25 Şubat 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

İstanbul Halkevindeki merasim (Başı 1 inci sahiflede) 9 ile başlanmıştır. İstiklâl mar- sından sonra Koro halinde ant me rasimi yapılmış: “ Ey Türk gevci; birinci vazifen (o Türk istiklâlini, Türk Cümhuriyetini korumak ve yükseltmekti cümlesi ayakta dinlenilmistir. Bundan sonra radyo açılmış, Ankara Halkevinde Başvekil |: met Paşanın ve Halkevleri re Necip Ali Beyin nutukları dinle tilmiştir. Nutuklar bittikten sonra | radyo merkezi — “ Alo, Allo, hanımefendi Beyefendiler, şimdi İstanbul Halk evinde yapılan merasimi dinleye- ceksiniz! Diye © ilân etmiş, tam saat 16,30 da da İstanbul Halke- vinde ev reisi Hâmit Beyin nutku ile programın tatbikina başlanıl- muştur. Hâmit Beyin nutku Hâmit Bey mutkuna şöyle başlamış tari Sevgili kardeşlerim; Halkevlerinin kuruluşu yıldönümünü kutlulamak, bu evlerden beklenen, be- lirtmek için söylenen sözleri dinledik. | Geçen yıldan beri, üzerinde yürünen yol bugün daha ziyade aydınlatılmış oldu Siyasi kurtuluş ve inkılâp yolunu göste. | ren Büyük Şefin eli geçen yıl bu evle- Hâmit Bey bu Mn son ra birinci yaşımı bitiren İstanbul Halkevinin bu yıl içindeki çalış- ması hakkında kısaca izahat ver- di. Hâmit Beyin bu izahatında şu belerin çalışmasına dair bir çok ih sai malümat vardı. İstanbul Halk- evi reisi sözlerini şu cümlelerle bi tirdi lerile bağlanmasma yol açan, Halkevle- rinin yıldönümü yalnız içinde çalışan in- sanların değil, bütün halkın bayramıdır. Bu bayram gününde gayemize doğru ay ni safta yürümek üzere doğan kardeş varlıklar sevincimizi ne kadar arttırsa yeridir. Fakat benliğimize varmak yalun ön iradedir. Bu vem için muvaffak olnenirmeza dn şüp- Vali Beyin nutku Hüâmit Beyin on dakika süren n sonra Val belediye reisi Muhittin Bey kürsüye gelmiş tir. Muhterem Hanımlar! Beyefen diler! hitabile söze başlayan Mu- hittin Bey dedi ki , Ben herkese sevgi ile, ümüt ile, em niyetle kucak açan bu ri mabedi kurandan bahsetmiyeceğim. Be Bim peltek dilim o Alplere tormanamaz. Zatsn gerek kubbenin altnda ayni de rin ve geniş alâka ile onu düşünmeyen, onu bilmeyen ve onu görmeyen var mı dir Bizden çlan ve birim olan bu yü » güzel ve ebedi va lığı yalnız sözbaşı olarak sayar ile anarak biraları geçer ve yurdumuzun ilk yıldönümünü kimin la Şamli lanmış olan bütün » gü vuran sevinç e ümit parıltısında bu azli; ü Yi için en İarryeti mlijügileğ izm e mek mümkün müdür . Halkevi reisinin | bir senelik dolgun pilânçosumu. den açık sözlerinden yapılan işleri yapı. İscaklara nisbetle kifayetsiz gören bir mâna dahi bissedilmektedir. Bunu tabii görürüm. Her hamleci bu acıyı duymuş ve yaşamıştır. Ölküler yüksek, emeller uzun, ihtiyaçlar o kadar çok ki ne ya pılsa hattâ yapanın kanmasma ihtimal yoktur.” Muhittin Bey bundan sonra Halkev- lerinin feyizli yolundan bahsetti: — “Her Türkün nefsinden ve şahsın dan taşıp etrafma yayılan ve heyeti mec Wuası milli vicdani, içtimai muhit ve ter biyeyi yaratan hareektlerde duyuş birli- #i, yaşayış birliği ve zevk birliği yarat. mak, birlik ve beraberlik sevgisini gö nüllere aşılamak. Efendiler, bunun