Zeytindağı ea Portreler O zamanlar Halide Edip | dü; ben zabit o kadın, ku Hanım hükümetin Ermeni po-! basına binerek çarşıdan Mitikasını tenkit den birkaç ki- şinin başında idi. Türkocağın- da bir de konferans vermiş ol. duğunu hatırlarım. Ziya Gökalp ise Türkocağı- nı Hamdullah Suphi ve Halide Hanımdan kurtarmak (ister, Hamdullah içi : — Fertçi, Halide Hanım i- de: — Yahudi edebiyatı yor, derdi. Ziya Gökalp Ee fırka için iyti. katlaştırmak istediği irleri. ni (Önemir) e benzer bir şiir kitabında (toplamıştır. Mer. hum bu kitabında Allahtan, Peygamberden, - Talâttan ve Enverden bahseder ve fırkanın bu iki şefini putlaştırır. Ona göre Cemal Paşa da fertçi idi. Politika hırslarının başlıca fikir adamlarından — birini bile ne kadar galata düşürdüğünü çin yapı- sipsivri bir fert idi? Ve ferdin fert kibrinin ve benlik ihtira. sın en iyi heykeli, Enverin alçı kalıbı alınarak dökülecek bir Statü olacağına şüphe yok- tu. Merkezi umumünin yan bak tığı Türkocağını Cemal Paşa tutar oldu ve kenara atılan iki iye de, bilâkis, hürmet et- ti, Suriyeyi Osmanlılaştırmak fikrine saplanan Cemal Paşa, Beyruttaki Amerikan ve eski Fransız mekteplerine benzer, medern Türk mektepleri aç-| mak istiyordu. Bu mektepler sırf terbiye ve tahsil üstünlü- ğü ile, Beyrutun kız ve erkek çocuklarını kendi kucaklarına gekeceklerdi. O aralık ben İstanbulda i- dim, Kumandandan, Halide Ha nımla onun beğeneceği birkaç terbiyecininŞama gelmeleri için uğraşmaklığımı tavsiye eden bir telgraf aldım. Halide H. bir müddet düşündükten ve bir iki şey sorduktan sonra, İs. epg ayrılmağa karar ver li. Kadın hocalarla iki vago- nu doldurmuştuk. ideal kız mektebi için Beyrutta Fransız larm bıraktığı bir bina ayrıl. mıştı. Suriye kızlarına yeni ter biye vermeğe giden o çaraşflı (Sörlerin) hazırlık plânlarını dinliyordum. Adanadan ileride bir istas- yonda kompartımanımıza rah- metli Baha Şakir geldi. Hali. de Hanıma takdim ettim, Ken disi Baba Şakirin ismini ve e- hemmiyetini biliyorsa da, Er- meni politikasmdaki rolünden o güne kadar haberi yoktu. Baha Şakir ise, yine o güne kadar, Türk (o milliyetperveri olup ta kendisi gibi düşünme- yecek bir kimseye rast gelece- ğini hatırıma bile getirmemiş. vi. Uzun münakaşalardan son. ra Baha Şakir trenden indi. Ha lide Hanım beni alakoyarak: — Bana bilmiyerek bir ka. tilin elini sıktırdınız, dedi. Aşağıda vedalaştığım. Ba- ha Şakir ise kulağıma eğile- rek: — Senin gibi | yetişecek kıymetli gençlerimizi bu kadm la temaş etmekten menetmeli. dir, diyordu. Halide Edip Hanım ne ka- dınlığından, ne de erkekliğin. den vaz geçmek istemiştir, O- Bun ruhünde, dişi ve erkek, cez betmek istiyen güzel kadının ve hükmetmek istiyen erkeğin hırsı çarpışıp durmuştur. Hali de Hanım garp için adım ba- şında görülür bir tip, fakat şark için yeni idi. Daha Halebe giderken Su- “iyeye muhtariyet verlimek fik sinde olduğunu anlamıştım. Bu fikir, Lübnanı Konyalılaş. turmakla öğünen Cemal Paşa- nın düşüncesine ne kadar ters olduğunu düşünüyordum. Gö- rülüyordu ki Halide (Hanım İ aldık. Bir çocuklarınm | ayıkladığı. takımları akşam, bitlerini o nasıl nı, başka bir gün Lüb. nan Oomüstakil muta nı, yolunun