7 Eylül 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Siyasi ve tarihi tefrika 26 KEMALİZM NEDİR? Selânik - Anafarta - Ankara.. Yazan: Edirne meb'usu Mehmet Şeref Türk köylüsü kadar, Türk ışıklı gençliğinin içine siper eleyeceği bir tetkik kaynağı yoktur. Yüksek bir yurt sevgisinin kaynaştığı bu tevekkül harabo- leri bir Türk ışıklısı için bitmez tükenmez bir hazinedir. Son 7 asrın Türk köylüsü, Türk mil. letinin kudreti, koruyucusu, Türk bütünlüğü- nün en yüksek saklayıcısı ola- rak ortada dimdik durmuştur. Tufanlar gibi felâketler, be- Jâlar, saldırışlar biribi, üzerine atıldığı halde Türk köy Tüsü içeriden dışarıdan bu <aldı rışlara karşı koymuş, dayanmış tır. Kırılmış. eğilmemiştir. Ver almamıştır. Her şeyini ver miştir. Hattâ malın, canımı ve her şeyini vermiştir. Ancal ancak Türklüğünü, Ti gusunu. yurt sev; Türk köylüsü yüksek bir ya- radılıştır. , O, karşıdan, dışından görüle mez, anlaşılamaz. Ona bugüne kadar hiç kim- se iltifat etmemiştir. Onu bir gün kimse düşünmemiştir. | Sade hakaret görmüş. yum- ruk yemiş ve nihayet (Kaba Türk) vasfile tarihin bu kahra- man çocuğu İâyik olmadığı adla anılmıştır. Zulümden Hâkan otağına şikâyete koşan köylü Türk: | | (Saadetlü Hünkür kanginiz dir) dediği vakit. o, yetmiş as- rın yer yüzünü kaplayan kendi tarihine sadakatla sarılarak bu gürleyen seste adlin, müsavatın mânası titreyordu ve onu Otağ dan kovdukları zaman artık ku rulan devletin de mânası kal- ü öylüsü fasılasız, dur- madan dinlenmeden o teşekkü- lün yalnız istismar edilmiş bir verimli tarlası, azat kabul et- mez bir esiri. hiç bir hakka ma lik olmayan hizmetkârı olmak- tan başka bir şey olmamıştır. Size onu tarih anlatır, Sadaka- tin, itaatin. dürüstlüğün, çalış- manın üşenmez, sönmez bir varlığı Türk köylüsüdür. Onu tarih tekrimlerle derin saygi- larla anıyor. şöyle çok içinden bakınız. Anadolunun Türk köy lüsünü, son tarih meydanından | yok olup giden Osmanlı impe- ratorluğunda. Türk köylüsü- nün hayatını, tarihi seyrini şehirliler ve kasabalılarla. dev- let ve hükümet teşekküllerile karşılaştırarak derinden takip öyük bir kültür kaynağını bulursu- nuz, Osmanlı yapmacık teşekkü- lü Türk köylüsünün üzerine yüklenmişti. İstanbulun en kuvvetli sinir leri gevşeten yumuşak ve düşü ren muhitinde hünkârından pa- şalarma, büyük softasından bap naibine varıncaya kadar kur- dukları zevk ve tarap âlemlerin de israflı bir iptizal ile yaşadık ları ihtişamlı, depdebeli peri masallarında tasvir edilen cev- herlere, irdilere, pırlantalara altın vegümüşlere boğulmuş | © hayatı yaşatan o hazineleri onlara tedarik eden hep Türk köylüsü idi, Pantanm. İzbandidin vergi almak için zincire vurduğu yüz lerce köylüyü sürüklerken boy nu irde ölenin çıkarılması- nı söyledikleri vakit atının üs- tünde zulmünün bu kanlı eseri ni seyreden mutlaka Osmanlı. nın Boşnak. Arnavut, Arap, Kürt, Çerkez. Ulah; Bulgar Rum dönmesi. Türk olmayan İzbandıt, turnacı, salyanecisi: — Ölünün kokusundan bizar olurlar da vergiyi verirler. Ne ye atmı teperek yürür- elek köylüsü. Osmanlıya irak tef pe Artık A ünde işleyen bir erkek kolu kalmazdı Köyde kadınlar, şimdi her işin başında idi. Öyle bir hale geliyordu ki bir gün Anadolu