neti. Sesi Cümhuriyet Şiz ginini, cömhüriyet rejimine sadakat firini şuurun üstü; tıkartp hisleştirerek onu itiyatlarımızın. welekelerimizin, maruf tabiri kullana” Yam, tiryakilillerimizin sırasma koymak Ve sevki tabii haline getirmek, hedefimiz. de budur.” Cevdet Kerim Beyin natku Yar, Mhittin sd sözlerini bitirip alkış arasmda kürsüyü terkettikten sonra Cevdet Kerim Bey söz almış, müteaddit zaman zaman kesi heyecanlı bi p i dir Cevdet Kezo bir mubuk irat etmiş. bile sözlerine söyle başlamıştır; in sene Gi ik azında arms je vel ze alk Hazretlerinin huzurile bugünlerde ger mız Halkevimiz asil bir tevazu içinde i ve ümitli bir çalışma senesi ge sıhhatli, bayerlr, asaletli bir ey. inci yaşına yirmiş bulunmak |, Cevdet Kerim Bey milli tarihimizde içtimai bir hâdise olarak yer tutacak o- an bu şerefli gün ile milli tarikimize vü Sut veren karagünler arasında kısa bir dolaşımın yaparak nutkuna devam etti: “Bundan tam on üç sene evvel 920 de bu'imillet bir. sabah uyandığı Yakit vatanı inilti içinde buldu, her zerreden Açık ve yakıcı bir ölüm kokusu fışlerer. İ ne merasimde Bey: Arkadaşlar hita | yordu. Asırlarca bu milleti inkıraza uğ- Tatma, eşsiz mirasımıza konma siyaset- lerinin tatbik günü geldiğine inananlar saltanat kadrosunu da kendilerine ilhak ile vatanı baştan aşağı işgal ettiler, Bu #cı günlerde vatanperverleri kendine doğru toplayan ve cihan ihinin Gazi Mustafa Kemal odımı verdiği bir se3 dur yuldu.” tip bundan sonra milli hayatın yü ü ine, sulha, cümhuriyet ilânma ve nihayet kısa senelere sığdırılan muaz- zam inkılâplara ve inkılâpler arasında zaman zaman görülen isyan ve suikast- lara işaret ettikten sonra dedi ki: — “Senelerce yürüyen silsilei hâdi- sat, ve nihayet on üç sene sonra çelik bir çemberle çevrilmiş sağlam bir yart üzerinde bugünkü kudretli, kuvvetli, mes'ut ve dünya yüzünde bahtiyar bir millet: Türk! İşte inkılâp, işte Cümhuri yet Halk fırkası, işte onun daimi, urmu- mi reisi Gazi Mustafa Kemal!” “ Cevdet Kerim Bey Haikevlerinin mil letimizin hudutsuz ömrü içinde ebedi hayatiyetini daima aydınlatacak ve ga ye için çalışacak, mefküreci vatandaşla. rı toplayıcı ve birleştirici bir yer olduğu nu ilâve ederek Hulkevlerinin ve İstan: bul Helkevinin çalışmalarını takdirle kaydettikten sonra sözlerini şöyle bitir. di: — İstiklâl ve inkılâp yolunda ölen leri huzurunuzda taziz eylerim Cümhu- riyete ve inkılâba derin sadakat ve Türk milletinin, Türk vatanının remzi olan Gazi Mustafa Kemale sonsuz minnet ve | İ merbutiyetlerimizi ifade için cümlenizi kıyama davet eylerim.,, Kıyam Cevdet Kerim Beyin bu daveti- hazır bulunanlar tehalükle icabet ettiler ve herkes dakikalarca ayakta durarak bü- yük kurucu ve yaratıcıyı alk dı. Tebrik telgrafları Bundan sonra Kâzım Nami Bey Kürsüye gelmiş, Kırklareli, Silif- ke, Konya, Afyon, Çanakkale, Aydin, Rize, Trabzon, Ordu, De- nizli, Balikesir, Gireson, İzmir, Ankara, Samsun, Tekirdağ, Bur- sa, Bolu, Zonguldak, Çankırı, Eskişehir, Kayseri, Niğde, İzmit, Gazi Antep, Şarkı Karahisar ve Yozgattan gelen tebrik telgrafla- rını okumuştur. Hazırun bu telgraflara teşekkür