yirmi otuz kitap yaz- mış bir muharrir zevki ve heycanı ile takip ettim. Aka Gündüz'ün hı susi menfaatlere doğru havale et- tiği tırpan kitap basanların ka: kaygusunu yere serdiği kadar ki- tap yazanların da çiğnenen hakkı-| nı ayağa kaldırdı. İnkılâp Türkiyesinin milli maa- rifi konuşulurken hususi menfaat- lerin yüksek kürsülerde müdafaa edilmesi kadar kavrayışsız bir ha- reket olamazdı. İnkılâp silindiri bir kaç fes tüc- carmi kurtarmak için nasıl bekle. medise ği inhisar altına al mak isteyen bir kaç sermaye sahi- bini himaye için hareketini tevkif edemez. Kitap, mektep kitabı Türkiyesinin temel taşıdır. Beşeriyet yeni ve büyük bir fi. kir inkilâbının başındadır. Insan kümeleri yeni fikirlerin kaynadığı, canlandığı bir devre giriyorlar. Smaflar, kitleler bu fi- inkilâp etmek için kafaları zabt ve teshir etmek, dağılmak istidadı gösteren siyasi ve içtima! telâkkileri bir is- tikamette toplamak lâzımdır. Bunun için de maarif işlerinin gok sıkı bir mürakabe altına alım. ması lâzımdır. Bilhassa siyasi ve içtimai bir in- kilâp geçirdikten sonra öz dilin ana hatlarını aramağa ve kendine bir taze dil ve bir taze görüş o ve düşünüş hedefi bulmağa karar ve- ren millet maarif işlerini de Milli müdafaa işleri kadar sıkı bir inzi- bat altında ağa mec burdur. Böyle bir davada hususi menfa- atlerden bahsetmenin memleket müdafaasında fertlerin istifadesi. ni gözetmekten farkı olamaz. Erkânıharbiyenin gösterdiği bir lüzum bir mamüreyi tahrip ettire- | bilir. Gayesi memleketin müdafa- ası ve selâmetidir. İ Maarif o erkânıharbiyesinin ve- i receği bir karar bir kaç kitap tü&- carını belki de tahrip edebilir. Fa- kat hedef milli inkilâbın kafasını kurtarmaktır. Biz bu işte kitapçılarımızın 2. rar edeceklerine de ihtimâl mermi yoruz. Çünkü onlar adeti fabri- kacılıktan komisyonculuğu o geçe- cekler, sermayelerini yine işlete-. <eklerdir. Nasılki şimdiye kadar ir yazıyorlar, parsayı on. lar toplıyorlarsa bundan sonra da | maarif kitabı hazırlayacak ve on. lar b ire Binaenaleyh telâşa ve endişeye de lüzum yoktur. İ Genç ve inkilapçı Reşit Galip'i! milli maarifin bu en mühim dava- sını kazandığı için tebrik ederiz. Burhan CAHİT En çok seyahat edenler Museviler Seyyah tercümanlarının söyle- | diklerine göre, İstanbul'a gelen ve kendilerine rehberlik yaptıkla: | kr Bin seyfabların ekseriyetini | Museviler teşkil etmektedir. Bir kaç güne kadar da Romanya Ya-| hudilerinden birseyyah kafilesi | gelecektir. b i Posta tayyareleri | İstanbul - Ankara arasında iri liyen tayyarelerden biri dün sa bah Yeşilköyden hareketle Anka. ra'ya gitmiş ve akşamı eşiği dönmüştür. Tayyare gidiş ve dö- nüşte yolcu alıp getirmiştir. im Elli Alman profesörü gelecek Tenezzüh için seyahat etmekte olan Alman profesörlerinden 50 pazar günü şehrimize gelecek l j j