24 Temmuz 1932 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

NUSHASI 5 Lausanne: Türkiyenin temel taşıdır Lausanne; harpten sonra dev. letler arasında müsavi şerait : : dairesinde . ilk m Bugün Lausanne (o gününü tes'it edeceğiz. Çok yerinde bir tezahürdür, Cenevre'de ve Lau- #anne'da Avrupa devletleri a- rasında bu aralık geçen çetin ve neticesiz mücadeleleri gör- dükten sonra Türk Lausanne': Mın kıymetini daha iyi anlıyo- Toz, Acaba şu buhran senele- rinde biz de mağlübiyet mua- k inin ahkâmına tâbi olsa idik halimiz ne olurdu? Mu- hakkak ki, Türkiye; © umumi harpten mağlüp çıkan Maca Fistan, Bulgaristan ve w ender hürmet ve merhame yık görülmezdi. Onun için Lausanne gününü ve onu doğu Tan milli mücadelenin (büyük Zaferini her vesile ile (takdis €tmek boynumuzun borcudur. Şurası da © unutmamalı: Tahakkuk ettirilmiş her poli- tika muvaffakıyetinin müşkül leri vardır. Her muvaf- fakıyet, bir tedbir silsilesinin | Beticesidir. Lausenne'da ka- Zandığımız haklar ve muvaf- fakıyetler; bize seve seve, gö- Bül rızasile verilmiş değildir. Orada her meseleyi hakkımı- #in ilham ettiği mantık © yı seflerimizin irade ve (24 ları kuvvetile halledebilmiştik. itibarla İsmet Paşanm altı AY süren Lausanne'daki mü- cadele tarihi çok enteresan bir ©tüd mevzuudur. Lausanne konferansı devam *derken, İsmet — Paşanın ikti- sadi istiklâl mevzuu üzerinde | hiçin bu kadar ısrar ile durdu- | ğunu anlamayanlar vardı. Şüp | he yok ki bu zatlar, Avrupa Lausanne'ının tecellileri karşı- | sında İsmet Paşanın o vakitki İ inat ve ısrarındaki isabeti bu- Bün teslim ediyorlar. Devlet adamlarında evuam derecesin- de bir dikkat ve £ hassasiyet en büyük fazilet oluyor. 4 Birkaç sene evvel memleket- te tam bir istikrar ve o asayiş| İcessüs etmediği zamanlarda idi: Muarızları, İsmet Paşanın hassasiyetini ima ederek: ir memleket evham ile idare “lunmaz!,, diyorlardı. İsmet Pa $a bu türlü tariz ve tenkitlere: Rejim ve memleket meselele- vinde fartı hassasiyetimiz ve ttâ evhamımız, bizim en bü- Yük kuvvetimizdir!,, yolunda | bir Şap vermişti. l lâdiseler muhterem | Vekile hak vermedi mi? si Mudanya © mütarekesi; İs- met Paşanın ilk siyasi muvaf- fakıyetidir. O, Mudanya'da te- Mini mümkün bütün şartları alınış, ipi tam kopacağı bir sr- E gevşetmesini bilmiştir. lununla beraber pek yakından | İliyoruz: Mütarekenameyi im | Zaladıktan sonra İsmet Paşada | Yeni bir merak ve endişe başla- Miştı: “Acaba o bundan fazla bir şey kazanabilir mi idik? A- Saba İstanbulu derhal tahliye #ttirmek mümkün değil mi i- di?,, Bu endişesini Büyük Gazi | Ye de açtı. Gazi'nin: “Merak fine! Temin ettiğin şartlarla | İstanbulu da mutl rtarı» | Yorsun. Başka türli ben | muvafakat etmezdim!,, yo- | ndaki cevabı ancak onu tat- | Min etmişti. Şüphe © yok ki, Lausanne Muahedesinin ruhunda (güzel | Ssaslar, iyi şartlar vardı. Fa- kat bu muahedenin Türk © ba- Yatında faydalı ve feyizli tesir uahededir 24 TEMMUZ 1932 7 inci sene No. 2317 KURUŞTUR anan yapması için o esaslarm | çok iyi tatbik edilmesi lâzımdı. E- ğer bugün Lausanne gününü bir bayram gibi tes'it edebiliyor nin imzasından sonra İsmet Pa şanın ve Tevfik Rüştü Beyin sekiz seneden beri takip ettik- leri dürüst ve samimi politika | da aramalıdır. İsmet Paşanın Lausanne'daki inat ve ısrarı, o zaman bazı Avrupa devletle- ini