etmiş, mukabele edilmesi karar. laştırıldıktan sonra ev reisi Hâ- mit Bey Kürsiye gelerek progra- mın mütebakı kısımlarını okumuş ve Behçet Kâmil Beyler tarafım. dan Halkevleri için yazılmış “çok heyecanlı iki şiir Çok alkışlanan bu şiirler halkı ağ- latmış, bilhassa Babıali caddesini dolduran o ve ev pençerelerinden birisine kurulmuş olan hoparlörü dinleyen yüzlerce kişi bu den çok mütehassis olmuşlardır. Konser Şiirlerden sonra Konservatuvar muallimleri tarafından bir konser bunu şehir bondosunun cidden çok muvaffak ve çok tak- dire şayan konseri takip etmiştir. Gaziye tazimat Bundan sonra Cevdet Kerim B. Kürsiye gelerek hazıruna Gazi Hazretlerile Başvekil İsmet Pa- şaya ve fırka kâtibi umumiliğine tazim ve hürmet telgrafları çekil- mesini teklif etmiş, bu teklif kabul edildikten sonra gündüz iç- timama nihayet verilmiştir. İzaz ve ikram Merasimde hazır bulunan da-.| vetlilere giderlerken ev tarafın- dan zarif kutular içerisinde ih- zar edilmiş üzüm, incir, samfıs- tığıç işfındık, badem hediye edil- miştir. Ev idare heyetinin bu bayra- mın kutlulanması için tertip et ği proğram cidden çok muvaf- fak olmuş, davetliler kapılardan karşılanarak salona kadar büyük bir nezaketle götürülmüşler ve kendileri için ihzar edilen yerle. re oturtulmuşlardır. Alay Köşkünde Bir taraftan Halkevinde şen. lik ve merasim devam ederken, diğer taraftan da evin güzel san atlar şubesi olan Alay köşkünde de merasim “ve şenlik yapılmış tr. Alay köşkünde temsil . şubesi reisi Celâl Tahsin Bey tarafın- dan Halkevinin - teşkilâtından, temsil. şubesinden, faaliyetinden İ şimdiye kadar akutulan dersler- den ve tatbikattan bahseden bir nutuk söylenmiş, sonra temsil şu- besi o san'atkârları © tarafından “Özyurt” piyesi temsil oedilmiş- tir, Alay köşkündeki o müsamere şok kalabalık olmuş, köşkün sa- İonu hımca hınç dolmuştur. Tem- sili musiki şubesinin çok muvaf- fak bir orkestrasr takip etmiştir. Gece Halkevinde Halkevinde gündüz yapılan merasim ve şenliğe gece de de- MİLLİYET CUMARTESİ Dün Ankara Halkevinde yapılan merasim ve söylenen nutuklar (Başı 1 inci sahifede) yaseti ve memleketin iktisadiyatı hakkında malümat vermek için bu vasıtadan istifade ettiklerini mem nuniyetle gördük. Arkada ve bir çok yerlerde Halkevleri senede 120 den fazla toplantı yapmışlı dır.. Bir senede 120 den fazla bir | yerde toplanmak demek, takriben üç günde bir toplanmak demektir Ankara Halkevinin mazhar oldu- Zu iyi nazarı, iftiharla hatırlıyabi. liriz. Her toplantıda burada kon- ferans verenler veya güzel konser lezzetini tattıranlar, daima bu an- da olduğu gibi, müsamahaya lâ- yik olmaz. Ekseriyetle çok istifa- deli ve çok değerlidir. Yer darlı- ğından Halkevine giremiyenler da | ima girenlerden daha çok oluyor, burada toplantıda bulunan arka- daşlarımız kadarını dışarıda br: my: “Arkadaşlar, Milletimizin ilerime hamlesi o kadar fazladır ki, bugün ihtiyaçla | geleceğini tahmin ederek yduğumuz bir ölçüyü iki sene sonra çok geri kalmış görüyoruz. Ankarada olduğu gibi, başka yer. lerde de yaptırdığımız bir bina, açtırdığımız bir salon nasıl doldu rulacağından