içinde dolaşan bilmem hangi maskara şeyhin kulağına küpe boynuna teslim taşı takmış her tekliften, her vazifeden onu mu af tutan postlu, arakiyeli, teber li, keşküllü kıyafetile birkaç serseri köylerden geçerken. ka- dınların artık bir erkek teması Bın ne olduğunu unutaca'y ka- dar bütün bir köyün erkeksiz kaldığını görmüş olduklarını hikâye ederler. Osmanlı teşekkülü. Türkten ayrılırken Türk köylüsü, bütün bu ağır ve yurt kıran, soy kıran, ocak söndüren saldırışlara kafa tutarak yetmiş asrın onda yaşa yan Türk kültürünü korumuş. ocağının yıkılan, tütmeyen ba- nın harabeleri önünde gene iğünden bir şey verme- miştir. Şehirler ve kasabalar Arap ve Acem kültürünün yü- rünmeyen. zihin ve duygu bo- zan tazyik: altında her gün bir az daha dilinden, duygusundan İ kaybede ede karmakarışık ve milletten başka her şeye benze yen bir yamrı yumru parazit, sınıflar teşkil ederken bize bu altı asrın Türk köylüsü karşı - a gösterdiği manzara şu “Şehirler ve kasabalarda ku- rulan teşekkül sade deruni ha- yata tâbi idi. Onda. Türklüğün kokusu bile kalmamıştı. Hâkim fikir, sade “menku- lat” olduğu için. hâfıza kuvve- ti ilim kuvveti sanılıyordu ve ilim ise hayata intıbak eden şu- urlu bir bilgi değildi. Hâdiselerin mantıki icapla- rı asla düşünülmezdi, bilâkis hâ diseler daha evvel söylenmiş “Kavil” çerçevesine uydurula- edilirdi. Bunün da tabii neticesi olarak ortada bir milletin relörkei gösteren kül tür yok olmuştu. Türkün güzel ve geniş dili Arabın bükümlü ve kaideli di- line tâbi kılınmış; ne kadar çok arapça ve scemce İâf söylenir. $e o rütbe âlim, fazıl, şair sayı- lırdı. Şehirli, hükümet teşekkülü- ne bağlı kalmıştı. Onün bütün kazanç memba hükümet paşa. larma, yahut ta âyan ve eşrafa ip etmiş olmaktan ibaret- Adalet” nisbi olduğu ka- dar hâdiselerin mantıklarından doğan kanaatlere bağlı değildi. Sade si'but vasıtaları ârızalı o- lur ve kavle istinat ederdi, “Ki tapla yeri” bulunduğu ad lin timsali olmağa (yetiyordu. Ve kimse kanaatinden bahsede mezdi, ( Devamı var ) Güneşin Harareti Bir Alman nazariye- si heyecan uyandırdı BERLİN, 6 A.A. — Volff Ajan undan; Berlinli Alimlerden e doğtör Frieke meşretliği ilmi bir tetkik ile heyecan uyandırmıştır tetkike göre güneşin harareti yalnız müveri hararetli ve ctrafı bir denizle meştur olan bir yıldızın mu- hitinden ileri gelemektedir. Bu nazariye güneşin sathında gö- rülen hadiseleri hayrete şayan ve ba sit bir tarzda izah eylemektedir. Gemide infilâk CEBELÜTTARIK, 6. A.A.— Berlin borsasında vergi verirken köyün öte ucun- aa dan görünen sarıca, simen, tü-| y,., Ea > fekli onu Yemen seferine. Arna Gi li mi nk Le vut seferine götürmek için ge. | ÇARŞ A Ü “HARİCİ HABERLER Almanya silahlarda | müsavat BERLİN, 6 A A — Volt A- vk Alâkadar mahafilde temin edildiği ne göre Almanyanın teslihat saha sında hukuk müsavatı talebine dair olan notasına Fransa tarafından ve- rilecek cevap projesi, OLavsanne'da Kat'i cevabı verecek olan M. Herriot mün'akit mahremane itilâf mucibin- ce alâkadar devletlerle müşavere e- dildikten sonra tanzim olunacaktır. Resmen bildirildiğine göre M. Herriot, mezkür hükümetlere Al man matalibatımı — bildirilmiş olup bunların vereceklerini