üstünde açı görmediği için ladığımı dinler, mal Paşa n, mektebin içindeki kiliseyi o olduğu gibi saklamağa muvaffak oldu. Kendisinin eli stmda kuv- vetli ve nüfuzlu bir erkek, bu erkeğin elinde (o bütün Suriye veya memleket, ve o, basit esvapla şatafatsız bi satın Arap yata nasıl azar- urdum. Ce. Büyük ihtiras şiri bu id Cemal Paşaya, isti man çekeceği bir kılıç göz ve o bevesle baktı. Fakat Cemal Paşanın sert ve dik ka- fası, kadın eline sığar kabza. lardan deği Cemal Paşa, gençlik ve ye- nilik cereyanı içinde hatırı sa- yılır olduğunu bildiği için Ha lide Hanımın nazına taham- mül etmiştir. Beyrut mektebi de hakikaten temiz, muntazam ve eski Fransız omüessesesin- den üstün idi. Cemal Paşada anlamadığı işi ehline bırakmak ve emniyet ettiği insana her türlü yardımı yapmak meziyeti vardı. Hali de Hanım birlikte çalışma mecbur olduğu (Beyrut valisi ise bomboş aklını taslayıp du- ran garip bir adamdı. Halide Hanımı gördükten | sonra onu da mektep, ilim ve teftiş merakı sarmıştı. Bir gün | Amerikan kollejini geziyordu. Hiç bir dersten hiç bir şey an. | ladığı yoktu. Tenkit etmeksi- zin, ük bir anlayış misali göstermeksizin mektepten ay- rılmak ta işine gelmezdi. Ak. şam üstün kumandana bir ma. yaziye okumuş, lim, fakat korkak ve bu sebep ten her gördüğüne: — Ekselâns! diye belbüken bir muallime geldi. Muallim en son icat öletlerden birini, gurur tebessümü ile valiye zah etmeğe çalışıyordu. Ali. min çekingen tavırlarını kusur- lu ve zayıf oluşuna, ve Beyrut abluka altında olduğu için bu âletin yeni gelmiş olmayacağı. nı düşünerek, kolay bir av ya ham olduğunu zannetti: lmaz, olmaz, dedi; size ihtiyar müdürün silindir. canlı bir mahlük gibi zıpladı ve Bey rutlu âlim, tebessümünü, yedi- ği güzel bir meyvanın çekirde- ği gibi yutup morardı. Türk muallimler ise yerin dibine geçtiler. Falih RIFKI — —e —— Ispanyada tehcirler BARCELONE; 16 A.A, — Vali, yakında gönderilecek o- lan muhacirler kafilesi ile evvel ce gönderilmiş olan kafilelerin gönderilmesinden maksat, Afri kadaki Annodon adasmı iskân etmek olduğunu beyan etmiş. tir. Fas'ta bir müsademe RABAT, 16 (A.A.) —13 Şubat akşamı Ferkla mıntaka. | sındaki kıyam taarru zuna uğrayan bir askeri grup yapılan hü iş ve İ lerden yollarını şaşırmış bazı masyo- | ir olun beyanatımdaki ihtiyatleir üs“ İçok pariler ve politika cemiyet kıyamcılara ağır zayiat verdir. miştir, İki zabit vekili ile 12 as ker ölmüştür. Mıntakanm her tarafında sülün iade ve tesis 0- hunmuştur. Sabık Ispanya kralı Marsilya'da.. MARSILYA, 16 (A.A.) Beyrut çocuklarınm terbiyesini | Sabık İspanya kral. 13 küçük hemşirelerine bıraka kendisi büyüklerin terbi. yesi ile uğraşacaktı. Alphonce, bu sabah Marsilya; vâsıl olmuştur. Müşarünileyha Dük de Miranda ile M. Ouimo- Her vaffak olacakları BERLİN, 16 A m tahmin olunmuyor. Hindenbour g'un birinci devrede intihap olunabilmek için 17 buçuk milyon reye ihtiyacı vardır, hariciye nezareti müşarünileyhin bu miktar reyi toplamasının mümkün olduğu| | fikrindedir. Hariciye nezareti, reyle- | * rin şu suretle dağılacağım eylermektedir: İ Hindenbourg, 18 ilâ 19 milyon; somünist Tbaeman 6 ilâ 7 milyon ve Hugenberg in muhtemel namzedi 