endişe ettiğimiz bi; mektep iki sene sonra bütün yaçların gerisinde kalıyor. Biz bu darlıktan yalnız memnun olmalı. yız. Salonların ve mekteplerin ge nişlemesinden korkulur. Onlarm dar gelmesi milletin daima daha çok hız ve daha çok mesafe aldı. ğını gösterir, (alkışlar.) o, Halkevlerinde milli ve içtimat hayatm temelleri terbiye suretin- de, tedris suretinde, konuşma su- retinde mütemadiyen kurulmalı. dır. Bunu iltizam ediyoruz.. Cüm- huriyet Halk fırkasının Halkevle. ri vasıtasile memleket içinde ta. kip ettiği kültür politikası, bu va- sıta'ile ları yaymak, bu memleketin siy. seti, iktidasiyatı hakkında en en doğru malümatı ortaya dök. | mektir. “Arkadaşlar, İlim ve fen noktai nazarından Halkevleri, muhitlerini bi muş, öğrenmesini ve öğretme! sevenlerin çalışması için, idealini müessir kalması için hazır bir va- sıtadır. Halkeclerinin vazifesi “Arkadaşlar, Halkevlerinde güzel san'atlar i- çin memleketin en derin alâkasını uyandırmayı ve güzel san'atlara o lan muhabbeti milletin içinde her tabakaya her vesile ile yayıp öğ- retmeyi maksatlarımızın başında sayıyoruz. Cemiyetimiz ilim ve fenne isti- nat eden, güzel san'atlara meclâp olan, milliyetçi, ilerileyici bir cemi yettir. Böyle olmalıdır. (alkışlar.) İlim ve fen kadar güzel san'at- ları cemiyet içinde birinci itibar derecesinde göstermek, tatbik et- mek Halkevlerinin başlıca vazife- lerinden biridir. Her gittiğim yer- de Halkevlerile temas edinceye kadar, kimlerin hangi mevzu üze- rinde kaç konferans verdiğini sor dum. Keza ayni ehemmiyetle her gittiğim yerde güzel san'atlar üze rine ne kadar toplantı yapıldığını ve neler yapıldığını sordum. Halk evleri cümhuriyet Halk fırkasınm kendi prensibi ne olduğunu ve bu iplerin memlekette nasıl tat i her gün Halkımıza söylemek için de başlı başına bir | merkezdir. Cümhuriyet Halk Fır- kasınm prensiplerini her gün söy- lemek, nasıl tatbik edildiğinden her gün malümat vermek lâzım. çi, milliyetçi, in- kılâpçı ve devletçi politikasının, ————— İmiş, gerek fırka, gerek Halkevi ve Alay köşkü binaları elektriklerle donatılmış, ev ve gü: zel san'atlar şubeleri sabaha ka. dar halka açık kalmıştır. Gece Halkevinde, radyo orkestrası ta- rafından çok güzel bir konser ve- rilmiştir. Alay Köşkünde , Alay köşkünde de gece mera: | sime ve şenliğe devam edilmiş, Ticaret mektebi müdürü Hüsnü Bey tarafmdan bir nutuk veril miş, bu nutku gene temsil şube. sinin “Özyurt” temsili, musiki şu- besinin de muhtelif konserleri ta- kip etmistir. Taşra Halkevlerin#n Dün akşam geç vakte kadar Haley. leri yeni açıları veya yıldönümlerin teyit eden Brusn, Sivas, Aksaray, Manisa, İz dan çok heycanlı telgraflar aldık. İ sa vergi borcunu herkesten evvel ver İ de ilerilemek ve inkişaf etmeğe çi İ bugün maddi kuvvet noktai nazarn- bu memleketin hali, inkişafı, em- niyeti temin eden, geleceğine en büyük kudreti veren, yüksek iti- barı temin edecek olan bir prog- ram olduğuna samimi olarak inan | mış olan bizler bu prensipleri ve | manalarını yalnız samimi bir his- le dinleyecek olanların hepsine anlatabileceğimiz iddiasındayız. Eğer mutlaka inanmak için daha