cevabın bu hafla içinde gelmesine intizar olun maktadır. Franas kat'i cevabını önü müzdeki hafta zarfında tanzim ve tespit edecektir. İtalya kabul ediyor ROMA, 6. A.A. — Alman sefi- rinin M. Mussoliniyi ziyaret etme- si neticesi olan selâhiyettar mahafil, Italyanın hukuken varit bulunan,Al- manyanın teslihatta müsavat halkın daki noktni nazarını teslim ve tasdik eylemekte bulunduğunu teyit edi- yer. İ Ayni mahafil, bu meselenin doğ- rudan doğruya tahdidi teslihat kon- feransının salâhiyeti sahası dahilin- de bulunduğunu da ilâve o etmekte dir Yeni bir kararname BERLİN, 6. A, A, — “Almanya- nm iktisadi hayatını galvanize | et- meğe matuf mühim bir kararname tanzim edilmiştir. Bu kararname, ci- l hanın iktisadi inhitatın son derece i sine düşmüş olduğu veya düşmek ü zere bulunduğu ve binmetice Alman yanı ayeni bir hamlede bulunmağa amade olırasına o müsaadebahş ola. cak tertibatı almanm (muvafık ola. cağı suretindeki nikbinane telakkiye istinat etmektedir. iktisadi. proğramı, sa- mahiyetinde bir ihtiva etmektedir. Fakat, zavahire rağmen , ziraat le- binde hiçbir tedbiri | ihtiva eyleme- mektedir. Binaenaleyh hükümetin pe kyakın bir zamanda en mühim zirai mahsulleri kontenjantmana ta- bi tutmak suretiyle proğramının boş luklarını doldurmak © tasavvurunda bulunmakta olduğunu ilân etmiştir. BERLİN, SA A — Veli Ajan- sından: İltisadiyatın yeniden islâhı için ilân ve burün meşredilecek olam emirname, Alman kambiyosunun is- tikrarının mutlak surette muhafaza- $1 esasına istinat eden bir program ihtiva eylemektedir. Ayni program takriben 750 milyon marklık böyük mafia işlerini ve ferdi iktisatçılığe kudret verecek bir (o takım tedabiri muhtevi bulunmaktadır. Nasıl karşilandı BERLİN, 6. A .A.— Reisicümhu Tun iltmadi kalkınmaya dair olan e- mirnamesi hakkında mütalen serde den gazetelerie mahfeller, hüküme- bin asıl iktisadi proğramını müsait ir Sarekşe kaikimleliz vü İMMiŞğün tenkit etmerekedir. İzhar olunan endişeler, umumiyet lunmaktadır. Katolik kongresi ve Vov Papen BERLİN, 6. A, A. — M. fon Pa- katolik mıştır. Çünkü kongreyi tertip eden- ler kendisine i hazır bulun- protesto e katiyen Alman katoliklerini değil an cak merkez fırkasını temsil etmekte olduğunu beyan eylemektedirler. Londrada endişeler PARİS, & A. A.— Londradan| İ Berlin Havas Ajansa bildi ; rinci celsesined iyi bir faaliyet Alhnanyanın teslihat sahasında hu | temin edebilecek mi İtalya Alman noktai nazarını kabul ediyor. Fransa henüz cevap vermedi data İngilterenin ne cevap vereceği benüz malüm değildir. Meselenin yalnız başına hariciye mazırının ve hatla kabinenin hallede- miyeceği derecede mi olduğu be yan olunmaktadır. Bilhassa Almanyanın yeniden res mi surette silâhlanmasından ve Al manya Cenevre konferansına mü- messil göndermediği takdirde bu konferansın akamete uğramasından endişe edilmektedir. Çelik Miğferl'ler ve Fon Papen BERLİN, 6. A. A. — Volff Ajan laşvekil, dün Çelik Miğfer birliği idare (heyetini ve ayni mensup bazı âzayi kabul ey- Temiştir. BERLİN, 6 A.A. — Volif Ajan sından: Gazetelerin yazdıklarıma gö! re, Rayiştağ meclisi i, heyeti u mumiyeyi 12 eylül tarihinde içtimaa davet etmek filrindedir. Hitlercilerin bir talebi