2 milyan... Nazisler, bittabi buna tamamile muhalif bir hesap yapmaktadırlar. Bunlar, iştirak edecek müniahipler esiktarını 39 milyon tahmin ve dan 17 milyonunu 'Hindenbourg'un kazanacağını ve birinci devrede kazamamıyacağını beyan €y- lemektedir. Hitler, 13,600,000, ko- münist nemzedi 7.000,000, Hugen- berg'in namzedi 2 14, milyon rey ka- zanacaktır. Şu halde, mareşalin sol cenah müntehası ile sağ cenahtaki rakiple ri, müşarünileyhin toplyacağı 17 milyon reye karşı 22 milyon rey top layacaklar dar. Nazisler bu itibar i devre de kendi namzetlerinin kazanması mehtemel olduğu | ümidindedirler. Bu ümit, bir hayalden | ibaret gil görünmektedir. Fakat Nazi tabmin i,000,000 bir ekseriyetle intihap o- lunacaktır İ Nazisler, Hitler'in mütecanis bir siyasi blokun reylerini alacağını hal buki mareşale rey verecek olan mün tehiplerin sağ cenahtan ve komünist nalist unsurlara kadar gayri müte-| canis bir takım kuvvetler olacağını | beyan etmektedir. Bu muhakeme, kıymetsiz değil dir; fakat vakayiin bunu teyit edip etmiyeceği meçhuldür. o Herhalde | maroşalin sosyal demokratların ve bütün sol cenah unsurlarmın müza. heretine nail olan o mamzetliği, bu Damzetliği kabul etmiş olduğuna da- Tuba rağmen açıktan açığa sağ ce nah aleyhine müteveccihtir. — Çelik Mığferliler cemiyetinin hatı hare- keti bunu isbat eder. Bu cemiyet, kendi tarıfından serdedilen şartları, ve bilhassa Brünin'i iktidar mevki. | inden uzaklaştırılması talebini red. detmiş olduğunu boyan etmekte ve fahri reis olmakla leyhin aleyhinde mevki söylemektedir. Aralarında mareşalin şahsi dost- ları bulunmasına rağmen müşarüni- leyh ile hakiki sağ cenah arasında açılmış olan uçurum, intihap müca- delesi esnasında daha ziyade derin- leşmiş olup müşarünileyhin 1925 de | bütün sağ cevah bütün | sol cenahm muhalefetine karşı inti- bap edilmiş olması ve bugün işin be- raks olması siyasetinin gara betlerinden telâkki edilmeğe şayan bulunmaktadır. Hindenburg'u istiyenler beraber müsarüni | i alacakların: İerinin noktai nazarı tebellür et e Gandhi'nin Kâtibesi Bombay'ı terketmeğe davet edildi BOMBAY, 16 (A.A.) — Bir İngiliz amiralinin kızı ve Gan- dinin çok sadık telmizi olan ve kendisine Avrupa seyahatinde refakat etmiş bulunan Mis Sla- de kendilerine hususi salâhiyet ler bahşeden emirname mucibin <e polis memurları" tarafından Bombayı terke davet edilmiş- tir. Mis Slade, Gardinin tevki. finden beri mumaileyhi Yerva- da hapishanesinde ziyaret et mesine mezuniyet verilmiş olan ilk zattır. Mis Sinde, Hint men sucatı lehinde bir propaganda yapmış ve henüz serbest bıra- kılmamış olan kongre azası ile sıkı münasebetlerde bulunmuş- tur. Mumaileyhanın Bombayı terketmekten imtina edeceği zannolunuyor. Yeni bir misademe BOMBAY, 16 (.AA.) Bengalö'nin Lahram mıntaka- sında polisle köylüler arasmda vahim bir arbede zuhur eyle İ teri iki taraf taraftarları da mu- | nl zannediyorlar Hitlercilerin intihap propagandası afişleri miştir. Müttahit vatanperver. ler cemiyetleri Hindenburg'un tekrar intihabınm aleyhinde va. ziyet almışlardır. Diğer taraf- tan Halk fırkası Hindenburg- un yeniden intihabı için bütün kuvvetini sarfedecektir. Fırka- nın Brüning kabinesine karşı va ziyeti değişmemiştir. Şimdiye - | kadar Hindenburg'un telerar in | K hine olarak aşağıdaki teşkilâtlar vi 1 -- Harp birlikleri teşkilâtı, 2 — Konservatif halk birlik. leri, 3 — İktisat partisi, 4 — Ziraat halk partisi, 5 — Genç Alman birliği 6 — Bavyera vatan muhafa. za cemiyeti, 7 — Protestan halk birliği. 