sinirlendirmiş olabilir, O sinirlenmeler, mutlaka (o Türk aleyhtarlığı hissinden (o değil, Türkiye'nin müstakbel politika sında dürüst hareket . edeceği- ne inanmamalarından ileri ge- liyordu. Şimdi ayni devletler Türk dostluğuna kıymet veri- | yorlar, Türkiye'nin i- İel politikada müsbet bir âmil olacağına kani bulunuyorl Her halde bü kanaatlerinin yan | Miş çıkmayacağına emin olabi- birler. | Lausanne konferansın ve | Lausanne sulhunun yalnız Tür kiye'nin tarihi noktasından de- | ğil, harpsonrası Avrupa tarihi noktasmdan © da ehemmiyeti | büyüktür, Çünkü Lausanne, | arpten sonra müsavi şetait al- tında müzakere ve imza edil riş ilk muahededir. Lausanne i oferansma tekaddüm (eden diğer sulh müzakereleri galip- lerin kendi kaşaları ların mukabil tarafa (o oltima- tom © şeklinde £ tebliğinden | ibaretti. Bu O muahedeler bir taraflı olduğu içindir ki imza- ları tarihinden beri Avrupa'da beynelmilel hayat bunların ta- dili etrafındaki faaliyete inhi- sar etmiştir. Eğer Lausanne'- da Türk heyeti murahhasası- nın ısrarile kabul ettirilen ruh ve zihniyet buna < tekaddüm €den içtimalara da hâkim ol. taribin saydı, on iki senelik cereyanı başka bir takip (o edebilirdi. Tü bugünkü beynelmilel münase- batı doğru ve dürüst | ise, bu- nun en mühim sebeplerinden birini de Lausanne'daki iyi baş langıca atfetmek lâzemdır. Bu itibarladır ki Lausanne sulbu, yalnız Türkiye ile Avru- pa devletleri arasmdaki müna- sebatın tanzimine yardım eden bir muahede — kadar da cihan sulhuna yardımı olan tarihi bir mukaveledir. Ve yalnız Tür- kiye tarafından değil, sulbu se- ven her memleket | tarafından yıldönümü tes'it edilmeğe de- ğer kıymetli bir mukavele» dir. Siirt Meb'usu MAHMUT Ekmekçi Japon dün bir | cinayet işledi ve yakalandı. IYazsı polie haberleri arasındal ve Lausanne'da Türk heyeti başmur«hhası' İsmet Paşa Türk milletinin ebedi kurtuluş ve kuruluş muahedesini imzalıyor 9 sene evvel bugün devletlere istiklâli- mizi tasdik ettirmiştik günü münasebetile Lausanne bugün Darülfünunda muazzam merasim var. 4 şubatta mkta oldu ve “23 ni: sanda tekrar başlıyan müzakere 24 temmu za kadar sürdü, başlanmıştı. 4 şı inkrte olda ve Bugün Lausanne günüdür. Tam | 23 gemin siri e Mg # rına istediklerini imza ettiriyorlardı. Türkiyeye karşi #yni usulü tatbik etmek istediler, Halbuki yeni Tür- Lausanme'daki vaziyeti büs bütün başka idi Bu. sebepledir ki müzakere çok çetin Başmu- rahhasımız İsmet Paşa için ebedi bir şeref abidesi teşkil eden bu mua hede, Türkiye ile Avrupa devletleri mümasebatında bir dönüm noktası- dir. M. Venize'os muahedeyi | Bugünkü merasim imzalıyor. Lausanne sulhünün 9 uncu yıldğ- dokuz sene evvel bugün istildâl huc | nümü münasebetile bugün darültü- cetimizi tasdik ettirdik. Cemiyeti akvamda Türkiyeyi ilk defa kendilerine tahsis olunan mevkide temsil eden dalmi murahhas- larımızden Cemal Hüsnü ve Necmettin Sadık beyler Fransız milletinin dos- tâne hissiyatına ma- küs bir malâyanilik! Milletler Meclisine girişimiz etrafında Times'in neşriyatı Malâyanilik Le Journal'a aittir Times gazetesi “Milletler | sile yazdığı bir meclisinde Türki: Ç « Müzakerata 21 teşrinisani 922 de| baş makalede | ie boşanmak için mahkemeye işti. Gazi Hz. Reisicümhur Hz. evvelki ak- mara'da bir buçuk saat süren bir tenezzühten sonra Yalova'- lerdir. O sırada, orada