DANTZIĞ, 6. A. A. — Volff A- jansından: Gazeteler nasyonal-s08- yalistlerin artk © nasyonal. Alman merkezciler ve vasat frkalar âzasın dan mürekkep muhtar şehir hükü- metini himaye ve takviye edemiye- çeklerini beyan ettiklerini yazmak- ta ve Hitlercilerin Diyet Meclisinin feshile yeni icrasını talep ettiklerini all Hitlercilerin bu taleplerinin mu vaffakiyete isali için sol cenah mün- tehasının zaruri olan yardımmı . te- min edip edemiyecekleri henüz mec bul bulunmaktadır. Âbiesiksi Maliyesi Hazine nazırı pro- gramı ilân etti VAŞINGTON, 6 AA.— Yakın da vadeleri hitam bulacak olan dü- mi mar birliğinin muhi liğin teminine ibzar edilen 1150 milyon dolarlık ehemmiyetli mali program, o bazine nazırı tarafından ilân edilmiştir. Bu program hazine banknotları ü zerinden yüzde üç ve bir çeyrek faiz li ve 5 sene vadeli 750 milyon dolar lik bir bir mehil, muhtevi bulunmakta ve kezalik yüzde bir ve bir çeyrek İadeli vadesi 15 Eylül 933 tarihinde nihayet bulacak olan hazine faiz şe- hadetnamelerinin ihracını derpiş ey. lemektedir. Bu prozram bali hazırdaki mali sene zarfında hazine nezaretinin yap miş olduğtu ikinci ehemmiyetli ame- ler bir kün zarfında mocmuundan 10 defa fazlasına müşteri kaydolun- muğtu. Mesai günü kurbanları NEVYORK, 6. A. A — Amerika “mesai günü” şenlikleri © esnasında 200 den fazla telef ve yaralı olmuş- tur. Telefatın çoğu deniz. banyoların. dan ve otomobil kazalarından ileri gelmiştir. 250 kişiden fazla İnsan Vaşingtonda itfaiye kıtalarının geçit resmi şiddetli sıcaklardan büyük fenalıklar geçirmişlerdir. ies Çabuk uçma rekoru NEVYORK, 5, — Klevland eya- | letinde tertip edilen bava şenliklerin de, bir Amerikan — tayyarecisi aklın kabul etmiyeceği | kadar büyük bir sürat elde ederek dünya havacılığı- çabuk uçma rekorunu kırmıştır. Elde ettiği sürat İse saatte 471 kilometre 747 metredir, Binbaşı Dulitl bu sürati üç kilometrelik bir mesafeyi dört defa devretmek su retile elde etmiştir. Fakat Amerika. lı tayyareci, bu tecrübeyi yaparken beraberine sürat ölçmeye inahsus o lan resmi bir boragraf aleti olmadı ğından dolayi bu muvaffakiyet res- mi hir surette tesbit ve kabul edil | yunu umumiye faizleri teahhüdatına | ukabele eylemek il tayyarecinin adı binbaşı Du- | | Hint meclisi | Açıldı Katiyllik zel zuhurun- i dan endişe ediliyor İ BOMBAY, 6. A. A, — Hindistan da icrası mutasavver ıslahat hakkın- İ da müzakeratta | i ! cek murahhasla- rin intihabı hu- susunun müşkilâ- ta maruz kalaca- ör tahmin edil mektedir, Hint itti kongresinin j bu | konleransa iştira- ki kabul edeci muhakkak değil dir, Bir takın iğtişaşlar zuhuruna ih- timal verilmektedir. Binaenaleyh hü İcümet, bir beyanname neşretmiştir. Bu beyannamede gayri kanuni ola rak silâh bulunduranlar, bu silâhla- rını teşrinievvel nihayetine kadar hü- İ kâmete tevdi etmeğe davet edilmek- tedir. Bu mürdüse hin» halliktan Yali umumi Lard Willington komisyon gizli sil | çin memleket dahilinde dolaşmakta. | “Simdiye kadar pek o kadar ciddi bir nezaret altnda bulundurulma makta olan limanlar, şimdi son dere ce ihtimamla muhafaza altında bu lundurulmaktadır. SIMLA, 6. A.A — Hint teşri | meclisinin yeni içtima devresi Hint valii umumisi