8 — Hıristiyan sosyal halk birliği. Hitler beyanname neşretti BERLİN, 16. A.A. — Hitler, kendi naşiri cfkâm olan Veelhiscber Beobachter gazetesinde o Hinden- bourg'un riyaseti camhura namzet- Tik koyması aleyhinde bir beyanna- me neşretmektedir. İngiliz matbuatı ne diyor? LONDRA, 16 A.A. — Hinden. pamzetliği İ bourg'un reisicumhur İngiliz efkârı umumiyesi, pek ni #ait bir surette karşılamakta ve bu- nu intizam ve kânuniyete hürmet i- gin büyük bir teminat telâkki eyle. mektedir. İngilizler, muvaffakiyet ihtimal leri pek az olduğu fikrinde bulun- dukları Tahelman ile Hugenberg'in namzetliklerini müttefikan tasvip et memektedirler. Bütün Londra gazeteleri, mare- şalin muvaffakiyete nail | olacağını tahmin etmektedir. Bu gazeteler, Hitler'in tabilyeti. nin muteber olduğu kabul edildiği ve bu da mamzetliğini göyduğu tak- dirde muvaffakiyetsizliğe uğraması. Nazis fırkasınm halk nazarında ki mergubiyeti için mühim neticeler tevlit edeceğini de keza eler, Ie kaydeylemektedirler. M. Mihalakopulos Cenevreye gitti ATINA, 15 — Haritiye Nazırı | Mühala lakopulas bugün, M. Venizelos | ile görüştükten sonra mü 'secihen hareket eylemiştir. M. Mihalakopulo: » Yunan itlâfından bazı © teferrünt ve hu teferrüatm biran evvel halli etrafmda Tevfik Rüştü Bey ile su. reti mahsusada görüşecektir. Buz üzerinde kayan 6 | kişi boğuldu YHARİICİ HABERLER | Ii , Hindenburg ile Hitler karşı karşıya ! Yeni bir i Muharebe i Daha olacak! Japonlar Çinlileri muhasara etmek istiyorlar TOKİO, 16 A.A. — Resmi ma- bafil, Japon kuvvetlerinin beynelmi- lel imtiyaz meniakasını tehlikeye koymalısızın doğrudan doğruya ta- arruz edemiyeceklerinden,hattı ricat lerini katetmek suretile geri çekilme ğe icbar için Çin kuvvetlerini muha- İ sara etmelerinin mubtemel olduğu fikrinde bulunmaktadır. ” İntizar ! armin 16 A.A. — Şehir, | Japonların perşembe sabahı yapma- İ ları muhtemel olan tanrruza intiza- ren şaşkın bir vaziyettedir. Beş Çin kolerdusu Şanghay - Nankin il hattı o üzerinde topl Chapei'yi zaptettikten sonra, körfe. zin etrafında kendilerine geçit vere- cek hiçbir yol mevcut olmıyan bir mıntakada 100,000 Çin askerinin karşısında kalmaları ve adetçe ken- dilerine faik, mıntakaya da tamamen metine maruz bulunmalarının ih malden uzak olmadığı düşünülüyor. Yeni bir protesto VAŞINGTON, 516 AA. — Ce. mahiri müttehide ile İngilt.:e hükü İ metleri, bürlel el munüakanın Ja askeri harekâtın esası olarak mılmasını yeniden protesto et- mişlerdir. Changhat'ın bombardımanı ŞANGHAİ, 16 A.A. — Chapsi ve Vousoung cephelerinde topçu a- | teş fasılalı surette devam etmiştir. 