evvelden varılmış bir karar ile ge len birisi karşısında kalmazsak söylediklerimizin bu memleketin menfaatlerine en muvafık olduğu nu isbat etmek güç değildir. Yaldızlı vait yoktur “Arkadaşlar, Halk fırkasının pren- ix riyet Halk fırkasının prensipleri an- cak geçen her gün için muvaffakıyet yıldızı ile parlayan birer eserdir. (şid detli alkeğlar). Cümhuriyet Halk Fır kası' prensiplerinin ve Cümhuriyet Halk Tırkası politikasının halk için kendisini diğer her politikadan ayırt eden noktası içinde bulunduğum. gin, sala bir yaldız söylememiş, bi kis bulunduğumuz gün için çetin zifeler, çetin çalışmalar istemiştir. Çünkü biz içinde Bulunduğumuz, muğlâk beynelmilel ve milli karışık | meselelerin içinden çıkmak için alda tıcı sözler, aldatıcı ve mübalâğalı va itler değil, bilâkis mahrumiyet iste- yen, çalışmak isteyen düşünmek, bil mek, yorulmak isteyen vazifeler is- tiyoruz. Ancak, istediğimiz vazifeler, canla başla çalışarak yapıldıktan son radır ki, geçen her seneyi hatırladığı mız zaman muvaffakıyetle nasıl g tiğini biz de düşünerek hayretler i- çinde kalıyoruz. Ve âlemi hayretler içinde bırakıyoruz. (bravo sesleri, al kışlar.) Vatandaşın vazifesi Biz muharebe meydanında bulunan o adamlarız ki muvaffakıyet kazan- mak için biribirimize can vermek lâ- zım gel söyleriz. Eğer muhare be meydanında bir adam mu zafferiyeti kazanmak için arkadaşla rma bilâkis dun etmek, şu veya bu tarzda kendini avutmak lâzım geldi ğini söylerse, o adam elbette yalan söyler ve o idare, memleketi belâya gelmiş ve askere çağırılmışsa, aslere gitmesi lâzımdır. Eğer vergi borcu gel miş, kendisinden mükellefiyet istiyor | mesini namus borcu bilmesi lâzımdır. deriz. Bizim siyasetimizin, muvaffa- kıyetimizin temel vazifelerini açık seözlenmesidir. “Arkadaşlar, y fikir olarak ve mücsse « olurak, mesuliyet mevkiinde bulu- partimizin bütün özünü ve # w balikn geniş tabakalarını anlatması ve sevdirmesi için mühim bir merkezdir. Her vesileden istif; de ederek Halkevleri, hiç bir siyasi kayıt aranmaksızm bet vatandaşı ze niş mikyasta müstefit etmeğe çalış ıyorlar. Bunda muvaffak olduğumuz nisbette fırkamızın, milli hayatı, kül tür istikametinde o derece muvaffak olacaktır. “Arkadaşlar, Dünyanın hali, sükünete ve ufukla rı her türlü bulutlardan azade tutan istikametlere gitmiyor. Türk milleti, siyaseti ne kadar dikkatli ve ne kadar beynelmilel gailelerin çıkmama sını arzu eden bir zihniyette ve isti- kamette olursa olsun, bütün ihtimal ler üzerinde kâfi geleceğini zannet- meğe imkân yoktur. Birlik kuvvettir “Arkadaşlar, Azami derecede gâyret hüsnü yet ve sulh havası içinde, milleti bir biriyle iyi geçinmesi havası hmk bizim politikamızın temeli- ir. Bu hususta aklı başında olan kim *€, amma herhangi bir fırtına ne va kit, me suretle zuhur çderse etsin, meydana çıkınca her vasrtadan evvel bizim kuvvet, metanet ve her türlü mukavemet vasıtası tuttuğumuz nok- ta, Türk milleti içinde bir birimize dayanarak göstereceğimiz kuvvettir. (bravo sesleri, alkışlar). Halkevlerin de geçirilen milli hayat inkişafına dan dahi başlıca ehemmiyet veriyo- ruz, Silâh kuvvetinden