Lord Willington'un vi yaseti altında açılmış ve umumi va- İi, memleketin umumi vaziyeti hak- kında mühim bir nutuk söylemiştir. İ Mümaileyh, İngilterenin Hint kanı nu esasisi hakkında Londrada yeni- den müzakerat icrasının zaruri oldu ğu mütaleasında bulunduğunu be yan etmiştir. İ | Valii umumi, bütün Hindistan fır in teşriki mesai etmelerini ta tmiş ve bunun müzakeratın mu lep vaftakiyetle tetevvüç etmesi iç ruri olduğunu beyan eylemiştir. Hindistanın mali vaziyeti hakkın- indistan arasında namesi hakkında mumai- lindistanda kamunuesasi teb- hedenin 6 ay evvel haber verilmek şartile feshine müteallik olan mad desinin pek mühim olduğunu söyle miştir. Bundan sonra Lord Willington,u zun uzadiya silâhsız itaatsizlik mü- cadelesinden de bahsetmiştir Müslümanlar ve Mecusiler İ LONDRA,G.A.A — Bombay- dan Times'e bilidrildiğine göre 5000 müslüman pazar günü Malesaon'da bir eve iltica etmiş olan 28 mecusiye tecavüz etmişlerdir. Asayişi inde i- çin Masikden polis takviye | kıtaatı gönderilmiştir. 4 yaral: vardır. Stresa Konferansı PARİS, 6. A. A. — Havas Ajan- sından: Merkezi Avrupanı : vaziyeti ve Tuna meselelerin karışkdığı salâ- hiyettar mahafili fazla işgal etmek- tedir. Umumi mütales, o Stresa konfe- aye siyasi ihtirasatın daha faz- la teşviş i vok mazik bir vazife karşısında bulunduğu mer- kezindedir. Gazetelerin heyeti mecmuası kon- | feransın malik olduğu imkânlar hak- İ kında fazla hayale kapılmamakla be İ raber Avrupa iktisadiytımın yeniden ihysma ait meselelerin ehemmiyeti hasebile konferansın mahsus ve el i le tutulabilecek kadar iyi neticelere vasıl olabileceği ümidini izhar eyle- mektedir. Müzakereler STRESA, 6 A.A, — Beynelmi- İel iktisat konferansının bu sabah ki celsesinde Polanya murahhas, andak iktisadi mesailin tetkikini talep eden Alman tezini şiddetle tenkit ederek ticaret | bilânçosu kendileri için © gayrimüsait olan bilcümle zirai memleketleri alâka dar eden iktısadi ve mali mesele- lerin seyyanen tetkik ve tezekkü- rünü istemiştir. Ii murahhası, ta muha İ rebelerini (gülünç) diye tavsif e- derek müspet bir neticeye varma- İ nm yegâne çaresi, milletler ara- sında mübadelâtın serbestçe icra- sına engel olan manileri ortadan kaldırmak olduğunu beyan eyle- miştir Tren yoldan çıktı PARİS, 6 A. A. — Paristen gel mekte olan sür'at katarı, Marsilya derece | varonlarından birinde yoldan çıkmış- si saatte 448 kibir 171 metre. tır. Telefat yoktur. Yalniz sekiz ki- Izmirde kadın yüzünden feci , . bir cinayet oldu İZMİR, 6 (Milliyet) — Dün gece kadın yüzünden feci bir cinayet olmuş. iki kişi tehlikeli surette yaralanmıştır. Vak'a şü surette cereyan etmiştir: Gece yarısı Avukat Şikati Beyin oğlu Fethi, maliye memuru Naci ve arkadaşı Veli Beyler Rifat EF. nin kordondaki İstanbul gazinosunun deniz tarafındaki kısmında o- tururlarken o sırada yanlarından Mükerrem H, isminde 18 yaşın da bir genç kız geçmiştir. Fethi B. ve arkadaşları bir âlem yap- mak maksadile kızı masalara davet etmişlerdir. Tam bu esnada dört gün evvel hapishaneden çıkan Alaşehirli kunduracı Kadri meydana çıkıyor ve kızı bunlardan almak istiyor. Berikiler kızı bırakmıyorlar, Kadri de uzaklaşıyor. Fakat Fethi Bey ve arka- daşları