12 ler toplanıyor CENEVRE, 16 (A.A) — 12 ler meclisi, bu sabah M., Pa. ul Boncour'un yaseti altında toplanmıştır. Reis, İngiltere, Fransa, Amerika ve İtalya mü messilleri tarafından Çin ve Ja pon hükümetleri nezdinde icra edilmiş olan teşebbüsün men'i neticelerini bildirmek için Sir John Simon'un kendisine gön- dermiş olduğu mektup muhte- viyatından arkadaşlarmı haber- dar eylemitşir. Cemiyeti Ak. vam #eclisi, ihtimal perşembe günü toplanacak ve Çinin mec- Tisi kebirin içtimaa davet edil- mesi talebi o hakkındaki reyini verecektir, 12 ler meclisi daha muhasematı tatil et. Ri in Japonya nezdinde âcil bir müracaatta bulunmağı der. piş etmektedir. M. Mussolini'nin bir makalesi PARİS, 16 (A.A.) — LU'A- gence Economigue Financiğre, M. Mussolininin bir makalesini İ neşretmektedir. Mumaileyh, bu İ makalesinde buhranın lüzumlu tedbirlerinin ittihazmı zaruri kı lacak bir raddeye gelmiş oldu- ğunu beyan etmektedir. Bu me- | sele, 20 ihci asırda ilmin terak- ü hâsıl olan fevka- | hsalâtm beşeriyet azını İ için devamlı bir işsizlik ve sefa İlet unsuru olmaktan ziyade bir İhayır ve nimet olmasını temin edecek şekilde bir kontröle tabi İ tutulmasını zaruri kılmaktadır. IM. Mussolini, ber türlü müfrit İ bedbinlikten kaçınmakta ve yal | Dış anlaşılmış tarifelerin meş. um tesirlerini tasrih eylemekte İ dir, Mumaileyh, harp borçları ile tamirat meselelerinin beynel vakıf olan kuvvetin müthiş mukave- | İzmir Rıhtım şirketin. deki suiistimal.. Tahkikatı idare etmek üzere Nafı vekâleti hukuk müşaviri İzmire git ANKARA, 16 (Telefonla) — İzmir Rıhtım Şirketi suli ii hakkındaki tahkikat ilerilemiştir. Bugün yapılmış ol #uiistimalin derecesi tesbit edilmekte ve hü şirketin il ride alacağı şekil tetkik edilmektedir. Nafia vekâleti hukuk m: şaviri Avni Bey İzmirdeki tahkikatı idare etmek üzere bugi İzmre gitmiştir. Ankara ticaret odası idare heyeti istifa etti ANKARA, 16 (Telefonla) — Ankara Ticaret odası idal heyeti müttefikan istifa etmitşir. İstifanmn sebebi anlaşılamamı tır. Babasını başından yaraladı Dün gece saat 21 de Küçük Pazarda Kesercilerde 65 numı İe kavgası olmuş bir genç babasını bıçakla yaralı Aldığımız malümata göre 65 numaralı evde oturan Taha © oğlu Haydar ile kavgaya tutuşmuş neticede genç adam babası başımdan yözülkzziee MEN ilmi he emlak İN rıldı. Carih te yakalanmıştır. Gazi Hz.nin Adana'da heykeli ADANA, 16 (A.A.) — Heykeltraş Krippel ile vekili şek rimize gelmiştir. M. Krippel belediyece yapılması kararlaştırıla Gazi Hazretlerinin heykellerinin muhtelif modelini hazırlamağı başlamışlardır. Heykelin imaline Türk san'at''ârlarından bir ka zat ta talip olmuştur. Heykelin imali münakasaya konacaktır, Türk-ltalyan itilâfnamesi ROMA, 16 (A.A.) — Nazırlar meclisi Kastellerizo adasi Anadolu sahilleri arasındaki kara sularının tehdidine dair An karada 4 kânunusani 1932 de imza edilmiş olan Türk » İtalya itilâfnamesinin tasdiki haklımdaki kanun İ i miştir, Varşova sefirimizin beyanatı VARŞOVA, 16 (A.A.) — Türkiye büyük elçisi Cevat Be İlustrown Kurier Codzonny gazetesine beyanatında Türkiyenii harici siyasetini komşu memleketlerde gitgide daha müna. sebat tesis ve idamesini istihdaf cden muslihane bir siyaset di tavsif eylemiş ve demiştir ki: “Türkiye bütün komşulariyle arasmda mevcut suitefehhünl leri izaleye muvaffak olmuş, hepsiyle ademi tecavüz ve hal il misakları akdetmiştir.” Cevat Bey Lehistanda