her türlü cebir ve madde kuvvetinden daha müessir olan nokta; bizim itikadımızca Halkevleri b müesseseler, fikirlerle bütün millet inde 1 beraber- Tâhtan üstün olan budur. (Alkışlar). Geçmişte olduğu gibi, , herhangi bir yine bir çok çetin imtihanlar nuztar kalırsak, — ki biz o im tihanları her gün vermeğe hazırız — (Alkaşlar) Kültür hayatı genişleyecektir. — Muztar kalırsak o gün de başlıca güveneceğimiz kuvvet bütün milletin d ö gibi, yine yösterece ilerleyen cemi yeti her gün daha ileri | görmekten ve götürmekten başka dileği olmiyan fırka olarak, memleket içinde kültür hayatı- pin genişleemsine bütün bu mülâhaza larım ne kadar ehhemiyet vermediğimi- 2 gösterir. Geçen bir sene zarfında bir çok Halkevlerinin hakikaten sizi mem- nan edecek, hoşunuzu gidecek geniz bir derecede çalıştıkları: söyliyebi na Anadolunun hemen her köşesi gılmış olan merkezlerden böyle bir çok üzel semereler vermiş yer- iştir. Bunlarm “her birine rastgeldiğimiz zaman programları hak- kında tafsilât alırız. Kendilerini bir çok defalar tebrik et- tim. Geçen deta bir müddet için cenup vilâ; ini gezerken her tarafta bana toplanacak yerlerin darlığından şikâyet ediyorlardı ve yeni aHilevleri yaptır. mağa çalışıyorlardı. Her yerde kaç kon- fernns kaç konser verdiklerini izah etti. ler. Güzel bir Halkevi olan Afyon Ka- rahisarda verilen tafsilât arasında kon- feransların adedinden ve mevzuundan bilhassa memnun olduğumuzu huzuru- nuzda söylemek isterim. Kezalık Kay. ride de bir sene sarfında yüzden faz- i i | toplantı yapılmıştır. Ankara gibi, İs- | tanbul gibi büyük merkezlerde de 120 130 kadar büyük içtimalar yapılmıştır. Birçok yerlerde vesait tedarikinde müşkülüta tesadüf ettiklerini gördüm. Evlerin bütçesi * Arkadaşlar, Size Halkevleri için © söyliyeğim bu sözlerin bütün aHlkevlerinden işidilme arzu ederim. Halkevlerinin munta- zam çalışması için birinsi şart mali nok | tai nazardan vaziyetlerinin muntazam olmasıdır. Vesaitin çeşidi, geniş olması meselesi ikinci derecededir. Her şeyden evvel bir defa bütçe denilen şeyin Halk- evinde mütevazi dahi olsa mutlaka mü tevazin ve muntazam olması lâzımdır. Bunu söylerken şunu da söyliyeyim Halkevlerinin enerkezi idaresi bu nokta nazardan çok dikkatlı ve kıskanç dav ranmıştır. Bütçede mü te olduğu gihi kü na vehleten vereceği mana, eğer mikdar az ise İzem alan birçok vessitten mah- rum kalmak manmsıdır. “Arkadaşlar, Mütevazın olmiyan bülçelerin şeklen temin ettiği zannolunan vasıtalar haki- kette yoktur. Bu bir aldatınadan ibaret- tir, Halkevleri de muhtaç ol dukları vessitle mütenasi paralarıolma. dığı zaman dahi ne kadar varsa ona gö- ütçe yapılmasını tercih etmelidir. Çünkü hu nihayet bir toplanmadır,ve maksat burada bir takım vatandaşların bildiklerini, yapabildiklerini diğerlerine iri, Bu yasıtamız olmasa da n ortasmda toplanıp yine bir birimizle bağırarak konuşabiliriz. Mesele söste değil, teşkilitim esasında, | fikrinde ve cevherindedir. Sözü Halkevlerinin faaliyetlerinin ya kından mes'ulu olan arkadaşlarıma be rakacağım. Gelecek sene | Halkevlerinin faaliyetlerini rakamlar üzerinde