kızla beraber tam arabaya binecekleri sırada Kadri Ef. gene önlerine çıkıyor, bu defa da kızı zorla almak istiyor. Neti- cede iki taraf biribirine giriyor, Kadri kızı almasına mâni olan Fethi Beyin karnına ve üzerine atılan Naci Beyin de boynuna bı- çağını saplıyor. Naci Beyin şiryanları kesilmiş. Fethi Beyin de barsakları parçalanmıştır. Her ikisinin de yaraları çok tehlikeli- dir. Katil cinayetten iki saat sonra yakalanmıştır, Balkan ajansları konferansı BÜKREŞ, 6 (A.A.) — Balkan Ajansları konferansı dün burada toplanmıştır. Konferans Balkan Ajansları arasında istih- barat teatisinin mümkün olduğu kadar teksifi meselesini tetkik edecektir. Konferansta, Anadolu Ajansını Umum Müdür Muvaf i fak Bey temsil etmektedir. Dün akşam Hariciye müsteşarı M. Tilea konferans azası şerefine bir ziyafet vermiştir. Pamuk mütehassısları Adanada KONYA, 6 (A.A.) — Sanayi mütehassıslarından Denizli- de bulunanlar da dün buraya gelmişler. heyete iltihak etmişler. dir. Mütehassıslar dün otomobillerle Sille, Meram ve Dereye gi derek buralardaki su kuvvetlerini tetkik etmişlerdir. Akşam be- lediye, heyet şerefine bir ziyafet vermiştir. Pamuk mütehassısla rından yedi zat bu sabahki trenle Adanaya hareket etmişlerdir. Ereğliye uğramaları da muhtemeldir. Maden mühendisleri tet- kikat için bugün Silleye gitleceklerdir. Şehirmizde kalan heyet bugün de tetkikatıma devam edecektir. 760 mil irtifada 20 gün MOSKOVA, 6 (A.A.) — Sovyet Rusyanın tanınmış dağ seyyahlarından Adliye komiseri Krylenbo, Rusyanın sathi bahir den 760 mil irtifada en büyük dağındaki Galmo sivrisine çik- maktadır. Kendisine dağ seyyahlarından bir grup refakat etmek tedir, Bu çıkış Rus fen akademisi ve turizm cemiyeti tarafından tertip edilmiştir. Heyet dağın cümudiyesinde 20 gün kadar bü- tün düryadan tecrit edilmiş bir halde kalacaktır, İngilterede işsizlik artıyor LONDRA, 6 (A.A.) — 22 Ağustos tarihinde şsizlerin mik- darı 48.046 kişi artmıştır, mmm am LL LZ İngilterede grev- |İngiliz Traide-Union lere karşı larının bir kararı LONDRA, 6. A. A. — Mesai ma. sırı sir Henry Betlerton, Mançes- ter sanayi grevi ile alâkadar patron ve amele mümessillerine bir mektup | göndermiştir. Mektup, muhteviyatın dan her iki tarafça malümat alındık tan sonra, neşredilecektir. Mesai nazırı, dün Lossimouth'dan avdet eden Başvekil M. Mac Do- nald'a saat 19-15 te Fuston istasyo- nunda, mülâki olmuştur, Mümsileyh Başvekile çulhalar grevinin son va- ziyeti hakkında malümat vermiştir. Riyaziyeciler kongresi ZURİCH, 6. A. A. — Beynelmilel riyaziyeciler kongresi, dünyanın bü tün memleketlerinden | gelmiş sn NEVCASTLE, 6 A.A. — Trai de-Union'lar kongresi, bir karar sureti kabul etmiştir. Bu karar su- retinde ücretleri tenzil eden hükü metin bu siyaseti yüzünden hâsıl olan endişeden bahsedilmektedir. Bu karar suretinde hükümetten harp borçlarile tamiratın ilgası ve ve müdafii Abidin Pş. nın ihyayi na» ni haber vermiştik, Yukardaki resimler lunan heyeti ve Türkiye namına nur lir.. Ocağı başmdan alarak bir daha dönmemek üzere iyet gü- nü görülmüştür. Tereffüe olan © te. | kuk müsavatına dair olan talebi üze üzere sürer gi umumidir. mayül, a di İ şi ağır surette yaralanmıştır.