gördüğü hüsnü kabulden memnuni. yetle bahsetmiş ve Türkiye ile Lehistan arasındaki an'anevi do Tuğu hatırlatmıştır. Trabzonda çığ altında kalanla TRABZON, 16 (A.A.) — Ziğana dağındaki çığ al kalanlardan şimdiye kadar 13 ceset çıkarıldı. Maçka yolu açılı teahhura uğrayan posta bugün gelmiştir. Karla mahsur ve gi tehlikesine maruz dört evin kurtarılmasına çalışılmaktadır. Izmirde Halkevleri IZMIR, 16 (A. A.) — Önümüzdeki cuma günü Bahribab daki Halkevi açılacaktır. Halkevinin açılma bayrama ait b lıklar ilemal edilmiştir, Açılma bayramı çok muazzam ol. Bir çok zevat hangi şubeye yazılacaklarını şimdiden tesbit et. mişlerdir. İstanbul'da da tevkifat yapılacak mı? İzmirdeki komünistmerkez komitesi meydana çıkarıldı Bunların 22 şubatta beyanname dağıt mağa hazırlandıkları anlaşılıyor | Gazetelere nazaran hüki polis halka ateş etmiş, 2 kişi öl AMSTERDAM, 16 (A.A.) | milel sahada tamamile ortadan — Buz üzerinde kayan 6 kişi | kaybolması lâzım geldiğini çün buzun kırılması üzerine suya | kü bu meselelerin sulhü ve em- düşmüş ve boğulmuşlardır. | pü selâmeti tekrar elde etmeğe ' İmüni olduğunu ve Avrupa'nm Romanya'da mecbur | i idere edilen usul bir sayi ile bir istikraz müstakbel refahı tesis etmesine BÜKREŞ, 16 (A.A.) — | yel açacak olan bir tasfiyeye karşı bir takım mânialar teşkil bir kanun neşredecektir. Bu ka | etmekte bulunduğunu beyan et Bun mucibince, borçların tahvi | mektedir. Tarihin tamamen bir yük bankaların maruz kalmala | takım buhranlarla, müşküllerle rı muhtemel ziyanları kapat. | mali olduğunu batrlamalırız mak maksadile şehir ve köyler. | ve bir jeneral, uzun i deki gayrimenkul emlâk karşı. | bütün devamı müddetin alir lık göstermek şartile mecburi | plân vücude getiremiyeceği gi- line ait tedbirler yüzünden bü..| bi biz de müstakbel beşeriyet bir istikraz ektedilecektir. nesli için bir ve vücude getire miyeceğimizi bilm Irlanda'da intihabat ha her türlü LONDRA, 16 (A.A.) — Ir. | intibak etmesini bilmek için kâ İZMİR 16 (Hususi) — Tah kikat ilerledikçe, komünist tah rikâtı etrafında daha şayanı dikkat malümat elde edilmek- tedir. Bundan üç gün evvel po. lis müdürlüğüne vâki olen bir ihbar üzerine, başta polis mü- dürü olduğu halde iki gün iki gece faaliyete geçilmiş ve âni- yen yapılan taharriyatı mütea- kıp malüm tevkifatın icrasma lüzum görülmüştür. İzmirde bulunan (Merkez Komünist Komitesi) tamamile meydana çıkarılmış, komünist- lere ait çok mühim vesikalar, kılişeler, resimler, birçok alet. ler elde edilmiştir. Ayrıca hariç ten İzmire gelen bazı mühim evrak ve dosyalar da yakalan- mustır. Bu evrak arasında bir kek, birçok kimseler tevkif o lunmuştur. Bunlar arasında bi: kaç talebe de vardır. Kadınla: tütün amelesidir. Bunların ald tıldıkları anlaşılmaktadır. rimizden İstanbul zabıtasma d bazı kimseler hakkında b silimi. a Diler bir göre, yakal naznu od 22 şubatta a dağıt mak için hazırlandıkları rivaye: edilmektedir. Polis müdürü Fevzi Bey b mesele hakkında şu beyanat! bulunmuştur: — Komünistlerin İzmir Me kez komitesi meydana çıkarıl. mıştır. Üçü kadın olmak üz sekiz kişi tevkif edilmiştir. Ay. rıca bazı şahıslar zan altında dırlar o Mavlflarım avlesindi