Haliç İdman Yurdunun Gülnihal va- parile tertip ettiği tenezzühe iştirak edenler bulunuyorlardı. Mütenezzihinin refakatlarında sicümhur Hz. orada çoban ğer bazı pehlivanların güreşle- rini seyretmişler ve alkışlar a- rasında motörlerine binerek te- nezzühlerine devam buyurmuş lardır. Gayrimeşru İstifade Mevaddı iptidaiye kaçakçılığından adliyeye verilenler Teşviki sanayi kanunundan is- ifade ederek muafen ithal ettik leri mevaddı ipten yarra tör ve üç tacirin o muhakemeleri gümrükte sekizinci ihtisas mahke mesinde yapılacaktır. Esasen öte“ | den beri bazı fabrikaların güm- rükten muafen ithal ettikleri me- vaddı iptidaiyeyi teşviki o sanayi kanunundan istifade o edemiyen Nazmi Nuri Bey diğer fabrikalara sattıkları veya i serbest susta tetkikat yaptıkları gibi Mil Ti Sanayi Birliği de bütün — Türk sanayiini de bu şaibeden kurtar- mak için böyle müesseselerin bu- lunup, bulunmadığını tetkik et mekte idi. kazancını meşru ve açık yollar. dan terin eden Türk sanayii er- babımı lekeliyemez. Her zümrede böyle bir kaç fert bulunabilir. Münir Bey Londraya muvasalat etti LONDRA, 23 (A.A.) — Türki. ye'nin Londra büyük Elçiliğine ta- yin edilmiş olan Münir Bey bu ak- şam buraya muvasalat etmiş ve is- tasyonda hariciye nezareti mümes- sili ile Türkiye sefaret ve konsolos hanesi erkânı tarafmdan selâmlan- maştar. Maurice Chevalier talâk istiyor PARIS, 23. A. A, — Maurice Chevalier, zevcesi İvonne Vallee bazı pehlivanlar da vardı. Rei- || Mehmet, Salih pehlivanlarla diğ | Siirt Meb'usu MAHMUT Umumi Neşriyat ve Yazı Müdürü ETEM İZZET Darülfünunun ilgası ve yeni üniversiteler tesisi mevzubahistir İslahat projesi Hegeti vekilede müzakere ediliyor Türkiyede tedricen inkişaf etmek üzere üç üniversite tesis edilecektir tesisi düşünülmektedir. Bunla: rm biri İstanbulda, ikincisi An- kara'da ve üçüncüsü de şark vilâyetlerinde — olacaktır. Şark vilâyetlerindeki © üniversitenin Van' ve yahut Diyarıbekir'. de tesisi düşünülmektedir. An. cak her üç üniversitenin tamam olarak faaliyete geçmesi müm- kün görülmediğinden © evvelâ müktedir profesörü olan derş- ler için kürsü ihdas © edilecek ve üniversite ancak zamanla ve diğer elemanlar yetiştikten e e Tasav. ver proj aa, mü derris olduğu kadar kürsü ii das etmektir. > l Darülfününun ıslahı hakkında ver- | diği proje heyeti vekilede görüşüler M. Malche Haber aldığımıza göre, An- | kara'da Heyeti Vekile Darül- fünunun vaziyeti hakkında meş gul elisi meşguli- cas ra yete teşkil program, rülfünunun ilgası ve derhal de yeniden tesisi mevzuu © bahis- tir. Bu takdirde ilga bilhassa bir şekil meselesi olacak ve ye- niden tesis edilecek olan üni- versite darülfünunun (o yerine kaim olacaktır.. Darülfünun is- mi bundan sonra artık üniver- Maarif Vekili Esat Bi Turnuvamız hararet- le devam ediyor Finale kimlerin kalabileceği aşağı yukarı bir tahminle salı günü anlaşılacaktır Miss Gradetzki ve Fahire Hanım maçtan evvel Serdar maçında galip le mağlâp el sıkışırken Dün de Turnuvamız Tawn te- | kazanacağı nin klöbünden oynanmıştır. Gü- ün en mühim musabakalarnı kaydediyoruz. Bu maçlardan (D. Jalfe » Jeotfrdi) (A. Ferit - N. Serdar) ım maçı bklediğimiz gibi m biribirin soruyordu. Necmi ve Ahmet Beylerin güzel yer tutmaları ve filede mahi vuruşlar ile ilk seti o kolaylık ile 6/3 kazandılar. İkinci sette D. Jaffe ve Jeof-