huzu- runuzda daha geniş anlatmağı çalışaca. iz. “ Arlındaşlar, Halkevleri vakıt valıt siyasi icraatı- mızdan dahi vatandaşlarımıza açık alın- | İn, temiz yürekle hesap vereceğimiz bir mekten mes'ul olan Cümbhuriyet hükü- mmeti, siyasetinin her safhasında, iktisa. di, siyasi, dahili, mili O her safhasında ve bilhassa mill hayatın, milliyet esas- Tarıma, sağlam köklü ve (sarsılmaz bir halde bulunmasmdan bütün vatandaşla lara karşı her yerde daima hesap verme ğe hazırdır. (Sürekli slkışlar). Necip Ali B. kürsüde (Başvekilden sonra Halkevi umum reisi Necip Ali B. kürsüye gelerek, Gazi Hz. nin de bihakkin takdirine mazhar olan şa nutku söylemiştir.) Muhterem Hanımlar ve muhterem Beyfendiler, Geçen sene 19 — Şubatta Halkevinin tarihini yeni yapmıya başlıyan kütsi aa- kafı altında larımızda büyük bir ü- duğu halde memleektin eniğunda yeni ülkü mekteplerinin açılışını varlı | > — ğrmizin on sicak samimi - le kutlulayor ve selâmliyorduk. Bugün yine memleketin 20 bucağında yeniden açılan aHikevleri ve ilk başlangıç yılı. nin aziz hatirasmı tesit etmek için ruh larımızda ayni heyecan ve kalplerimiz. de daha büyük bir iman olduğu halde ve asırların Türk milleti bu günü ihti. mal ki yine bu kürsülerden daha çok büyük ihtifallerle kutlulayacaklarını gö zümle görür gibi oluyorum. Erzurum kongresiyle başlıyan büyük inkilâp hareketi, yaşayan normal vaziye ti, bir irade darbesiyle Akdenizin en- ginlerine gömdükten sonra başka zihmi- yetlerin başka içtimai şartların ve baş- ka tarihi asırların yarattığı velhasil bin- bir efsanenin mahsulü olan mücssesele- inkilâbın asil ve kudretli şah iş çok cazip © ve sevimli bir vazil nkilâpler, inkilâip mün kirlerinin dediği gibi, herhangi bir his- sin fevri htilillerinden doğmuş, ölçüsüz bir hareket değildir. İnkilâplar yaşanılan hayatın mevcut içtimai şartların, içtimai bünyeyi tatmin edememeğe başladığı zamandan doğan | yeni bir aksülamel kudretiğir. Bu kud- ret bir mana ifade edebilmek için mut- lâka bir dahi tarafından © keşfedilmeli Tanzim ve tertip edilerek muayyen bir hesdfe büyük bir meharetle tevcih olun malıdır. Çok eski zamanlardan beri ma- lüm olan elektron kuvvetinden — insan zekası 19 uncu asra kadar istifade ede memişti İşte Türk milletinin şuuru altında ya | timai mahiyetleri kaybolmuş sız bir parazitten ibaret olan bu müesse- seler bir bir yıkıldı. Engin ufuklara bakan gözlerimize per dedarlık eden bu heyulalar sonra yeni bir havanın serinliğini kole. lndık. Bu yeni iklimin şartlarma uymak için yeni bir devlet nizamı kurmak, ye hi içtimai şartlar: tespit etmek icap edi- yordu. Dünyanın en yı i rine göre yapılan teşkilâtı esasiye kanu Bumuzla ve yine dünyanın en son hüleü ki zihniyetlerinin ifadesi - olan kanunu nizi bu yeni. ihtiyaçlara cevap vermek için yaptık. Kurulan büyük a- başka yüzlerce işleri birer birer huzurumuzda sayüp dökmekle, ba- na lütfen bahsettiğiniz krymetli zaman larınızı suüüstimal etmekten çok çekini rim | Yalnız hariçten on para almaksızm İl ve milletin irade ve hüriyeti üzerinde bir tazyik hissi vermeksizin on sene i- İ) çinde yapslar işleri, yalnız imveratorlk &l tarihinde yapılan işlerle değil, muasir milletlerin işleriyle de hiçbir endişe duy. maksızın mukayese edebiliriz. Bugün kü genç nesle rehberlik eden dünkü ne sil inkilâp kudretinin bu emsazzam abi- desinin manasmı dün ile mukayese ede- vek pek eyi anlarlar. Bugün memleketin gençliği inki bu itibarla olen mana *mı daha geniş ve bür bir görüşle anlı yacaklarından hiç © şüphe yoktur. Bü- tün bu işler aziz şefler tarafımdan büyük bir meharetle sevk ve idare edilip yapıl dıktan sonra kalan yalnız bir şey vardı: O da kendimizi yaymak kuvvetinin derecesiyle nepsuten müte- nasiptir. Kültürü yüksek olmiyan mille. tin, iyetin herhangi bir safhasm- yüksek olan milletlerle mu- kayese edilmesine âslâ © imkân yoktur. Habeşistan ile Almanya, Tibet ile İngik tere arasındaki fark bizce © maki mak ve el sanayii (o safhasından ziya kültür farklariyle ölçülür Bize göre ile- ri kültür, ileri teknikten değil, ileri tek nik ileri kültürden doğar, Bi, leyi tarihin seyrinden ce misallerle isbat ederiz Her zaman değişen muhiti ve içtimei icaplara tevafuk edebilmek ve onlardan i ö turlar koya- kuvvetine Daima inkilâp içinde bulunduğuna i- iman ettiğimiz dünyanm dönüşü elbete bir takım kaideler içindedir ve tabiatin bir cüzü olan insanların da yine bir ta- kam kaidelere tabi olduğunu kabul ede riz Fakat daima inkilâpçı olmayi şiar &- dinen bizler bu kaideleri başka birimi fesör, ve başka bir metotla tetkik ediyo. Yuz. Asil davamızın prensiplerini izah et- mek için bu nokta üzerinde biraz daha tevakkuf etmeyi Közumlu görüyorum. Yeni bir safha arzeden mütemali Se. bavvüller karşısında cidden daimi mahi- yeti haiz olan kaideler kurmak mümkün » Zaten mevcut kaidelerin bulu- nuşu ve daimi bir kanun gibi kabal edil mesi onun tabiatta © suretle mevcut ol. yon 'un dünya nazariyesi Coperniç za- manma kadar bir hakikat telâkki edil. mişti. tabilati gibi görülen nazariye dus turlarla halledildiğini, dünkü düsturle- rin ya temamen iptal ve yahut ta ona yeni bir takım formüller ilâve «dildiğini İ görmekteyiz. Herhalde yeri bu toplanı- şamızda olmiyan bahis üzerinde fazlaca tevakkuf ettiğimizin sebebi mili kültü. rümüzün eski ve yeni iskolsetizmle bir alâkası olmadığını ifade etmek içindir. En ileri millet olmak iddinsiyle yürüyen Türk milletinin davasındaki muvaffaki yeti bu düstura riayet © etmekle müm. Yeni Türk inkilâbını harp sonu lâplarından ayiran en büyük v: dan biri ve belki birincisi de bu inkilâpçılık ruhudur Her şeyin mütemadi bir inkilâp için- de oluşu düsturu bizim bazı mebdeler kabul etmemize mani teşkil etmez. Bilâ (Gazetemiz makinaya verilin- ceye kadar nutkun mütebaki kı sımları o gelmediğinden bugün dercine imkân bulunamamıştır. Yarın devam edeceğiz.) Sıtma, Trahom (Başı 1 inci sahifede) ları reçetelerin arliisma — fiatla- rmı yazmağa mecburdurlar. Hal. ka düşen bir vazife de, ları kanuna ittibaa mecbur et. mektir. Binaenaleyh herkes ver- diği parayı reçetelerin arkasına yazdırmalıdır. Hususi hastaneler için hazır. lanmış olan kanün da bu sene B. M. Meclisinden çıkacaktır.” Vekil B. bu akşamki trenle An- karaya dönecektir. 4 a Mİ <a